Γιατί δεν νοείται προαιρετική αναγραφή θρησκεύματος σε απολυτήρια

Αν ψάξετε το απολυτήριο του Λυκείου σας, θα δείτε ότι υπάρχει το πεδίο στο οποίο αναγράφεται το θρήσκευμα. Το υπουργείο παιδείας συλλέγει τα δεδομένα θρησκεύματος των μαθητών, επικαλούμενο δύο κυρίως λόγους. Ο ένας είναι το δικαίωμα των μαθητών που ανήκουν σε θρησκεύματα όπως ΤΤο μουσουλμανικό, το εβραϊκό και το καθολικό δόγμα, ώστε να λαμβάνουν δικαιολογημένες απουσίες τις ημέρες που οι ομολογίες αυτές εορτάζουν τις ημέρες θρησκευτικής αργίας. Καθώς οι επίσημες κρατικές αργίες είναι αυτές του ορθόδοξου εορτολογίου, οι μαθητές που ανήκουν σε άλλες ομολογίες πρέπει με κάποιον τρόπο να το δηλώσουν ώστε να μην καταγραφεί η απουσία τους ως αδικαιολόγητη. Ο άλλος λόγος είναι το μάθημα των θρησκευτικών που θα παρακολουθήσουν ή που δεν θα παρακολουθήσουν αυτοί οι μαθητές ή και άλλοι μαθητές που δεν είναι χριστιανοί ορθόδοξοι: υποβάλλοντας σχετική υπεύθυνη δήλωση. Έτσι, στα αρχεία του κράτους καταχωρείται το θρήσκευμα των μαθητών που το δηλώνουν και όλοι οι υπόλοιποι λογίζονται ως χριστιανοί ορθόδοξοι και αυτό αναγράφεται στα απολυτήρια γυμνασίου και λυκείου. Κατά τη γνώμη μου η καταχώριση του θρησκεύματος δεν είναι δικαιολογημένη με βάση την αρχή της ελαχιστοποίησης των δεδομένων που προβλέπει το άρθρο 25 του GDPR. Tο δικαίωμα μαθητών να απέχουν νόμιμα τις ημέρες της θρησκευτικής αργίας μπορεί να ασκηθεί και χωρίς αρχειοθέτηση του θρησκεύματος τους ως τέτοιο: αρκεί η υποβολή μιας υπεύθυνης δήλωσης στην αρχή της σχολικής χρονιάς που θα γνωρίζει στο σχολείο ότι ο τάδε μαθητής θα απέχει τις τάδε ημερομηνίες από το σχολείο του. Το σχολείο θα ξέρει ότι οι τάδε ημερομηνίες αντιστοιχούν στην συγκεκριμένη θρησκευτική εορτή, επομένως το θρήσκευμα  δεν θα καταγράφεται ευθέως ότι ο τάδε μαθητής είναι μουσουλμάνος ή Εβραίος ή καθολικός και φυσικά στο τέλος της χρονιάς η υπεύθυνη δήλωση θα καταστρέφεται επίσημα με πρωτόκολλο καταστροφής όπως και όλα τα περιττά δεδομένα που δεν χρειάζεται να μείνουν αιωνίως στο αρχείο του σχολείου. Αυτά είναι ούτως ή άλλως άμεσες νομικές υποχρεώσεις όλων των σχολείων της χώρας, καθόσον ο GDPR εφαρμόζεται ευθέως και δεν τελεί υπό την έγκριση ούτε του υπουργείου παιδείας ούτε καν του εθνικού νομοθέτη.

Πάμε τώρα στην ίδια την αναγραφή στα απολυτήρια. Τα απολυτήρια είναι τα κρατικά πιστοποιητικά που βεβαίωνουν την περάτωση της φοίτητησης ενός μαθητή σε μια τάξη της αντίστοιχης εκπαιδευτικής βαθμίδας. Προκειμένου να ταυτοποιείται ο μαθητής που αποφοίτησε πρέπει το απολυτήριο  να φέρει τα στοιχεία που εξατομικεύουν τον μαθητή. Τα στοιχεία αυτά δεν μπορεί να είναι άλλα από αυτά του δελτίου αστυνομικής ταυτότητας. Στο δελτίο αστυνομικής ταυτότητας έχει κριθεί ότι δεν είναι αναγκαίο στοιχείο ταυτοποίησης το θρήσκευμα. Αυτό έχει κριθεί από τους αρμόδιους θεσμούς της Ελληνικής Δημοκρατίτας που έκριναν ότι ούτε η προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος στην ταυτότητα είναι νόμιμη, διότι με το δελτίο της αστυνομίας το άτομο δεν αυτοπροσδιορίζεται, δεν ασκεί ατομικό δικαίωμα, αλλά αναγνωρίζεται από το κράτος. Το κράτος αναγνωρίζει το άτομο από εξωτερικά χαρακτηριστικά ταυτοποίησης και όχι από το ενδιάθετο φρόνημα ή από άλλα στοιχεία που αναφέρονται στον εσωτερικό κόσμο όπως είναι το θρήσκευμα.

Το υπουργείο παιδείας με εγκύκλιο του λέει ότι μπορούν προαιρετικά τα σχολεία να αναγράφουν το θρήσκευμα στα απολυτήρια με υπεύθυνη δήλωση των ενδιαφερομένων. Πάμε δηλαδή να ξανακάνουμε όλη αυτή τη συζήτηση από την αρχή, σαν να μην έκλεισε οριστικά το 2001 με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Τώρα όμως υπάρχει ένας ακόμη λόγος που δεν νοείται η προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος σε δημόσια έγγραφα. Το θρήσκευμα είναι μια από τις «ειδικές κατηγορίες δεδομένων» που το άρθρο 9 του GDPR απαγορεύει την συλλογή και επεξεργασία τους, εκτός αν συντρέχει μία από τις δέκα προβλεπόμενες εξαιρέσεις. Η πρώτη προβλεπόμενη εξαίρεση είναι η συγκατάθεση του ατόμου. Αν δηλαδή το άτομο έχει δώσει την συγκατάθεσης του, επιτρέπεται η αναγραφή του θρησκεύματος. Ωστόσο, η ίδια η έννοια της συγκατάθεσης προσδιορίζεται δεσμευτικά από τον GDPR. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 4 αριθμός 11, ως συγκατάθεση ορίζεται: «κάθε ένδειξη βουλήσεως, ελεύθερη, συγκεκριμένη, ρητή και εν πλήρει επιγνώσει, με την οποία το υποκείμενο των δεδομένων εκδηλώνει ότι συμφωνεί, με δήλωση ή με σαφή θετική ενέργεια, να αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που το αφορούν». 

Αναπόσπαστο στοιχείο της έγκυρης συγκατάθεσης είναι λοιπόν η «ελεύθερη» ένδειξη βούλησης. Ωστόσο, ο ίδιος ο GDPR ορίζει ότι η «ελεύθερη» ένδειξη βούλησης είναι συνάρτηση του ποιός είναι το υποκείμενο των δεδομένων και ποιος είναι ο αποδέκτης της συγκατάθεσης. Αναφέρει λοιπόν ο αριθμός 43 του Προοιμίου του GDPR: 

“Για να διασφαλιστεί ότι η συγκατάθεση έχει δοθεί ελεύθερα, η συγκατάθεση δεν θα πρέπει να παρέχει έγκυρη νομική βάση για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε μια συγκεκριμένη περίπτωση, όταν υπάρχει σαφής ανισότητα μεταξύ του υποκειμένου των δεδομένων και του υπευθύνου επεξεργασίας, ιδίως στις περιπτώσεις που ο υπεύθυνος επεξεργασίας είναι δημόσια αρχή και είναι επομένως σχεδόν απίθανο να έχει δοθεί η συγκατάθεση ελεύθερα σε όλες τις περιστάσεις αυτής της ειδικής κατάστασης”. 

Δεν νοείται λοιπόν «προαιρετική» αναγραφή, αφού δεν νοείται «συγκατάθεση» ως νόμιμη βάση επεξεργασίας δεδομένων των μαθητών από το σύστημα της δημόσιας εκπαίδευσης, μέρος της οποίας αποτελεί και η αρμοδιότητα της έκδοσης των απολυτηρίων.

Στις 10.5.2019 εκπροσωπώντας μαθητές στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας για αυτό ακριβώς το θέμα, άκουσα την δικηγόρο του υπουργείου να υπερασπίζεται την προαιρετική αναγραφή, κυρίως επικαλούμενη όχι την συγκατάθεση, αλλά την επεξεργασία του θρησκεύματος για σκοπούς δημοσίου συμφέροντος. Πράγματι, η έβδομη εξαίρεση που επιτρέπει την επεξεργασία ειδικών κατηγοριών δεδομένων, όπως εξ αν το θρήσκευμα, είναι αυτή: 

«η επεξεργασία είναι απαραίτητη για λόγους ουσιαστικού δημόσιου συμφέροντος, βάσει του δικαίου της Ένωσης ή κράτους μέλους, το οποίο είναι ανάλογο προς τον επιδιωκόμενο στόχο, σέβεται την ουσία του δικαιώματος στην προστασία των δεδομένων και προβλέπει κατάλληλα και συγκεκριμένα μέτρα για τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των συμφερόντων του υποκειμένου των δεδομένων». 

Το δημόσιο συμφέρον λειτουργεί λοιπόν ως εξαίρεση μόνο όταν τελει σε πλήρη αναλογία προς τον επιδιωκόμενο στόχο. Εδώ ποιος είναι ο επιδιωκόμενους στόχος της αναγραφής του θρησκεύματος στα απολυτήρια; Το υπουργείο απαντά: για να δίνονται οι θρησκευτικές αργίες! Μα αυτός ο στόχος ικανοποιείται και με την καταχώριση του θρησκευματος στο σχολικό αρχείο, δεν χρειάζεται να τυπώνεται και στο ίδιο το απολυτήριο για να πάρει ο μαθητής την δικαιολογημένη απουσία! Αφού το απολυτήριο εκδίδεται όταν τελειώσει το σχολικό έτος, είναι πρόδηλο ότι δεν νοείται εξυπηρέτηση του στόχου αυτού από την αναγραφή του θρησκευματος μετά το πέρας της σχολικής χρονιάς. 

Είναι ολοκάθαρο λοιπόν ότι η αναγραφή του θρησκεύματος στα απολυτήρια δεν εξυπηρετεί κάποιον δεδηλωμένο στόχο, ενώ κατά το άρθρο 13 του GDPR το υποκείμενο των δεδομένων πρέπει να γνωρίζει ποιος είναι ο σκοπός της επεξεργασίας στη οποία υποβάλλονται τα δεδομένα. Εδώ δεν έχει γνωστοποιηθεί κανένας νόμιμος σκοπός! Επομένως το κράτος προβαίνει σε ένα φακέλωμα του θρησκεύματος χωρίς νόμιμη βάση. 

"Εθνικό θέμα" για να μην παραιτηθεί όπως το 2015

Η χώρα οδηγήθηκε σε πρόωρες εκλογές τον Αύγουστο του 2015 με τον ορθό συνταγματικά τρόπο: ο πρωθυπουργός παραιτήθηκε, δόθηκαν διερευνητικές εντολές στο δεύτερο και τρίτο κόμμα, δεν τελεσφόρησαν και μετά ορίστηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση. Αυτό έχει αποτυπωθεί στο προεδρικό διάταγμα 107/2015 με το οποίο διαλύθηκε η Βουλή. 

Τώρα ο πρωθυπουργός δεν ακολουθεί αυτή την διαδικασία. Δεν παραιτείται, δεν θα δοθούν διερευνητικές εντολές από τον ΠτΔ στο δεύτερο και τρίτο κόμμα και το κυριότερο δεν θα οριστεί υπηρεσιακή κυβέρνηση. Η διάλυση της Βουλής από τον ΠτΔ δεν μπορεί να γίνει για τον λόγο που διέγνωσε ο πρωθυπουργός το βράδυ των ευρωεκλογών, δηλαδή ότι βρίσκεται σε δυσαρμονία η κυβέρνηση με το λαϊκό αίσθημα. Αυτό ήταν ένας λόγος διάλυσης της Βουλής που προβλεπόταν μέχρι το 1986, οπότε όμως αναθεωρήθηκε το Σύνταγμα και πλέον δεν υπάρχει αυτή η συνταγματική δυνατότητα.

Οπότε απομένει η διάλυση της Βουλής με επίκληση ενός "εθνικού θέματος εξαιρετικής σημασίας", για το οποίο το Σύνταγμα επιτρέπει στον ΠτΔ την διάλυση της Βουλής, χωρίς την παραίτηση του πρωθυπουργού, αλλά προφανώς "με πρόταση της Κυβέρνησης" (άρθρο 41). 

Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, αυτό το εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας θα είναι η οικονομία. 

1,7 τρισ. δολλάρια ο τζίρος από την ΛΟΑΤΚΙ επιχειρηματικότητα στις ΗΠΑ

Διανύουμε τον μήνα Ιούνιο, ο οποίος έχει καθιερωθεί στις ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1970 ως ο μήνας υπερηφάνειας της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Σε όλο τον ελεύθερο κόσμο τον Ιούνιο διοργανώνονται φεστιβάλ υπερηφάνειας, σε ανάμνηση συγκεκριμένων γεγονότων πολιτών εναντίον του κράτους που καταπίεζε την ελευθερία της έκφρασής τους. Ο λόγος ήταν ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου τους. Με επίκεντρο το μπαρ Stonewall, Αμερικανοί ακτιβιστές και κυρίως τρανς ακτιβίστριες πρωτοστάτησαν σε σοβαρά επεισόδια εναντίον της αστυνομίας που τους είχε στοχοποιήσει με διαρκείς συλλήψεις και κακοποιήσεις, διεκδικώντας σεβασμό στα ατομικά δικαιώματά τους. Οι Αμερικανοί πολύ σύντομα κατάλαβαν ότι αυτή η κοινότητα, που διεκδικεί την ορατότητά της ως ισότιμη σε μια δημοκρατική κοινωνία, έχει την αξίωση να γίνεται σεβαστή σε όλες τις δραστηριότητές της και όχι μόνο στο «κρεβάτι» της ή στο ακτιβιστικό πεδίο. Αναπτύχθηκε έτσι ένας ολόκληρος κλάδος επιχειρηματικότητας που ασχολείται με την εξυπηρέτηση των καταναλωτικών αναγκών των ΛΟΑΤΚΙ, παρουσιάζοντας ήδη πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα τις τελευταίες δεκαετίες.

Το 2002 ιδρύθηκε στις ΗΠΑ το Εθνικό Εμπορικό Επιμελητήριο για Γκέι και Λεσβίες (National Gay & Lesbian Chamber of Commerce). Το εν λόγω Εμπορικό Επιμελητήριο πιστοποιεί ποιες επιχειρήσεις στις ΗΠΑ είναι ΛΟΑΤΚΙ επιχειρήσεις. Υπολογίζεται ότι είναι περίπου 1,4 εκατομμύρια επιχειρήσεις. Ο ετήσιος κύκλος εργασιών τους ανέρχεται σε 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η επιτυχία του επιμελητηρίου βασίζεται στο πρόγραμμα πιστοποίησης των επιχειρήσεων. Μια επιχείρηση δεν γίνεται φιλική προς τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα απλώς προσθέτοντας στη διακόσμηση μια σημαία με το ουράνιο τόξο, χωρίς να έχει π.χ. εκπαιδεύσει σχετικά το ανθρώπινο δυναμικό της για την επιβαλλόμενη ορολογία που πρέπει να χρησιμοποιεί σε πελάτες και συνεργάτες. Σταδιακά, η πιστοποίηση του επιμελητηρίου άρχισε να αναγνωρίζεται και από κρατικούς φορείς των ΗΠΑ και να αποτελεί ένα πρότυπο και στον δημόσιο τομέα.

Στην Ευρώπη οι εξελίξεις είναι πιο αργές. Στην Ιταλία υπάρχει το Επιχειρηματικό Επιμελητήριο ΛΟΑΤΚΙ επιχειρήσεων με σκοπό την προώθηση της ανάπτυξης αυτών των επιχειρήσεων της χώρας. Παρέχει πιστοποίηση των επιχειρήσεων ως ΛΟΑΤ, βοήθεια σε νομικά και οικονομικά θέματα και σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού, όπως εκπαίδευση και ενημέρωση σε ειδικότερους τομείς της αγοράς ΛΟΑΤΚΙ. Η πιο σημαντική παροχή του ιταλικού επιμελητηρίου φαίνεται ότι είναι η διασύνδεση με μια πλατφόρμα χορηγών, μεγάλων επιχειρήσεων, ιδίως πολυεθνικών που έχουν αποδεχτεί ένα πρόγραμμα υποστήριξης διαφορετικότητας και μπορούν να παρέχουν οικονομική και εμπορική στήριξη σε μικρότερες ιταλικές ΛΟΑΤΚΙ επιχειρήσεις.

Συνήθως η αγορά αυτή δείχνει να αφορά τους καταναλωτές και τους πελάτες των τουριστικών υπηρεσιών, των ταξιδιωτικών γραφείων και της βιομηχανίας του ελεύθερου χρόνου και γενικά της διασκέδασης. Οι αντίστοιχες εισηγήσεις που αφορούν την Ελλάδα εστιάζουν σε αυτό το αγοραστικό κοινό, συνήθως ακολουθώντας ορισμένα στερεότυπα που απηχούν παλαιές προκαταλήψεις. Μια ματιά όμως στις ΛΟΑΤΚΙ επιχειρήσεις των παραπάνω επιμελητηρίων αποκαλύπτει ότι πρόκειται για το σύνολο της εμπορικής αγοράς. Από την αγορά της εστίασης και τη βιομηχανία παρασκευής τροφίμων, μέχρι τις οικονομικές, νομικές, ακόμη και κτηματομεσιτικές υπηρεσίες, οι επιχειρηματίες θέλουν πια να είναι ελκυστικοί και για τους ΛΟΑΤΚΙ πελάτες. Δεν αρκεί δηλαδή απλά ένα στοιχείο συμβατικού σεβασμού, χρειάζεται η επένδυση σε ένα πρόγραμμα αναγνώρισης μιας επιχείρησης ως απευθυνόμενης και σε ΛΟΑΤΚΙ κοινό και όχι απλά «φιλικής» προς αυτό. Σίγουρα είναι ένας καινούργιος επιχειρηματικός κόσμος που, κρίνοντας από τα οικονομικά μεγέθη που αφορά, δεν μπορεί να θεωρηθεί ασήμαντος στον γενικότερο επιχειρηματικό χάρτη και στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΑΞΙΑ. 

Ανάλυση για την νέα διάταξη που αφορά τον βιασμό

Τι ακριβώς θα αλλάξει για το έγκλημα του βιασμού;

Με τον Ποινικό Κώδικα που εισάγεται σήμερα στην Επιτροπή της Βουλής για την Δημόσια Διοίκηση και την Δικαιοσύνη, υπάρχουν ορισμένες μεταβολές στο ποινικό αδίκημα του βιασμού. 

Μέχρι σήμερα, με το ισχύον άρθρο 336 του Ποινικού Κώδικα, ο βιασμός είναι ένα κακούργημα που τιμωρείται ως εξής:

"1. Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία ή σε άλλη ασελγή πράξη ή σε ανοχή της τιμωρείται με κάθειρξη.

2. Αν η πράξη της προηγούμενης παραγράφου έγινε από δύο ή περισσότερους δράστες που ενεργούσαν από κοινού, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών"

Το προτεινόμενο νέο άρθρο 336 που έρχεται σε ψηφοφορία θα ορίζει τα εξής (με κόκκινο οι αλλαγες):

"1. Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σοβαρού και άμεσου κίνδυνου ζωής ή σωματικής ακεραιότητας εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης τιμωρείται με κάθειρξη. 

2. Γενετήσια πράξη είναι η συνουσία και οι ίσης βαρύτητας με αυτήν πράξεις.

3. Αν η γενετήσια πράξη έγινε από δύο ή περισσότερους δράστες που ενεργούσαν από κοινού, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών.

4. Αν κάποια από τις πράξεις των προηγούμενων παραγράφων είχε ως συνέπεια τον θάνατο του παθόντος επιβάλλεται κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα ετών.

5. Όποιος, εκτός από την παράγραφο του άρθρου 1, εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης απειλώντας αυτόν με παράνομη πράξη ή παράλειψη, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών."

Εδώ λοιπόν, στον νέο ποινικό κώδικα, έχουμε τέσσερις περιπτώσεις βιασμού. 

Το κακούργημα της πρώτης παραγράφου που όμως δεν αρκεί για την τέλεσή του η σωματική βία ή απειλή σοβαρού και άμεσου κινδύνου, όπως μέχρι σήμερα, αλλά πρέπει  αυτός ο κίνδυνος να αφορά την ζωή ή την σωματική ακεραιότητα του ατόμου. Δηλαδή, η βία πρέπει να είναι μόνο σωματική, όχι ψυχολογική όπως π.χ. "αν δεν μου κάτσεις θα αναρτήσω το βίντεο μας στο διαδίκτυο". Αυτή η δεύτερη, ψυχολογική βία, πηγαίνει στην τέταρτη μορφή βιασμού που είναι και η προβληματική, βλέπε παρακάτω.

Η δεύτερη μορφή είναι από περισσότερους δράστες, μορφή τέλεσης που υπάρχει και σήμερα και η οποία είναι κακούργημα όπως σήμερα και μάλιστα τουλάχιστον δέκα ετών (άρα μέχρι είκοσι), όπως ισχύει και σήμερα.

Η τρίτη περίπτωση ο θανατηφόρος βιασμός, αυτός που έχει αποτέλεσμα τον θάνατο του θύματος, ο οποίος τιμωρείται είτε με ισόβια κάθειρξη, είτε πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα ετών. Εδώ η διάταξη έχει σαφές πρόβλημα, διότι ενώ ορθώς επιβάλλει την ισόβια κάθειρξη που είναι η ποινή της ανθρωποκτονίας (άρθρο 299 ΠΚ), αίφνης παρουσιάζεται ως εναλλακτική ποινή που μπορεί να επιβάλλει το δικαστήριο η πρόσκαιρη κάθειρξη των, τουλάχιστον, δέκα ετών! Νομίζω ότι είναι λάθος.

Η τέταρτη περίπτωση είναι ο βιασμός που θα αποτελεί πλημμέλημα κι όχι κακούργημα. Είναι ο βιασμός που επιτυγχάνεται όχι με σωματική βία, αλλά με απειλή παράνομης πράξης. Δηλαδη με ψυχολογική βία. Για κάποιον ακατανόητο λόγο, αυτός ο βιασμός, μολονότι μέχρι σήμερα θα ήταν κανονικά το κακούργημα της παραγράφου 1, αίφνης υποβιβάζεται σε πλημμέλημα, το οποίο τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (δηλ. έως πέντε) ετών. Το θεωρώ εξόχως προβληματικό. Το θύμα ενός βιασμού υφίσταται την ίδια σωματική συνέπεια, είτε η απειλή που του ασκείται είναι σωματική, είτε είναι ψυχολογική! Σε έναν νόμο που το έννομο αγαθό είναι η σεξουαλική αξιοπρέπεια και αυτοδιάθεση του ατόμου, η διακύμανση που φτάνει μέχρι το πλημμέλημα είναι ανεπίτρεπτη και απομειώνει την ηθική απαξία που η κοινωνία μας αποδίδει στο έγκλημα του βιασμού, είτε αυτός γίνεται με σωματική είτε με ψυχολογική απειλή. 

Το πιο εξοργιστικό από όλα είναι ότι η Αιτιολογική Έκθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης δεν αναφέρει απολύτως τίποτε για αυτή την διακύμανση!

O νέος Ποινικός Κώδικας αποποινικοποιεί τον ρατσιστικό αποκλεισμό από πρόσβαση σε υπηρεσίες

Έχουμε δύο πάρα πολύ σοβαρές νομικές εξελίξεις: μόλις κατατέθηκαν προς ψήφιση στην Βουλή τα νομοσχέδια του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας!

Πρόκειται για σημαντικές μεταβολές, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι ο ισχύων σήμερα Π.Κ. είναι μια κωδικοποίηση του έτους 1950.

Είναι κρίμα που το σχέδιο του Π.Κ. δεν έχει ακολουθήσει τις εξελίξεις σε ορισμένα κεφάλαια και διατηρεί αρχαϊκή γλώσσα (π.χ. "εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας", αντί "σεξουαλικά εγκληματα"). 

Είναι εντελώς ακατανόητο, πάντως ότι καταργείται το άρθρο 361Β, με το οποίο απαγορεύεται ο αποκλεισμός από την προμήθεια αγαθών ή υπηρεσιών σε πρόσωπα λόγω φυλής, εθνικής καταγωγής, θρησκείας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου! Η αιτιολογική έκθεση λέει ότι δήθεν η διάταξη αυτή προκαλούσε ... ερμηνευτικά προβλήματα, τα οποία βέβαια ουδέποτε μάθαμε.

Έχουμε ήδη καταδίκη ενός ιατρού που υπήρχε έξω απο το ιατρείο του στην Θεσσαλονίκη η επιγραφή "ανεπιθύμητοι οι εβραίοι εδώ", κατ' έφεση τον Απρίλιο του 2019. 

Μετά την κατάργηση αυτού του άρθρου (αν δεν έχει ακόμη καθαρογραφεί η απόφαση), πολύ απλά θα κάνει αναίρεση και θα αθωωθεί. Και δεν ξέρουμε και πόσες και ποιες άλλες τέτοιες υποθέσεις θα οδηγηθούν στο αρχείο!

Δηλαδή δεν αρκεί που ο Ν.4443/2016 αφήνει εκτός εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης τον τομέα της παροχής αγαθών και υπηρεσιών, με ευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ το Ποτάμι τοτε είχε ζητήσει να επεκταθεί η ίση μεταχείριση, σήμερα το Υπουργείο Δικαιοσύνης θέλει να καταργήσει και την ποινική προστασία!

Προσοχή όμως, το άρθρο 11 του Ν.4443 αναφέρει μεν ότι στη "συναλλακτική" παροχή υπηρεσιών είναι ποινικό αδίκημα η παραβιαση της ίσης μεταχείρισης. Αυτό όμως δεν σημαινει ότι είναι περιττό το 361Β του Ποινικού Κώδικα που δεν αναφέρει σε συναλλακτική αλλά και σε κάθε παροχή υπηρεσιών, ώστε να απαγορεύονται και οι δωρεάν παροχές, όπως τα "συσσίτια μόνο για Έλληνες". 

H κοινότητα που δεν εκπροσωπήθηκε

Απόψε που τελείωσαν οι τρείς πρώτες εκλογικές αναμετρήσεις της χρονιάς, μπορούμε να κάνουμε μια πρώτη αποτίμηση για την πλήρη εκλογικη αποτυχία των ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ υποψηφιοτήτων σε όλες τις διαδικασίες. Η κοινότητα δεν εξέλεξε καμία/κανένα εκπρόσωπό της, ούτε σε δημοτικό συμβούλιο, ούτε σε περιφερειακό συμβούλιο, αλλά ούτε και στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο.

Αυτό θα πρέπει να προβληματίσει πολλαπλά, τόσο τα υποψήφια άτομα, όσο και τα πολιτικά κόμματα, αλλά τελικά και τους ίδιους του ψηφοφόρους, είτε ανήκουν στην κοινότητα είτε όχι. Άλλες κοινωνικές ομάδες που υφίστανται διακρίσεις είχαν σαφέστατα θετικότερες εκλογικές επιδόσεις και τελικά εξέλεξαν εκπροσώπους και στις τρεις θεσμικές βαθμίδες, με αποκορύφωμα την τεράστια επιτυχία του κ. Κυμπουρόπουλου που σημείωσε ένα συγκλονιστικό αριθμό στην σταυροδοσία. 

Παρατηρώ ότι πολιτικοί συνδυασμοί που επέλεξαν να περιλαμβάνουν ΛΟΑΤΚΙ υποψηφίους, καταγγέλθηκαν ή και κατηγορήθηκαν ότι το έκαναν για ψηφοθηρικούς λόγους. Αυτό αποδεικνύεται ότι δεν είναι αλήθεια. Η κοινότητα ασχολείται ελάχιστα με την κομματική στήριξη και το γεγονός ότι δεν εξελέγη εκπρόσωπος σε καμία θεσμική βαθμίδα συνηγορεί στο ότι μάλλον δεν υπάρχει ωφέλεια με ψηφοθηρικούς όρους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα κόμματος που αντιμετωπίζει τα δικαιώματα ως πολιτικό κόστος είναι βέβαια η Νέα Δημοκρατία που δεν είχε ούτε ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ υποψήφιο, αλλα ούτε και ατζέντα για το Ευρωκοινοβούλιο σχετικά με το θέμα αυτό! Την στιγή που όλα τα κεντροδεξια κόμματα στην Ευρώπη περιλαμβάνουν στο πρόγραμμά τους εξαγγελίες για συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις υπέρ των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων (αιμοδοσία χωρίς να πρέπει να υπογράψεις ότι δεν είσαι γκέι, γονεϊκότητα, ίση μεταχείριση στην εκπαίδευση, την υγεία, γάμος κ.τ.λ.), η Ν.Δ. αποσιωπά πλήρως το θέμα! Σαν να μην υπάρχουν ΛΟΑΤΚΙ άτομα στην χωρα.

Από την άλλη πλευρά, υπήρξε μια θετική υποδοχή από τον Τύπο για το γεγονός ότι φέτος υπήρχαν οι περισσότερες υποψηφιότητες. Εφημερίδες έκαναν αφιερώματα, η ΕΡΤ έκανε ντοκιμαντέρ, το ΟΝΕ μας κάλεσε σε εκπομπή αφιερωμένη ειδικά σε αυτό. Το Αntivirus για πρώτη φορά εξέδωσε ειδικό τεύχος παρουσίασης και έκανε και βιντεοσυνεντεύξεις των υποψηφίων στις ευρωεκλογές. Πιστεύω ότι αποδείχθηκε ότι η κοινότητα δεν "ανήκει" στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά αντιθέτως βρίσκει έκφραση σε ευρύτερους πολιτικούς χώρους που ξεπερνούν την αριστερά, ακόμη και το κέντρο (το ΚΙΝΑΛ είχε μόνο ΛΟΑΤΚΙ υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο) και εκτείνεται και στο φιλελεύθερο ακροατήριο.

Η προσπάθεια όμως του ΣΥΡΙΖΑ να καπελώσει την κοινότητα, έβλαψε το αίτημα της ορατότητας και κόστισε σοβαρά στην εκλογική αποτυχία όλων των ΛΟΑΤΚΙ. Μετέτρεψε το θέμα των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε μια "συριζαϊκή εργολαβία", γεγονός που πρέπει να σκεφτούν πολύ τα άλλα κόμματα του δημοκρατικού τόξου. Γιατί αφηνετε τον ΣΥΡΙΖΑ μόνο του; Πρέπει επίσης να το σκεφτεί και η ίδια η κοινότητα. Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση, το συνολικό μήνυμα της ψήφου ήταν να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ, με αποτέλεσμα ένα μέρος της κοινότητας να ταυτιστεί εκλογικά με τον μεγάλο ηττημένο των εκλογών.

Το Ποτάμι, ενώ είχε πρωτοστατήσει στα ανθρώπινα δικαιώματα, όχι απλώς στηρίζοντας τα νομοσχέδια του συμφώνου και της ταυτότητας φύλου, αλλά ενισχύοντας το επίπεδο προστασίας των δικαιωμάτων προτείνοντας διεύρυνσή τους με τεκνοθεσία και γάμο, δεν πρόβαλε αρκετά αυτό το σημαντικό πλεονέκτημά του, έναντι του ΣΥΡΙΖΑ. Ως υποψήφιος ευρωβουλευτής μίλησα σε όλα τα μέσα ενημέρωσης για την πρωτοπορία που εκφράζει αυτό το κόμμα στα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώμώατα, αλλά τελικά το εκλογικό σώμα είχε αποφασίσει να μας οδηγήσει εκτός Ευρωβουλής. Η κοινότητα είναι σαφές ότι στήριξε το Ποτάμι, αφού πολλοί ψηφοφόροι μού είπαν ότι ψήφισαν Ποτάμι λόγω ΛΟΑΤΚΙ ατζέντας και τους ευχαριστώ για αυτό. Φαίνεται ότι δεν καταφέραμε να πείσουμε τους συνοδοιπόρους του αριστερού και του κεντρώου χώρου να εντοπίσουν την πρόσθετη αξία που είχε η συμβολή του κόμματος στις σχετικές κοινωνικές κατακτήσεις, αλλά και στις τρέχουσες διεκδικήσεις. Θεωρώ ότι το Ποτάμι πρέπει να συνεχίσει τις παρεμβάσεις του, με έμφαση στον τομέα των ΛΟΑΤΚΙ δικαιωμάτων και θα το υποστηρίξω και στα όργανα του κόμματος. Το Ποτάμι θα συμμετέχει με δικό του περίπτερο στο Athens Pride! 

Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα δεν είναι ακόμη όσο εξωστρεφής πρέπει να είναι σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα. Δεν υπάρχουν ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεις στους χώρους εργασίας, στα πανεπιστήμια, στους επιστημονικούς συλλόγους, στα ίδια τα πολιτικά κόμματα. Υπάρχει στην Αστυνομία και συνέχεια βιώνει τον αποκλεισμό, λόγω της ομοφοβικής συμπεριφοράς ΑΛΛΩΝ αστυνομικών! Οι 4 οργανώσεις που θα εκπροσωπήσουν την κοινότητα στην Εθνική Επιτροπη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου σύμφωνα με τον νέο νόμο, επωμίζονται έναν πρόσθετο πολιτειακό ρόλο, ως σύμβουλοι της Πολιτείας σε θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων. Εκεί, όμως, εκκρεμεί η μεγάλη πρόκληση για να αποδειχθει κατά ποσον θα εκπροσωπήσουν την κοινότητα διεκδικητικά και όχι ως φύλλο συκής μιας κυβέρνησης που δεν φαίνεται και να μακροημερεύει.

Το τέλος του πολιτικού χρόνου του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση δεν πρέπει επ' ουδενί να σημαίνει και παραδοχή ότι τελείωσαν τα πεδία διεκδίκησης των δικαιωμάτων. Παράλληλα, δεν πρέπει να αποδεχτούμε μοιρολατρικά ότι μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ τα δικαιώματα πηγαίνουν στην αντιπολίτευση! Καμία "ανάθεση" δεν απέδωσε ποτέ σε αυτόν τον τομέα. Πρέπει να συνεχίσουμε, τόσο θεσμικα και δικαστηριακά, όσο και κινηματικά. Ανοιχτές δικαστικές διαδικασίες υπάράχουν, τόσο για την διαγραφή φύλου σε επίπεδο Έφεσης τον φθινόπωρο του 2019, όσο και για την κατάργηση της προϋπόθεσης αγαμίας στην ΝΑΤΦ, αλλά και για την αναγνώριση πλήρους μεταβολής επωνύμου. Νομοθετικά είναι πάντα ανοικτό το αίτημα της απλοποίησης της ΝΑΤΦ με απλή ληξιαρχική αίτηση, χωρίς δικαστήριο, το αίτημα της τεκνοθεσίας στο σύμφωνο, το αίτημα του γάμου, της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και της άρσης των διακρίσεων στην αιμοδοσία, στην υγεία, στην εκπαιδευση, στις κοινωνικές παροχές και στις συναλλαγες.

Περιμένω να δω ποια θα είναι η ΛΟΑΤΚΙ ατζέντα της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΙΝΑΛ και των άλλων κομμάτων στις εκλογές που έρχονται.

Ελεύθερη κυκλοφορία μη προσωπικών δεδομένων

Η Ευρώπη δεν προβλέπει μόνο απαγορεύσεις, αλλά εγγυάται και τις ελευθερίες στην διακίνηση των πληροφοριών. Πολλά νομοθετήματα βρίσκονται προς την κατεύθυνση των «ανοιχτών δεδομένων» και συνυπάρχουν με νόμους για την προστασία προσωπικών δεδομένων. Το πιο πρόσφατο επίτευγμα σε αυτήν την «διαπάλη» είναι ο Κανονισμός για την ελεύθερη ροή δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα, ο οποίος ψηφίστηκε το 2018. Αυτό που έρχεται να «ξεκλειδώσει» ο κανονισμός αυτός είναι η λεγόμενη «τοπικοποίηση των δεδομένων». Η τοπικοποίηση είναι η εθνική νομοθεσία ή γενικότερα κρατική ρύθμιση που επιβάλλει σε κάποιες κατηγορίες πληροφοριών να τυγχάνουν επεξεργασίας μόνο στο συγκεκριμένο κράτος ή απαγορεύουν την διακίνηση των πληροφοριών σε άλλα κράτη. Αυτό δημιουργεί εμπόδια στην ελευθερία της ροής των πληροφοριών μέσα στην Ε.Ε., γιαυτό και ο Ευρωπαίος νομοθέτης παρενέβη ώστε να επιτρέψει, παρά τις αντίθετες κρατικές νομοθεσίες, την ολοένα μεγαλύτερη κυκλοφορία των δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα. 

Στις 29.5.2019 η Κομισιόν δημοσίευσε νέες κατευθυντήριες γραμμές για την αλληλεπίδραση μεταξύ της ελεύθερης ροής δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα και των κανόνων της Ε.Ε. για την προστασία των δεδομένων. Αυτές οι γραμμές δίνουν πρακτικά παραδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να εφαρμόζονται οι κανόνες όταν μια επιχείρηση επεξεργάζεται σύνολα δεδομένων που αποτελούνται από δεδομένα τόσο προσωπικού όσο και μη προσωπικού χαρακτήρα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που αφορά σε εταιρεία που δραστηριοποιείται εντός της Ε.Ε. και παρέχει τις υπηρεσίες της μέσω πλατφόρμας. Οι πελάτες αναφορτώνουν στην πλατφόρμα τα έγγραφά τους, τα οποία περιέχουν μεικτά σύνολα δεδομένων, δηλαδή και προσωπικά δεδομένα αλλά και μη προσωπικά δεδομένα. Ως «υπεύθυνος επεξεργασίας», η επιχείρηση που αναφορτώνει τα έγγραφα πρέπει να διασφαλίσει ότι η επεξεργασία συμμορφώνεται με τον GDPR. Κατά την επεξεργασία του συνόλου δεδομένων για λογαριασμό του υπευθύνου επεξεργασίας η εταιρεία που παρέχει τις υπηρεσίες (ο «εκτελών την επεξεργασία») πρέπει να αποθηκεύσει και να επεξεργαστεί τα δεδομένα σύμφωνα με τον GDPR, για παράδειγμα οφείλει να μεριμνήσει για την εξασφάλιση κατάλληλου επιπέδου ασφάλειας σε σχέση με τα δεδομένα, μεταξύ άλλων μέσω κρυπτογράφησης.

Σε ένα άλλο παράδειγμα που αναφέρει η Κομισιόν, μια μικρή ευρωπαϊκή νεοφυής επιχείρηση από το κράτος μέλος Α αποφασίζει να επεκτείνει τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες ανοίγοντας υποκατάστημα στο κράτος μέλος Β. Προκειμένου να ελαχιστοποιήσει το κόστος, αυτή η νεοφυής επιχείρηση επιλέγει να συγκεντρώσει σε κεντρικό επίπεδο την αποθήκευση και την επεξεργασία δεδομένων του νέου υποκαταστήματος στον εξυπηρετητή της, ο οποίος βρίσκεται στο κράτος μέλος Α. Τα κράτη μέλη δεν μπορούν να απαγορεύσουν αυτές τις προσπάθειες συγκέντρωσης των πληροφοριακών συστημάτων, εκτός εάν αυτό δικαιολογείται για λόγους δημόσιας ασφάλειας σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας.

Κεντρικό θέμα στις κατευθυντήριες γραμμές της Κομισιόν κατέχουν οι κώδικες δεοντολογίας, καθώς φαίνεται ότι τα ζητήματα αυτά ολοένα και περισσότερο θα αποτελέσουν αντικείμενα αυτορρύθμισης. Κατά το σχετικό παράδειγμα, μια επιχείρηση που χρησιμοποιεί μια υπηρεσία υπολογιστικού νέφους αποφασίζει να αλλάξει πάροχο υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους και να μεταφέρει όλα τα δεδομένα σε νέο πάροχο. Η αλλαγή του παρόχου υπηρεσιών και η μεταφορά των δεδομένων καλύπτονται στη σύμβαση μεταξύ του πελάτη και του παρόχου υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους. Εάν ο παλαιός πάροχος υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους τηρεί τους κώδικες δεοντολογίας που έχουν καταρτιστεί βάσει του κανονισμού για την ελεύθερη ροή των δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα, η μεταφορά των δεδομένων πρέπει να πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις που προσδιορίζονται στους κώδικες αυτούς. Εάν τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα αποτελούν επίσης μέρος των μεταφερόμενων συνόλων δεδομένων, η μεταφορά πρέπει να συμμορφώνεται με όλες τις σχετικές διατάξεις του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων, ειδικότερα πρέπει να διασφαλιστεί ότι ο νέος πάροχος υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους τηρεί τις εφαρμοστέες απαιτήσεις, όπως η ασφάλεια.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΑΞΙΑ

http://axianews.gr/2019/06/02/βασίλης-σωτηρόπουλος-ελεύθερη-ροή-μη/

O καυτός ορισμός της ηγεσίας του Αρείου Πάγου

Αυτή τη στιγμή συνεδριάζει το Υπουργικό Συμβούλιο προκειμένου να αποφασίσει για τον ορισμό των νέων προσώπων που θα στελεχώσουν την προεδρεία του Αρείου Πάγου και την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου. Το θέμα έχει προκαλέσει πολιτική θύελλα, διότι έχει αμφισβητηθεί αν η κυβέρνηση έχει την πολιτική νομιμοποίηση να προβεί σε έναν τέτοιο διορισμό, ενώ βρισκόμαστε ουσιαστικά σε μια προ-προεκλογική περίοδο μέχρι τις 7 Ιουλίου 2019, οπότε θα πραγματοποιηθούν οι εκλογές.

Το πρόβλημα είναι το εξής: στις 30 Ιουνίου ορίζει το Σύνταγμα ότι είναι η καταληκτική ημερομηνία για όσες και όσους υπηρετούν στις θέσεις της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, ως ημερομηνία υπολογισμού συμπλήρωσης του 67ου έτους των ανώτατων δικαστών. Δηλαδή για να μην ψάχνουμε πότε έχουν τα γενέθλιά τους, το Σύνταγμα τοποθετεί κυριαρχικά αυτό το ορόσημο, ώστε το Υπουργικό Συμβούλιο να έχει προετοιμάσει την διαδικασία της διαδοχής τους.

Άρα το ίδιο το Σύνταγμα θέλει, χωρίς βέβαια να το λέει, η διαδικασία να ολοκληρώνεται στις 30/6.

Επομένως, η Κυβέρνηση πρέπει να κάνει όλη τη διαδικασία πριν από αυτή την ημερομηνία. Οι ενστάσεις που έχουν όλες προκύψει αυτές τις μέρες είναι πολιτικής και δεοντολογικής φύσης. Δηλαδή η Κυβέρνηση δεν είναι υπηρεσιακή μεν, αλλά μήπως λόγω του ότι έχει εξαγγείλει τις εκλογές έχει μόνο διεκπεραιωτικές αρμοδιότητες για να οδηγήσει την χώρα σε αυτές; Αυτή είναι μια πολιτική κριτική, δεν είναι νομική. Νομικά η Κυβέρνηση έχει όλες τις συνταγματικές αρμοδιότητες της εκτελεστικής εξουσίας και πολιτικά επιλέγει ποιές θα ασκήσει.

Η πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου με την οποία ορίζεται ο πρόεδρος του Αρείου Πάγου είναι προεδρικό διάταγμα, το οποίο εισηγειται το Υπουργικό Συμβούλιο στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Άρα, αυτός καλείται να δημοσιεύσει στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως τον ορισμό της ηγεσίας της Δικαιοσύνης. Μπορεί ο ΠτΔ να αρνηθεί να υπογράψει το σχέδιο του προεδρικού διατάγματος; Αυτό είναι ένα μεγάλο ερώτημα που συνδέεται με το αν ο ΠτΔ ασκεί έλεγχο συνταγματικότητας των νόμων. Όμως, εδώ δεν τίθεται θέμα συνταγματικότητας, αφού όλοι οι συνταγματολόγοι συμφωνούν ότι το θέμα είναι δεοντολογικό, ηθικό και πολιτικό, όχι συνταγματικό. Μπορεί ο ΠτΔ να αρνηθεί να υπογράψει σχεδιο προεδρικού διατάγματος τασσόμενος με μια πολιτική κριτική εις βάρος της Κυβέρνησης; Ξεκάθαρα όχι. Αν το πράξει, θα έχει τελέσει παράβαση καθήκοντος. Το μόνο που υπάρχει ως αντίδραση θα είναι να υποβάλει την παραίτησή του.

Ποιός είναι ο φύλακας του Συντάγματος, ο ανώτατος άρχων ή ένα ανώτατο δικαστήριο; Αυτό ήταν το αντικείμενο του επιστημονικού διαλόγου των δύο κορυφαίων γερμανών δημοσιολόγων Κέλσεν και Σμιτ. Κατά την γνώμη μου, το θέμα που μας απασχολεί δεν είναι νομικό. Δεν είναι τυχαίο ότι το ίδιο το Σύνταγμα αναφέρει ότι η πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου δεν προσβάλλεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας! Το ίδιο το Σύνταγμα θέλει η διαδικασία αυτή να αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της Κυβέρνησης και ο έλεγχος της διαδικασιας να περιορίζεται στο πεδίο της πολιτικής κριτικής.