Τρίτη, Ιανουαρίου 19, 2016

Η διεύρυνση της σύνθεσης του ΕΣΡ απειλεί την ανεξαρτησία του

Διαβάζω αυτή την τροπολογία με την οποία τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης αυξάνονται κατά 2, δηλαδή από 7 που είναι σήμερα, σε 9. Σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, αυτή η αύξηση θα στοιχίσει 43.000 ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό. Δεν είναι όμως το μόνο τίμημα που θα καταβληθεί.

Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης είναι μια συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξάρτητη αρχή, η οποία έχει ως αποστολή την επιβολή της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας στα ηλεκτρονικά μ.μ.ε. (άρθρο 15 του Συντάγματος).  Τα μέλη των ανεξάρτητων αρχών επιλέγονται με ομοφωνία ή με πλειοψηφία 4/5 από την Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής.

Ο σκοπός του συνταγματικού νομοθέτη είναι να στελεχθούν οι ανεξάρτητες αρχές από πρόσωπα που χαίρουν ήδη προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας, όπως οι δικαστικοί λειτουργοί. Η ομοφωνία και η αυξημένη πλειοψηφία είναι κανόνες που εγγυώνται ότι τα κόμματα δεν θα διορίσουν κομματικά συνδεδεμένα πρόσωπα ή άτομα της πολιτικής εμπιστοσύνης τους, αλλά ότι θα επιλέξουν πρόσωπα που έχουν την ικανότητα να είναι αμερόληπτα και αδέσμευτα από παραταξιακά συμφέροντα.

Η ανεξαρτησία λοιπόν δεν μπορεί να είναι το άθροισμα των πολλαπλών εξαρτήσεων. Ο κανόνας αυτός "σπάει" όταν κάθε κόμμα απλά έχει την δυνατότητα να ορίσει τον "δικό του" στο Ε.Σ.Ρ. και τα άλλα κόμματα απλά συγκατατίθενται στην κάθε πρόταση έχοντας ως αντάλλαγμα μία δική τους "έδρα" στην ανεξάρτητη αρχή. Το Ε.Σ.Ρ. όμως δεν είναι μια κοινοβουλευτική επιτροπή για να έχει κάθε κόμμα την δική του έδρα. Δεν είναι καν ένα διαπαραταξιακό συμβούλιο ώστε να "εκπροσωπούνται" τα κόμματα της Βουλής, όπως είναι η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που από το καταστατικό της κάθε κόμμα ορίζει έναν εκπρόσωπο.

Οι ανεξάρτητες αρχές δεν είναι εκεί για να "εκπροσωπούν", αντιθέτως είναι για να διασφαλίζουν ότι οι νόμοι θα εφαρμοστούν όσο κι αν δεν συμφέρον την εκάστοτε εξουσία, δημόσια ή ιδιωτική. Τα μέλη των ανεξάρτητων αρχών δεν είναι εντολοδόχοι των κομμάτων, αλλά, ακριβώς το αντίθετο: είναι εκεί ακόμη και για να αντιταχθούν στις ευκαιριακές πλειοψηφίες που για τους δικούς τους πελατειακούς λόγους μπορεί να κάνουν "χατήρια" σε ημέτερους που χειρίζονται τις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες και χειραγωγούν την πληροφόρηση και τον δημόσιο λόγο.

Έτσι, η διεύρυνση της σύνθεσης του Ε.Σ.Ρ. από 7 μέλη σε 9 μέλη, δεν θα μας κοστίσει μόνον τα 43.000 ευρώ που είναι οι δύο ετήσιες απολαβές των πρόσθετων 2 μελών. Θα μας κοστίσει και την θεσμική επισφράγιση ότι το Σύνταγμα δεν τηρείται και ότι στην πραγματικότητα δεν θα έχουμε μία ανεξάρτητη αρχή, αλλά άλλη μία διακομματική επιτροπή, στην οποία κάθε κοινοβουλευτικό κόμμα προτείνει κάποιον, στην εκλογή του οποίου συμφωνούν όλα τα υπόλοιπα με αντάλλαγμα ότι και αυτά θα διορίσουν τον δικό τους.

Γι' αυτό οι ανεξάρτητες αρχές δεν πρέπει να είναι πολυμελή όργανα. Στην διοικητική διάρθρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχουν δύο ανεξάρτητες αρχές: και οι δύο μονοπρόσωπες. Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, ο οποίος εκλέγεται από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ύστερα από δημόσια προκήρυξη και συνέντευξη στην αρμόδια επιτροπή ευρωβουλευτών. Και ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων που επιλέγεται με παρόμοια διαδικασία, με τον Αναπληρωτή του. Δεν βάζει λοιπόν καθένας τον δικό του, αλλά καλούνται να επιλέξουν έναν εκ των υποψηφίων.

Συγκριτικά, άλλες ανεξάρτητες αρχές στην Ελλάδα είναι μονομελείς (Συνήγορος του Πολίτη, Συνήγορος του Καταναλωτή, Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης) και άλλες 6μελείς (Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα).

Στην Ελλάδα, αντί να έρθουμε πιο κοντά στον συνταγματικό κανόνα της ανεξαρτησίας, χαλαρώνουμε τους κανόνες με θεσμικά επιζήμιο τρόπο. Αυτό καταγράφεται και σε ομιλίες βουλευτών οι οποίοι απερίφραστα αναφέρουν ότι με την τροπολογία αυτή θα μπορεί και το δικό τους κόμμα να διορίσει το μέλος του στο Ε.Σ.Ρ.

Κατά τη γνώμη μου, η εν λόγω τροπολογία αντίκειται στο άρθρο 15 παρ. 2 σε συνδυασμό με το άρθρο 101Α του Συντάγματος και το Συμβούλιο της Επικρατείας θα πρέπει να προβεί σε παρεμπίπτοντα έλεγχο για την νομιμότητα της σύνθεσης του Ε.Σ.Ρ. όταν θα προσβληθεί με αίτηση ακύρωσης η πρώτη απόφαση του οργάνου αυτού. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών.

Σάββατο, Ιανουαρίου 16, 2016

Αποτέφρωση, νομοθεσία και Εκκλησία

Το 1960 ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών αρνήθηκε την νεκρώσιμη ακολουθία για τον νεκρό Δημήτρη Μητρόπουλο, τον παγκοσμίου φήμης μουσικό που είχε αποτεφρωθεί με δική του επιθυμία. Δεν ήταν ίδια η μεταχείριση της τέφρας της Μαρίας Κάλλας, όμως, το 1977, για την οποία πραγματοποιήθηκε η κηδεία σε ορθόδοξο παρεκκλήσι στο Παρίσι (και μετά ο Υπουργός Πολιτισμού κ. Νιάνιας διέθεσε την τέφρα της στο Αιγαίο, όπως ήταν η επιθυμία της).
Οι Ορθόδοξες Εκκλησίες της Ρωσίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Σερβίας κ.τ.λ. έχουν αποδεχθεί την αποτέφρωση για τους πιστούς τους. Στην Ελλάδα, από το 1990 υπάρχει απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου ότι δεν αποδέχεται την τέλεση νεκρώσιμης ακολουθίας για τους νεκρούς που αποτεφρώθηκαν με δική τους επιθυμία είτε καθ' υπόδειξη των συγγενών τους (!!!). Είναι εντυπωσιακό δηλαδή ότι η ΔΙΣ αρνείται ακόμα και αν ο νεκρός δεν ήθελε ο ίδιος να αποτεφρωθεί, αλλά τον αποτέφρωσαν με απόφαση της οικογένειας. Ωστόσο, η Εκκλησία της Ελλάδας δεν έχει αντιταχθεί στην εκταφή των νεκρών μετά από 3 έτη και την διάλυση των οστών τους σε χωνευτήρι με χημικές ουσίες, γεγονός που αποτελεί μια εκ των υστέρων μορφή αποτέφρωσης. Δηλαδή δεν είναι πολύ πειστικά τα επιχειρήματα άρνησης της αποτέφρωσης λόγω σεβασμού του νεκρού, ενώ γίνεται δεκτή η πρακτική της εκταφής και του χωνευτηρίου.
Το βασικό θεολογικό επιχείρημα είναι ότι, παρόλο που η αποτέφρωση δεν απαγορεύεται από τις γραφές, η ορθόδοξη παράδοση επέχει ισχύ αναγκαστικού κανόνα, κατά τον Μ.Βασίλειο. Αυτό όμως είναι κάτι με το οποίο δεν συμφωνεί το σύνολο της Ορθοδοξίας, αφού η αποτέφρωση είναι αποδεκτή από τις άλλες ορθόδοξες Εκκλησίες άλλων κρατών του ορθόδοξου τόξου. Επίσης, από πλευράς εκκλησιαστικού δικαίου δεν νομίζω ότι η δεσμευτικότητα ενός εθίμου περιλαμβάνει και τον απαγορευτικό κανόνα μιας άλλης επιλογής. Δηλαδή εάν το έθιμο είναι ότι οι ορθόδοξοι νεκροί θάπτονται, δεν βλέπω αυτό να περιέχει και την απαγόρευση. Κατόπιν όλων αυτών, πείτε μου τώρα, αν αυτός ο νόμος ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ επέτρεπε ή όχι την αποτέφρωση των ορθόδοξων Χριστιανών:
Άρθρο 35 Ν.3448/2006 παρ. 1:
"Επιτρέπεται η αποτέφρωση νεκρών, ημεδαπών ή αλλοδαπών, των οποίων οι θρησκευτικές πεποιθήσεις επέτρεπαν τη μετά θάνατον αποτέφρωση."
Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι αυτή η διάταξη έχει καταργηθεί από τον Ν.4277/2014. Τώρα πλέον για την αποτέφρωση χρειάζεται έκδοση ληξιαρχικής πράξης, η οποία εκδίδεται αφού προσκομιστεί το σχετικό ιατροδικαστικό πιστοποιητικό και:
" Έγγραφη δήλωση ή σημείωμα του θανόντος ότι επιθυμούσε την αποτέφρωση της σωρού του. Αν ο θανών δεν κατέλιπε τέτοια δήλωση ή σημείωμα, έγγραφη δήλωση του/της συζύγου αυτού ή του/της εν ζωή συντρόφου του θανόντος με τον/την οποίο/α ο τελευταίος είχε συνάψει σύμφωνο συμβίωσης κατά τα προβλεπόμενα από το άρθρο 1 του ν. 3719/2008 «Μεταρρυθμίσεις για την οικογένεια, το παιδί και άλλες διατάξεις»
(Α΄ 240) ή, τέλος, των συγγενών πρώτου ή δευτέρου βαθμού του θανόντος, με βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής τους."
Επομένως, η παραπάνω διάταξη πρέπει να αλλάξει ώστε να απαλειφθεί η αναφορά στον αντίθετο στο Ευρωπαϊκό δίκαιο Ν.3719/2008, προκειμένου να ισχύει το παραπάνω και για τα ζευγάρια που συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης με τον νεότερο Ν.4356/2015. Άρα εδώ έχουμε μια εν ισχύ αθέμιτη διάκριση μεταξύ ετερόφυλων και ομόφυλων ζευγαριών! Θα πρέπει να διορθωθεί με νεότερη νομοθετική παρέμβαση, για λόγους ασφάλειας δικαίου.
Πάντως, με τον νόμο του 2014, το κράτος αποσύνδεσε το δικαίωμα της αποτέφρωσης από "τις θρησκευτικές πεποιθήσεις" των ενδιαφερομένων.

Παρασκευή, Ιανουαρίου 15, 2016

Kύρωση του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη

Χθες στη Βουλή ψηφίστηκε κάτι πάρα πολύ σημαντικό: η Ελλάδα κύρωσε με νόμο τον Αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη του 1996. Ο αρχικος Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης του 1966 είναι ένα νομοθέτημα ανθρώπινων δικαιωμάτων που προβλέπει τα λεγόμενα "κοινωνικά δικαιώματα": το δικαίωμα στην εργασία, στην υγεία κ.τ.λ, τα οποία διαφοροποιούνται από τα "ατομικά δικαιώματα" στον τρόπο επιβολής τους: η προσφυγή γίνεται από οργανώσεις και εκδικάζεται από την Ευρωπαϊκή Κοινωνική Επιτροπή, αλλά αποτελεί φυσικά και εσωτερικό δίκαιο. Το 1996 το Συμβούλιο της Ευρώπης ετοίμασε την Αναθεωρημένη μορφή του με πιο προωθημένα δικαιώματα: δικαίωμα στον συνδικαλισμό, ισότητα στην αμοιβή, προστασία εργαζόμενης μητέρας, δικαίωμα στον επαγγελματικό προσανατολισμό και την επαγγελματική κατάρτιση, στην κοινωνική ασφάλιση, στην κοινωνική και ιατρική πρόνοια (!!!), δικαιώματα ΑΜεΑ για συμμετοχη στην κοινωνική ζωή (!!!), δικαίωμα παιδιών και νέων στην νομική, κοινωνική και οικονομική προστασία, των ηλικιωμένων στην κοινωνική προστασία, προστασία απαιτήσεων εργαζομένων έναντι της αφερεγγυότητας του εργοδότη τους, προστασία κατά της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, δικαίωμα στη στέγαση, κ.τ.λ.
Ποια είναι η πρακτική σημασία αυτού του νόμου; Το γεγονός ότι κυρώθηκε με βάση το άρθρο 28 του Συντάγματος σημαίνει ότι οι διατάξεις του Χάρτη κατισχύουν κάθε αντίθετης διάταξης νόμου. Αυτό σημαίνει ότι ο Έλληνας δικαστής, αν προσβληθεί δικαστικά μια διάταξη κοινού νόμου που παραβιάζει όσα προβλέπει ο Χάρτης, θα μπορεί να κηρύξει την αντίθεση της στο ευρωπαϊκό δίκαιο. Και προσοχή: κάποια από τα παραπάνω προβλέπονται μεν στο Σύνταγμα, στο κεφάλαιο των κοινωνικών δικαιωμάτων και θα μπορούσαν τα δικαστήρια να το κρίνουν και με βάση τις συνταγματικές διατάξεις. ΤΩΡΑ ΟΜΩΣ προστίθενται νέα, πιο εξειδικευμένα κοινωνικά δικαιώματα που δεν προβλέπονται ρητώς στο Σύνταγμα (π.χ. δικαίωμα προστασίας από την φτώχεια!) και η ισχύς τους αναβιβάζεται σχεδόν στο επίπεδο των συνταγματικών διατάξεων. Με βάση όλα αυτά που κυρώθηκαν χτες, διατάξεις που περιλαμβάνονται σε άλλα νομοσχέδια (π.χ. ασφαλιστικό) θα είναι σε σχέση έντασης με τον Αναθεωρημένο Κοινωνικό Χάρτη.
Η κύρωση αυτή είναι αίτημα 20 ετών για όσους ασχολούνται με τα κοινωνικά δικαιώματα. Μια πολύ σημαντική εξέλιξη.

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...