Η διαχρονική υπερ20ετής ολιγωρία του ΠΑΣΟΚ για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα

 

Το έτος 2000 η Ευρωπαϊκή Ένωση θεσπίζει την Οδηγία 2000/78/ΕΚ που είναι το πρώτο ευρωπαϊκό νομοθέτημα που απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού στον εργασιακό τομέα. Η αρμόδια Επίτροπος Απασχόλησης της Ε.Ε. είναι η Άννα Διαμαντοπούλου και στην κυβέρνηση βρίσκεται το ΠΑΣΟΚ. Αντί, όμως, το ΠΑΣΟΚ να μεριμνήσει για την ενσωμάτωση της Οδηγίας στο εθνικό δίκαιο, πέρασαν πέντε (5) ολόκληρα χρόνια, βγήκε η Ν.Δ., η οποία πλέον σύρθηκε από την Ε.Ε. να ενσωματώσει την Οδηγία και ψήφισε τον Ν.3304/2005 για την απαγόρευση των διακρίσεων στον εργασιακό τομέα. Δηλαδή, το ΠΑΣΟΚ ολιγώρησε να ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο την Οδηγία Διαμαντοπούλου για τον σεξουαλικό προσανατολισμό και άφησε την ΝΔ να το κάνει, η οποία ενσωμάτωσε λάθος την Οδηγία και γι' αυτό η Ελλάδα καταδικάστηκε στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Μετά, ο Ν.3304/2005 αντικαταστάθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ με Ν.4443/2016 που κι αυτός έχει προβλήματα.

 

Το 2004 Με την εκλογή ΓΑΠ στην προεδρία μπήκε στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ το σύμφωνο συμβίωσης. Το 2008 βέβαια που η ΝΔ έφερε το σύμφωνο συμβίωσης μόνο για ετερόφυλα ζευγάρια, το ΠΑΣΟΚ δεν τόλμησε να υποβάλει ένσταση αντισυνταγματικότητας στην ολομέλεια της Βουλής, παρόλο που είχε έτοιμη την στοιχειοθέτησή της από την γνωμοδότηση της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Τον Ιούλιο του 2009 το ΠΑΣΟΚ όταν ακόμη ήταν αντιπολίτευση κατέθεσε στο Θερινό Τμήμα της Βουλής πρόταση νόμου με σύμφωνο συμβίωσης για ομόφυλα ζευγάρια που πήγε άπατη. Εισηγήτρια του ήταν η Καϊλή και από την ΝΔ το "αντιμετώπισε" η Κατερίνα Παπακώστα που έλεγε μάλιστα ότι η πρόταση ήταν ... εν μέρει ρατσιστική! https://www.tovima.gr/.../eya-kaili-katerina-papakwsta.../

 

Μετά, το ΠΑΣΟΚ ήρθε στην εξουσία από το 2009 μέχρι το 2011 και δεν έφερε το σύμφωνο συμβίωσης, ενώ παρέμεινε και ως κυβερνητικός εταίρος μέχρι τον Ιανουάριο του 2015. Ενδιάμεσα, το 2013 η χώρα καταδικάστηκε στο ΕΔΔΑ επειδή είχαμε σύμφωνο συμβίωσης μόνο για ετερόφυλα ζευγάρια. Οι δύο προσφυγές είχαν κατατεθεί στο ΕΔΔΑ από το 2009 και ήταν η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ που επί των ημερών της το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους προσπαθούσε να πείσει με τα υπομνήματά του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ότι η Ελλάδα ...δεν είχε παραβιάσει την ΕΣΔΑ!

 

Στα τέλη του 2015, ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ που έφερε τελικά το νομοσχέδιο για το σύμφωνο συμβίωσης και για ομόφυλα ζευγάρια και για την κατάργηση του 347 ΠΚ περί "παρα φύσει ασέλγειας". Το ΠΑΣΟΚ καταψήφισε την κατάργηση του 347 ΠΚ και υπερψήφισε το σύμφωνο συμβιωσης, αλλά χωρίς την παρουσία της αρχηγού του, η οποία την ίδια ημέρα είχε συναντήσει τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής στην Αθήνα (https://www.ertnews.gr/.../idrisi-anexartitou.../...), αλλά το βράδυ δεν εμφανίστηκε στην Ολομέλεια για να ψηφίσει, ενώ απείχε και ο βουλευτής Γ. Αρβανιτίδης.

 

Το 2017 που ψηφίστηκε η ταυτότητα φύλου το ΠΑΣΟΚ επίσης δημιούργησε προβλήματα, γιατί έθεσε ως όρο για να το ψηφίσει την προσθήκη στον νόμο ότι οι ανήλικοι από 15-17 δεν θα περιορίζονται στην συναίνεση των γονέων τους αλλά θα πρέπει να είναι εφοδιασμένοι και με γνωμοδότηση διυπουργικής επιτροπής! Η Φώφη Γεννηματά και πάλι απείχε από την ψηφοφορία, καθώς βρισκόταν στην ανατολική Κρήτη σε περιοδεία για να προωθήσει την υποψηφιότητά της για αρχηγός του ΚΙΝΑΛ (https://www.efsyn.gr/.../126041_stin-anatoliki-kriti-i...).

 

Το 2018 ήρθε προς ψήφιση στην Βουλή η αναδοχή από ομόφυλα ζευγάρια. Ενώ η "γραμμή" του ΠΑΣΟΚ ήταν υπέρ και υπερψήφισε και η ίδια η Φώφη Γεννηματά, απείχαν από την Βουλή οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ: Ανδρέας Λοβέρδος, Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, Δημήτρης Κωνσταντόπουλος, Δημήτρης Κρεμαστινός, Γιώργος Αρβανιτίδης (πάλι!!!) και Δημήτρης Τσελέπης.

 

Το 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ πρότεινε την αναθεώρηση του άρθρου 5 παρ. 2 του Συντάγματος, ώστε στους λόγους απαγορευμένων διακρίσεων να περιλαμβάνονται και ο σεξουαλικός προσανατολισμός με την ταυτότητα φύλου. Το ΠΑΣΟΚ, ως ΚΙΝΑΛ τότε, τον Φεβρουάριο του 2019 με δημόσια ανακοίνωσή του τάχθηκε κατά της εν λόγω αναθεώρησης με την εξής δικαιολογία:

 

"Η συμπερίληψη ειδικών κατηγοριών του πληθυσμού, με διακηρυκτικό τρόπο, σε τυχαίες διατάξεις του Συντάγματος ενέχει πάντα τον κίνδυνο να δημιουργήσει νομικά προβλήματα σε σχέση με την ερμηνεία και τη συνεκτικότητα του συνταγματικού κειμένου. Σε κάθε περίπτωση, ο κοινός νομοθέτης οφείλει να καλύψει κενά της νομοθεσίας για την πλήρη εφαρμογή του υφιστάμενου Συντάγματος.

Υπό το φως των παραπάνω, το Κίνημα Αλλαγής δεν υπερψήφισε την προτεινόμενη πρόταση αναθεώρησης του άρθρου 5 παρ. 2 του Συντάγματος όπως αυτή κατατέθηκε στις 21/01/2019 από βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Κρίθηκε ότι όχι μόνο δεν συμβάλλει στην ενίσχυση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων αλλά πιθανόν δημιουργεί ερμηνευτικά προβλήματα για την εφαρμογή του σχετικού άρθρου στο μέλλον. Η αναθεωρητική διαδικασία οφείλει να λαμβάνει χώρα με επιμέλεια και νηφαλιότητα και δεν μπορεί να γίνεται αντικείμενο μικροκομματικών σκοπιμοτήτων ή επικοινωνιακών σχεδιασμών.Οι βουλευτές του Κινήματος Αλλαγής θα τοποθετηθούν αναλυτικότερα για το θέμα στην επικείμενη συζήτηση για την Αναθεώρηση του Συντάγματος στην Ολομέλεια της Βουλής."

 

Όλο το κείμενο αυτής της κατάπτυστης ανακοίνωσης βρίσκεται ακόμη και σήμερα αναρτημένο εδώ: https://kinimaallagis.gr/%CE%B5%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B5.../

 

Η κατακραυγή ήταν ακαιριαία από τις ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεις και όταν τόλμησα τηλεοπτικά ως δικηγόρος του ΣΥΔ να στηλιτεύσω αυτή την αδιανόητη στάση του ΚΙΝΑΛ, ο βουλευτής του κ. Μαργαρίτης με κατηγόρησε ως... Συριζαίο! Ένα μήνα μετά, βέβαια, ήμουν υποψήφιος ευρωβουλευτής με το Ποτάμι οπότε λύθηκε και η απορία για την κομματική μου ταυτότητα. Δείτε εδώ το απόσπασμα:

https://www.youtube.com/watch?v=QhiB0DAaW64&t=5s

 

Μετά όμως από τη δημόσια κατακραυγή και μετά, βέβαια από τις εκλογές του 2019, όταν ήρθε η ώρα της αναθεώρησης του Συντάγματος από την Αναθεωρητική Βουλή, το ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ αναδιπλώθηκε 100% από όλα τα παραπάνω και ΥΠΕΡΨΗΦΙΣΕ ακριβώς την διάταξη που κατηγορούσε ότι δήθεν θα δημιουργούσε ερμηνευτικά προβλήματα, τα οποία ουδέποτε εξήγησε ποια θα ήταν!

 

Επίσης, τότε ήταν ήδη πάρα πολύ αργά: η ΝΔ που ήταν ήδη πλειοψηφία καταψήφισε την απαγόρευση διακρίσεων και το ΠΑΣΟΚ δεν κατάφερε φυσικά, με τέτοια παλινωδιάρα, να μεταπείσει τον πρώην κυβερνητικό του εταίρο, με αποτέλεσμα να χαθεί η τεράστια ευκαιρία να περιληφθεί στο Σύνταγμα η απαγόρευση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου!!! Το ΠΑΣΟΚ φέρει μεγάλο μερίδιο αυτής της τεράστιας ευθύνης.

 

Ωστόσο, η Νέα Δημοκρατία βαρύνεται με το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης που το Σύνταγμα δεν φέρει την εν λόγω απαγόρευση διάκρισης λόγω ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού. Θα ήταν μια ακλωνητη συνταγματική βάση για την επέκταση της απαγόρευσης διακρίσεων του "μισού" Ν.4443/2016 και φυσικά του γάμου για όλους!

 

Όταν όμως, την περασμένη εβδομάδα, στο συνέδριο της Ευρωπαϊκης Ένωσης ΛΟΑΤΚΙ Αστυνομικών ο εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ κ. Βήκας είπε ότι το ΠΑΣΟΚ στήριξε την συνταγματική αναθεώρηση για την προσθήκη της απαγόρευσης διακρίσεων, παρέλειψε την αρχική άρνηση του ΠΑΣΟΚ τον Φεβρουάριο του 2019 και την ανακοίνωση του Τμήματος Ανθρώπινων Δικαιωμάτων που ακόμη και σήμερα βρίσκεται αναρτημένη στην ιστοσελίδα του ΚΙΝΑΛ. Εκεί παρενέβην εγώ και το θύμισα σε όλους, γιατί όλοι φαίνεται ότι το είχαν ξεχάσει, συμπεριλαμβανομένου και του κ. Τζαννακόπουλου που το θυμήθηκε μετά την παρέμβασή μου. 

Το γραπτά πάντως, μένουν.

 

Το ΠΑΣΟΚ καθώς βαρύνεται με όλη αυτή την 22ετή ιστορία παλινωδίας και ολιγωρίας για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, τα οποία άφησε να τα θεσμοθετήσουν ο ΣΥΡΙΖΑ αρχικά και η Νέα Δημοκρατία μετά (η οποία σε επίπεδο νομοθεσίας έχει φέρει μόνο την απαγόρευση πρακτικών μεταστροφης το 2022 και αυτή "μισή" δηλαδή μόνο για ανήλικους, ενώ σε επίπεδο υπουργικής απόφασης κατάργησε και την απαγόρευση αιμοδοσιας για ΛΟΑΤΚΙ πρόσωπα και ενέταξε τα τρανς άτομα στα προγράμματα του ΟΑΕΔ), οφείλει να τοποθετηθεί άμεσα για το κατά πόσον στηρίζει ή όχι το νομοσχέδιο περί γάμου για όλους που κατατέθηκε από την αξιωματική αντιπολίτευση στην Βουλή.

 

Η θετική στάση του θα ήταν μια ευχάριστη μεταστροφή από τα μέχρι τώρα ναι μεν, αλλά.

Διότι μέχρι σήμερα το ΠΑΣΟΚ δεν έχει φέρει & ψηφίσει ταυτόχρονα, το ίδιο ως πολιτικός φορέας στη Βουλή, κανένα ΛΟΑΤΚΙ νομοσχέδιο. Ή τα φέρνει και δεν ψηφίζονται (σύμφωνο συμβίωσης το καλοκαίρι του 2009) ή μισοψηφίζει τα νομοσχέδια των άλλων.

Ο ρόλος της αστυνομίας στο Pride

 

To 2007 το Συμβούλιο της Ευρώπης (Κογκρέσο Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών) έλαβε την απόφαση 230 (2007) με θέμα "Ελευθερία της συνάθροισης και της έκφρασης για λεσβίες, γκέι, μπάι και διεμφυλικά πρόσωπα". Αυτή η απόφαση απευθύνεται στους δήμους και τις περιφέρειες των κρατών του Συμβουλίου της Ευρώπης και περιλαμβάνει ειδικές αναφορές για τον ρόλο της Αστυνομίας κατά την διεξαγωγή της παρέλασης υπερηφάνειας, για την αστυνομία στα Pride. Ορίζει λοιπόν ότι οι τοπικές αρχές πρέπει: 

 

"vi. να καθιστούν διαθέσιμες επαρκείς αστυνομικές δυνάμεις για να διασφαλίζεται ότι υπάρχουν επαρκή μέτρα όταν έχουν εντοπιστεί αντι-διαδηλωτές κατά μιας ΛΟΑΔ διοργάνωσης, ώστε να διασφαλίζουν ότι οι συμμετέχοντες στην τελευταία δεν χρειάζεται να φοβούνται ότι θα υποστούν σωματική βία, όπως επιβάλλει το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ που προβλέπει την θετική υποχρέωση των Αρχών να προστατεύουν το δικαίωμα στην ζωή και το άρθρο 3 που ορίζει ότι ουδείς υποβάλλεται σε βασανιστήρια ή σε απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία.

[...]

f) να συντονίσουν και να ενισχύσουν τις σχέσεις της τοπικής αστυνομίας με την κοινότητα, ώστε να μειωθούν οι πιθανές κλιμακώσεις στις δημόσιες διαδηλώσεις και, ειδικότερα:

i. να διασφαλίσουν ότι οι αστυνομικοί έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ουδετερότητα και την απαγόρευση διακρίσεων, ότι έχουν λάβει τις σχετικές οδηγίες και ότι τις εφαρμόζουν

ii. να καταφεύγουν σε διάλυση των διαδηλώσεων ως έσχατο μέσο

iii. να διασφαλίζουν ότι οι υπάλληλοι της επιβολής του νόμου αποφεύγουν την χρήση βίας ή περιορίζουν αυτή στο ελάχιστο αναγκαίο, εφαρμόζοντας αυστηρά τα διεθνή πρότυπα αστυνόμευσης που προβλέπουν ειδικές και λεπτομερείς οδηγίες για αυτή την χρήση

iv. να διασφαλίζουν ότι οι αστυνομικοί υπάλληλοι αναλαμβάνουν άμεση και αποτελεσματική δράση για την απομάκρυνση κάθε προσώπου που έχει σκοπό να διαταράξει την συνάθροιση (λαμβάνοντας υπόψη τα σχετικά με την κανονική δημόσια τάξη)

v. να μην επιβάλλουν ποτέ στους διοργανωτές να προσλάβουν το δικό τους προσωπικό ασφαλείας ή να καταβάλουν τις δαπάνες της αστυνόμευσης των συναθροίσεων (καθώς αυτό αποτελεί τύπο περιορισμού εκ των προτέρων, ο οποίος θίγει την θετική υποχρέωση των αρχών να προστατεύουν την ενάσκηση αυτών των δικαιωμάτων)"

 

Το 2010, το Συμβούλιο της Ευρώπης θέσπισε την Σύσταση CM/Rec(2010)5 της Επιτροπής Υπουργών των κρατών μελών σχετικά με μέτρα για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου. Στην παρ. 15, η Σύσταση ορίζει:

"15. Τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίσουν ότι οι αρχές επιβολής του νόμου λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για να προστατεύσουν τους συμμετέχοντες σε ειρηνικές διαδηλώσεις υπέρ των δικαιωμάτων των λεσβιών, των ομοφυλόφιλων, των αμφιφυλόφιλων και των διαφυλικών από κάθε παράνομη απόπειρα διατάραξης ή παρεμπόδισης της αποτελεσματικής απόλαυσης του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης και στην ειρηνική συνάθροιση."

 

To Eυρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) έχει καταδικάσει πολλές χώρες επειδή η αστυνομία δεν προστάτευσε επαρκώς τα άτομα που συμμετείχαν στα Pride.

 

Το 2015, το ΕΔΔΑ καταδίκασε την Γεωργία επειδή η αστυνομία δεν προστάτευσε 13 συμμετέχοντες στην πορεία για την ημέρα κατά της ΛΟΑΤΚΙφοβίας, ενώ ήξερε ότι υπήρχαν αντι-διαδηλωτές που θα επιτίθεντο.

 

Το 2016, το ΕΔΔΑ καταδίκασε την Ρουμανία επειδή η αστυνομία της δεν προστάτευσε διαδηλωτές στο Pride του Βουκουρεστίου.

 

Το 2020 το ΕΔΔΑ καταδίκασε την Ρωσία επειδή δεν προστάτευσε ΛΟΑΤΚΙ+ διαδήλωση στην Αγ. Πετρούπολη από αντιδιαδηλωτές.

 

Υπάρχουν επίσης πολλές υποθέσεις που το ΕΔΔΑ καταδικάζει χώρα για την ομοφοβική και βίαιη κατάχρηση εξουσίας από την αστυνομία σε βάρος ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Το 2020 η Γεωργία καταδικάστηκε για αυθαίρετες έρευνες και κακοποίηση από αστυνομικούς σε μέλη ΛΟΑΤΚΙ+ οργάνωσης. Το 2021 η Κροατία καταδικάστηκε γιατί η αστυνομία δεν εξετασε το λεσβιοφοβικό κίνητρο που κατήγγειλε μια γυναίκα που κακοποιήθηκε σ ένα μπαρ.

 

 Επομένως, το Ευρωπαϊκό Δίκαιο των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, όπως ερμηνεύεται από τα θεσμικά όργανα του Συμβουλίου της Ευρώπης επιβάλλει στα κράτη να παρέχουν αστυνομικές δυνάμεις στα Pride για σκοπούς αποκλειστικά και μόνο προστασίας της διοργάνωσης από τρίτους που μπορεί να την διαταράξουν και να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των διαδηλωτών. Ωστόσο, οι αστυνομικοί που αναλαμβάνουν αυτόν τον ρόλο πρέπει να έχουν κατάλληλη εκπαίδευση και ενημέρωση σε ΛΟΑΤΚΙ θέματα, δηλαδή τα κράτη να έχουν οργανώσει τον ΛΟΑΤΚΙ γραμματισμό τους με σεμινάρια, εκπαιδεύσεις και σχετικά πρακτικά μαθήματα.

 

Αυτόν τον κομβικό ρόλο του ΛΟΑΤΚΙ γραμματισμού της αστυνομίας, το Συμβούλιο της Ευρώπης τον υποστηρίζει μέσα από συνεργασίες με τις ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεις τη κοινωνίας των πολιτών: υπάρχει ένα αναλυτικό έγχειρίδιο που έχει εκπονήσει το Τμήμα Σεξουαλικού Προσανατολισμού και Ταυτότητας Φύλου με τίτλο "Aστυνόμευση εγκλημάτων μίσους εναντίον ΛΟΑΤΚΙ ατόμων: σεμινάριο για μια επαγγελματική αστυνομική ανταπόκριση" (2019).

Ανάμεσα στις ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεις που συμμετέχουν στην κρατική εκπαίδευση των αστυνομικών σε αυτά τα θέματα είναι και οι ΛΟΑΤΚΙ Αστυνομικές Ενώσεις. Δηλαδή οι συλλογοι των ΛΟΑΤΚΙ αστυνομικών που έχουν οργανωθεί σε σωματεία για να προστατεύσουν αφενός τα δικαιώματά τους μέσα στην αστυνομία από τυχόν διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας / χαρακτηριστικών φύλου κι αφετέρου να συμβάλουν στην διαμόρφωση συνείδησης μέσα στην αστυνομία για τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα των πολιτών. Στην Ελλάδα, μια τέτοια ΛΟΑΤΚΙ αστυνομική οργάνωση είναι η Police Action - Δράση Αστυνομικών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ενώ υπάρχει κι άλλη μία ή και δύο ομάδες ΛΟΑΤΚΙ αστυνομικών που δεν έχουν ακόμη αναγνωριστεί νομίζω τυπικά. Αυτές είναι ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεις που δεν ταυτιζονται φυσικά με την ίδια την Αστυνομία, αλλά αποτελούνται από ορισμένα μέλη της. Και υπάρχει και η Ευρωπαϊκή Ένωση ΛΟΑΤΚΙ Αστυνομικών, η European LGBT Police Association - EGPA.

 

Είναι διακριτός, δηλαδή, ο θεσμικός ρόλος της Αστυνομίας για την εκπλήρωση της θετικής υποχρέωσης του κράτους να διασφαλίσει την ομαλή διεξαγωγή του Pride και άλλος ο υπερασπιστικός και κοινωνικός ρόλος των ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεων αστυνομικών που ενεργούν ως πρωτοβουλίες συμμετοχής και στο Pride ως παράγοντες υλοποίησης των συστάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης για ενημέρωση, εκπαίδευση, ορατότητα των ΛΟΑΤΚΙ μέσα στην Αστυνομία.

 

Αυτή είναι η ευρωπαϊκή προσέγγιση για τον ρόλο της Αστυνομίας στο Pride, με πλήρη επίγνωση φυσικά του κακοποιητικού ρόλου που έχει διαδραματίσει ο θεσμός της επιβολής της δημόσιας τάξης διαχρονικά και με καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Δηλαδή, η Ευρώπη δεν κλείνει τα μάτια στο γεγονός ότι αστυνομικοί είναι δράστες σε εγκληματα μίσους κατά ΛΟΑΤΚΙ ατόμων και οργανώσεων, ούτε τα βλέπει όλα ρόδινα, αλλά έχει οργανώσει μια πολιτική συμπερίληψης με σκοπό την μεταβολή της κουλτούρας της κάθε αστυνομίας με στόχο τον ΛΟΑΤΚΙ γραμματισμό της.

 

Στις ΗΠΑ, από όπου προέχεται ιστορικά και η διοργάνωση των pride σε ανάμνηση των επεισοδίων κατά της αστυνομίας κυρίως από μάυρες τρανς σεξεργάτριες στο μπαρ Stonewall, η δομή της αστυνομίας και η αντιμετώπισή της από τα Pride είναι διαφορετική από την Ευρώπη. Οι λόγοι είναι θεσμικοί, πολιτικής κουλτούρας, ιστορικοί, αλλά και βέβαια μεγαλύτερης μετεξέλιξης της αμερικάνικης νομοθεσίας και κοινωνίας στα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα που δεν δικαιολογεί πλέον καθόλου την ανοχή από εγκλήματα που τελούν ένστολοι.

 

Ορισμένα Pride στις ΗΠΑ λοιπόν απαγόρευσαν την συμμετοχή ΛΟΑΤΚΙ αστυνομικών ως διαδηλωτών, αλλά με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα: για 3 χρόνια και ως επιτίμιο ακοινωνησίας για τα αιματηρά γεγονότα που σχετίζονται με την ευθύνη αστυνομικών σε εγκληματα μίσους που οδήγησαν και στο κίνημα Black Lives Matter. Και στις ΗΠΑ βέβαια αυτός ο αποκλεισμός έχει οδηγήσει σε τεράστιες διαφωνίες εντός και εκτός κοινότητας, αλλά είναι ένας περιορισμός με ειδική αιτιολόγηση και χρονικό περιορισμό: είναι μία σαφής συλλογική κύρωση που επιβάλει ένα Pride για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

 

Υπάρχει το μεγάλο ερώτημα ηθικής και νομικής τάξης περί του αν μπορείς να αποκλείσεις συλλογικά μια κατηγορία κρατικών υπαλλήλων από την συμμετοχή τους, ως τέτοιων, με τις στολές τους και όλες τις σημάνσεις της κρατικής αποστολής τους, στο δικαίωμα της συνάθροισης, ως επιτίμιο ακοινωνησίας. Ούτε στις ΗΠΑ το έχουν λύσει, αφού μόλις πέρσι τέθηκε για πρώτη φορα και το γεγονός ότι όντως απαγόρευσαν τις ΛΟΑΤΚΙ αστυνομικές οργανώσεις δεν σημαίνει φυσικά ότι τελείωσε η συζήτηση για την δημοκρατική νομιμοποίηση μιας τέτοιας απόφασης, λαμβάνοντας υπόψη και την πολλαπλή διάκριση που προκαλεί και μάλιστα ενδοκοινοτική: οι ΛΟΑΤΚΙ αστυνομικοί που δεν τους δίνεται το δικαίωμα να παρελάσουν με την στολή τους. Γιατί αυτό είναι γι' αυτούς η ΛΟΑΤΚΙ εργασιακή ορατότητά τους: να τους δουν οι ομοφοβικοί συνάδελφοί τους με την στολή τους να παίρνουν μέρος στο Pride κι όχι ως Κώστας ή ως Γιώργος που δεν τρέχει τίποτα "αφού δεν προκαλούν". Η "ανοχή" του Pride για αστυνομικούς που μπορούν να έρθουν ως "άτομα", ως "πολίτες", αλλά χωρίς την στολή τους μου θυμίζει κάπως ανεστραμμένο το κλασικό ρητορικό σχήμα "ας κάνουν ό,τι θέλουν στο κρεβάτι τους, αλλά να μην προκαλούν".

 

Είναι κατανοητό βέβαια ότι τα θύματα της αστυνομικής βίας δεν ανέχονται να παρελάσουν στην ίδια γραμμή με τους δράστες της αστυνομικής βίας. Έχω υπερασπιστεί τρανς άτομο σε μήνυση που της υπέβαλαν αστυνομικοί και καταλαβαίνω ότι η σχέση της με την στολή δεν θα είναι και η πιο ευχάριστη. Έχω υπερασπιστει και cis δικηγόρο τρανς ατόμων που ως τέτοια κρατήθηκε αυθαίρετα στο κρατητήριο επειδή πήγε να ασκήσει τα καθήκοντά της.

 

Όμως, την στολή την φοράει ένα συγκεκριμένο άτομο κάθε φορά και πραγματικά δεν πιστεύω ότι θα φτάσει ο αμετανόητος αστυνομικός - δράστης ενός ομοφοβικού εγκλήματος να θέλει να παρελάσει στο Pride με την στολή του. Δεν θα το κάνει. Αυτοί που θα έρθουν θα είναι άλλοι. Και το μεγάλο ερώτημα είναι μήπως αυτοί οι άλλοι, οι καλοί ΛΟΑΤΚΙ αστυνομικοί που θα έρθουν με την στολή τους, "ξεπλένουν" τους εγκληματίες αστυνομικούς. Έτσι, έχουν δύο "μέτωπα": από την μία τους ομοφοβικούς συναδέλφους τους και το μη ασφαλές εργασιακό περιβάλλον κι από την άλλη πλευρά μία μερίδα της δικής τους ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας που τους βλέπει ως το φύλλο συκής ενός σάπιου συστήματος και εξ αρχής τους απορρίπτει λόγω της ίδιας της εμφάνισής τους, με τεκμήριο ενοχής.

 

Φέτος στην Αθήνα, την εβδομάδα του Pride, θα πραγματοποιηθεί το συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΛΟΑΤΚΙ Αστυνομικών στις 16 και 17 Ιουνίου στην Τεχνόπολη. Θα μετέχουν δηλαδή ΛΟΑΤΚΙ αστυνομικοί από αντίστοιχες τοπικές ενώσεις των ευρωπαϊκών χωρών και θα συζητήσουν τα θέματά τους. Έχω κληθεί σε αυτό το συνέδριο να μιλήσω ως νομικός για το θέμα των "Διακρίσεων Λόγω Σεξουαλικού Προστανατολισμού και Ταυτότητας Φύλου των Αστυνομικών Υπαλλήλων στον Χώρο της Εργασίας τους". Θέλουν δηλαδή να ενημερωθούν για τις νομικές εξελίξεις που υπάρχουν και τα διαθέσιμα μέσα που έχουν οι ίδιοι από τους κακοποιητικούς και ομοφοβικούς / τρανσφοβικούς συναδέλφους τους και προϊσταμένους τους.

 

Το βρίσκω εξίσου ερεθιστικό επιστημονικά με το γεγονός ότι αύριο και μεθαύριο θα είμαι στην Θεσσαλονίκη για να μιλήσω σε 300 Ελληνίδες κι Έλληνες δικαστικούς λειτουργούς εν ενεργεία σχετικά με τα θέματα της ταυτότητας φύλου, στο πλαίσιο του σεμιναρίου που διοργανώνει η Εθνική Σχολή Δικαστών. Έχω να παρουσιάσω πολλές ιστορίες δικαστικής κακοποίησης ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων από την Ελληνική Δικαιοσύνη, κάτι που πριν απ΄όλους πρέπει να τα ξέρουν οι ίδιοι οι δικαστικοί. Δεν θα τους έλεγα όχι επειδή ανάμεσα σε αυτούς μπορεί να βρίσκονται και δράστες.

 

Συμμετέχω και στις προφεστιβαλικές εκδηλώσεις του Athens Pride, στο πλαίσιο των οποίων έχει ενταθχεί η παρουσίαση του βιβλίου μου "Ελεύθερη Συμβίωση" στον Πολύχρωμο Πλανήτη, το ακτιβιστικό βιβλιοπωλείο - εκδοτικό οίκο της πολυαγαπημένης μας Μαρίνας Γαλανού που τόσο έχει ήδη λείψει, αλλά και που τόσο άλλαξε με το έργο της τον Χάρτη των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων στην Ελλάδα. Ομιλητές σε αυτή την παρουσίαση είναι δύο αγαπημένα μου πρόσωπα από την κοινότητα, ο Ηλίας Μυρσινιάς και η Κατερίνα Τρίμμη.

 

Μαθαίνω δηλαδή ότι συμμετέχω στο Athens Pride που δεν έχει επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ΛΟΑΤΚΙ Αστυνομικών να έχει δικό της περίπτερο στην διοργάνωση. Έχω τις διαφωνίες μου, αλλά καταλαβαίνω και τα θύματα της αστυνομικής βίας ότι δεν θέλουν να συνυπαρξουν με αστυνομικούς. Ακούω όμως και το επιχείρημα ότι δεν διαχωρίζουμε την αστυνομία σε καλή και κακή, δεν υπάρχουν προσωπικότητες και ατομικότητες της αστυνομίας, υπάρχει ο θεσμός ο οποίος είναι απορριπτέος για τους γνωστούς ιστορικούς λόγους. Αυτή η θέση δεν ξέρω πόσο συμβιβάζεται με τα ευρωπαϊκά πρότυπα που έχω παραθέσει στην αρχή για τον κρατικό ρόλο και για τον υπερασπιστικό και κοινωνικό ρόλο, όταν τον διαχωρισμό τον έχει κάνει διαχρονικά το ίδιο το Συμβούλιο της Ευρώπης. Στο αμερικανικό ντιμπέιτ για το θέμα προβάλλεται έντονα το θέμα της ενδοκοινοτικής διάκρισης, γιατί είναι οι ΛΟΑΤΚΙ ή οι συνοδοιπόροι των ΛΟΑΤΚΙ αστυνομικών που θέλουν να παρελάσουν κι όχι βέβαια το σύνολο των αστυνομικών. Σε αυτό δεν έχω δει επαρκή αντίκρουση, δηλαδή κατά πόσον δεν υπάρχει όντως ενδοκοινοτική διάκριση και μάλιστα με κριτήριο τον υπάρχοντα ή νομιζόμενο σεξουαλικό προσανατολισμό / ταυτότητα - χαρακτηριστικά φύλου.

 

Αυτό που σίγουρα δεν υπάρχει είναι ο χρονικός ορίζοντας. Δηλαδή ακόμα και στα αμερικανικά Pride που απέκλεισαν ΛΟΑΤΚΙ αστυνομικές οργανώσεις τους είπαν ότι τους αποκλείουν για 3 χρόνια, όχι για πάντα ή αορίστως. Το οποίο σημαίνει μόνο ένα πράγμα: κριτήρια. Βάσει των οποίων υπολογίζεται ο αποκλεισμός ή μη. Τα κριτήρια σημαίνουν: έχω γενικές αρχές που λαμβάνω υπόψη κι έχω σταθμίσει έναντι άλλων αρχών που αφορούν ακόμη και το δικαίωμα συμμετοχής στην συνάθροιση με την επιλογή της στολής. Τέτοιες γενικές αρχές και τέτοια στάθμιση και αιτιολόγηση δεν έχω δει να γίνεται από το Athens Pride. Θα ενδιέφερε όμως να γίνει σε τέτοιο επίπεδο η ανάλυση αυτή κι όχι με λαϊκισμό και κραυγές που αύριο μπορεί να αποδειχτεί ότι δεν ήταν το δικαιότερο μέτρο.

3.000 ευρώ αποζημίωση για 4,5 χρόνια καθυστέρηση εκδίκασης ποινικής υπόθεσης

 Το γραφείο μας εκπροσώπησε διεμφυλικό πρόσωπο που υπέβαλε αίτηση δίκαιης ικανοποίησης λόγω υπέρβασης της εύλογης διάρκειας της δίκης, καθώς η μήνυση της για επικίνδυνη σωματική βλάβη κατά συρροή με τρανσφοβικό κίνητρο είχε κατατεθεί το 2015, ενώ η πρωτοβάθμια καταδικαστική απόφαση του κατηγορουμένου εκδόθηκε το 2020, μετά από έξι (6) αναβολές.

Συγκεκριμένα, το Πρωτοδικείο Χαλκίδας δικάζοντας την αίτηση σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, εξέδωσε απόφαση με την οποία επιδικάζεται ως δίκαιη ικανοποίηση στο διεμφυλικό πρόσωπο το ποσό των 3.000 ευρώ και του επιστρέφονται και τα 100 ευρώ το παραβόλου Δημοσίου που κατατέθηκε για την διεξαγωγή της συγκεκριμένης δίκης. Τα δικαστικά έξοδα συμψηφίστηκαν. Κατά της απόφασης δεν επιτρέπεται άσκηση ένδικου μέσου.

Σημειώνεται ότι είναι η πρώτη φορά που επιδικάζεται το ποσό αυτό για 4,5 έτη καθυστέρησης της Δικαιοσύνης, καθώς μέχρι σήμερα επιδικάζονταν χαμηλότερα ποσά (1.000 - 1.500 ευρώ) για αντίστοιχο χρονικό διάστημα αναμονής.

Σύμφωνα με την απόφαση 56/2022 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Χαλκίδας, η οποία είναι αμετάκλητη και οδηγεί σε άμεση καταβολή της αποζημίωσης από το Δημόσιο (Υπουργείο Δικαιοσύνης) στο διεμφυλικό πρόσωπο, η προδικασία (από την κατάθεση της μήνυσης μέχρι την άσκηση της ποινικής δίωξης) διήρκησε ένα (1) έτος και τρεις (3) μήνες, ενώ - ενδεικτικά- κατά τον νέο ΚΠΔ θα έπρεπε να μην υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες και η εκδίκαση της ποινικής υπόθεσης αναβλήθηκε έξι (6) φορές από το 2017 έως το 2020.

Συγκεκριμένα, η υπόθεση είχε αρχικά προσδιοριστεί να συζητηθεί το 2017, οπότε αναβλήθηκε για πρώτη φορά, λόγω απουσίας του κατηγορουμένου στο εξωτερικό. Στην συνέχεια, το 2018 η υπόθεση αναβλήθηκε για δεύτερη φορά, λόγω συμμετοχής του συνηγόρου υπεράσπισης του κατηγορουμένου σε αποχή της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων, στην οποία δεν συμμετείχε ο συνήγορος πολιτικής αγωγής καθώς ανήκει στον ΔΣΑ που δεν μετείχε στην αποχή. Εντός του 2018, η υπόθεση αναβλήθηκε για τρίτη φορά λόγω παρέλευσης του ωραρίου του γραμματέα της έδρας. Το 2019 η εκδίκαση αναβλήθηκε για τέταρτη λόγω συμμετοχής του συνηγόρου υπεράσπισης του κατηγορουμένου σε αποχή του Δικηγορικού Συλλόγου Χαλκίδας. Κατά την επόμενη δικάσιμο του 2019, η εκδίκαση αναβλήθηκε για πέμπτη φορά, λόγω ασθένειας του συνηγόρου της αιτούσας, ενώ λίγους μήνες μετά απεβίωσε και ο αυτόπτης μάρτυρας κατηγορίας. Τέλος, στην επόμενη δικάσιμο η υπόθεση αναβλήθηκε για έκτη λόγω των μέτρων αναστολής δικαστηρίων για την καταπολέμηση της πανδημίας COVID-19. Η υπόθεση εκδικάστηκε τελικά τον Οκτώβριο του 2020.

Το Δικαστήριο υπογραμμίζει στην απόφαση του ότι η αναβολή δεν πρέπει να οδηγεί σε νέα δικάσιμο πέραν των τριών (3) μηνών. Ούτε πρέπει να επωμίζεται ο πολίτης τις αποχές των δικηγορικών συλλόγων και το περιορισμένο ωράριο του γραμματέα που οδηγούν σε αναβολές, αλλά αντίθετα:

"αποτελεί ευθύνη της Πολιτείας να επιλύσει τα ζητήματα αυτά με αποτελεσματικές, εφαρμόσιμες και πραγματιστικές νομικές ρυθμίσεις, παρέχοντας επαρκές διοικητικό προσωπικό στα δικαστήρια και στις διοικητικές υπηρεσίες".

Ωστόσο, το Δικαστήριο δικαιολογεί την καθυστέρηση λόγω της απόσυρσης της υπόθεσης λόγω αναστολής των δικών ενόψει της αντιμετώπισης της πανδημίας, δηλ. την 6η αναβολή της υπόθεσης:

"διότι η Πολιτεία έπρεπε να διαχειρισθεί μια πρωτόγνωρη, απρόβλεπτη και επείγουσα κατάσταση, η οποία εγκυμονούσε άμεσο κίνδυνο για την ζωή και την υγεία των πολιτών, έθετε στα όρια τους τα συστήματα υγείας, παγκοσμίως, ενώ ο εμβολιασμός δεν είχε προχωρήσει για για ιατρικούς και κοινωνικούς λόγους και όχι εξαιτίας ολιγωρίας της Πολιτείας."

Επομένως, η καθυστέρηση αφορούσε 4,5 χρόνια, καθώς εξαιρέθηκε το τελευταίο 6μηνο που οφειλόταν στην δικαιολογημένη αναστολή λειτουργίας λόγω COVID. Το χρονικό διάστημα των 4,5 ετών κρίθηκε ότι:

"δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις της "εύλογης διάρκειας" της δίκης κατά την έννοια του άρθρου 5 του ν. 4239/2014 καθώς και του άρθρου 6 παρ. 1 της Ε.Σ.Δ.Α. Τούτο, διότι βάσει των ανωτέρω αποδειχθέντων πραγματικών, η αιτούσα δεν προκάλεσε καθυστέρηση στην ως άνω δίκη επί της οποίας διατυπώνεται παράπονο για υπέρβαση της εύλογης διάρκειάς της, με καταχρηστική ή παρελκυστική συμπεριφορά, καθώς ήταν έτοιμη και στην διάθεση των αρχών, με εξαίρεση το ανωτέρω κώλυμα του συνηγόρου της, για την εκδίκαση και την διαδικαστική πρόοδο της υποθέσεως, όποτε αυτό απαιτήθηκε."

Το γραφείο μας συμβουλεύει σταθερά κάθε άτομο που η έκδοση της δικαστικής απόφασης του έχει καθυστερήσει πάνω από τρία (3) χρόνια ανά βαθμό δικαιοδοσίας, χωρίς δική του υπαιτιότητα, να κινεί την διαδικασία του Ν.4239/2014 για την επιδίκαση της δίκαιης ικανοποίησης λόγω υπέρβασης της εύλογης διάρκειας της δίκης.

Αθώωση μητέρας κατηγορούμενης για παραβίαση δικαστικής απόφασης επικοινωνίας του πατέρα με το παιδί

 

Το γραφείο μας εκπροσώπησε μητέρα που παραπέμφθηκε ως κατηγορούμενη για παραβίαση διάταξης δικαστικής απόφασης με την οποία ρυθμιζόταν το δικαίωμα του πατέρα για επικοινωνία με το παιδί.

Κατά την υπεράσπιση της κατηγορουμένης παρουσιάσαμε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία υπήρχε νεότερη συμφωνία των γονέων για άλλες ημερομηνίες επικοινωνίας του πατέρα με το παιδί, τροποποίηση που επέτρεπε το σχετικό ιδιωτικό συμφωνητικό που επικυρώθηκε με την απόφαση του διαζυγίου. Ωστόσο, η τροποποίηση αυτή αμφισβητήθηκε από τον μάρτυρα κατηγορίας. Αποδείχθηκε πάντως ότι η μητέρα έδωσε το παιδί στον πατέρα για επικοινωνία σε μεταγενέστερο χρόνο.

Η εισαγγελέας πρότεινε την απαλλαγή της κατηγορουμένης λόγω μη συνδρομής του στοιχείου του δόλου για παραβίαση δικαστικής απόφασης και στην συνέχεια το δικαστήριο αθώωσε την κατηγορούμενη.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν επιβάλλει την διαγραφή αρχικής καταχώρισης φύλου για τρανς άτοο

 

To Eυρωπαϊκό Δικαστήριο σήμερα απέρριψε αίτημα τρανς άνδρα για καταστροφή της αρχικής ληξιαρχικής πράξης γέννησής του, με την οποία του είχε αποδοθεί κατά την γέννηση το γυναικείο φύλο. Στην Πολωνία, όπως και στην Ελλάδα, η αρχική ληξιαρχική καταχώριση της γέννησης δεν αλλάζει ποτέ. Μετά, όμως, από την νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου, κάθε αντίγραφο της ληξιαρχικής πράξης και, φυσικά, η αστυνομική ταυτότητα, αφού βέβαια ολοκληρωθεί η διοικητική διαδικασία, έχουν μόνο την εγγραφή που αντιστοιχεί στην ταυτότητα φύλου κι όχι αναφορές στην μεταβολή. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι αφού σχεδόν κανείς δεν έχει πρόσβαση στην αρχική εκείνη καταχώρηση φύλου κι αφού ο προσφεύγων δεν επικαλέστηκε κάποια ιδιαίτερη βλάβη, τότε δεν παραβιάζεται το δικαίωμά του στην ιδιωτικότητα.

Προσωπικά, διαφωνώ κάθετα. Υπάρχει μια θεμελιώδης αρχή του ευρωπαϊκού δικαίου προστασίας δεδομένων, η οποία επιβάλει την επικαιροποίηση των ανεπίκαιρων προσωπικών δεδομένων. Η επικαιροποίηση περιλαμβάνει και την καταστροφή της αρχικής καταχώρησης όταν συντρέχει κανένας νόμιμος λόγος για την διατήρησή της. Υπάρχει επίσης η αρχή της χρονικά πεπερασμένης διατήρησης των δεδομένων που επιβάλλει την διαγραφεί και καταστροφή τους όταν είναι δεν υπάρχει κανένας λόγος να τηρούνται.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, όταν εξετάζει κατά πόσον μία παρέμβαση στα δικαιώματα επί της προσωπικότητας που προστατεύει το άρθρο 8 ΕΣΔΑ είναι δικαιολογημένη ή συνιστά παραβίαση σε μια δημοκρατική κοινωνία, θέτει το εξής ερώτημα: "υπάρχει μια πιεστική κοινωνική ανάγκη που δικαιολογεί αυτή την παρέμβαση;" Εάν υπάρχει η pressing social need, τότε το μέτρο είναι ανεκτό σε μια δημοκρατική κοινωνία. Στην απόφαση Υ κατά Πολωνίας, δεν έθεσε αυτό το ερώτημα. Έκρινε ότι λόγοι ιστορικού αρχείου (σαν να είναι το κάθε τρανς άτομο... ιστορικό πρόσωπο) και το δημόσιο συμφέρον επιβάλλουν την διατήρηση της αρχικής εγγραφής κι ότι ήταν το ίδιο το άτομο που όφειλε να επικαλεστεί μια σαφή βλάβη του από αυτή την αρχική διατήρηση. Η γνώμη μου είναι ότι όταν ασκείς ατομικό δικαίωμα δεν υπάρχει το "γιατί", υπάρχουν οι λόγοι αρχής. Όταν η ευρωπαϊκή νομοθεσία και ο GDPR επιβάλλει την διαγραφή των ανεπίκαιρων δεδομένων, είναι το κράτος που πρέπει να εξηγεί για ποιον λόγο να διατηρείται η αρχική καταχώρηση φύλου, ως υπεύθυνος επεξεργασίας κι όχι το ίδιο το τρανς πρόσωπο που θέλει να ζήσει μια κανονική ζωή σε μια δημοκρατική κοινωνία. Σόρρυ κι όλας.

Τέτοιες αποφάσεις δεν προσφέρουν απολύτως τίποτε και ελπίζω ο πρόσφεύγων να συνεχίσει την υπόθεση ζητώντας την παραπομπή στο Τμήμα Ευρείας Σύνθεσης του ΕΔΔΑ.

Δικαίωση για τοποθέτηση υπερσυνδέσμων και στο Εφετείο Κακουργημάτων Θράκης

Ένας δικαστικός κύκλος διώξεων και τελικών αθωώσεων που ξεκίνησε το έτος 2010 έκλεισε σήμερα για τον διαχειριστή του διαδικτυακού τόπου livemovies.gr, ιστότοπο στον οποίο περιλαμβάνονταν ευρετήριο για τηλεοπτικές σειρές και ταινίες με τοποθέτηση συνδέσμων (links) προς άλλες ιστοσελίδες που είναι αναρτημένα τα έργα.

Το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Θράκης (Κομοτηνή) κήρυξε σήμερα αθώο τον διαχειριστή της ιστοσελίδας που λειτούργησε για μια οκταετία (2008-2016), κρίνοντας ότι δεν υπήρχε ο ενδεχόμενος δόλος του για παραπομπή των χρηστών σε παράνομα αναρτημένα οπτικοακουστικά έργα, κατηγορία που του είχε αποδοθεί και για την οποία είχε καταδικαστεί (ως απλός συνεργός παραβίασης του νόμου για την πνευματική ιδιοκτησία) από το Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων Θράκης το 2017.

H υπόθεση ξεκίνησε το 2010 με μήνυση που κατέθεσε η Εταιρία Προστασίας Οπτικοακουστικών Έργων (ΕΠΟΕ), καθώς και η ΑΕΠΙ λίγο νωρίτερα εναντίον του διαχειριστή του livemovies.gr  Ήταν η χρονιά κατά την οποία το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Κιλκίς είχε κρίνει αθώο τον διαχειριστή της αντίστοιχης λειτουργίας ιστοσελίδας greekmovies.com, κρίνοντας ότι η δημιουργία καταλόγου οπτικοακουστικών έργων και η τοποθέτηση link προς πλατφόρμες όπου ήταν αναρτημένα προς θέαση τα ίδια τα έργα δεν αποτελούσε παράνομη "αναπαραγωγή" (ΤριμΠλημΚιλκίς 965/2010). 

 Όμως, στην υπόθεση του livemovies.gr το Δικαστικό Συμβούλιο έκρινε ότι η τοποθέτηση link ήταν "απλή συνέργεια" του διαχειριστή στο κακούργημα της παραβίασης πνευματικών δικαιωμάτων, με το σκεπτικό ότι μπορεί να μην ήταν βέβαια "αναπαραγωγή", ήταν πάντως παρουσίαση στο κοινό έργων τα οποία όφειλε, δήθεν, να γνωρίζει ο διαχειριστής ότι είχαν αναρτηθεί παράνομα! Το 2017 καταδικάστηκε, λοιπόν, ο διαχειριστής του livemovies.gr μετά την μήνυση της ΕΠΟΕ ως "απλός συνεργός" για τις φερόμενες ως παράνομες αναρτήσεις ταινιών στις οποίες παρέπεμπε ο ίδιος με τοποθέτηση links από την ιστοσελίδα του και με το σκεπτικό ότι όφειλε να γνωρίζει αν ήταν νόμιμα ή παράνομα αναρτημένες στις τρίτες πλατφόρμες. Μετά την καταδίκη του, το 2017, ο διαχειριστής άσκησε έφεση που δικάστηκε σήμερα, πέντε ολόκληρα χρόνια μετά, κατά την οποία αθωώθηκε.

Είχε μεσολαβήσει επίσης η νίκη του livemovies.gr στην αντίστοιχη μήνυση της ΑΕΠΙ. Συγκεκριμένα, η ΑΕΠΙ το 2009 υπέβαλε μήνυση στον διαχειριστή του livemoveis.gr επειδή αυτός αρνήθηκε να υπογράψει μαζί της σύμβαση "χρήσης έργων για livestreaming" για την ... τοποθέτηση συνδέσμων υπερκειμένου προς άλλες ιστοσελίδες που ήταν αναρτημένα τα έργα.  Το Δ' Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων Αθηνών αθώωσε το 2017 τον διαχειριστή, τον οποίο υπερασπίστηκα ως συνήγορος, για την πράξη της τοποθέτησης υπερσυνδέσμων, κρίνοντας ότι "εφόσον λοιπόν δεν αποδείχθηκε ότι ο κατηγορούμενος ως διαχειριστής της ιστοσελίδας livemovies.gr είχε αποθηκεύσει σε διακομιστή – server και παρείχε τη δυνατότητα στους χρήστες που την επισκέπτονταν να παρακολουθήσουν οπτικοακουστικά έργα, αλλά τους παρέπεμπε, μέσω συνδέσμου link σε ιστότοπους τρίτων , όπως των τηλεοπτικών σταθμών MEGA, ANTENNA, κτλ, οι οποίοι κατά κανόνα έχουν νόμιμη άδεια μετάδοσης των έργων και των εκπομπών δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα της κακουργηματικής παράβασης του αρ. 66 παρ. 1 , 2 περ. α-β και 3 του Ν.2121/1993 που του αποδίδεται κατά την αντικειμενική του υπόσταση και πρέπει αυτός να κηρυχθεί αθώος.” Παρά την κρίση αυτή, λίγες μέρες μετά, το αντίστοιχο Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων Θράκης καταδίκασε τον κατηγορούμενο ως "απλό συνεργό", κρίνοντας ότι είχε ενδεχόμενο δόλο και ότι όφειλε να γνωρίζει ότι παραπέμπει (και) σε παράνομες αναρτήσεις τρίτων ιστοσελίδων.

Το θέμα της ευθύνης το έλυσε όμως το Εφετείο Αθηνών (16ο τμήμα) με την απόφαση 1909/2017 που εκδόθηκε στην υπόθεση της αγωγής του livemovies.gr κατά της ΑΕΠΙ, με την οποία τα δικαστήρια αναγνώρισαν ότι πράγματι ο διαχειριστής δεν όφειλει να έχει άδεια της ΑΕΠΙ για να τοποθετεί συνδέσμους προς άλλες ιστοσελίδες που ήταν αναρτημένα τα οπτικοακουστικά έργα. Συγκεκριμένα, το Εφετείο, όπως πιο πριν και το Πρωτοδικείο Αθηνών, δικαστήρια στα οποία εκπροσώπησα τον διαχειριστή έκριναν ότι δεν είχε υποχρέωση να γνωρίζει αν εκεί που παρέπεμπε ήταν νόμιμα ή όχι αναρτημένα τα έργα, καθόσον σύμφωνα με την νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (κυρίως βλ. απόφαση GS Media) υποχρέωση να γνωρίζει έχει μόνο όποιος τοποθετεί συνδέσμους σε τρίτες ιστοσελίδες επιδιώκοντας προσπορισμό οικονομικού κέρδους. Το Εφετείο Αθηνών έκρινε ότι ο διαχειριστής του livemovies.gr "δεν γνώριζε, ούτε μπορούσε να γνωρίζει εάν οι ιστότοποι στους οποίους μεταφερόταν ο χρήστης, μεταξύ των οποίων οι επίσημοι τηλεοπτικοί σταθμοί, είχαν λάβει νόμιμη άδεια των κατά περίπτωση πνευματικών δημιουργιών και των εταιριών που τους εκπροσωπούν για την μετάοση των έργων αυτών. Και σε εκείνες, όμως, τις ελάχιστες περιπτώσεις, όπου οι ιστότοποι, στους οποίους μεταφερόταν μέσω συνδέσμων ο χρήστης, δεν είχαν νόμιμη άδεια μετάδοσης των έργων, ο ενάγων δεν ενήργησε με σκοπό κερδοσκοπίας, αφού δεν αποδείχθηκε καμμία συμμετοχή του σε αυτούς ή απολαβή κερδών από την χωρίς άδεια μετάδοση των έργων. Κατόπιν των ανωτέρω, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν και στην αρχή της παρούσας, ο ενάγων μέσω της ιστοσελίδας του δεν κατέστησε προσιτά στο κοινό με την έννοια της παρουσίασης έργα - πνευματικά δημιουργήματα σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 3 παρ. 1 του ν.2121/1993 σε συνδυασμό με το άρθρο 3 της Οδηγίας 2001/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ώστε να συντρέχει παραβίαση της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησία, όπως ισχυρίστηκαν οι εναγόμενοι και κυρίως η πρώτη εναγομένη εταιρία."

Αξιοποιώντας αυτό το σκεπτικό των δύο εφετειακών αποφάσεων της Αθήνας, υπερασπίστηκα στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων της Κομοτηνής τον διαχειριστή, ο οποίος αθωώθηκε λόγω αμφιβολιών για την συνδρομή του στοιχείου του ενδεχόμενου δόλου. Παρά την αρχική ποινική καταδίκη του από την Μονομελή σύνθεση του Κακουργοδικείου Θράκης, που είχε στην διάθεσή της ήδη όλη την παραπάνω νομολογία αλλά έσφαλε στην εφαρμογή της, η Τριμελής δευτεροβάθμια σύνθεση πέντε χρόνια μετά δίκασε κατ' έφεση και αθώωσε τον κατηγορούμενο, μεταφράζοντας την αστική κρίση περί έλλειψης ευθύνης σε αμφιβολία για την συνδρομή του στοιχείου του ενδεχόμενου δόλου του ως φερόμενου "απλού συνεργού". 

 Επομένως, ο τοποθετών συνδέσμους υπερκειμένου προς άλλες ιστοσελίδες, εφόσον δεν ενεργεί κερδοσκοπικά δεν είναι ούτε αυτουργός (Δ' ΜονΕφΚακ Αθηνων 3766/2017), αλλά ούτε και απλός συνεργός σε παραβίαση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (ΤριμΕφΚακΘράκης 2022).

Ευχαριστία για το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών

 

Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Ακαδημία Αθηνών για το βραβείο της Τάξεως των Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών για το 2021 (βραβείο Ίωνος – Ιωάννη Τσατσαρώνη).

Το βραβείο αφορά το έργο με τίτλο “Η ελεύθερη συμβίωση (χωρίς γαμο και χωρίς σύμφωνο συμβίωσης) σε συγκριτική μελέτη”.

Είναι επιτακτική ανάγκη να διερωτηθούμε για ποιον λόγο η ελεύθερη συμβίωση, αλλά και η έγγαμη συμβίωση και η καταχωρισμένη συμβίωση καταντούν ολοένα και περισσότερο στην εποχή μας από άσυλο προσωπικής χειραφέτησης σε εστίες κινδύνου και ποινικών αδικημάτων.

Η θλιβερή αυτή διαπίστωση σχετίζεται ιδιαίτερα με το ζήτημα της πανδημίας COVID-19 και του αναγκαστικού εγκλεισμού που επέρχεται με αυτήν με αποτέλεσμα, πολύ συχνά, να εντείνεται η αναγκαιότητα της συγκατοίκησης για πρακτικούς λόγους που έχει αποτέλεσμα, κι αυτό με τη σειρά του, το να υποβαθμίζεται σημαντικά το θεμέλιο της ελεύθερης συμβίωσης που δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνο η πραγματικότητα της επιλογής.

Ο ανησυχητικά αυξανόμενος αριθμός των γυναικοκτονιών στην Ελλάδα το έτος 2021 επιβάλλει να συζητήσουμε πολύ σοβαρά το ζήτημα της γνησιότητας της συγκατάθεσης και των επικαιροποιημένων συναινέσεων που συγκροτούν την ελεύθερη συμβίωση.

Αυτό κι άλλα πολλά βρίσκονται στο επίκεντρο του βιβλίου αυτού, το οποίο έχουν αναλάβει να εντάξουν στο εκδοτικό τους πρόγραμμα για το 2022 οι Εκδόσεις Πόλις, τις οποίες ευχαριστώ ιδιαίτερα.

Θα ήθελα να ευχηθώ καλές γιορτές, χρόνια πολλά κι ένα ευτυχισμένο καινούργιο έτος.