Κατάληψη κοινόχρηστων χώρων για αθλητικές εκδηλώσεις

Ας σκεφτούμε λίγο την πλατεία Συντάγματος. Καθημερινά διέρχονται από αυτήν δεκάδες χιλιάδες πολίτες, άλλοι παίζουν με πατίνια, ακούνε μουσική, χορεύουν μπρέικ ντανς, κάνουν παρκούρ. Είναι η αποδεκτή χρήση πεζών που χρησιμοποιούν τον κοινόχρηστο χώρο. Καθένας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει σε αυτόν, εφόσον βέβαια δεν είναι ποινικό αδίκημα. Ας σκεφτούμε τώρα δύο ποδοσφαιρικές ομάδες που θέλουν να παίξουν ένα φιλικό παιχνίδι, για έναν φιλανθρωπικό σκοπό. Θα δεχόμασταν να στήσουν τα τέρματα στην πλατεία Συντάγματος και να αρχίσουν τις πάσες μόνο και μόνο επειδή το κάνουν με αναφορά σε ένα γενικότερο κοινωνικό στόχο; Πεζοί είναι κι αυτοί!

Σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 3 του Ν.1080/80, "τα τμήματα των κοινοχρήστων χώρων, των οποίων επιτρέπεται η παραχώρηση της χρήσης καθορίζονται με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, η οποία δημοσιεύεται άπαξ σε μία ή δύο εφημερίδες της πόλης. Ως κοινόχρηστος χώρος, για την εφαρμογή των διατάξεων αυτού του νόμου, νοείται και το δάπεδο χώρων μεταξύ της θέσεως των προσόψεων και των ισογείων των οικοδομών και των εγκεκριμένων οικοδομικών γραμμών (στοές και το υπέδαφος αυτών ως και αποτμήσεις γωνιών οικοδομικών τετραγώνων) που αποτελούν προεκτάσεις πεζοδρομίων και έχουν αφεθεί στην κοινή χρήση. Επιτρέπεται η επιβολή τέλους υπέρ του δήμου εις βάρος των χρησιμοποιούντων διαρκώς ή π ρ ο σ κ α ί ρ ω ς πεζοδρόμια, οδούς, πλατείες και εν γένει κοινόχρηστους χώρους και το υπέδαφος αυτών. Το τέλος ορίζεται για ένα έτος με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου κατά τετραγωνικό μέτρο, ανεξαρτήτως χρόνου χρήσεως και αναλόγως της περιοχής της πόλεως στην οποία κείται ο χρησιμοποιούμενος χώρος."

Επομένως, ο Δήμος είναι αρμόδιος να επιτρέψει ή και να μην επιτρέψει την χρήση, ακόμη και πρόσκαιρη, των κοινόχρηστων χώρων. 

Σύμφωνα με το άρθρο 2 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, ως “οδός” ορίζεται ολόκληρη η επιφάνεια που προορίζεται για τη δημόσια κυκλοφορία, ως “οδόστρωμα” το τμήμα της οδού που προορίζεται για την κυκλοφορία των οχημάτων, ως “πεζοδρόμιο” το υπερυψωμένο ή άλλως διαχωριζόμενο τμήμα της οδού που προορίζεται για πεζούς, ως “πεζόδρομος” η οδός, η οποία χρησιμοποιείται αποκλειστικά από τους πεζούς και για είσοδο – έξοδο οχημάτων προς και από ιδιωτικούς χώρους στάθμευσης, παροδίων ιδιοκτησιών ως και για οχήματα εφοδιασμού ή έκτακτης ανάγκης. Σχετικό με την υπόθεση είναι το άρθρο 48 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, κατά την παράγραφο 1 του οποίου ορίζεται ότι η προσωρινή ή διαρκής κατάληψη τμήματος του ο δ ο σ τ ρ ώ μ α τ ο ς με εγκαταστάσεις ή εμπόδια απαγορεύεται, ιδιαίτερα αν με αυτά παρεμποδίζεται η κυκλοφορία, η επιτρεπόμενη στάση ή στάθμευση οχημάτων ή περιορίζεται η ορατότητα αυτών που χρησιμοποιούν τις οδούς. Σύμφωνα με την παράγραφο 2, κατ' εξαίρεση της διάταξης της προηγούμενης παραγράφου, μπορεί να επιτραπεί σε έκτακτες περιπτώσεις ή ζώνες μικρής κυκλοφορίας εντός κατοικημένων περιοχών, αν υπάρχει αρκετός χώρος γι' αυτό, η κατάληψη τμήματος οδού με προσωρινές εγκαταστάσεις ή εμπόδια ύστερα από άδεια των Δημοτικών ή Κοινοτικών Αρχών μετά γνώμη των αρμόδιων Αστυνομικών Αρχών. Σύμφωνα με την παράγραφο 5, η κατάληψη επιφάνειας π ε ζ ό δ ρ ο μ ο υ για οποιαδήποτε άλλη χρήση, εκτός γι' αυτήν που έχει κατασκευαστεί, απαγορεύεται, εφόσον παρεμποδίζεται η κυκλοφορία των πεζών, ως και η είσοδος - έξοδος οχημάτων άμεσης ανάγκης ή εξυπηρέτησης των παροδίων. Κατά την παράγραφο 6, Αυτός που παραβαίνει τις διατάξεις του άρθρου αυτού τιμωρείται με διοικητικό πρόστιμο τετρακοσίων (400,00) ευρώ. 

Λαμβανομένων υπόψη των παραπάνω, απαγορεύονται άραγε οι αθλητικές δραστηριότητες σε κοινόχρηστους χώρους; Η απάντηση είναι προφανής: όχι, εφόσον πρόκειται για ενάσκηση ατομικού δικαιώματος ενός ή περισσοτέρων πολιτών. Το άρθρο 16 παρ. 9 του Συντάγματος αναφέρει ότι ο αθλητισμός τελεί υπό την προστασία και την ανώτατη εποπτεία του Κράτους. To Σύνταγμα όμως προβλέπει στο άρθρο 5 παρ. 1 ότι καθένας μπορεί να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του, χωρίς να προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων.  Άλλο είναι δύο παιδιά που παίζουν μπάλα σε μια πλατεία ή ένας μεμονωμένος δρομέας που κάνει τζόκιν σε ένα πάρκο ή σε έναν ανοιχτό δρόμο και άλλο να έρθει ένας διοργανωτής εκδήλωσης, να εγκαταστήσει προσωρινά έστω σταντς με εξοπλισμό (κορδέλες, γκάτζετς, αναψυκτικά, δελτία εγγραφής κ.τ.λ.) και να προσκαλέσει ένα μεγάλο μέρος του κοινού να πάρει μέρος σε μια αθλητική εκδήλωση σε κοινόχρηστο χώρο. Είναι άλλο δύο τρεις άνθρωποι που αθλούνται σε έναν πεζόδρομο κινούμενοι κι άλλο 2.000 δρομείς που διέρχονται οργανωμένοι από έναν φορέα. Στην δεύτερη περίπτωση, πρόκειται για χρήση κοινόχρηστου χώρου και ο φορέας αυτός πρέπει να είναι εξοπλισμένος με άδεια του Δήμου κατά τα ανωτέρω. 

Σε περίπτωση που ο διοργανωτής μιας τέτοιας εκδήλωσης μαζικού αθλητισμού σε κοινόχρηστο χώρο δεν έχει εξοπλιστεί με την αναφερόμενη άδεια, τότε ενεργοποιείται η παράγραφος 8 του άρθρου 3 του Ν.1080/80: 

" Σε περίπτωση αυθαίρετης χρήσης κοινοχρήστων χώρων, των οποίων έχει επιτραπεί η παραχώρηση της χρήσης, καταλογίζεται σε βάρος του υποχρέου με απόφαση του δημάρχου ή προέδρου της κοινότητας, εκτός από το αναλογούν τέλος και χρηματικό πρόστιμο διπλάσιο προς το αναλογούν τέλος, ανεξάρτητα από το διάστημα της αυθαίρετης χρήσης. Με όμοια απόφαση επιβάλλεται πρόστιμο, σε βάρος εκείνου που κάνει αυθαίρετη χρήση του χώρου του οποίου η παραχώρηση της χρήσης δεν έχει επιτραπεί, ίσο με το τριπλάσιο του μεγαλύτερου κατά τετραγωνικό μέτρο ποσού που καθορίστηκε με απόφαση του οικείου συμβουλίου για τους χώρους για τους οποίους έχει επιτραπεί η παραχώρηση της χρήσης. Η διαπίστωση της αυθαίρετης χρήσης ενεργείται από το δήμο ή την κοινότητα ή την αστυνομική αρχή. Σε περίπτωση που γίνεται αυθαίρετη χρήση του χώρου καθ` υποτροπήν επιβάλλονται, κάθε φορά, και μέχρι δύο φορές τα ως άνω πρόστιμα και αν εξακολουθεί η παράβαση οι δήμοι ή οι κοινότητες με συνεργεία τους προέρχονται στην αφαίρεση κάθε είδους αντικειμένων, με τη συνδρομή της δημοτικής αστυνομίας ή της οικείας αστυνομικής αρχής και επιβάλλουν ειδικό πρόστιμο για τα έξοδα μεταφοράς και αποθήκευσης,ίσο με το διπλάσιο του μεγαλύτερου κατά τετραγωνικό μέτρο ποσού, που καθορίστηκε με απόφαση του οικείου συμβουλίου για τους χώρους για τους οποίους έχει επιτραπεί η παραχώρηση της χρήσης" .

Επομένως, ο διοργανωτής τέτοιων εκδηλώσεων οφείλει να είναι εξοπλισμένος με την προαναφερθείσα άδεια του Δήμου, την οποία ο Δήμος οφείλει να έχει αναρτήσει στην Διαύγεια. Διαφορετικά. ο Δήμος οφείλει να διαπιστώνει την έλλειψη άδειας και να επιβάλλει τα προβλεπόμενα πρόστιμα. Εάν ο Δήμαρχος δεν επιβάλλει τα προβλεπόμενα πρόστιμα είναι ελεγχόμενος για παράβαση καθήκοντος και μπορεί να του επιβληθεί η κύρωση της έκπτωσης από το αξίωμά του.