Τετάρτη, Δεκεμβρίου 28, 2005

Διεθνές FORUM για την Κοινωνία της Πληροφορίας στη Αθήνα

Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2006 θα διεξαχθεί στην Αθήνα η πρώτη συνάντηση του Διεθνούς Forum για την Κοινωνία της Πληροφορίας. Πρόκειται για την πρώτη φορά που συνεδριάζει αυτό το Forum που ιδρύθηκε από την σχετική Παγκόσμια Συνδιάσκεψη (World Summit on the Information Society) που πραγματοποιήθηκε στην Τύνιδα (15-18.11.2005), στην οποία μείζον θέμα απετέλεσε ο έλεγχος του Ίντερνετ.
Οι ΗΠΑ διατήρησαν το διοικητικό έλεγχο του Ίντερνετ και για την αντιμετώπιση αυτής της μονοκρατορίας οι υπόλοιπες χώρες αποφάσισαν τη διαμόρφωση αυτού του ελεγκτικού forum.

(πηγή: Δίκαιο Μέσων Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, 4/2005, σελ. 489).

Αναμένεται με πολύ ενδιαφέρον η πραγματοποίηση αυτού του πρώτου συνεδρίου που θα είναι και καθοριστική για το ρόλο και τις ελεγκτικές αρμοδιότητες του Forum όσον αφορά τον διοικητικό έλεγχο του Ίντερνετ από τις ΗΠΑ.
Οι γνωστές ονειρικές απόψεις ότι το Διαδίκτυο παραμένει ένας χώρος εκτός ελέγχου γίνεται ολοένα και πιο σαφές ότι ανήκουν στο χώρο της κυβερνολογοτεχνίας...

Τετάρτη, Δεκεμβρίου 21, 2005

Ποινική δίωξη κατά ελληνικού μυθιστορήματος στην Τουρκία

Όπως δημοσιεύει η εφημερίδα Milliyet, επικαλούμενη το πρακτορείο ειδήσεων ΑΝΚΑ, η εισαγγελία της Σμύρνης άσκησε ποινική δίωξη κατά του μυθιστορήματος "Μάγισσες της Σμύρνης" βάσει του άρθρου 301 του τουρκικού ποινικού κώδικα με την κατηγορία της προσβολής του τουρκισμού και η υπόθεση παραπέμθηκε στην εισαγγελία Μπέγιογλου της Κωνσταντινούπολης.
Τα τελευταία χρόνια οι πολλαπλές καταδίκες της Τουρκίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για θέματα ελευθερίας του λόγου ίσως να μην αποτελούν "είδηση" για τα μέσα ενημέρωσης. Όμως κάθε προσβολή ανθρώπινου δικαιώματος, είτε ο φορέας του είναι ο παγκοσμίου φήμης Παμούκ (και υπενθυμίζω ότι ο e-lawyer είναι από τα ελάχιστα ελληνικά μέσα ενημέρωσης που πρόβαλλε την ποινική δίωξή του απο τις τουρκικές αρχές τους προηγούμενους μήνες), είτε είναι μια ελληνίδα συγγραφέας που έχει στο ενεργητικό της ένα best seller (ανεξάρτητα από τις επιφυλάξεις για την αισθητική του αξία που μπορεί να έχει κάποιος), είτε ο μαθητής στα σχολεία, είτε ο φυλακισμένος κατάδικος που βασανίζεται, αποτελεί μια μαχαιριά στην έννοια "άνθρωπος".
Η Τουρκία έχει μπροστά της την σημαντικότερη ιστορική πρόκληση που είχε ποτέ: να συμμορφωθεί προς το ευρωπαϊκό κεκτημένο, το οποίο δεν περιλαμβάνει μόνον την οικονομική σύγκλιση, αλλά και το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων "όπως κατοχυρώνονται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του ανθρώπου και απορρέει από τις συνταγματικές παραδόσεις των κρατών".
Η συμμόρφωση δεν προϋποθέτει μόνο πολιτικές αποφάσεις, αλλά και συνειδητοποίηση από τους λειτουργούς της δικαιοσύνης ότι οι τομές μπορούν να γίνουν αρχίζοντας ακόμη και από επίπεδο εισαγγελέα ο οποίος κρίνει απαράδεκτη την ποινική δίωξη λόγω αντισυνταγματικότητας του νόμου.
Αρκεί βέβαια αυτές οι τομές να μην αφορούν μόνο πολύκροτες δίκες, όπως αυτή του Παμούκ, η οποία έχει χαρακτηρισθεί άτυπο κριτήριο για τη συμμόρφωση της Τουρκίας. Μια εντυπωσιακή αθώωσή του με όλο το συμβολισμό που μπορεί να ενέχει δεν πρέπει να αποσυντονίσει τους ευρωπαίους παρατηρητές. Η ελευθερία και η δικαιοσύνη πρέπει να πνεύσει σε όλη τη χώρα. Και σε αυτούς που αμφιβάλλουν για το κατά πόσο μπορεί/πρέπει/δικαιούται η Τουρκία να είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Οικογένειας, ας θυμηθούμε και λίγο τη ρήση ότι "Έλληνας είναι όποιος μετέχει της Ελληνικής Παιδείας". Αλλά, προσοχή: όχι μόνο στους αριθμούς και τις επίσημες εκθέσεις...

Τρίτη, Δεκεμβρίου 20, 2005

Μία νέα ειδικότητα: Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων

Η αποτελεσματική προστασία προσωπικών δεδομένων δεν μπορεί να είναι ικανοποιητική μόνο με την λειτουργία μια κεντρικής ανεξάρτητης αρχής. Σε κάθε πολυπρόσωπο οργανισμό του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα απαιτείται να υπάρχει ένα τουλάχιστον πρόσωπο, το οποίο θα διασφαλίζει στην πράξη την προστασία δεδομένων, χωρίς να δέχεται ή να ζητά εντολές από τους διοικητικούς προϊσταμένους του.
Ο θεσμός του Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων (Data Protection Officer) είναι πραγματικότητα στην Γερμανία, την Ολλανδία, τη Γαλλία, τη Σουηδία και το Λουξεμβούργο. Δημόσιες υπηρεσίες ή νομικά πρόσωπα του ιδιωτικού τομέα που απασχολούν πάνω από έναν αριθμό εργαζομένων, οφείλουν να προσλαμβάνουν έναν επόπτη ο οποίος παρακολουθεί εσωτερικά τις επεξεργασίες δεδομένων για να διαπιστώσει αν αυτές διενεργούνται σύμφωνα με τη νομοθεσία. Ενημερώνει τα πρόσωπα για τα δικαιώματά τους, δέχεται καταγγελίες αν κάποιος πιστεύει ότι θίγεται από την υπηρεσία ή την εταιρία, διαμεσολαβεί προκειμένου να λυθούν να προβλήματα, κάνει συστάσεις στην διοίκηση για να διορθωθούν οι τυχόν παραλείψεις και να αποφευχθούν οι παραβάσεις, εκδίδει εσωτερικές οδηγίες, υποβάλει ετήσια έκθεση για τις δραστηριότητές του. Ο Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων συνεργάζεται με την κεντρική Αρχή Προστασίας Δεδομένων, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο, στις υποθέσεις που δεν είναι δυνατόν να επιλυθούν μόνο με τη δική του παρέμβαση.
Ο θεσμός των Data Protection Officer έχει αναπτυχθεί πλήρως στην διοίκηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης: κάθε όργανο και υπηρεσία της Κοινότητας οφείλει να προσλαμβάνει έναν τουλάχιστον Υπεύθυνο, ο οποίος οφείλει να εξασφαλίζει την προστασία δεδομένων εσωτερικά, λειτουργώντας όμως ως ανεξάρτητος λειτουργός (από την ηγεσία της υπηρεσίας). Ο ΥΠΔ συνεργάζεται με τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων ειδικά στις περιπτώσεις που διαπιστώνεται ότι μια επιχειρούμενη επεξεργασία δεδομένων ενδέχεται να ενέχει κινδύνους για τα δικαιώματα των ατόμων. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο Επόπτης διεξάγει έναν προληπτικό έλεγχο αξιολογώντας το ενδεχόμενο του κινδύνου και υποδεικνύοντας εναλλακτικές λύσεις για την αποτροπή του, ενώ δεν αποκλείεται να απαγορεύσει και την επεξεργασία δεδομένων.
Πρόσφατα ο Ευρωπαίος Εποπτης Προστασίας Δεδομένων δημοσίευσε μία Έγγραφη Τοποθέτηση για το ρόλο των Υπεύθυνων Προστασίας Δεδομένων της Κοινότητας
Ύστερα από αυτή τη δημοσίευση έγινε ιδιαίτερα αισθητό ότι ορισμένες αποκεντρωμένες υπηρεσίες της ΕΕ (εκτός Βρυξελλών και Στρασβούργο) δεν έχουν διορίσει ακόμη Υπεύθυνους Προστασίας Δεδομένων.
Μελλοντικά ο θεσμός του Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων (ή του εσωτερικού "τμήματος προστασίας δεδομένων") πρόκειται να εξελιχθεί σε υποχρέωση του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και ως έκφραση της αρχής της "ορθής διοικητικής συμπεριφοράς" (good administration). Σύμφωνα με ομιλία του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων, ο ΥΠΔ θα περιληφθεί στην αναθεώρηση της Οδηγίας για την προστασία προσωπικών δεδομένων, που ετοιμάζει η Κομισιόν, οπότε θα καταστεί υποχρεωτικός θεσμός για τα κράτη μέλη.

To σχέδιο Απόφασης-Πλαίσιο του Συμβουλίου ΕΕ για τα προσωπικά δεδομένα

Όπως είναι γνωστό, η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα προσωπικά δεδομένα αφορά κυρίως τον πρώτο πυλώνα (εσωτερική αγορά) και όχι τον δεύτερο (εξωτερική πολιτική και άμυνα) και τον τρίτο πυλώνα (αστυνομική και δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις) της Ένωσης. Έτσι μια μεγάλη σφαίρα των πολιτικών της ΕΕ βρίσκονται χωρίς ένα νομικό πλαίσιο "συνταγματικού" χαρακτήρα για την προστασία προσωπικών δεδομένων.
Για το λόγο αυτό, και ενόψει της καθιέρωσης της "αρχής της διαθεσιμότητας των πληροφοριών" ανάμεσα στα κράτη μέλη για σκοπούς καταπολέμησης του εγκλήματος, η Κομισιόν συνέταξε ένα σχέδιο Απόφασης-Πλαίσιο του Συμβουλίου ΕΕ για την προστασία προσωπικών δεδομένων στον τρίτο πυλώνα.
Η πρόταση της Κομισιόν υποβλήθηκε σε εξονυχιστικό έλεγχο απο τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων, την ανεξάρτητη αρχή της ΕΕ, η οποία ελέγχει την τήρηση τον σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων κατά την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων από την Κοινότητα, αλλά γνωμοδοτεί και για το ικανοποιητικό επίπεδο προστασία και για τα νομικά κείμενα των άλλων πυλώνων.
Αποτέλεσμα του ελέγχου αυτού είναι η έκδοση της Γνωμοδότησης του Επόπτη, με την οποία αξιολογείται κατά πόσον το σχέδιο Απόφασης-Πλαίσιο σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τι θα πρέπει να αλλάξει.
Μία απο τις επισημάνσεις του Επόπτη είναι ότι η Απόφαση πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να σέβεται την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, σχετικά με το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ (προστασία ιδιωτικής ζωής). Παρόλο που η ΕΣΔΑ δεν περιλαμβάνει ειδικό δικαίωμα προστασίας προσωπικών δεδομένων, η νομολογία του Δικαστηρίου έχει διαπλάσει σε αρκετές περιπτώσεις την προστασία των δεδομένων αυτών ως μέρος της "ιδιωτικής ζωής" των ατόμων. Η νομολογία αυτή επισημαίνει ότι οι επεμβάσεις στην ιδιωτική ζωή πρέπει να είναι απολύτως αναγκαίες σε μια δημοκρατική κοινωνία, όταν γίνονται για σκοπούς καταπολέμησης του εγκλήματος.
O Eπόπτης κ. Πίτερ Χούστινξ είπε ότι η Απόφαση θα αποτελέσει ένα από τα τρία κεντρικά νομοθετικά κείμενα της Ευρώπης στον τομέα της προστασίας προσωπιών δεδομένων. Κοινά κριτήρια που εφαρμόζονται σε όλες τις επεξεργασίες δεδομένων είναι το ζητούμενο και γενικά υποστηρίζει την πρόταση που αποτελεί ένα σημαντικό βήμα μπροστά.

Η Γερουσία ζητά κατάργηση του Patriot Act

Ο Patriot Act ψηφίστηκε αμέσως μετά τήν 11.9.2001 για να διευρύνει τις αρμοδιότητες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ σε θέματα πρόσβασης σε πληροφορίες, διεξαγωγής μυστικών ερευνών, καταγραφές δεδομένων κλπ, προκειμένου να καταπολεμηθεί η τρομοκρατία.
Μια ομάδα γερουσιαστών, με αίτημα την προστασία των αστικών ελευθεριών, μπλόκαρε την ανανέωση του Patriot Act. Η ανανέωση αυτή θα καθιστούσε μόνιμες 14 διατάξεις που αλλιώς θα καταργούνταν στις 31 Δεκεμβρίου και θα επέκτεινε άλλες τρεις για διάρκεια τεσσάρων ετών.
Ο Bush επισήμανε την αναγκαιότητα του νόμου, αλλά τα επιχειρήματα των γερουσιαστών ήταν ότι στην νομοθεσία αυτή δεν υπάρχουν επαρκείς δικαστικές εγγυήσεις και εποπτεία από το κογκρέσσο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εξέλιξη αυτή αφορά την προσωρινότητα ή μη των αντιτρομοκρατικών μέτρων. Δεν είναι τυχαίο ότι το θέμα τίθεται από την οπτική της διάκρισης των τριών κλασικών λειτουργιών: απαιτείται ενίσχυση του δικαστικού ελέγχου των μέτρων, δηλαδή δικαίωμα του θιγόμενου να προσβάλλει τα εναντίον του μέτρα σε ένα αντικειμενικό δικαστήριο, αλλά και κοινοβουλευτική εποπτεία, δηλαδή πολιτικός έλεγχος από τους αιρετούς αντιπροσώπους του λαού. Δύο κριτήρια που συνδέονται δηλαδή με την ποιότητα της δημοκρατίας.

Δευτέρα, Δεκεμβρίου 19, 2005

Η διατήρηση δεδομένων οδηγεί σε στρεβλώσεις του ελεύθερου ανταγωνισμού

Η βιομηχανία των τηλεπικοινωνιών έχει από την αρχή εκφράσει την αντίρρησή της στην υποχρεωτική διατήρηση των δεδομένων, καθόσον όχι μόνο αναγκάζεται να επενδύσει τεράστια χρηματικά ποσά σε εξοπλισμό αποθήκευσης (ενώ την ενδιαφέρουν άλλες πιο πρωτοποριακές κατευθύνσεις), αλλά αλλοιώνεται και η σχέση της με τους πελάτες της, αφού πλέον θα την αντιμετωπίζουν επιφυλακτικά, ως τον συνάδελφο της αστυνομίας.
Επιπλέον, η υποχρεωτική διατήρηση δεδομένων στο έδαφος της ΕΕ οδηγεί σε στρεβλώσεις του ελεύθερου ανταγωνισμού.
Η European Telecommunications Network Operator's Association, με τις European Competitive Telecommunications Association, την European Cable Communications Association, την European Internet Services Providers Association και το European Interest Group για όλους τους Operators 2G και 3G Mobiles καταδικάζουν το ΕΚ που δεν ακολούθησε τις εισηγήσεις του Αλεξάντερ Αλβάρο...
Οι αντιδράσεις τόσο από την βιομηχανία όσο και από την κοινωνία των πολιτών θα μπορούσαν να αποκτήσουν και μια αποτελεσματικά θεμιτή έκφραση: την προσφυγή στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Υπάρχουν πολλοί νομικοί λόγοι για την ακύρωση αυτής της Οδηγίας, όχι μόνο για την στρέβλωση του ανταγωνισμού, αλλά και για την έλλειψη σεβασμού προς τα ατομικά δικαιώματα. Το ΔΕΚ στις δύο αποφάσεις που ασχολήθηκε με την προστασία προσωπικών δεδομένων (Bodil Lindqvist και Osterreichischer Rundfunk, αναμένεται η 3η για τα PNR/USA data που πρώτος ο e-lawyer μετέδωσε τις σχετικές ειδήσεις τον Οκτώβριο, έχοντας παρακολουθήσει τη διαδικασία στο Λουξεμβούργο) έδειξε ιδιαίτερη ευαισθησία και μάλιστα, παρά τις αντίθετες εισηγήσεις του Γενικού Εισαγγελέα του Δικαστηρίου.
Βέβαια, ένα "εμπόδιο" που υπάρχει για το Δικαστήριο αυτό είναι ότι η ΕΕ δεν έχει άμεση αρμοδιότητα στην προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπως π.χ. το Συμβούλιο της Ευρώπης, στους κόλπους του οποίου δραστηριοποιείται το περίφημο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Σύμφωνα με το άρθρο 6 της Συνθήκης της ΕΕ, η Ένωση "σέβεται" τα θεμελιώδη δικαιώματα όπως κατοχυρώνονται από την ΕΣΔΑ και όπως απορρέουν από τις συνταγματικές παραδόσεις των κρατών μελών, ως "γενικές αρχές του κοινοτικού δικαίου". Παρατηρείται, δηλαδή, ότι η ΕΕ έχει παθητική υποχρέωση σεβασμού και όχι ρητή αρμοδιότητα προστασίας των δικαιωμάτων. Κι αυτά ως "αρχών του κοινοτικού δικαίου", δηλαδή μέσα στον πρώτο πυλώνα της ΕΕ. Τι γίνεται όμως στον δεύτερο (εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας) και κυρίως στον τρίτο πυλώνα (αστυνομική και δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις); Εδώ που δεν έχουμε κοινοτικό δίκαιο, υπάρχει νομική υποχρέωση σεβασμού των δικαιωμάτων από την ΕΕ; Αλλά ακόμη και αν υπάρχει, τι γίνεται με την προστασία προσωπικών δεδομένων που δεν αποτελεί κατοχυρωμένο δικαίωμα στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ανεξάρτητα από το αν το Ευρωδικαστήριο έχει αναγνωρίσει νομολογιακά αυτό το δικαίωμα;
Αυτές τις αμφιβολίες λύνει κυριαρχικά η Συνθήκη για τη θέσπιση του Συντάγματος της Ευρώπης. Στο αντίστοιχο άρθρο, το Σύνταγμα αναφέρει ότι η Ένωση π ρ ο σ χ ω ρ ε ί στην ΕΣΔΑ και ότι σέβεται τα δικαιώματα ως μέρος του δικαίου της Ένωσης. Καταργούνται δηλαδή οι πυλώνες και το νομικό καθεστώς είναι ενιαίο σε όλες τις δράσεις. Επίσης, στο δεύτερο μέρος του Συντάγματος υπάρχει καταχώρηση του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, όπου ρητά αναφέρεται στο άρθρο ΙΙ-68 η προστασία προσωπικών δεδομένων ως θεμελιώδες δικαίωμα εντός της ΕΕ. Η προστασία προσωπικών δεδομένων κατοχυρώνεται επίσης από το άρθρο Ι-51 του Ευρωσυντάγματος, ως γενική αρχή του δημοκρατικού βίου της Ένωσης. Ιδού (συνοπτικά) οι σημαντικότατες νομικές μεταβολές που ευαγγελίζεται το Ευρωσύνταγμα στο πεδίο της προστασίας δεδομένων. Είναι κρίμα να χαθεί αυτή η ευκαιρία για την κατοχύρωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε επίπεδο ΕΕ, τώρα που γίνεται φανερό ότι οι Κυβερνήσεις των κρατών μελών έχουν πρόθεση σε τέτοια θέματα να καπελώνουν τα όργανα της Ένωσης, ακόμα και το άμεσα εκλεγμένο Κοινοβούλιο

Διατήρηση δεδομένων: η Δημοκρατία βήχει

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιέστηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ να αποδεχτεί το μέτρο για τη διατήρηση των τηλεπικοινωνιακών δεδομένων για σκοπούς καταπολέμησης του εγκλήματος. Υπενθυμίζουμε ότι το θέμα ήταν παλαιότερο και τον Σεπτέμβρη το ΕΚ απέρριψε μια σχετική πρωτοβουλία του Ηνωμένου Βασιλείου και ορισμένων άλλων χωρών για διατήρηση δεδομένων εώς 3,5 χρόνια. Στη συνέχεια η Κομισιόν υπέβαλε μια πιο ισορροποιημένη πρόταση για μικρότερο χρονικό διάστημα διατήρησης, μία πρόταση που σε πρώτη φάση έγινε δεκτή, με κριτική, ωστόσο, σε αρχικά σημεία της, από τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων.

http://europa.eu.int/eur-lex/lex/LexUriServ/site/el/oj/2005/c_298/c_29820051129el00010012.pdf

O Eπόπτης διευκρινίζει ότι αμφιβάλλει για την αναγκαιότητα του μέτρου αυτού, αλλά επεμβαίνει για να υποδείξει ορισμένες τροποποιήσεις που κατατείνουν στην εισαγωγή εγγυήσεων για την καλύτερη προστασία των προσωπικών δεδομένων και το σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων.

Θετική κρίθηκε η εξέλιξη ότι το θέμα "πέρασε" από τον Τρίτο Πυλώνα της ΕΕ (Αστυνομική και δικαστική συνεργασία των κρατών σε ποινικές υποθέσεις), όπου αποφασίζει μόνο του το Συμβούλιο των εκπροσώπων των κυβερνήσεων (με συμβουλευτικό απλά ρόλο της Ευρωβουλής), στον Πρώτο Πυλώνα, όπου τον αποφασιστικό ρόλο έχει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι άμεσα εκλεγμένοι εκπρόσωποι των Ευρωπαίων πολιτών. Ωστόσο και σε αυτόν τον Πυλώνα υπαρχει διαβούλευση Κοινοβουλίου-Συμβουλίου ΕΕ. Εισηγητής Ευρωβουλευτής ορίστηκε ο 29χρονος γερμανος φιλελεύθερος Αλεξάντερ Αλβάρο.

Την πρόταση της Κομισιόν υπέβαλε σε επεξεργασία και τροποποιήσεις η κοινοβουλευτική επιτροπή για τα δικαιώματα και της ελευθερίες, η LIBE. Εισηγήτρια της LIBE ήταν η βουλευτής Ludford, μια εξαιρετικά δραστήρια πολιτικός που έδωσε μια πραγματική μάχη προκειμένου η πρόταση να είναι όσο το δυνατόν πιο φιλική στην προστασία δεδομένων και το σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων. Παρατηρείται ότι αυτό το draft έρχεται πολύ κοντά στη γνωμοδότηση του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων, υιοθετώντας τις προτάσεις του. Κομβικό σημείο, το χρονικό διάστημα της διατήρησης δεδομένων που κρίνεται αναγκαίο: 6 μήνες για δεδομένα ίντερνετ, 12 μήνες για δεδομένα τηλεφωνίας. Υπενθυμίζεται ότι μιλάμε μόνο για τα δεδομένα κίνησης και θέσης, δηλαδή για το ποιο τερματικό επικοινώνησε με ποιο τερματικό, πότε και που. Όχι περιεχόμενο της επικοινωνίας, όχι αναπάντητες κλήσεις κινητών, όχι ψάρεμα δεδομένων από τις αστυνομικές αρχές (αλλά αυστηρά στοχοθετημένο αίτημα ενόψει συγκεκριμένης έρευνας). Το μέτρο ελέγχεται ως προς την αποτελεσματικότητά του με έκθεση ανά δύο χρόνια και σε 5 έτη από την εφαρμογή του καταργείται, ετκός αν κριθεί ότι υπάρχουν λόγοι διατήρησής του. Τo draft αυτό ψηφίστηκε από την κοινοβουλευτική επιτροπή και παραπέμφθηκε στο Συμβούλιο της ΕΕ για έγκριση, πριν παραπεμφθεί στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Στο Συμβούλιο της ΕΕ, όμως, οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων (Υπουργοί Δικαιοσύνης) αντί να τηρήσουν τις τροποποιήσεις της LIBE επέβαλαν την δική τους κυριαρχική άποψη για τη μορφή του κειμένου που θα κατέβαινε στην ψηφοφορία της Ολομέλειας της Βουλής. Εκεί τα χρονικά διαστήματα έφτασαν μέχρι τους 24 μήνες διατήρησης, με δυνατότητες για περαιτέρω διατήρηση, αν κράτος μέλος πείσει την Κομισιόν για την αναγκαιότητα διατήρησης των δεδομένων της δικής του επικράτειας. Όρισμένα ελληνικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν και ανακρίβειες όπως ότι οι Υπουργοί συμφώνησαν και εμπορική χρήση των δεδομένων από τις εταιρίες που θα υποχρεωθούν να τα διατηρούν, για σκοπούς direct marketing ώστε να κάνουν απόσβεση στο κόστος. Αυτό δεν προκύπτει από κανένα κείμενο...
Την επομένη του συμβιβασμού του Συμβουλίου, οι Πράσινοι οργανώνουν δημόσια εκδήλωση, στην οποία παρίστανται ο Αναπληρωτής Ευρωπαίος Επόπτης Δεδομένων, μια εκπρόσωπος των εταιριών τηλεπικοινωνιών και μία εκπρόσωπος της κοινωνίας των πολιτών (European Digital Rights). Στην εκδήλωση προσέρχεται και ο Αλεξάντερ Αλβάρο που δηλώνει ρητά απογοητευμένος για την στάση του Συμβουλίου ΕΕ. "Χάνουμε την αξιοπιστία μας", ήταν οι ακριβείς του κουβέντες.
Στις 15 Δεκεμβρίου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλείται να ψηφίσει ή να απορρίψει το τελευταίο draft που επεξεργάστηκε το Συμβούλιο ΕΕ. Ο Αλβάρο ζητεί να διαγραφεί το όνομά του ως εισηγητή από τα σχετικά κείμενα. Η πρόταση ψηφίζεται από τα δύο μεγάλα κόμματα (Χριστιανοδημοκράτες-Σοσιαλιστές) και καταψηφίζεται από Πράσινους, Φιλελεύθερους κλπ. Το ΠΑΣΟΚ καταψηφίζει την πρόταση, ο Ι.Βαρβιτσιώτης (μέλος της LIBE) καταγγέλλει το μέτρο καλεί στην καταψήφισή του.
Η Privacy International αναρωτιέται "τι τρέχει με την Ευρώπη". Ο εκπρόσωπός της αναφέρει ότι συνήθως θεωρούμε τις ΗΠΑ ως τέρας παρακολούθησης και κατόπτευσης πολιτών για αντιτρομοκρατικούς σκοπούς, όμως εκεί τέτοιες πολιτικές όπως η καθολική καταγραφή των logs έχουν απορριφθεί.

http://www.privacyinternational.org/article.shtml?cmd[347]=x-347-494877

Το χειρότερο στοιχείο αυτού του μέτρου είναι ότι δίνει στα χέρια ακριβώς αυτών που θέλει να "πατάξει" ένα όπλο κατά των πολιτών. Πως θα αξιολογηθεί μια τηλεφωνική κλήση από το τερματικό ενός"τρομοκράτη" στο τερματικό ενός αθώου πολίτη; Με ποια κριτήρια θα αξιολογηθούν αυτά τα δεδομένα μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αφού δεν υπάρχει και η πρόσβαση στο περιεχόμενο (και ευτυχώς); Τι γίνεται με το περίφημο "τεκμήριο της αθωότητας"; Ερωτήματα σαν κι αυτά δεν βρίσκουν ικανοποιητικές απαντήσεις .

Σάββατο, Δεκεμβρίου 17, 2005

Καταδίκη για φραστική σεξουαλική παρενόχληση

Ο 50χρονος διευθυντής μιας εταιρίας ύστερα από μερικούς μήνες μετά την πρόσληψη μιας 23χρονης γραμματέως, άρχισε να της κάνει ερωτήσεις που ήταν πολύ προσωπικές της και δεν αφορούσαν τις επαγγελματικές τους σχέσεις, όπως να την ρωτάει για τις συνθήκες υπό τις οποίες χώρισαν οι γονείς της και εάν ο πατέρας της είχε εξωσυζυγικές σχέσεις. Επίσης άρχισε να της τηλεφωνεί πολύ συχνά κατά τις νυκτερινές ώρες στο σπίτι της για επαγγελματικά θέματα. Αυτά είχαν προκαλέσει εκνευρισμό και δυσαρέσκεια στην γραμματέα, την οποία όμως αυτή δεν είχε εκδηλώσει στον εργασιακό της χώρο. Ακόμη της είχε προτείνει αρκετές φορές να συναντηθούν εκτός χώρου εργασίας, είτε μόνοι τους είτε με συγγενείς τους. Μερικές φορές ο εναγόμενος την καλούσε στο γραφείο του για συγκεκριμένη δουλειά και αντ' αυτού έστρεφε τη συζήτηση σε θέματα που αφορούσαν τις ερωτικές σχέσεις των δύο φύλων και την ακουμπούσε στο μπράτσο.
'Ενα Σαββατοκύριακο του Ιανουαρίου του 2004 πραγματοποιήθηκε συνάντηση των στελεχών της εταιρίας, στην οποία μετείχε και ο διευθυντής. Αυτός πρότεινε στην γραμματέα να τον συνοδεύσει και να καλύψει ο ίδιος τα έξοδά της. Το Φεβρουάριο του ίδιου έτους πραγματοποιήθηκε η ετήσια συνάντηση όλων των υπαλλήλων στο Πήλιο για μία εβδομάδα. Στη συνάντηση αυτή μετείχε και η γραμματέας, διότι ήταν υποχρεωμένη από την εργοδότρια εταιρία της. 'Οταν επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη η ενάγουσα αντιλήφθηκε ότι κανένας από τους ιατρικούς επισκέπτες της εταιρίας δεν της μιλούσε πια, γιατί ο διευθυντής τους είχε πει να μην την πειράζει κανείς και τους απαγόρευσε να πηγαίνουν στο γραφείο της. Στις αρχές Μαρτίου 2004 ο διευθυντής άρχισε πάλι να συζητεί στην γραμματέα για τις σχέσεις των δύο φύλων. Της μίλησε για τη σχέση με τη σύζυγό του, για τις κατά καιρούς ερωτικές του περιπέτειες και τη ρώτησε για τις δικές της σεξουαλικές εμπειρίες, με την αιτιολογία ότι ήθελε να ξέρει, γιατί έχει και ο ίδιος κόρες. Την 12.3.2004 η ενάγουσα είχε την επέτειο των γενεθλίων της. Πρόσφερε γλυκά στους συναδέλφους της-ιατρικούς επισκέπτες και στον διευθυντή και εκείνοι της πρόσφεραν μια ανθοδέσμη. Την ίδια ημέρα ο διευθυντής πήγε στο γραφείο της γραμματέως και άρχισε να της μιλάει για τα εσώρουχα που φορούν οι άντρες, για τις προτιμήσεις του, ποιά εσώρουχα θεωρούσε βολικά και ποια όχι και της ζωγράφισε σε ένα χαρτί σε ποιο σημείο των γεννητικών του οργάνων ερεθίζεται περισσότερο ένας άντρας. Η συζήτηση σταμάτησε όταν μπήκε στο γραφείο μία ιατρική επισκέπτης. Ύστερα από αυτό το περιστατικό, η γραμματέας αναγκάστηκε να παραιτηθεί γιατί η συνεργασία με το διευθυντή δεν ήταν πλέον εφικτή υπό αυτές τις συνθήκες.
Σύμφωνα με την απόφαση 1936/2005 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, "με τα περιστατικά που προαναφέρθηκαν αποδεικνύεται ότι πράγματι από την υβριστική και ανάρμοστη συμπεριφορά του εναγομένου, που συνιστά σεξουαλική παρενόχληση, επήλθε ηθική μείωση και βαριά προσβολή στην προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια της ενάγουσας. "
Αυτή η απόφαση ειναι εξαιρετικά σημαντική γιατι στην έννοια της σεξουαλικής παρενόχλησης εντάσσεται ακόμα και μια συζήτηση που έχει σεξουαλικό περιεχόμενο, ακόμη κι αν αυτή δεν περιλαμβάνει ευθέως ανήθικες προτάσεις. Ακόμη δηλαδή και η φραστική παρενόχληση με σεξουαλικό περιεχόμενο, χωρίς συγκεκριμένες και σαφείς προτάσεις ή απόπειρες ασελγών πράξεων, θεωρείται ότι συνιστά προσβολή της προσωπικότητας. Βεβαίως, πρέπει να ληφθεί ιδιαιτέρως υπόψη ότι η συζήτηση αυτή συντελέσθηκε στο χώρο της εργασίας, ανάμεσα σε άτομα με ιδιαίτερη σχέση διευθυντή-γραμματέως και αυτό το context ενισχύει την στοιχειοθέτηση σεξουαλικής παρενόχλησης.

Ανακοίνωση για τις επιθέσεις κατά e-lawyer

Όταν ξεκινάς να μιλήσεις για σεβασμό ατομικών (ψηφιακών και μη) δικαιωμάτων σε ένα κοινό που, ως επί τω πλείστον, αντιλαμβάνεται ως "ίδιοκτησία" τον δικτυακό τόπο που διαχειρίζεται, είναι σίγουρο ότι θα υπάρχουν αντιδράσεις, αμφισβήτηση, ακόμη και επιθέσεις.
Η παραβίαση του απορρήτου της επικοινωνίας με -τη χωρίς συγκατάθεση- δημοσιοποίηση περιεχομένου e-mail, η κατακράτηση πληροφοριών με σκοπό την απειλή της μελλοντικής τους χρήσης "διά παν ενδεχόμενο" (φακέλωμα) και η προσβολή της τηλεπικοινωνιακής ιδιωτικότητας είναι πράξεις φασιστικές, αντίθετες σε κάθε αξιακό σύστημα που μπορεί να θεωρηθεί αποδεκτό μέσα σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Η εξυπηρέτηση προσωπικών μικρο-συμφερόντων και η επιδίωξη της όλο και ευρύτερης αποδοχής σε ένα διαδραστικό περιβάλλον όπως το Internet δεν μπορεί να δικαιολογήσει ρωγμές στα συνταγματικά δικαιώματα. Οι περιορισμοί επιτρέπονται μόνο υπό ειδικές περιστάσεις και πάντα με την εποπτεία των αρμόδιων λειτουργών.
Οι θεμελιώδεις αυτές αρχές βρίσκονται στην καρδιά της λειτουργίας αυτής της ιστόθεσης και οι παρεμβάσεις εκ μέρους e-lawyer όταν παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα θα εξακολουθήσουν, ανεξάρτητα από χτυπήματα κάτω από τη τη μέση, ύβρεις, συκοφαντίες, απειλές, υπονοούμενα και προσβολές, από οποιονδήποτε κι αν προέρχονται. Συνεπώς, οι σχετικές προσβολές που εκτοξεύτηκαν από γνωστό blog που απολαμβάνει μεγάλης δημοσιότητας -και εξ αυτής νομίζει ότι έχει αποκτήσει το ακαταλόγιστο- επιστρέφονται στο συντάκτη τους.

Τετάρτη, Δεκεμβρίου 14, 2005

To ΥΠΠΟ αρνήθηκε να προσλάβει πρωταθλητή επειδή δεν είχε πτυχίο σχετικό με τη θέση

Σύμφωνα με πρόσφατο Πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη, το Υπουργείο Πολιτισμού αρνήθηκε να προσλάβει σε διοικητική θέση έναν πρωταθλητή, ο οποίος λόγω της διακρίσεώς του στο άθλημά του έπρεπε, βάσει της νομοθεσίας, να προσληφθεί. Η αντίρρηση του ΥΠΠΟ ήταν ότι ο αθλητής διαθέτει πτυχίο φυσικής αγωγής κι όχι κάποιο πτυχίο διοικητικής, οικονομικής ή νομικής επιστήμης που θα πιστοποιούσε την καταλληλότητά του για την εν λόγω διοικητική θέση. Ο Συνήγορος του Πολίτη γνωμάτευσε ότι για τις διοικητικές θέσεις πλέον μετά την σχετική τροποποίηση δεν είναι απαραίτητη συγκεκριμένη κατηγορία πτυχίων. Επομένως, το ΥΠΠΟ οφείλει να διορίσει τον αθλητή στην διοικητική θέση...

http://www.synigoros.gr/reports/porisma_diorismos_a8lhth_2005.pdf

Ο Συνήγορος δεσμεύεται βέβαια από ένα συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο που, κακά τα ψέματα, απλώς επιβραβεύει τις διακρίσεις αθλητών απονέμοντας τους έναν ισόβιο μισθό. Η νομοθεσία αυτή δεσμεύει τον Συνήγορο, ο οποίος δεν έχει και πολλά περιθώρια αντίδρασης. Το ερώτημα είναι κατά πόσο αυτή η νομοθεσία συμβιβάζεται με την αρχή της καλής διοίκησης και τελικά με το ίδιο το Σύνταγμα, στο οποίο βρίσκει συνταγματική κατοχύρωση το ΑΣΕΠ και η σχετική διαδικασία για τις προσλήψεις στο Δημόσιο. Η νομοθεσία αυτή βρίσκεται σε συμβατότητα με την συνταγματική αρχή της πρόσληψης στο Δημόσιο μέσω του ΑΣΕΠ; Αυτό δεν έπρεπε καν να το εξετάσει ο Συνήγορος του Πολίτη;
Και εν πάσει περιπτώσει, ως πότε θα θεωρείται επιβράβευση για κάποιον που διακρίνεται στο επάγγελμά του το να τον τοποθετήσουν σε μία μόνιμη οργανική διοικητική θέση ενώ έχει πτυχίο γυμναστή; Και τι γίνεται με τους άλλους που επίσης διακρίνονται στα επαγγέλματά τους και δεν γνωρίζουν τέτοιες "τιμές"; Συμβιβάζονται αυτές οι επιλεκτικές νομοθετικές συμπεριφορές με την αρχή της ισότητας;

Δευτέρα, Δεκεμβρίου 12, 2005

H έμμεση ανάδειξη των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών

Τα μέλη των ανεξάρτητων αρχών στις σύγχρονες δημοκρατίες επιλέγονται με κοινοβουλευτικές διαδικασίες, είτε από την ολομέλεια του κοινοβουλίου είτε από μία κοινοβουλευτική επιτροπή στην οποία εκπροσωπούνται αναλογικά όλες οι πολιτικές πτέρυγες. Η εμμεσότητα της ανάδειξης δεν θα πρέπει να θεωρείται αλλοίωση του δημοκρατικού χαρακτήρα του πολιτεύματος. Άλλωστε, στις σύγχρονες δημοκρατίες, η αμεσότητα των διαδικασιών επιλογής είναι περισσότερο μια εξαίρεση, παρά ο κανόνας. Η εκλογή του προέδρου της δημοκρατίας ή των εκπροσώπων του κοινοβουλίου δεν σημαίνει αυτόματα άμεση εκλογή της νομοθετικής ή της εκτελεστικής εξουσίας. Η νομοθεσία δεν προέρχεται πλέον αποκλειστικά από ένα κοινοβουλευτικό σώμα, όπως, αντίστοιχα, η σύνθεση της κυβέρνησης είναι αποκλειστικό προνόμιο του προέδρου ή του πρωθυπουργού, δηλαδή του ηγέτη της πλειοψηφίας και όχι του κοινοβουλίου. Οι δικαστές, από την άλλη πλευρά, δεν διορίζονται με άμεσες εκλογικές διαδικασίες.
Αντιθέτως, η επιλογή των μελών των ανεξάρτητων αρχών μέσα από ένα συλλογικό σώμα στο οποίο εκπροσωπούνται όλες οι κοινοβουλευτικές πτέρυγες και η εφαρμογή του κανόνα της αυξημένης πλειοψηφίας για την επιλογή των μελών αποτελεί μια σημαντική εγγύηση για την ευρεία αποδοχή των προσώπων. Ένας Ombudsman (Συνήγορος του Πολίτη) που έχει εκλεγεί με την πλειοψηφία των 4/5 από ένα Κοινοβούλιο δεν μπορεί να θεωρείται λιγότερο δημοκρατικά νομιμοποιούμενος από έναν υπουργό ο οποίος μπορεί επίσης να είναι εξωκοινοβουλευτικός και να βρίσκεται στη θέση του απλώς και μόνο επειδή επιλέχθηκε από τον πρωθυπουργό.
Η ένσταση που αφορά την δημοκρατική νομιμοποίηση των ανεξάρτητων αρχών, όμως, δεν συνδέεται τόσο με την αμεσότητα ή μη της επιλογής τους από το λαό. Συνδέεται περισσότερο με την παραβίαση μιας αντίληψης για τη δημοκρατία, στην οποία η λήψη των αποφάσεων πρέπει να εκπορεύεται αποκλειστικά από τους εκπροσώπους της πλειοψηφίας. Η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, δηλαδή οι εκπρόσωποι της πλειοψηφίας, είναι η μόνη που φέρει την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας και επομένως η μόνη που οφείλει να παίρνει αποφάσεις. Αυτή η αντίληψη για την δημοκρατία παρορά, βεβαίως, τη θεμελιώδη κοινοβουλευτική αρχή ότι η κυβέρνηση οφείλει να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της βουλής, δηλαδή ενός σώματος που δεν αποτελείται μόνο από τους εκπροσώπους της πλειοψηφίας του λαού, αλλά από αιρετά μέλη που αντιστοιχούν στο «αντιπροσωπεύσιμο» (αριθμητικά) φάσμα κάθε πολιτικής έκφρασης. Η μονοκομματική κυβέρνηση αναδυκνύεται συχνότατα από μία μονοκομματική κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αλλά αυτό δεν αρκεί για να στοιχειοθετήσει την εξίσωση δημοκρατία=πλειοψηφία σε ένα πολιτειακό σύστημα. Συνταγματικός σκοπός της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας είναι εξ ορισμού η σύνθεση των απόψεων σε ένα καθεστώς πολυφωνίας, όπου η μειοψηφία φυσικά δεν έχει αποφασιστικό ρόλο, αλλά η φωνή της πρέπει να ακούγεται και δύναται να συμβάλει στη λήψη των αποφάσεων (αρχή της συμμετοχής). Μέσα από μία τέτοια οπτική, η ανάδειξη των ανεξάρτητων αρχών, ενόψει πάντα και της ειδικότητας της αποστολής τους, παρουσιάζεται ως συμβατή με την αρχή της συμμετοχικής δημοκρατίας.
Η αρχή της πλειοψηφίας φαίνεται να παραμερίζεται οριστικά και με την ανάδειξη της αρχής της ομοφωνίας. Με βάση την τελευταία, η μόνη αποδεκτή διαδικασία λήψης αποφάσεων είναι κατ’ αρχή η ομοφωνία και μόνο κατ’ εξαίρεση η αυξημένη πλειοψηφία. Αλλά και σε αυτήν την περίπτωση εξαίρεσης, η αυξημένη πλειοψηφία διαμορφώνεται κειμενικά σε ένα πλαίσιο που υπερβαίνει κατά πολύ την κομματική πλειοψηφία. Στην ουσία η αρχή της ομοφωνίας εισάγει το δικαίωμα του veto, το οποίο φαίνεται να ενδυναμώνει ακόμη περισσότερο την αποφασιστική συμβολή της μειοψηφίας στη λήψη των αποφάσεων. Η ανάδειξη των μελών των ανεξάρτητων αυτών, διαμορφώνεται με βάση τον κανόνα της ομοφωνίας ή, κατ’ εξαίρεση, της αυξημένης πλειοψηφίας. Η κατοχύρωση αυτής της αρχής αποτελεί ενδεχομένως το μέλλον για τις σημαντικές αποφάσεις που υπερβαίνουν την καθημερινή ρυθμιστική παραγωγή (βλ. καθιέρωση του κανόνα στο Σύνταγμα της Ευρώπης). Υπάρχει βέβαια και ο κίνδυνος εκβιαστικά διαμορφωμένων πλειοψηφιών.
Στην περίπτωση της εκλογής των προσώπων που στελεχώνουν τις ανεξάρτητες αρχές, η διαδικασία δεν είναι αυτοσκοπός. Αυτοσκοπός είναι η επιλογή προσώπων πραγματικά ευρείας αποδοχής που απολαμβάνουν την έγκριση όχι μόνο μιας τυπικής κομματικής πλειοψηφίας, αλλά την πεποίθηση της κοινωνίας ότι βρίσκονται στην «φυσική» τους θέση.

Σάββατο, Δεκεμβρίου 10, 2005

Κρυφές κάμερες: δεν λαμβάνεται υπόψη από το δικαστήριο το υλικό της μαγνητοσκόπησης.

Την γνωστή υπόθεση του Δημάρχου ο οποίος υπέβαλε ανήθικες προτάσεις σε ενδιαφερόμενη για εύρεση εργασίας, η οποία τελικά μαγνητοσκόπησε τον Δήμαρχο και έστειλε το υλικό σε τηλεοπτική εκπομπή εκδίκασε το Συμβούλιο της Επικρατείας. Το ζήτημα που τέθηκε στο ΣτΕ ήταν η βασιμότητα του πειθαρχικού παραπτώματος του δημάρχου (παράβαση καθήκοντος), αν δεν ληφθεί υπόψη το αποδεικτικό μέσο της βιντεοταινίας.
Κατά τη γνώμη του τμηματος του ΣτΕ, όχι μόνο οι ιδιώτες αλλά και τα δημόσια πρόσωπα, όπως είναι οι δημοτικοί άρχοντες οι οποίοι εκλέγονται με άμεση ψηφοφορία από το λαό, έχουν δικαίωμα προστασίας και σεβασμού της ιδιωτικής τους ζωής σε βαθμό τέτοιο ώστε να διασφαλίζεται και σε αυτά μία σφαίρα «ιδιωτικότητας», ενώ στον πυρήνα της προστατευόμενης από το Σύνταγμα και τις διεθνείς συμβάσεις ιδιωτικής ζωής του ατόμου ανήκει αναμφίβολα και η ερωτική του ζωή (βλ. Σ.τ.Ε. 3545/2002, 554/2003 επταμ.).

Η απόφαση 3922/2005 (24 Νοεμβρίου 2005) έκρινε πάντως ότι λόγω της σπουδαιότητας της υπόθεσης, αυτή πρέπει να κριθεί από την Ολομέλεια του ΣτΕ.

«Επειδή, από τα εν γένει αποδεικτικά στοιχεία του πειθαρχικού φακέλου της υποθέσεως, ο οποίος απεστάλη στο Συμβούλιο της Επικρατείας, χωρίς δηλαδή να ληφθεί υπόψη η επίμαχη μη αποσταλείσα μαγνητοσκοπημένη ταινία (πρβλ. απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της 12.7.1988, Schenk κατά Ελβετίας, σελ. 48), το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν αποδεικνύονται τα περιστατικά που συνιστούν την πραγματική βάση του αποδιδόμενου στον προσφεύγοντα πειθαρχικού παραπτώματος. Συγκεκριμένα, δεν αποδεικνύεται, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον προσφεύγοντα, ότι το ενδιαφέρον που αυτός επέδειξε για την ανεύρεση εργασίας, και μάλιστα στον ιδιωτικό τομέα, στην Μ. Β. εξαρτήθηκε από την σύναψη εκ μέρους της τελευταίας ερωτικών σχέσεων μαζί του. Μόνοι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί της Μ. Β. μη στηριζόμενοι σε κανένα αποδεικτικό μέσο (μαρτυρικές καταθέσεις κλπ.) δεν αρκούν για να αποδοθεί πειθαρχική ευθύνη στον προσφεύγοντα Δήμαρχο Αλμυρού σχετικά με την εκμετάλλευση της ιδιότητας του ως δημοτικού άρχοντα κατά τρόπο ώστε να θίγεται καίρια το κύρος του αξιώματος του, κατά τα ήδη εκτεθέντα. Περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η Μ. Β. είχε οικειοθελώς δεχθεί να μετάσχει ως υποψήφια στο ψηφοδέλτιο του προσφεύγοντος, ως υποψηφίου Δημάρχου για το Δήμο Αλμυρού στις τελευταίες δημοτικές εκλογές, επιδιώκουσα την μετά τις εκλογές αυτές βοήθεια του προσφεύγοντος ως Δημάρχου προκειμένου να εργασθεί. Μετά δε τις εκλογές αυτές και την εκ νέου ανάδειξη του προσφεύγοντος σε Δήμαρχο Αλμυρού, με μεσολάβηση του, η Μ. Β. διορίσθηκε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου δύο διοικητικών συμβουλίων δημοτικών νομικών προσώπων του Δήμου Αλμυρού, ήτοι της Δημοτικής Επιχείρησης Υδρεύσεως και Αποχετεύσεως Αλμυρού και της Επιχείρησης Ανάπτυξης του Δήμου Αλμυρού. Η απασχόληση, όμως, αυτή δεν την ικανοποίησε και «χολώθηκε γιατί προσελήφθη στη ΣΟΒΕΛ η νύφη του αντιδημάρχου» (βλ. καταθέσεις της ιδίας και της μάρτυρος Δ. Κ. στις 10.6.2004 ενώπιον του Συμβουλίου του άρθρου 185 του Π.Δ/τος της 410/95). Ακολούθησε η, με πρωτοβουλία της, συνάντηση με το Δήμαρχο στο γραφείο του στις 16.3.2004 και η εκδήλωση εκ μέρους της ερωτικού ενδιαφέροντος για συνεύρεση μαζί του. Την επομένη 17.3.2004 συναντήθηκαν, πράγματι, σε ιδιωτικό χώρο του προσφεύγοντος στο Βόλο και τα συμβάντα κατά τη συνάντηση αυτή μαγνητοσκοπήθηκαν, εν αγνοία αυτού, μετά από προσυνεννόηση της Μ. Β. με δημοσιογράφους και προβλήθηκαν από τον τηλεοπτικό σταθμό ALTER στις 29.4.2004. Κατά τη γνώμη όμως του συμβούλου Α. Κ., από τα ανωτέρω στοιχεία (αναφορά της Μ. Β. και μαρτυρικές καταθέσεις ενώπιον του Συμβουλίου του άρθρου 185 παρ. 2 του Δ.Κ.Κ.) αποδεικνύεται, εν όψει και της φύσεως του αποδεικτέου θέματος, η πραγματική βάση του πειθαρχικού παραπτώματος της σοβαρής παράβασης καθήκοντος που αποδόθηκε στον προσφεύγοντα. Ειδικότερα, η επιδίωξη από τον προσφεύγοντα της σύναψης ερωτικών σχέσεων με την Μ. Β. προκύπτει από την παραδοχή του ιδίου ότι η κατά τ' ανωτέρω συνάντηση του με τη Μ. Β. σε διαμέρισμα του στο Βόλο έγινε με σκοπό την ερωτική συνεύρεση. Το ότι δε τούτο έγινε με την εκμετάλλευση της ιδιότητας του δημάρχου και την απορρέουσα από την ιδιότητα αυτή δυνατότητα του για μεσολάβηση προς εξεύρεση μόνιμης απασχόλησης σ' αυτήν προκύπτει επαρκώς από την αναφορά και την κατάθεση της Μ. Β. και από τις καταθέσεις των ως άνω δύο μαρτύρων, οι οποίοι κατέθεσαν ότι ο προσφεύγων κατέβαλε πράγματι προσπάθειες για ανεύρεση εργασίας σ' αυτήν. (…)
Επειδή, εν προκειμένω, η κατά τ' ανωτέρω μαγνητοσκόπηση της συνάντησης, που είχε ο προσφεύγων με την Μ. Β. στις 17.3.2004 σε ιδιωτικό του χώρο στο Βόλο που είχε ως σκοπό την ερωτική συνεύρεση, έγινε κατά παράβαση της διατάξεως του άρθρου 9 παρ. 1 του Συντάγματος, που προστατεύει την ιδιωτική ζωή του ατόμου, στον πυρήνα της οποίας ανήκει και η ερωτική του ζωή, και του 370Α παρ. 2 του Ποινικού Κώδικα, τη σχετική, όμως, μαγνητοσκοπημένη ταινία θα μπορούσε να προσκομίσει, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 370Α παρ. 4 του Ποινικού Κώδικα, στα αρμόδια πειθαρχικά όργανα μόνον ο προσφεύγων και όχι οποιοσδήποτε άλλος, αφού μόνον αυτός μπορεί κατά νόμο να μετάσχει στην πειθαρχική διαδικασία ως εγκαλούμενος. Συνεπώς, αφού όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ο προσφεύγων δεν προσεκόμισε την εν λόγω μαγνητοσκοπημένη ταινία, αυτή δεν μπορεί νομίμως να ληφθεί υπόψη ως αποδεικτικό μέσο και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος να διαταχθεί η προσκόμιση της ώστε να εκτιμηθεί και αυτή από το Δικαστήριο, προκειμένου τούτο να διαμορφώσει με βάση και το στοιχείο αυτό δικανική πεποίθηση για την απόδειξη της διάπραξης από τον προσφεύγοντα του πειθαρχικού παραπτώματος που του αποδόθηκε.»

Η απόφαση εισάγει μια τομή στην αποδεικτική διαδικασία του πειθαρχικού δικαίου, αφού κρίνει ότι η απόδειξη της παράβασης καθήκοντος από δόλο ενός δημάρχου, ως έννομο αγαθό δεν είναι τόσο σημαντικό ώστε να καμφθεί η συνταγματική απαγόρευση της χρήσης παράνομα αποκτηθέντος αποδεικτικού μέσου. Η τελευταία απαγόρευση δεν είναι απόλυτη (παρά τη γραμματική της διατύπωση στο άρθρο 19§3 Σ.), αλλά κάμπτεται σε περιπτώσεις διακύβευσης μείζονος σημασίας έννομων αγαθών (όπως π.χ. η ζωή), οπότε αν το παράνομο αποδεικτικό μέσο είναι το μόνο διαθέσιμο μπορεί να χρησιμοποιηθεί, σύμφωνα και με την αγόρευση Βενιζέλου κατά τη διάρκεια της Αναθεώρησης του Συντάγματος, στην οποία ρητά παραπέμπει η απόφαση.

Το θέμα θα λυθεί οριστικά από την Ολομέλεια του ΣτΕ.

"Όργια στη Ζάκυνθο":Είδηση ή αλίευση τηλεθέασης;


Σύσταση επέβαλε το ΕΣΡ στις 22 Νοεμβρίου για ρεπορτάζ καναλιού που μεταδόθηκε στις 8 Αυγούστου στο δελτίο ειδήσεων με τίτλο "όργια στη Ζάκυνθο".

"Διαρκούσης της εκπομπής, μεταδόθηκαν σκηνές όπου νεαροί θαμώνες νυκτερινού κέντρου αναπαρέστησαν μαζικά σεξουαλικές συνευρέσεις άλλοτε ντυμένοι, άλλοτε ημίγυμνοι, άλλοτε με ραπίσματα του ενός στα ημίγυμνα οπίσθια του εταίρου ο οποίος φορουσε κόκκινο στρινγκ, άλλοτε με χαϊδολογήματα, άλλοτε με επισημάνσεις δια μαρκαδόρυ στο στήθος γυναικός και σε κάθε περίπτωση με ημιδιαφανή ζώνη που κάλυπτε τα πρόσωπα των νεαρών."

Μειοψήφισε ο αντιπρόεδρος του ΕΣΡ Δημήτρης Χαραλάμπης, κατά τον οποίον πρόκειται περί ειδήσεως προς ενημέρωση του κοινού και δεν έπρεπε να επιβληθεί καμία κύρωση.


http://www.esr.gr/media/456-2005.pdf


Πρώτα από όλα να χαιρετίσουμε την αποτελεσματικότητα της Αρχής, η οποία επεμβαίνει τρεις μήνες μετά για να επιβάλει σύσταση για ένα καλοκαιρινό ρεπορτάζ.
Δεύτερον να συγχαρούμε το συντάκτη της απόφασης για την απολαυστική εφαρμογή της νομικής γλώσσας και την γλαφυρότητα της ακριβολογίας του.
Τρίτον, η απόφαση εντάσσεται στο γνωστό corpus νομολογίας του ΕΣΡ που θα διδάσκεται για χρόνια στις νομικές σχολές παγκοσμίως, ως case study παραγνώρισης της πολιτικής-διοικητικής αποστολής μιας ρυθμιστικής αρχής.

Στο Ίντερνετ το αρχείο με τους γιατρούς που κάνουν ειδικότητα


Με γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων επιτρέπεται στο Υπουργείο Υγείας η ανάρτηση στο Ίντερνετ της βάσης δεδομένων με τους ιατρούς που υπηρετούν σε νοσοκομεία και αγροτικά ιατρεία ("ειδικότητα"), προκειμένου να γνωρίζουν ποιος ειναι που και να μην υποβάλλουν άσκοπες αιτήσεις.

http://www.dpa.gr/Documents/Gre/Apofaseis/69_05_anonym.doc

Ωστόσο, η απόφαση της Αρχής πουθενά δεν αναφέρει ότι η πρόσβαση σε μία τέτοια βάση δεδομένων πρέπει να γίνεται αποκλειστικά με κωδικό που θα δίνεται μόνο στους ενδιαφερόμενους. Διαφορετικά, η δημοσιοποίηση στο Ίντερνετ ενός τέτοιου όγκου προσωπικών δεδομένων (ποιος υπηρετεί που) στα οποία έχει πρόσβαση κάθε χρήστης του διαδικτύου είναι ξεκάθαρο ότι υπερβαίνει τον καθορισμένο σκοπό της επεξεργασίας (πρόσβαση μόνο από υποψήφιους για διευκόλυνση εντοπισμού κενών θέσεων) και θέτει σε κίνδυνο τις προσωπικές πληροφορίες των ίδιων των ιατρών που υπηρετούν.
Επιπρόσθετα, η απόφαση μην προβλέποντας διάταξη για κωδικό, δημιουργεί αμφιβολία για το κατά πόσον τηρείται η αρχή των οργανωτικών και τεχνικών μέτρων ασφαλείας των δεδομένων (άρθρο 10 Ν.2472/1997), αφού η ελεύθερη ανάρτησή τους στο διαδίκτυο εισάγει αυξημένο κίνδυνο δευτερεύουσας χρήσης και διαρροής των πληροφοριών προς κατευθύνσεις που δεν υπάρχει κανένας λόγος να φτάσουν.
Η Αρχή θα έπρεπε να λάβει υπόψη της το έγγραφο "Access to documents and data protection" του Ευρωπαίου Επόπτης Προστασίας Δεδομένων, το οποίο θέτει ορισμένους σημαντικούς κανόνες για το κατά πόσον ορισμένα δεδομένα θα πρέπει να αναρτώνται στο διαδίκτυο και κυρίως λίστες επιτυχόντων σε διαγωνισμούς. Στο έγγραφο αυτό ο Εποπτης επισημαίνει ότι ακόμη και οι λίστες επιτυχόντων δεν περιέχουν ουδέτερες πληροφορίες και η ευρεία δημοσιοποίησή τους μέσω του διαδικτύου ενδεχομένως να έχει σημαντικές επιπτώσεις στα υποκείμενα των δεδομένων.
Σε κάθε περίπτωση η Αρχή όφειλε να είχε επισημάνει ότι το δικαίωμα ανάρτησης πρέπει να εξαρτάται από την προηγούμενη συγκατάθεση του ιατρού για ανάρτηση των πληροφοριών του στο διαδίκτυο. Η "διευκόλυνση" των διαδικασιών του Υπουργείο δεν μπορεί να βρίσκεται πάνω από τις θεμελιώδεις ελευθερίες και τα ατομικά δικαιώματα των πολιτών.

Δικαίωμα γυναίκας να διαλευκάνει ιδιωτικά τον ύποπτο θάνατο του παιδιού της.


Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων επέτρεψε σε μία γυναίκα την πρόσβαση στον κατάλογο με τις γυναίκες που γέννησαν σε ένα συγκεκριμένο μαιευτήριο, ορισμένες μέρες, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 60. Η γυναίκα αυτή είχε γεννήσει τότε σε εκείνο το μαιευτήριο, όμως ενημερώθηκε ότι το παιδί της δεν επιβίωσε. Επειδή δεν βρέθηκε ληξιαρχική πράξη θανάτου και στο αρχείο του κοιμητηρίου που έμαθε ότι είχε ενταφιαστεί δεν υπήρχε σχετική καταχώρηση, ζήτησε τον κατάλογο με τις γυναίκες που γέννησαν την ίδια περίοδο. Το μαιευτήριο απευθύνθηκε στην Αρχή και η τελευταία έδωσε άδεια να παραχωρηθούν τα στοιχεία των μητέρων εκείνης της περιόδου στην γυναίκα.

http://www.dpa.gr/Documents/Gre/Apofaseis/67_05_anonym.doc

Όπως έχει αποκαλυφθεί τα τελευταία χρόνια, το εμπόριο βρεφών ανθούσε εκείνη την περίοδο. Και είναι ιερή η επιθυμία μιας γυναίκας να ανακαλύψει τι συνέβη στο παιδί που γέννησε, αν υπάρχουν τέτοιες υπόνοιες. Από την άλλη πλευρά, η απόφαση της Αρχής δεν μπορεί να θεωρηθεί δικαιολογημένη. Για ποιο λόγο να δοθούν αυτά τα δεδομένα στην ίδια την γυναίκα και όχι στις αρμόδιες για την έρευνα αρχές ή κοινωνικές υπηρεσίες; Κανείς δεν σκέφτηκε την διατάραξη της ιδιωτικότητας όλων αυτών των γυναικών με τις οποίες θα έρθει σε επαφή η μητέρα και την παραβίαση της ψυχικής τους γαλήνης. Ακόμη δηλαδή κι αν βρεθεί ότι κάποια από αυτές οικειοποιήθηκε το νεογέννητο, ποιο είναι ακριβώς το υπέρτερο έννομο συμφέρον που δικαιολογεί την ιδιωτική διαλεύκανση αυτου του "μυστηρίου", τη στιγμή που και το έγκλημα της αρπαγής έχει παραγραφεί μετά από τόσες δεκαετίες, αλλά και ούτε "οικογένεια" μπορεί να θεωρηθεί ότι υπήρξε (κατά το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ). Επίσης τίθεται θέμα και με την ιδιωτικότητα του ίδιου του παιδιού, αν είναι ζωντανό.
Η απόφαση αυτή μπορεί να δημιουργήσει σοβαρή κοινωνική αναταραχή, αν αποτελέσει μια νομολογία. Δίνοντας το δικαίωμα στις ίδιες τις μητέρες να διερευνήσουν ιδιωτικά τις υποθέσεις, χωρίς βέβαια να διαθέτουν την απαιτούμενη ψυχραιμία, καλλιεργείται μια κουλτούρα επιτρεπόμενης εισόδου στην ιδιωτική ζωή ατόμων για ενδεχομένως εντελώς άγνωστές τους πράξεις που συνέβησαν αρκετά χρόνια πριν και για τις οποίες προφανώς δεν θα έχουν ιδέα και επιπλέον θα καλούνται να αποδείξουν και την υποτιθέμενη "αθωότητά" τους.

Τρίτη, Νοεμβρίου 22, 2005

Η απόφαση ΕΣΡ για τον BEST

Η νομική βάση της απόφασης είναι:
- το άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος, κατά το οποίο το ΕΣΡ έχει ως αποστολή την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας και η προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας.
-το άρθρο 3 παρ. 3 Ν.1730/1987 κατά το οποίο οι ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές διέπονται από την αρχή της διαφύλαξης της ποιότητας της ελληνικής γλώσσας.
- το άρθρο 2 παρ. 1 και 5 εδ. α του Κανονισμού 2/1991 ΕΣΡ κατά τα οποία στις εκπομπές πρέπει να τηρούνται οι γενικά παραδεκτοί κανόνες της ευπρέπειας και καλαισθησίας της γλώσσας.
Το ΕΣΡ, αφού θεμελιώσει την παράβαση των ανωτέρω κανόνων με επιχειρηματοογία που σχετίζεται κυρίως με την προστασία της παιδικής ηλικίας, αναφέρει ότι η εν λόγω εκπομπή "δεν έχει τον χαρακτήρα σατυρικής τοιαύτης ώστε να συγχωρείται η υπερβολή στην έκφραση".
Οι μεμπτές εκφράσεις της εν λόγω εκπομπής ήταν, κατά το ΕΣΡ (απομονωμένες):
-Όξω μωρή βλάχα
-μαλακισμένες
-γάμα τα
-κωλόβλαχοι
-κωλομαλάκες
-μαλάκα
-γαμημένη
-καθίκια του κερατά
-γελοία υποκείμενα
-μαλάκες
-πούστη
-γελοίος
-κωλοσυμφέροντα
Στον σταθμό επιβλήθηκε η διοικητική κύρωση της οριστικής παύσης της λειτουργίας του.

http://www.esr.gr/media/435-2005.pdf

Δεν υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία ότι το λεξιλόγιο αυτό σίγουρα δεν προάγει την συνταγματική αποστολη της ραδιοφωνίας για ποιοτική στάθμη των εκπομπών που συμβάλλει στην πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας. Είναι υποκριτικό να υποστηριχθεί ότι αυτές οι εκφράσεις είναι ό,τι πιο ευπρόσδεκτο σε αυτό το πλαίσιο, ιδίως στις ώρες 8-10 το πρωί και 13-14:00 το μεσημέρι. Η φυσική σπανιότητα των ραδιοσυχνοτήτων τις καθιστά δημόσιο αγαθό, η προστασία του οποίου υπάγεται στον ανεξάρτητο άμεσο έλεγχο του κράτους. Και είναι υποκριτικό να υποστηρίξουμε ότι όλο το κείμενο που εκφωνήθηκε από ραδιοφώνου θα προσέφερε κάτι στους ακροατές του, πέραν από τα συναισθήματα κανιβαλισμού που αισθάνονται, αντίστοιχα με αυτά που αισθάνονται όταν βλέπουν τις εκπομπές "αποκαλύψεων" που παραβιάζουν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.
Δεν τίθεται θέμα καν "πατερναλιστικής" συμπεριφοράς: το ΕΣΡ ήταν υποχρεωμένο να ασκήσει τις συνταγματικές του αρμοδιότητες και να επιβάλλει μια διοικητική κύρωση στο μέσο που κακοποιεί τόσο βάναυσα τις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες. Διαφορετικά θα υπέπιπτε σε αρνητική υπέρβαση εξουσίας.
Από την άλλη πλευρά, βέβαια και το ίδιο το ΕΣΡ κακοποιεί την ελληνική γλώσσα, αναφερόμενο σε "σατυρική" και όχι "σατιρική" εκπομπή. Κανονικά και μόνο αυτή η ανορθογραφία απο τους προστάτες της ορθής χρήσης της ελληνικής γλώσσας, θα μπορούσε να αποτελεί αυτοτελή λόγω ακύρωσης της απόφασης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Το σημαντικό νομικό πρόβλημα στην απόφαση του ΕΣΡ είναι η παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, το διοικητικό μέσο που επιβάλλεται κάθε φορά πρέπει να είναι αναγκαίο, κατάλληλο και όχι βαρύτερο από αυτό που απαιτείται για την συμμόρφωση του διοικούμενου με την διοικητική του υποχρέωση. Όταν μια εκπομπή ξεφεύγει από τα όρια του συντάγματος, απλώς επιβάλλεις ένα πρόστιμο ή απαγορεύεις τη συγκεκριμένη εκπομπή. Δεν κλείνεις το σταθμό.
Επιπρόσθετα, το γεγονός ότι ο παρουσιαστής της εκπομπής καταφέρεται εναντίον συγκεκριμένων , κατονομαζόμενων προσώπων (ο υπουργός τάδε κλπ), σημαίνει ότι, για τις συγκεκριμένες φράσεις, εμπίπτει στην "φυσική" αρμοδιότητα συγκεκριμένης δικαιοδοσίας (δλδ της ποινικής). Δεν αποτελεί αρμοδιότητα του ΕΣΡ να εκδικάζει υποθέσεις εξύβρισης ή συκοφαντικής δυσφήμησης, ούτε εκ πλαγίου. Ως προς αυτές τις εκφράσεις, το ΕΣΡ μάλλον έχει υπερβεί την διοικητική του αρμοδιότητα και έχει υπεισέλθει στα "χωράφια" του ποινικού δικαστή, ο οποίος, λόγω ειδικότητας, διατηρεί την δικαιοδοσία του.
Η εταιρία προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την ακύρωση της απόφασης και πέτυχε την έκδοση προσωρινής αναστολής εκτέλεσης της απόφασης με αποτέλεσμα ο σταθμός να λειτουργεί νόμιμα μέχρι την έκδοση οριστικής δικαστικής αποφάσεως. Η εταιρία είχε το δικαίωμα να καταθέσει επίσης αίτηση θεραπείας ενώπιον του ΕΣΡ για μια "δεύτερη ευκαιρία" εκτίμησης, αλλά τελικά προτίμησε -ορθώς- την προσφυγή στην δικαιοσύνη.

Κυριακή, Νοεμβρίου 06, 2005

Check-list: Πότε επιβάλλεται και πότε επιτρέπεται η διαγραφή σχολίων.

Ας υποθέσουμε ότι είστε ένας blogger με «ανοιχτά» σχόλια. Ας δούμε σε ποιες περιπτώσεις έχετε δικαίωμα και σε ποιες περιπτώσεις είστε υποχρεωμένος διαγράψετε ένα σχόλιο.
Πρέπει να έχουμε υπόψη, ότι η διαγραφή είναι το έσχατο μέσο για να αντιμετωπιστεί ένας «ενοχλητικός» σχολιαστής. Σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις όμως, η διαγραφή είναι επιβεβλημένη, γιατί διαφορετικά η ανοχή του blogger μπορεί να θεμελιώσει συνευθύνη.

1. Ο σχολιαστής ασκεί έντονη κριτική εναντίον μιας άποψης που έχετε αναπτύξει στο κείμενό σας. Η κριτική δεν υποστηρίζεται με επιχειρήματα και είναι ξεκάθαρο ότι έχει γραφτεί προκειμένου να σας θίξει προσωπικά.
1.1.=> Αν έχουν χρησιμοποιηθεί υβριστικές εκφράσεις εναντίον σας, έχετε δικαίωμα να διαγράψετε το σχόλιο. Το ίδιο ισχύει σε κάθε περίπτωση που το σχόλιο συνιστά παραβατική συμπεριφορά (εξύβριση, δυσφήμηση, προσβολές, απειλή κλπ).
1.2.=> Αν δεν έχουν χρησιμοποιηθεί υβριστικές εκφράσεις εναντίον σας, η άμυνά σας μπορεί να κινηθεί στο ίδιο φραστικό επίπεδο με εκείνο του σχολιαστή (απάντηση). Προσοχή να μην υπερβείτε το μέτρο της άμυνας, γιατί το επιπλέον καταλογίζεται σε εσάς.

2. Ο σχολιαστής δεν έχει παραβιάσει το νόμο (π.χ. παραθέτοντας π.χ. υβριστικές εκφράσεις ή απειλές), αλλά παραβιάζει την «πολιτική σχολίων» που έχετε δημοσιεύσει ή ακολουθείτε εθιμικά στο ιστολόγιό σας. Για παράδειγμα, παρεμβαίνει με άσχετες δημοσιεύσεις.
2.1.=> Εφόσον ο κανόνας της «πολιτικής σχολίων» που παραβιάστηκε α) είναι απολύτως συγκεκριμένος και β) η παραβίαση του παρακωλύει την ανεμπόδιστη διεξαγωγή του διαλόγου στα σχόλια (π.χ. spamming), έχετε δικαίωμα να διαγράψετε το σχόλιο.
2.2.=> Εφόσον ο κανόνας της «πολιτικής σχολίων» που παραβιάστηκε έχει θεσπιστεί μόνο και μόνο για να αποκλίσει την διαφορετική άποψη σε ένα blog που παρουσιάζεται ως στρατευμένο υπέρ μιας ιδεολογίας, πολιτικής παράταξης, θρησκευτικής/φιλοσοφικής οργάνωσης, δεν έχετε δικαίωμα να διαγράψετε το σχόλιο. Εκτός αν ο σχολιαστής έχει υποπέσει στην συμπεριφορά υπ’ αρ. 1.1.


3. Ο σχολιαστής δεν παραβιάζει το νόμο ή την «πολιτική σχολίων» σας, ούτε επεμβαίνει με άσχετα posts. Ακολουθεί όμως επιθετική στάση απέναντι σε άλλους σχολιαστές ή/και προς άλλους bloggers.
3.1.=> Προσπαθήστε να πείσετε τον σχολιαστή ότι η διατήρηση των σχολίων του ενδεχομένως να διαταράξει τη σχέση σας με τους άλλους σχολιαστές ή bloggers. Αν ο σχολιαστής δεν δεχτεί να διαγράψετε το σχόλιό του, έχετε δικαίωμα να αναφέρετε δημόσια ότι ήρθατε (ή προσπαθήσατε να έρθετε) σε επικοινωνία μαζί του για την διευθέτηση του θέματος, αλλά ο ίδιος αρνήθηκε να αποσύρει το σχόλιό του (ή δεν εντοπίστηκε). Ακόμη κι αν σας ζητηθεί από άλλους η διαγραφή του επιθετικού (αλλά μη παραβατικού) σχολίου, δεν έχετε δικαίωμα να το αφαιρέσετε, σε αυτή τη φάση.
3.2.=> Αν όμως η επιμονή του σχολιαστή στην επιθετική του στάση απέναντι σε τρίτους συνεχιστεί και μετά από αυτήν την δημόσια ενημέρωση για την απόπειρα εκούσιας αφαίρεσης του σχολίου, έχοντας ως αποτέλεσμα την απλή επανάληψη των απόψεών του, έστω και με διαφορετική διατύπωση, υπάρχει κατάχρηση. Έχετε δικαίωμα διαγραφής των περαιτέρω σχολίων του, χωρίς να περιορίζεται η ελευθερία της έκφρασής του, αφού διατηρείται το αρχικό σχόλιο.

4. Ο σχολιαστής στρέφεται εναντίον τρίτων προσώπων, κατά παράβαση του νόμου (ύβρεις, συκοφαντική δυσφήμιση, αποκάλυψη προσωπικών πληροφοριών, απειλές).
4.1.=> Στις περιπτώσεις της προσβολής της τιμής (ύβρεις, συκοφαντική δυσφήμηση, δυσφήμηση), εφόσον ο θιγόμενος παρακολουθεί ενεργά (π.χ. σχολιάζοντας) και δεν ζητά την διαγραφή του σχολίου, έχετε δικαίωμα να διαγράψετε το σχόλιο. Αν ο θιγόμενος που παρακολουθεί ενεργά, ζητήσει την διαγραφή, έχετε υποχρέωση να διαγράψετε το σχόλιο. Αν ο θιγόμενος δεν παρακολουθεί ενεργά, έχετε υποχρέωση να διαγράψετε το σχόλιο.
4.2.=> Στις περιπτώσεις αποκάλυψης πληροφοριών που αφορούν τρίτο πρόσωπο που παρακολουθεί ενεργά και δεν συγκατατίθεται ρητά στην διάδοση των πληροφοριών, έχετε υποχρέωση διαγραφής του σχολίου. Το ίδιο και στις περιπτώσεις που το πρόσωπο παρακολουθεί παθητικά ή δεν παρακολουθεί καθόλου τα σχόλια. Εξαίρεση ισχύει για τις περιπτώσεις προσώπων της επικαιρότητας, αλλά πάντα σε πλαίσια αναλογικότητας και σεβασμού του πυρήνα του ιδιωτικού τους βίου.

5. Ο σχολιαστής στρέφεται εναντίον τρίτων προσώπων έμμεσα, χωρίς να είναι αντικειμενικά εφικτό να διαπιστωθεί σε ποιους αναφέρεται.
5.1. =>Αν το πρόσωπο-στόχος δηλώνεται έμμεσα μεν, αλλά η παραβατική δήλωση είναι σαφής (ύβρεις, απειλές, δυσφημίσεις κλπ), ενεργοποιείται η περίπτωση 3.
5.2. => Αν τα πρόσωπα-στόχος είναι μια συλλογικότητα, υπάρχει υποχρέωση διαγραφής όταν η επίθεση γίνεται εναντίον της εθνικής-φυλετικής καταγωγής, της γλώσσας, της ηλικίας, των πολιτικών/φιλοσοφικών/θρησκευτικών πεποιθήσεων, του σεξουαλικό προσανατολισμό της συλλογικότητας. Δεν υπάρχει υποχρέωση διαγραφής όταν η συλλογικότητα αφορά π.χ. μια ποδοσφαιρική ομάδα ή μια περιοχή.

6. Ο σχολιαστής δεν στρέφεται εναντίον προσώπων, αλλά αντίθετα προκαλεί ή παροτρύνει κάποιους να τελέσουν κακούργημα ή πλημμέλημα.
6.1. => Εφόσον η πρόκληση ή παρότρυνση είναι κυριολεκτική, συγκεκριμένη και αδιαμφισβήτητη, υπάρχει υποχρέωση διαγραφής του σχολίου.
6.2. => Εφόσον η πρόκληση ή παρότρυνση είναι ξεκάθαρο ότι γίνεται μεταφορικά, για λόγους χιούμορ κλπ, δεν επιτρέπεται η διαγραφή.
6.3. => Εφόσον υπάρχει αμφιβολία για την ένταξη στην περίπτωση 6.1. ή στην περίπτωση 6.2, υπάρχει δικαίωμα διαγραφής του σχολίου (οπότε η ευθύνη της εκάστοτε ερμηνείας μεταβαίνει στον blogger).

Σάββατο, Νοεμβρίου 05, 2005

To δικαίωμα διαγραφής σχολίων στα blogs και τα όριά του.

Το προηγούμενο post αφιερώθηκε στην ελευθερία της έκφρασης και πως μπορεί αυτή να αναπτύσσεται σε συνθήκες ιστολογίων. Το θέμα τίθεται, όμως, και σε άλλο επίπεδο. Ο ιδιοκτήτης του blog είναι ανεξέλγκτος να προσδιορίσει την ελευθερίας έκφρασης των σχολιαστών στο blog του;

Υπάρχει, λοιπόν, η αντίληψη ότι το blog, το προσωπικό ιστολόγιο καθενός, ανήκει στον ιδιοκτήτη του, με μια έννοια ιδιοκτησίας σχεδόν αντίστοιχη με το απόλυτο δικαίωμα που έχει κάποιος σε ένα ακίνητο. Στο σπίτι μας κάνουμε ό,τι θέλουμε, επιτρέπουμε σε όποιον θέλουμε να μπει, διώχνουμε όποιον θέλουμε. Ιδιοκτησία. Όριο, φυσικά, και για το σπίτι μας, είναι ο νόμος: δεν μπορούμε να σφάξουμε, να βιάσουμε, να κλέψουμε κάποιον, ακόμη κι αν βρίσκεται στην οικιακή μας επικράτεια.
Είναι ανεκτή, λοιπόν, η επέκταση αυτής της κλασικής αντίληψης ιδιοκτησίας και στον τομέα της ψηφιακής περιουσίας; Όχι, γιατί το δικαίωμα να έχει κάποιος ένα blog δεν θεμελιώνεται αποκλειστικά και μόνο στην συνταγματική προστασία της ιδιοκτησίας, αλλά διέπεται πλέον και από το νέο (αναθεώρηση 2001) δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Το νέο αυτό δικαίωμα καταργεί την απόλυτη "ιδιοκτησιακή" προστασία των πληροφοριών που διακινούνται ηλεκτρονικά, αφού καθένας πια έχει ρητό συνταγματικό δικαίωμα παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσης δεδομένων. Το νέο δικαίωμα, σύμφωνα με την διατύπωση του άρθρου 5Α του Συντάγματος, ιδρύει υποχρέωση του κράτους να διευκολύνει την πρόσβαση στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Όμως, αυτές οι υποχρεώσεις δεν ανήκουν μόνο στο ίδιο το κράτος....
Σύμφωνα με το άρθρο 25 του Συντάγματος, τα ατομικά δικαιώματα εφαρμόζονται και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών, στις οποίες προσιδιάζουν. Πρόκειται για τη συνταγματική κατοχύρωση της τριτενέργειας των ατομικών δικαιωμάτων: οι πολίτες μπορούν να επικαλεστούν παραβίαση των ελευθεριών τους όχι μόνο από το κράτος, αλλά από τους ίδιους τους συμπολίτες τους. Η τριτενέργεια είναι έννοια που είχε διαπλαστεί επιστημονικά πολύ πριν την ρητή κατοχύρωσή της και σηματοδοτεί τη μετάβαση από την ατομικιστική αντίληψη για την άσκηση των δικαιωμάτων στην ανθρωπιστική-κοινωνιστική αντίληψη. Εξάλλου, από την αρχική του μορφή, το Σύνταγμα περιλαμβάνει στο ίδιο άρθρο και το χρέος της κοινωνικής αλληλεγγύης των πολιτών: δεν μπορείς επικαλούμενος ένα ατομικό δικαίωμα να παρακωλύεις τις θεμελιώδεις επιδιώξεις μιας κοινωνίας.
Οι όροι, λοιπον, υπό τους οποίους διαχειριζόμαστε το ψηφιακό "έχειν" μας, δεν μπορεί να είναι ταυτόσημοι με εκείνους που ίσχυαν σε καθεστώς παλαιοφιλελευθερισμού. Οι κανόνες με τους οποίους διαχειριζόμαστε τον δικτυακό μας χώρο δεν μπορεί να καταστρατηγούν τα συνταγματικά δικαιώματα των επισκεπτών μας, μεταξύ των οποίων το δικαίωμά τους για ελευθερία της έκφρασης και παραγωγής πληροφοριών με την αποστολή σχολίων. Οι όροι της διαγραφής των σχολίων δεν μπορεί παρά να είναι οι όροι βάσει των οποίων επιτρέπεται συνταγματικά ο περιορισμός της ελευθερίας της έκφρασης (προσβολές της προσωπικότητας, προσβολές πνευματικής ιδιοκτησίας, προσβολές συμφερόντων δημόσιου χαρακτήρα κλπ). Η απρόκλητη διαγραφή σχολίου επειδή, πολύ απλά, διαφωνούμε με το περιεχόμενό του ή επειδή αντιπαθούμε , για δικούς μας λόγους τον συντάκτη, ισοδυναμεί με παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασής του και της συμμετοχής του στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Αν νομίζουμε ότι θα θιγούμε απο την παρουσία κάποιων προσώπων, έχουμε κάθε δικαίωμα να απαγορεύσουμε γενικά τα σχόλια στο ιστολόγιό μας. Εντάσσεται στην δυνατότητά μας για διαμόρφωση του forum που αποτελεί κάθε blog. Οι επιλεκτικές μεταχειρίσεις, όμως, με όρους αδιαφανείς και ασύμβατους με την αρχή της αναλογικότητας δεν είναι συνταγματικά ανεκτές.

Παρασκευή, Νοεμβρίου 04, 2005

Ελευθερία έκφρασης και όρια: εγχειρίδιο για bloggers.

Σε αυτό το post θα περιγράψω τι περιλαμβάνει η περίφημη ελευθερία του λόγου και ποια είναι τα όριά της, σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους. Θα είμαι τηλεγραφικός (όσο μπορώ…) για να χρησιμοποιήσετε τον κατάλογο αυτό σαν μια check list, όταν ετοιμάζεστε να δημοσιεύσετε ένα κείμενο αλλά έχετε αμφιβολίες για το κατά πόσο είστε κατοχυρωμένοι.

1. Η ελευθερία της έκφρασης.

Α. «Καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και δια του τύπου τους στοχασμούς του τηρώντας τους νόμους του Κράτους.» Πρόκειται για το άρθρο 14§1 του Συντάγματος, που κατοχυρώνει την ελευθερία της έκφρασης σε εσωτερικό συνταγματικό επίπεδο.
Β. «1. Everyone has the right to freedom of expression. This right shall include freedom to hold opinions and to receive and impart information and ideas without interference by public authority and regardless of frontiers. This article shall not prevent States from requiring the licensing of broadcasting, television or cinema enterprises.
2. The exercise of these freedoms, since it carries with it duties and responsibilities, may be subject to such formalities, conditions, restrictions or penalties as are prescribed by law and are necessary in a democratic society, in the interests of national security, territorial integrity or public safety, for the prevention of disorder or crime, for the protection of health or morals, for the protection of the reputation or the rights of others, for preventing the disclosure of information received in confidence, or for maintaining the authority and impartiality of the judiciary.»
Πρόκειται για το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ, ν.δ. 53/1974), που κατοχυρώνει την ελευθερία της έκφρασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι τυχόν παραβιάσεις αυτού του άρθρου από ευρωπαϊκά κράτη δικάζονται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Στρασβούργο).
Γ. “1. Everyone shall have the right to hold opinions without interference.
2. Everyone shall have the right to freedom of expression; this rig
ht shall include freedom to seek, receive and impart information and ideas of all kinds, regardless of frontiers, either orally, in writing or in print, in the form of art, or through any other media of his choice.
3. The exercise of the rights provided for in paragraph 2 of this article carries with it special duties and responsibilities. It may therefore be subject to certain restrictions, but these shall only be such as are provided by law and are necessary:
(a)
For respect of the rights or reputations of others;
(b) For the protection of national security or of public order (ordre public), or of public health or mοrals.”

Πρόκειται για το άρθρο 19 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το οποίο κατοχυρώνει την ελευθερία της έκφρασης σε διεθνές επίπεδο. Το Σύμφωνο έχει δεσμεύει διεθνώς και την Ελλάδα (Ν.2462/1997).

2. Το δικαίωμα στην πληροφόρηση.

Επειδή προϋπόθεση για να εκφραζόμαστε (output) είναι να έχουμε πρόσβαση στην πληροφορία (input), το Σύνταγμα κατοχυρώνει και το δικαίωμα στην πληροφόρηση:

"1. Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει.Περιορισμοί στο δικαίωμα αυτό είναι δυνατόν να επιβληθούν με νόμο μόνο εφόσον είναι απολύτως αναγκαίοι και δικαιολογούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας, καταπολέμησης του εγκλήματος ή προστασίας δικαιωμάτων καισυμφερόντων τρίτων.
2. Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Ηδιευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνταιηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τουςαποτελεί υποχρέωση του Κράτους, τηρουμένων πάντοτε των εγγυήσεων τωνάρθρων 9, 9Α και 19".

Πρόκειται για το άρθρο 5Α που προστέθηκε με την συνταγματική αναθεώρηση του 2001.

3. Τα όρια της ελευθερίας της έκφρασης και πληροφόρησης.

Όπως παρατηρούμε, τα δικαιώματα αυτά δεν είναι απεριόριστα, αλλά οι ίδιες οι διατυπώσεις των συνταγματικών και διεθνών κειμένων αναφέρονται σε περιορισμούς που προέρχονται είτε από τα ίδια τα κείμενα, είτε από τους κοινούς νόμους.
Οι περιορισμοί αυτοί συνδέονται και με κυρώσεις που μπορούν να επιβληθούν σε όποιον ασκεί τα δικαιώματά του πέραν από τα συνταγματικά όρια. Οι περιορισμοί αυτοί διακρίνονται σε δύο γενικότατες κατηγορίες που ομαδοποιούνται γύρω από α) ατομικά συμφέροντα και β) δημόσια συμφέροντα.

Α. Περιορισμοί για χάρη της προστασίας ιδιωτικών συμφερόντων.

1. Προστασία της προσωπικότητας, της τιμής, της υπόληψης, της ιδιωτικής ζωής, του απορρήτου της επικοινωνίας και των προσωπικών δεδομένων.

Η προστασία της προσωπικότητας κατοχυρώνεται παραδοσιακά από τον Αστικό Κώδικα:
«Όποιος προσβάλλεται παράνομα στην προσωπικότητά του έχει δικαίωμα νααπαιτήσει να αρθεί η προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον. Αν ηπροσβολή αναφέρεται στην προσωπικότητα προσώπου που έχει πεθάνει, τοδικαίωμα αυτό έχουν ο σύζυγος, οι κατιόντες, οι ανιόντες, οι αδελφοίκαι οι κληρονόμοι του από διαθήκη.Αξίωση αποζημίωσης σύμφωνα με τις διατάξεις για τις αδικοπραξίες δεναποκλείεται.» (Άρθρο 57).
Η έννοια της προσωπικότητας είναι ευρύτατη και περιλαμβάνει την εικόνα του προσώπου, τις ιδιότητές του, τις δραστηριότητές του. Το πότε «προσβάλλεται» η προσωπικότητα ενός ατόμου πρέπει να κρίνεται με βάση κάθε συγκεκριμένη περίπτωση πιθανής προσβολής. Κατά κανόνα, όμως, για να έχουμε μια τέτοια προσβολή, λαμβάνονται υπόψη και οι διατυπώσεις του Ποινικού Κώδικα, ιδίως οι περιπτώσεις της απλής ή της συκοφαντικής δυσφήμησης και της εξύβρισης:

«Όποιος με οποιονδήποτε τρόπο ενώπιον τρίτου ισχυρίζεται ή διαδίδει για κάποιον άλλον γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψή του τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών ή με χρηματική ποινή. Η χρηματική ποινή μπορεί να επιβληθεί και μαζί με την ποινή της φυλάκισης.» (Απλή δυσφήμηση, άρθρο 362)

-CHECK LIST: ΜΗΠΩΣ ΣΤΟ BLOG ΣΑΣ ΔΙΑΔΩΣΑΤΕ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΛΑΨΕΙ ΤΗΝ ΤΙΜΗ Ή ΤΗΝ ΥΠΟΛΗΨΗ ΚΑΠΟΙΟΥ ΑΛΛΟΥ?

«Αν στην περίπτωση του άρθρου 362, το γεγονός είναι ψευδές και ο υπαίτιος γνώριζε ότι αυτό είναι ψευδές τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών.Μαζί με τη φυλάκιση μπορεί να επιβληθεί και χρηματική ποινή. Μπορεί επίσης ναεπιβληθεί και στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων κατά το άρθρο 63.» (Συκοφαντική δυσφήμηση, άρθρο 363).

-CHECK LIST: ΜΗΠΩΣ ΣΤΟ BLOG ΣΑΣ ΔΙΑΔΩΣΑΤΕ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΝ ΓΝΩΣΕΙ ΣΑΣ ΨΕΥΔΕΣ ΚΑΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΛΑΨΕΙ ΤΗΝ ΤΙΜΗ Η ΤΗΝ ΥΠΟΛΗΨΗ ΚΑΠΟΙΟΥ ΑΛΛΟΥ?

«Οποιος, εκτός από τις περιπτώσεις της δυσφήμησης (άρθρα 362 και363), προσβάλλει την τιμή άλλου με λόγο ή με έργο ή με οποιονδήποτεάλλο τρόπο, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός έτους ή με χρηματικήποινή. Η χρηματική ποινή μπορεί να επιβληθεί και μαζί με την ποινή τη φυλάκισης.» (Εξύβριση, άρθρο 361)

-CHECK LIST: ΜΗΠΩΣ ΣΤΟ BLOG ΣΑΣ ΠΡΟΣΒΑΛΛΑΤΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΑΛΛΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΥΒΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ Ή ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ;

Βεβαίως, αυτές οι τρεις διατάξεις από μόνες τους παρουσιάζουν αοριστία και ακαμψία που δυσχερώς θα συμβιβαζόταν με το συνταγματικό δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης (και κριτικής σε πρόσωπα). Για αυτό ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει ότι:

1. Οταν η προσβολή της τιμής στην εξύβριση δεν είναι ιδιαίτερα βαριά, αν ληφθούν υπόψη οι περιστάσεις και το πρόσωπο του ατόμου που προσβλήθηκε, ο υπαίτιος τιμωρείται με κράτηση ή με πρόστιμο (άρθρο 361§2) .

- CHECK LIST: ΑΝ ΑΠΑΝΤΗΣΑΤΕ ΝΑΙ ΣΕ ΚΑΠΟΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ, Η ΠΡΑΞΗ ΣΑΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΕΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΒΑΡΙΑ;

2. Ο υπαίτιος της εξύβρισης είναι δυνατό να απαλλαγεί από κάθε ποινή αν παρασύρθηκε στην πράξη από δικαιολογημένη αγανάκτηση εξαιτίας μιας αμέσως προηγούμενης πράξης που τέλεσε ο παθών εναντίον του ήενώπιόν του και που ήταν ιδιαίτερα σκληρή ή βάναυση.(άρθρο 361§3).

-CHECK LIST: ΑΝ ΑΠΑΝΤΗΣΑΤΕ ΝΑΙ ΣΕ ΚΑΠΟΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ, Η ΠΡΑΞΗ ΣΑΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΕΙ ΑΠΡΟΚΛΗΤΗ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΑΜΕΣΗ ΚΑΙ ΣΟΒΑΡΗ ΑΦΟΡΜΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΛΟ;

3. Δεν αποτελούν άδικη πράξη: α) οι δυσμενείς κρίσεις για επιστημονικές, καλλιτεχνικές ή επαγγελματικές εργασίες, β) οι δυσμενείς εκφράσεις που περιέχονται σε έγγραφο δημόσιας αρχής για αντικείμενα που ανάγονται στον κύκλο της υπηρεσίας της, καθώς και γ) οι εκδηλώσεις που γίνονται για την εκτέλεσηνόμιμων καθηκόντων, την άσκηση νόμιμης εξουσίας ή για τη διαφύλαξη (προστασία) δικαιώματος ή από άλλο δικαιολογημένο ενδιαφέρον ή δ) σε ανάλογες περιπτώσεις. Συνιστούν όμως άδικη πράξη, οι παραπάνω κρίσεις και εκδηλώσεις όταν περιέχουν τα στοιχεία της συκοφαντικής δυσφήμησης καθώς και όταν από τον τρόπο της εκδήλωσης ή από τις περιστάσεις υπό τις οποίες τελέστηκε η πράξη προκύπτει σκοπός εξύβρισης. (άρθρο 367).
-CHECK LIST: AN AΠΑΝΤΗΣΑΤΕ ΝΑΙ ΣΕ ΚΑΠΟΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ, Η ΠΡΑΞΗ ΣΑΣ ΘΑ ΗΤΑΝ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΗ ΑΚΟΜΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΜΙΑΣ, ΚΑΤΑ Τ΄ ΑΛΛΑ ΘΕΜΙΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΑΣ, ΟΠΩΣ Π.Χ. Η ΚΡΙΤΙΚΗ;

Αυτά όσον αφορά την προσβολή της προσωπικότητας, νοούμενη ως αδίκημα κατά της τιμής και της υπόληψης.

Προσβολή της προσωπικότητας υπάρχει όμως και όταν η διάδοση μιας πληροφορίας παραβιάζει την ιδιωτική και οικογενειακή ζωή κάποιου προσώπου. Συγκεκριμένα, το ίδιο το Σύνταγμα προβλέπει στο άρθρο 9§1:

"Η κατοικία του καθενός είναι άσυλο. Η ιδιωτική και οικογενειακή ζωήτου ατόμου είναι απαραβίαστη. Καμία έρευνα δε γίνεται σε κατοικία, παράμόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος και πάντοτε με την παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής εξουσίας."

Ταυτόχρονα, το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ κατοχυρώνει τον σεβασμό του ιδιωτικού και οικογενειακού βίου, της κατοικίας και της ανταπόκρισης (επικοινωνίας).
«1. Everyone has the right to respect for his private and family life, his home and his correspondence.
2.There shall be no interference by a public authority with the exercise of this right except such as is in accordance with the law and is necessary in a democratic society in the interests of national security, public safety or the economic well-being of the country, for the prevention of disorder or crime, for the protection of health or morals, or for the protection of the rights and freedoms of others.”

CHECK LIST: ΜΗΠΩΣ ΣΤΟ BLOG ΣΑΣ ΔΙΑΔΙΔΕΤΕ ΜΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΙΔΙΩΤΙΚΗ Ή ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ ΕΝΟΣ ΠΡΟΣΩΠΟΥ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΕΤΕ ΤΗ ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΟΥ; (σ.σ. το ότι μπορεί ο ίδιος να έχει ανακοινώσει δημόσια την πληροφορία δεν σημαίνει ότι έχετε το δικαίωμα να προβείτε σε εκ νέου διάδοσή της).

Το απόρρητο της επικοινωνίας προβλέπεται και από το άρθρο 19§1 του Συντάγματος:

"1. Το απόρρητο των επιστολών και της ελεύθερης ανταπόκρισης ήεπικοινωνίας με οποιονδήποτε άλλο τρόπο είναι απόλυτα απαραβίαστο.Νόμος ορίζει τις εγγυήσεις υπό τις οποίες η δικαστική αρχή δεν δεσμεύεται από το απόρρητο για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων."

CHECK LIST: ΜΗΠΩΣ ΣΤΟ BLOG ΣΑΣ ΔΙΑΔΙΔΕΤΕ ΜΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (Ε-ΜΑΙL, SMS, ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗ ΣΥΝΔΙΑΛΕΞΗ, ΗΧΗΤΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ, LOG ΑΠΟ CHAT ROOM, PRIVATE MESSAGE κλπ. ) ΚΑΠΟΙΟΥ ΤΡΙΤΟΥ, ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΜΑΖΙ ΣΑΣ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΕΤΕ ΤΗ ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΔΟΣΗ;

Τέλος, ο κύκλος δικαιωμάτων που δεν πρέπει να παραβιάζονται από την ελεύθερη έκφραση και πρόσβαση στην πληροφορία συμπληρώνεται από το δικαίωμα προστασίας προσωπικών δεδομένων:

"Καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από την συλλογή, επεξεργασία καιχρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών του δεδομένων, όπωςνόμος ορίζει. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων διασφαλίζεται απόανεξάρτητη αρχή, που συγκροτείται και λειτουργεί, όπως νόμος ορίζει" (άρθρο 9Α Συντάγματος).

Προσοχή: προσωπικά δεδομένα δεν είναι μόνο όσα σχετίζονται με την αυστηρά ιδιωτική ζωή κάποιου. Αντιθέτως, προσωπικά δεδομένα είναι κάθε πληροφορία που αφορά ένα συγκεκριμένο πρόσωπο. Η διάδοση προσωπικών δεδομένων απαγορεύεται κανονικά, εκτός αν υπάρχουν συγκεκριμένοι όροι (έχω αναφερθεί αναλυτικά στο post για τα δέκα χρόνια προστασίας προσωπικών δεδομένω, βλ. παρακάτω όλες τις σχετικές αρχές)

CHEK LIST: ΜΗΠΩΣ ΣΤΟ BLOG ΣΑΣ ΔΙΑΔΙΔΕΤΕ ΚΑΠΟΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ;

2. Προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας

Πολύ συχνά αναπαράγουμε μέσω των ιστολογίων έργα τέχνης ή επιστήμης, χωρίς να έχουμε σχετική άδεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει ο κίνδυνος να διωχθούμε για παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή των συγγενικών δικαιωμάτων των δικαιούχων.
Ποια είναι τα έργα (φωτογραφίες, κείμενα, εικαστικά έργα κλπ) που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ελεύθερα; Κατ’ αρχήν, τα δικά μας ή όσων έχουμε την άδεια του δημιουργού(αυτονόητο). Επιπλέον, σύμφωνα με το Νόμο 2121/1993 (περί πνευματικής ιδιοκτησίας) : «Η προστασία του παρόντος νόμου δεν εκτείνεται σε επίσημα κείμενα μετα οποία εκφράζεται η άσκηση πολιτειακής αρμοδιότητας και ιδίως σε νομοθετικά, διοικητικά ή δικαστικά κείμενα,καθώς και στις εκφράσεις της λαϊκής παράδοσης, στις ειδήσεις και στα απλά γεγονότα ή στοιχεία

Επομένως αν μια φωτογραφία ή ένα κείμενο αποτελεί απλή αναπαραγωγή μιας είδησης, χωρίς επιπρόσθετη καλλιτεχνική αξία ή άλλη μορφής πρωτοτυπία, νομιμοποιούμαστε να την χρησιμοποιήσουμε στο blog μας.

Επίσης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αποσπάσματα από πνευματική ιδιοκτησία τρίτων, υπό τους όρους του άρθρου 19 του Νόμου:

«Επιτρέπεται, χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή, ηπαράθεση σύντομων αποσπασμάτων από έργο άλλου νομίμως δημοσιευμένου για την υποστήριξη της γνώμης εκείνου που παραθέτει ή την κριτική της γνώμης του άλλου, εφόσον η παράθεση των αποσπασμάτων αυτών είναι σύμφωνη προς τα χρηστά ήθη και η έκταση των αποσπασμάτων δικαιολογείται από τον επιδιωκόμενο σκοπό. Η παράθεση του αποσπάσματος πρέπει νασυνοδεύεται από την ένδειξη της πηγής και των ονομάτων του δημιουργούκαι του εκδότη, εφόσον τα ονόματα αυτά εμφανίζονται στην πηγή.»

CHECK LIST: ΜΗΠΩΣ ΣΤΟ BLOG ΣΑΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΕ ΕΡΓΟ Ή ΜΕΡΟΣ ΕΡΓΟΥ ΣΕ ΕΚΤΑΣΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΚΟΠΟ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΑΣ Ή ΚΑΤΑΡΓΕΙ ΤΗΝ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Ή ΔΕΝ ΕΧΕΤΕ ΠΑΡΑΘΕΣΕΙ ΤΗΝ ΕΝΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΗΓΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ;

3. Προστασία των κατατεθέντων σημάτων και logos.

Οι εμπορικές επωνυμίες και τα σήματα φήμης προστατεύονται από την νομοθεσία και η χρήση τους δεν επιτρέπεται για παρόμοιες δραστηριότητες με αυτές για τις οποίες έχουν κατατεθεί («κλάσεις»). Ο σχετικός νόμος είναι ο 2239/1994, ο οποίος μάλιστα βρίσκει μερική αναλογική εφαρμογή και στα domain names. Έτσι πρέπει κάθε φορά να ελέγξει κανείς μήπως η επωνυμία του blog του συμπίπτει με κάποιο προηγούμενο κατοχυρωμένο σήμα.
Έναν πρόχειρο έλεγχο για το αν το domain name σας είναι κατοχυρωμένο από κάποιον ως εμπορικό σήμα μπορείτε να κάνετε στο ακόλουθο site:
http://www.gge.gr/4/search.asp
Αυτό το κεφάλαιο χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, γιατί η προστασία του σήματος είναι και ποινική.

-CHECK LIST: ΜΗΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΕ ΩΣ ΤΙΤΛΟ Η DOMAIN NAME ΤΟΥ BLOG ΣΑΣ ΕΝΑ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΣΗΜΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΤΕΘΕΙ ΑΠΟ ΑΛΛΟΝ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ή ΕΙΝΑΙ ΠΑΣΙΓΝΩΣΤΟ ΣΗΜΑ «ΦΗΜΗΣ»;

Β. Περιορισμοί της ελευθερίας έκφρασης για λόγους προστασίας δημοσίου συμφέροντος.

1. Σε αυτήν την κατηγορία περιορισμών εντάσσονται τα λεγόμενα κρατικά απόρρητα, στα οποία μπορεί κάποιος περιστασιακά ή για υπηρεσιακούς λόγους να αποκτήσει κάποια στιγμή πρόσβαση και φυσικά δεσμεύεται να μην αποκαλύψει. Το ίδιο το Σύνταγμα ορίζει μια τέτοια περίπτωση ως λόγο κατάσχεσης εντύπων, αλλά και ο ποινικός κώδικας σε μια σειρά από άρθρα προστατεύει τα εν λόγω κρατικά απόρρητα. Δεν μπαίνω σε λεπτομέρειες, γιατί είναι μικρής πρακτικής σημασίας.
2. Πιο σημαντικό είναι το επαγγελματικό απόρρητο το οποίο ενδεχομένως δεσμεύει κάποιον. Ιατροί, δημόσιοι υπάλληλοι και ελεύθεροι επαγγελματίες συνήθως δεσμεύονται από ειδικές διατάξεις και κώδικες δεοντολογίας για τις πληροφορίες που περιέρχονται σε αυτούς από την ενάσκηση του επαγγέλματός τους και δεσμεύονται να μην αποκαλύπτουν.
3. «Προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας». Και αυτός είναι λόγος που κατά το Σύνταγμα επιτρέπει την κατάσχεση εντύπου. Επίσης υπάρχει ποινικό αδίκημα («κακόβουλη βλασφημία»), το οποίο όμως βρίσκεται στα όρια της συνταγματικότητας, ενόψει της ελευθερίας της έκφρασης. Στην περίπτωση του βιβλίου του Μίμη Ανδρουλάκη μάλιστα, μια τυπική περίπτωση που θα μπορούσε να ενταχθεί σε αυτό το αδίκημα, κρίθηκε από το δικαστήριο ότι καλύπτεται από την συνταγματική ελευθερία της τέχνης (άρθρο 16). Προσοχή, όμως: η ελευθερία της τέχνης, σε αντίθεση με την ελευθερία διάδοσης των στοχασμών, προβλέπεται από το Σύνταγμα χωρίς περιορισμούς…
4. «Άσεμνα δημοσιεύματα που προσβάλλουν ολοφάνερα την δημόσια αιδώ», υπόκεινται σε κατάσχεση, κατά το Σύνταγμα. Ο νόμος περί ασέμνου, μάλιστα, δεν έχει καταργηθεί. Οπότε: προσοχή, γιατί αν δεν κάνετε «τέχνη» , η τύχη σας είναι στην διακριτική ευχέρεια του εισαγγελέα.
5. «Προσβολή του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας, εθνικών συμβόλων κλπ κλπ», επίσης σχεδόν απενεργοποιημένες διατάξεις. Σύμφωνα με την νομολογία του Αρείου Πάγου, ακόμα και η δριμεία κριτική κατά δημόσιων προσώπων είναι ανεκτή στο πλαίσιο της ελεύθερης έκφρασης.

Όσο κι αν είναι αμφισβητούμενες αυτές οι διατάξεις που περιορίζουν την ελευθερία της έκφρασης για χάρη του δημόσιου συμφέροντος, πρέπει πάντα να έχει κανείς κατά νου ότι η αντισυνταγματικότητά τους κρίνεται από το δικαστήριο. Δηλαδή πρέπει κανείς να περάσει από μια δικαστική διαδικασία για να αθωωθεί (και αν), γιατί τυπικά οι διατάξεις αποτελούν ισχύον δίκαιο και μόνο ο δικαστής μπορεί να διαγνώσει την αντισυνταγματικότητά τους.

Τετάρτη, Νοεμβρίου 02, 2005

Ο "νέος" βασικός μέτοχος.

Ψηφίστηκε απόψε το νέο νομοσχέδιο για την διασφάλιση της διαφάνειας των δημόσιων συμβάσεων. Η Κυβέρνηση προέβη σε τροποποίηση του προηγούμενου νόμου, εναρμονίζοντας τη νομοθεσία με το κοινοτικό δίκαιο, ύστερα από τις συζητήσεις με την Κομισιόν.
Σημαντικές αλλαγές:
Επιχείρηση μέσων ενημέρωσης δεν θεωρείται πλέον εκείνη που εκτυπώνει-διανέμει εφημερίδες/περιοδικά/έντυπα.
Καταργείται το αμάχητο τεκμήριο για τον προσδιορισμό της έννοιας του βασικού μετόχου, καθώς η στοιχειοθέτηση της διαπιστώνεται κάθε φορά από τη συνδρομή προϋποθέσεων, χωρίς «αυτοματισμούς».
Χωρίς «αυτοματισμούς» προσδιορίζονται και οι ασυμβίβαστες ιδιότητες, αφού πλέον για την διαπίστωσή τους απαιτείται η έκδοση οριστικής καταδικαστικής απόφασης για «ενεργητική διαφθορά» κατά την έννοια της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ.
Τροποποιείται η διαδικασία που ακολουθείται από το ΕΣΡ για να εναρμονισθεί με τις αλλαγές.

Παραμένουν ως έχουν:
Η έννοια του βασικού μετόχου: βασικός θεωρείται ο μέτοχος του 1%.
Η ονομαστικοποίηση των μετοχών μέχρι φυσικού προσώπου των εταιριών που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις με οικονομικό αντάλλαγμα ανώτερο του 1.000.000 ευρώ.

http://www.parliament.gr/ergasies/nomosxedia/EisigisiEpitropon/T-METOXO-EIS.pdf

Το νομοσχέδιο αποσκοπεί στην εξισορρόπηση ανάμεσα σε μια αμφιλεγόμενη συνταγματική διάταξη (άρθρο 14§9) και στο κοινοτικό δίκαιο. Σίγουρα τα αποτελέσματα που επέρχονται δεν είναι τόσο "εντυπωσιακά", όσο υπόσχονταν οι προηγούμενοι νόμοι που έρχονταν σε αντίθεση με το κοινοτικό δίκαιο, αλλά η εξισορρόπηση επιτυγχάνεται.
Με τον νόμο αυτό κλείνει το τεράστιο κεφάλαιο του βασικού μετόχου, προς το παρόν. Θα μπορούσε να ενταφιαστεί οριστικά και με μία συνταγματική αναθεώρηση, πάντως. Αλλά κανείς δεν θα λάβει το πολιτικό ρίσκο να εξοβελίσει από το σύνταγμα μια εντελώς αποτυχημένη διάταξη που προβλήθηκε τόσο πολύ ως η συνταγματική ασπίδα κατά της "διαπλοκής".

Ο Οβελίξ στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Το Πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (η πρωτοβάθμια σύνθεση του Δ.Ε.Κ.), αποφάσισε ότι δεν υπάρχει σύγχυση ανάμεσα στο όνομα του Οβελίξ (Obelix) και στο σήμα κατατεθέν Mobilix, μιας εταιρίας κινητής τηλεφωνίας.

http://www.eu.int/rapid/pressReleasesAction.do?reference=CJE/05/94&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en

Την δίκη ξεκίνησε ο εκδοτικός οίκος που εκδίδει το "Αsterix", λόγω της ομοιότητας του σήματος Mobilix προς το όνομα του ήρωα Obelix. To Πρωτοδικείο είπε ότι δεν υφίσταται θέμα σύγχυσης, όλοι ξέρουμε ποιος είναι ο Οβελίξ και ότι το σήμα Mobilix, όσο κι αν μοιάζει λίγο, είναι κάτι άλλο.
Το θέμα που δεν βλέπω να απασχόλησε το Π.Ε.Κ. είναι το κατά πόσο η εταιρία χρησιμοποιεί αυτήν την ομοιότητα του Mobilix με τον γνωστό ήρωα, για να κερδήσει φήμη.
Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει και η έφεση ενώπιον του ευρωπαϊκού δικαστηρίου που θα δικάσει με τη σύνθεση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Είναι δικαίωμα του εκδοτικού οίκου που μπορεί να ασκηθεί εντός δύο μηνών.

Δευτέρα, Οκτωβρίου 24, 2005

Δέκα χρόνια προστασία προσωπικών δεδομένων

Στις 24 Οκτωβρίου 1995 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θέσπισαν την Οδηγία 95/46 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών.

http://www.dpa.gr/Documents/Gre/Nomoi/95-46.rtf

Πρόκειται για ένα από τα πληρέστερα παγκοσμίως κείμενα για την προστασία προσωπικών δεδομένων, το οποίο δεσμεύει τα κράτη μέλη της Ε.Ε. να εισαγάγουν και να εφαρμόσουν ένα συγκεκριμένο νομικό σύστημα. Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 286 της Συνθήκης για την ΕΚ, η Κοινότητα αυτό-δεσμεύεται να τηρεί και η ίδια την Οδηγία.

Σύμφωνα με την Οδηγία αυτή, «προσωπικά δεδομένα» είναι κάθε πληροφορία που αναφέρεται σε έναν άνθρωπο, η ταυτότητα του οποίου μπορεί να προσδιοριστεί. Καμία χρήση («επεξεργασία») αυτών των δεδομένων δεν επιτρέπεται, αν ο σκοπός της δεν είναι νόμιμος, θεμιτός και καθορισμένος. Για να είναι νόμιμη η χρήση πρέπει τα δεδομένα να είναι κατάλληλα, ακριβή, συναφή προς τον σκοπό συλλογής και χρήσης και όχι περισσότερα από όσα χρειάζονται ενόψει αυτού του σκοπού. Η χρήση των δεδομένων για άλλο σκοπό από αυτόν που αρχικά συλλέχθησαν, απαγορεύεται! Επίσης δεν πρέπει να διατηρούνται για χρονική διάρκεια πέραν από την αναγκαία για την εξυπηρέτηση του σκοπού για τον οποίο έγινε η συλλογή (άρθρο 5).
Περαιτέρω, σύμφωνα με την Οδηγία, νόμιμη είναι η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, όταν:
α) το πρόσωπο το οποίο αφορούν τα δεδομένα έχει δώσει την αδιαμφισβήτητη και ρητή συγκατάθεσή του, ύστερα από επαρκή ενημέρωση για τη χρήση, ή όταν
β) ένας νόμος επιτάσσει τη συλλογή και επεξεργασία, ή όταν
γ) η συλλογή και επεξεργασία είναι απαραίτητες για τη εκτέλεση μια σύμβασης, ή όταν
δ) η συλλογή και επεξεργασία είναι απαραίτητες για την διαφύλαξη ενός ζωτικού συμφέροντος του προσώπου που αφορούν τα δεδομένα, όταν δεν είναι σε θέση να δώσει συγκατάθεση, ή όταν
ε) η συλλογή και η επεξεργασία είναι απαραίτητες για την ικανοποίηση ενός υπέρτερου έννομου συμφέροντος που επιδιώκει κάποιος άλλος και δεν προσβάλλει τα συνταγματικά δικαιώματα του προσώπου που αφορούν τα δεδομένα.

Αυτά ισχύουν γενικά για τα προσωπικά δεδομένα. Η Οδηγία εισάγει όμως και μερικές ειδικές κατηγορίες δεδομένων («ευαίσθητα δεδομένα»), τα οποία λόγω της σοβαρότητάς τους υπάγονται σε ακόμα πιο αυστηρές νομικές προϋποθέσεις επεξεργασίας. Πρόκειται για τα δεδομένα που αποκαλύπτουν την εθνική/φυλετική καταγωγή, τις θρησκευτικές, πολιτικές, φιλοσοφικές πεποιθήσεις, τη συμμετοχή σε συνδικαλιστικές οργανώσεις, την υγεία και την σεξουαλική ζωή. (άρθρο 8).
Η Οδηγία εισάγει τα 4 βασικά δικαιώματα του ατόμου στα προσωπικά του δεδομένα:
Α) προηγούμενη ενημέρωση σχετικά με το ποιος πρόκειται να τα επεξεργαστεί και για ποιο σκοπό
Β) πρόσβαση στα προσωπικά του δεδομένα, ανεξάρτητα από το ποιος και γιατί τα κατέχει,
Γ) αντίρρηση στην επεξεργασία των δεδομένων, που μπορεί να φτάνει ως την αξίωση διόρθωσης ή και διαγραφής,
Δ) μη συμμόρφωση σε δυσμενείς αποφάσεις που εκδίδονται με πλήρως αυτοματοποιημένη επεξεργασία δεδομένων.

Η Οδηγία ρητά αναφέρει ότι η τήρηση των κανόνων προστασίας δεδομένων πρέπει να ανατίθεται από κάθε κράτος σε μια ανεξάρτητη αρχή και ότι εφόσον τα προσωπικά δεδομένα διαβιβάζονται σε χώρες εκτός ΕΕ, υπάρχουν αυστηρές προϋποθέσεις για το επιτρεπτό αυτής της διαδικασίας, με αποφασιστικό όργανο την Κομισιόν, η οποία διαπιστώνει κατά πόσον το επίπεδο προστασίας μιας τρίτης χώρας είναι ικανοποιητικό.

Αυτές οι γενικές αρχές συνοψίζουν το ευρωπαϊκό κεκτημένο της προστασίας προσωπικών δεδομένων. Το οποίο συνοδεύεται από πολλές εξαιρέσεις, γεγονός που θεμελιώνει και την κριτική κατά της Οδηγίας, η οποία έχει χαρακτηρισθεί «διάτρητη» σε μερικά σημεία. Πράγματι, η Οδηγία επιτρέπει αποκλίσεις από τις διατάξεις της για σκοπούς όπως η δημόσια και η εθνική ασφάλεια και άμυνα , η νομισματική και οικονομική πολιτική και η διερεύνηση και η δίωξη ποινικών αδικημάτων. Και αυτό είναι εύλογο, έως έναν βαθμό, ώστε να μην αποτελέσει η προστασία προσωπικών δεδομένων την ασπίδα των εγκληματιών και γενικά των παραβατών του νόμου, αλλά ούτε και να αφαιρέσει από τα κράτη μέλη την διακριτική ευχέρεια σε ουσιώδεις τομείς που ανάγονται στην κρατική εξουσία (π.χ. άμυνα).

Όλα τα κράτη της ΕΕ έχουν ενσωματώσει τις διατάξεις της Οδηγίας με εσωτερικούς νόμους και έχουν ιδρύσει αρχές προστασίας δεδομένων. Στην Ελλάδα ο νόμος αυτός είναι ο υπ’ αρ. 2472/1997. Ήμασταν το τελευταίο (από τα τότε μέλη) κράτος που εισήγαγε τότε νόμο προστασίας δεδομένων, αλλά ο Ν.2472/1997 χαιρετίστηκε ως η πιο πιστή μεταφορά της Οδηγίας στο εσωτερικό δίκαιο. Επίσης ήμασταν από τις πρώτες χώρες που εισήγαγε την προστασία δεδομένων στο Σύνταγμα και κατοχύρωσε με τον ίδιο τρόπο και την αντίστοιχη ανεξάρτητη αρχή (άρθρο 9Α).

Η δεκαετία της Οδηγίας έρχεται σε μια περίοδο έντονων διεργασιών και ρευστότητας στο χώρο της προστασίας δεδομένων, όχι όμως τόσο στον Πρώτο πυλώνα (στην εσωτερική αγορά της ΕΕ) στην οποία απευθύνεται η Οδηγία, αλλά στον Δεύτερο (εξωτερικές σχέσεις) και κυρίως στον Τρίτο πυλώνα (δικαστική συνεργασία σε αστικές και ποινικές υποθέσεις, ελευθερία, δικαιοσύνη και ασφάλεια) της ΕΕ.

Όσοι ασχολούνται με την προστασία προσωπικών δεδομένων, εργάζονται προς την κατεύθυνση της επέκτασης του κεκτημένου της Οδηγίας και προς τους άλλους δύο Πυλώνες της Ένωσης. Σε κάθε περίπτωση, η Ευρώπη βρίσκεται στην πρωτοπορία της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, νομοθετικά. Αντίστοιχα, π.χ. στις Η.Π.Α. δεν υπάρχει ομοσπονδιακός νόμος για την προστασία δεδομένων, παρά μόνο ο Privacy Act, που επιτρέπει όμως στις αμερικάνικες αρχές άλλα δεδομένα να τα εντάσσει στην έννοια της privacy κι άλλα όχι και να τα αφήνει απροστάτευτα (βλ. υπόθεση PNR που είχα δημοσιεύσει πριν λίγες μέρες).

Την έμπρακτη εφαρμογή των κανόνων προστασίας προσωπικών δεδομένων εγγυώνται, εκτός από την ανεξάρτητη αρχή (που μπορεί να επιβάλλει διοικητικές κυρώσεις στους παραβάτες) και ο εισαγγελέας, λόγω της ποινικοποίησης της παράνομης επεξεργασίας, αλλά και η δυνατότητα των προσώπων να διεκδικούν αποζημιώσεις ενώπιον των δικαστηρίων. Σύμφωνα μάλιστα με τον ελληνικό νόμο, οι αποζημιώσεις αυτές, για κάθε περίπτωση παράνομης επεξεργασίας, δεν μπορούν να είναι κατώτερες από 5.869 ευρώ, εκτός αν ο ενάγων ζητήσει λιγότερα ή αν ο εναγόμενος αποδείξει αμέλεια.

Σάββατο, Οκτωβρίου 22, 2005

Καταδίκη της Ελλάδας για το "Ουράνιο Τόξο"


Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδίκασε στις 20.10.2005 την Ελλάδα στην υπόθεση «Ουράνιο τόξο» και άλλοι κατά Ελλάδας, για παραβίαση του δικαιώματος σε δίκαιη δικαστική ακρόαση και του δικαιώματος στη σύσταση σωματείου και συνεταιρισμού. To Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα να καταβάλλει στους αιτούντες συνολικά 34.245€.

Σύμφωνα με το ίδιο το κείμενο της απόφασης (που υπάρχει μόνο στα αγγλικά και τα γαλλικά στο site του Δικαστηρίου): οι αιτούντες είναι το πολιτικό κόμμα «Ουράνιο Τόξο», ιδρυθέν το 1994 και δύο Έλληνες που είναι μέλος της πολιτικής του γραμματείας.

Το Ουράνιο τόξο, δεδηλωμένοι στόχοι του οποίου περιλαμβάνουν την υπεράσπιση της μακεδονικής μειονότητας που ζει στην Ελλάδα, παίρνει κανονικά μέρος στις εκλογές από το 1994. Το Σεπτέμβρη του 1995, το κόμμα απέκτησε τα γραφεία του στη Φλώρινα. Ανάρτησε μια πινακίδα με το όνομα του κόμματος στις δύο χώρες που ομιλούνται στην περιοχή, τα ελληνικά και τα μακεδονικά. Περιλάμβανε τη λέξη "vino-zito”, γραμμένη στο «σλάβικο αλφάβητο», που σημαίνει «ουράνιο τόξο» στα μακεδονικά, αλλά ήταν επίσης και το σύνθημα των δυνάμεων που είχαν ζητήσει να καταλάβουν την Φλώρινα κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου στη Μακεδονία.
Στις 12 Σεπτεμβρίου 1995, ιερείς από την εκκλησία της Φλώρινας κάλεσαν το λαό να πάρει μέρος σε μια «διαδήλωση διαμαρτυρίας ενάντια στους εχθρούς της Ελλάδας που επαίσχυντα κραδαίνουν ταμπέλες με ανθελληνικές επιγραφές». Επίσης ζήτησαν την απέλαση των υπεύθυνων. Την επόμενη μέρα το δημοτικό συμβούλιο δημοσιοποίησε στον τοπικό τύπο μια διακήρυξη για την οργάνωση διαμαρτυριών εναντίον στους αιτούντες και ο εισαγγελέας διέταξε την απομάκρυνση της πινακίδας επί τη βάσει ότι η αναγραφή του ονόματος του κόμματος στα μακεδονικά θα μπορούσε να διεγείρει τον τοπικό πληθυσμό.
Στις 13 Σεπτεμβρίου 1995, αστυνομικοί απομάκρυναν την πινακίδα χωρίς να δώσουν εξηγήσεις στους αιτούντες, οι οποίοι επιχείρησαν να εγκαταστήσουν μία νέα. Το ίδιο βράδυ, οι αιτούντες λένε ότι προσεβλήθησαν και απειλήθηκαν από ένα πλήθος που συγκεντρώθηκε έξω από τις εγκαταστάσεις του κόμματος και το οποίο περιλάμβανε τον δήμαρχο και δημοτικούς συμβούλους. Γύρω στις 1.30 ένας αριθμός ατόμων επιτέθηκε στα γραφεία, εισήλθε στις εγκαταστάσεις και προπηλάκισε όσους βρίσκονταν εντός, απαιτώντας να κατεβάσουν την ταμπέλα, πράγμα το οποίο οι αιτούντες και έπραξαν. Μια δεύτερη επίθεση ακολούθησε περίπου στις 4, κατά τη διάρκεια της οποίας ο εξοπλισμός και τα έπιπλα των εγκαταστάσεων πετάχτηκαν από το παράθυρο και κάηκαν.
Οι αιτούντες ισχυρίζονται ότι κατά τη διάρκεια που αυτά συνέβαιναν τηλεφώνησαν στον αστυνομικό σταθμό που βρισκόταν 500 μέτρα από τις εγκαταστάσεις του κόμματος, αλλά τους ενημέρωσαν ότι δεν υπήρχαν διαθέσιμοι αστυνομικοί για να επιληφθούν.
Ο εισαγγελέας δεν ανέλαβε δράση κατά εκείνων που πήραν μέρος στα γεγονότα. Εντούτοις, ποινικές διαδικασίες κινήθηκαν σύμφωνα με το άρθρο 192 του Ποινικού Κωδικα εναντίον των κ. ΧΧΧΧ και άλλων για πρόκληση πανικού. Κατηγορήθηκαν για «διέγερση του τοπικού πληθυσμού με την ανάρτηση μιας πινακίδας στα γραφεία του κόμματος που περιλάμβανε την λέξη της σλάβικης γλώσσας «vino-zito». Οι αιτούντες αθωώθηκαν το Σεπτέμβρη 1998.
Το Δεκέμβρη του 1995, οι αιτούντες κατέθεσαν μήνυση κατά των υπεύθυνων για τα γεγονότα και ζήτησαν να μετάσχουν στις διαδικασίες ως πολιτικό κόμμα. Ωστόσο, λόγω έλλειψης αποδείξεων, οι διαδικασίες δεν προχώρησαν. Στη συνέχεια, οι αιτούντες προσέφυγαν στον Άρειο Πάγο. Η αίτησή τους απορρίφθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2003.
Οι αιτούντες διαμαρτυρήθηκαν για την καθυστέρηση των διαδικασιών από την εισαγγελία και για προσβολή του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι, θεμελιώνοντας τους ισχυρισμούς τους στο άρθρο 6 και 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου παρατήρησε ότι οι διαδικασίες κράτησαν πάνω από επτά χρόνια και έναν μήνα, μόνο για την διερεύνηση της υπόθεσης. Υπό το φως αυτών των περιστάσεων, η περίοδος είναι υπερβολική και δεν συμβιβάζεται με την έννοια του «εύλογου χρόνου» που απαιτείται για την απόδοση δικαιοσύνης. Για αυτό θεωρεί ότι υπάρχει παραβίαση του άρθρου 6§1 (δίκαιη δίκη).
Το ΕΔΔΑ σημείωσε ότι το Ουράνιο Τόξο ήταν ένα νόμιμα ιδρυθέν κόμμα, με έναν από τους στόχους του οποίου είναι η υπεράσπιση της μακεδονικής μειονότητας που ζει στην Ελλάδα. Η ανάρτηση μιας πινακίδας στην πρόσοψη των εγκαταστάσεών της με το όνομα του κόμματος γραμμένο στα μακεδονικά δεν μπορεί να θεωρηθεί κατακριτέα ή να θεμελιώσει από μόνης της μια παρούσα και άμεση απειλή για τη δημόσια τάξη. Το Δικαστήριο θα μπορούσε να αποδεχτεί ότι η χρήση του όρου «vino-zito” είχε σπείρει επιθετικά συναισθήματα ανάμεσα στον τοπικό πληθυσμό, καθώς οι διφορούμενες συνδηλώσεις του θα μπορούσαν να προσβάλουν τις πολιτικές ή πατριωτικές απόψεις της πλειοψηφίας του πληθυσμού της Φλώρινας. Εντούτοις, ο κίνδυνος της πρόκλησης εχθροπραξιών εντός της κοινότητας με τη δημόσια χρήση πολιτικών όρων δεν επαρκή από μόνος του για να δικαιολογήσει περιορισμό της ελευθερίας της ένωσης.
Αναφορικά με την συμπεριφορά των Αρχών, το δικαστήριο σημειώνει ότι δύο μέρες πριν τα γεγονότα, το δημοτικό συμβούλιο είχε παρακινήσει τον λαό της πόλης να διαμαρτυρηθεί ενάντια στους αιτούντες και μερικά από τα μέλη του πήραν μέρος στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο διευκόλυνε την διασπορά μίσους σε ένα τμήμα του πληθυσμού εναντίον των αιτούντων. Ο ρόλος των κρατικών αρχών ήταν να υπερασπιστούν και να προωθήσουν τις θεμελιώδεις αξίες ενός δημοκρατικού συστήματος, όπως ο πλουραλισμός, η ανεκτικότητα και η κοινωνική συνοχή. Στην προκειμένη περίπτωση οι τοπικές αρχές θα έπρεπε να προωθήσουν μια συμβιβαστική λύση, παρά να ενθαρρύνουν επιθετικές συμπεριφορές.
Αναφορικά με την συμπεριφορά της αστυνομίας, το δικαστήριο εκτιμά ότι θα μπορούσε να είχε προβλέψει τον κίνδυνο ότι η αντιδικία θα εξελισσόταν σε βία και παραβιάσεις του δικαιώματος στην ένωση. Γι’ αυτό το Κράτος έπρεπε να λάβει ικανοποιητικά μέτρα για να αποκρούσει ή, τέλος πάντων, να ελέγξει τη βία. Εντούτοις, τίποτα δεν έγινε. Αντί να έλθει αμέσως σε επαφή, η αστυνομία που βρισκόταν στα περίχωρα, δεν παρενέβη την νύχτα της επίθεσης, επικαλούμενη έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού. Η Ελληνική Κυβέρνηση δεν παρείχε εξηγήσεις για την έλλειψη αστυνομικών υπαλλήλων, ενόψει του ότι θα γεγονότα ήταν προβλέψιμα. Ούτε διαφεύγει της προσοχής του Δικαστηρίου ότι ο εισαγγελέας δεν θεώρησε απαραίτητο να κινήσει την έρευνα για να εντοπιστούν οι υπεύθυνοι. Μόνον όταν οι αιτούντες υπέβαλαν την μήνυση ξεκίνησε η έρευνα. Σε περιπτώσεις παραβίασης του δικαιώματος της ένωσης από ιδιώτες, οι αρμόδιες αρχές έχουν καθήκον να αναλαμβάνουν επαρκή μέτρα διερεύνησης.
Σύμφωνα με αυτές τις περιστάσεις, το Δικαστήριο κρίνει ότι οι Ελληνικές Αρχές με πράξεις και παραλείψεις τους παραβίασαν το άρθρο 11 της ΕΣΔΑ (δικαίωμα ένωσης και συνεταιρίζεσθαι).

http://www.echr.coe.int/Eng/Press/2005/Oct/ChamberjudgmentOuranioToxovGreece201005.htm

Είναι η πολλοστή φορά για την οποία η Ελλάδα καταδικάζεται για την φοβερή καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης. Σε αυτήν την υπόθεση πήρε 8 χρόνια και έναν μήνα στον Άρειο Πάγο για να … απορρίψει μία αίτηση. Ανεξάρτητα από το πολιτικό περιεχόμενο που είχε αυτή η αίτηση, τίποτε δεν δικαιολογεί μια τόσο σοβαρή καθυστέρηση, ενόψει μάλιστα και του ότι παραβιάστηκε το ατομικό δικαίωμα της ένωσης, τόσο βάναυσα.
Πάντως εντυπωσιάζει που το ΕΔΔΑ, ένας θεσμός του Συμβουλίου της Ευρώπης (προσοχή: δεν έχει σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων), χρησιμοποιεί στα επίσημα κείμενά του (ή έστω αποδέχεται την χρήση από τους αιτούντες, χωρίς καμία παρατήρηση) τον όρο «μακεδονική μειονότητα», «μακεδονική γλώσσα» κλπ. Σε κάποιο σημείο της απόφασης η «μακεδονική γλώσσα» γίνεται «σλαβική». Μια βασική αρχή των δικαστικών αποφάσεων είναι ότι στο μέτρο που αποδίδουν ισχυρισμούς των διαδίκων μεταφέρουν τις ακριβείς διατυπώσεις, ώστε ο αναγνώστης της απόφασης να ξέρει τι ακριβώς προβλήθηκε. Όμως, ενώ το θέμα του τοπωνυμίου «Μακεδονία» βρίσκεται στη γνωστή εκκρεμότητα, νομίζω ότι το ΕΔΔΑ, όσο ανεξάρτητο κι αν είναι, όφειλε να τηρήσει τους όρους βάσει των οποίων το Συμβούλιο της Ευρώπης συμπεριφέρεται στα κράτη-μέλη του.

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...