Ενώ η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων αποτελεί μια κρατική αρμοδιότητα που διέπεται από το εθνικό Σύνταγμα και τις διεθνείς συμβάσεις, το Συμβούλιο της Ευρώπης αναγνωρίζει τον ιδιαίτερο ρόλο που παίζουν οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές για την εφαρμογή τους.
Με το Ψήφισμα 296 (2010) του Κογκρέσου Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης, ορίζονται σχετικές προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούνται από την τοπική αυτοδιοίκηση σε σχέση με τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Τα κράτη εξετάζονται ως προς την τήρηση του Ψηφίσματος από το Συμβούλιο της Ευρώπης, το οποίο εκδίδει στη συνέχεια εκθέσεις για την κατάσταση της τοπικής αυτοδιοίκησης σε κάθε χώρα (μπορείτε να την δείτε την έκθεση για την Ελλάδα που δημοσιεύθηκε το 2002, πριν την θέσπιση του Ψηφίσματος, εδώ).
Ακολουθεί μετάφραση του Ψηφίσματος 296 (2010).
ΚΟΓΚΡΕΣΟ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΑΡΧΩΝ
Ψήφισμα 296 (2010) αναθεωρημένο*,
Ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών για την εφαρμογή των ανθρώπινων δικαιωμάτων
1. Το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι ο κεντρικός πανευρωπαϊκός οργανισμός ως προς την προστασία και προώθηση της δημοκρατίας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.
2. Ενώ η εφαρμογή των δεσμεύσεων των κρατών μελών ως προς αυτά τα θέματα αφορά τον διακυβερνητικό τομέα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές της Ευρώπης έχουν επίσης έναν σημαντικό ρόλο στην καθημερινή εφαρμογή των θεμελιωδών αξιών της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
3. Η προστασία και προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων αποτελεί ευθύνη που μοιράζονται διαφορετικοί φορείς αρμοδιότητας σε κάθε κράτος μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης. Λόγω της στενής σχέσης μεταξύ πολιτών και αιρετών εκπροσώπων τους σε αυτό το επίπεδο, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές βρίσκονται στην προνομιακότερη θέση για την ανάλυση της κατάστασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων, για τον προσδιορισμό των σχετικών προβλημάτων που ανακύπτουν και για την λήψη μέτρων σχετικά με την επίλυσή τους.
4. Το Κογκρέσο των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης σημειώνει ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να ενισχυθούν στις περιφέρειες, τις πόλεις και τις γειτονιές, ως έχουσες την πιο στενή επαφή με την καθημερινότητα των ανθρώπων. Η οργάνωση του Συμβουλίου της Ευρώπης, με τους τρεις διακριτούς, αλλά συμπληρωματικούς πυλώνες του - την Επιτροπή Υπουργών, την Κοινοβουλευτική Συνέλευση και το Κογκρέσο - εκπροσωπεί ένα μοναδικό βήμα μπροστά για την τοπική και περιφερειακή δημοκρατία, παρέχοντας πεδίο για πολυεπίπεδη προσέγγιση στα ανθρώπινα δικαιώματα.
5. Οι αρμοδιότητες και ευθύνες των τοπικών και περιφερειακών αρχών είναι ολοένα και πιο ποικίλες και σύνθετες. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές λαμβάνουν ατομικές ή γενικές αποφάσεις που αφορούν την εκπαίδευση, την στέγαση, την υγεία, το περιβάλλον και την δημόσια τάξη, οι οποίες συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τα ανθρώπινα δικαιώματα και μπορούν να επιδράσουν στην απόλαυση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των πολιτών.
6. Σε σχέση με αυτό, το Κογκρέσο, ως η πολιτική συνέλευση στην οποία συμμετέχουν οι εκπρόσωποι των τοπικών και περιφερειακών αρχών της Ευρώπης, μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην συγκέντρωση των πληροφοριών κι εμπειριών και στην καταγραφή των καλών πρακτικών ως προς την σφαίρα των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Καθώς δεν υπάρχει ένα καθορισμένο πρότυπο για την εφαρμογή των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, το Κογκρέσο μπορεί, ως ένα πρώτο βήμα, να καταγράψει τις υπάρχουσες μεθόδους που μπορούν να εφαρμόζονται σε τοπικό επίπεδο.
7. Το Κογκρέσο είναι επίσης ένα ιδανικό φόρουμ για την διαμόρφωση συνειδήσεων όσον αφορά τα ζητήματα ανθρώπινων δικαιωμάτων μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών ηγετών και των κυβερνητικών στελεχών. Ο πιο σημαντικός τρόπος να κινητοποιηθούν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές ως προς την ανάληψη ευθυνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι μέσω της συστηματικής εκπαίδευσης των πολιτικών ηγετών και της διάχυσης της πληροφορίας στους πολίτες για τα δικαιώματά τους (ιδιαίτερα στις ευπαθείς ομάδες).
8. Το Κογκρέσσο καλεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να θεσπίσουν κατάλληλα όργανα ή διαδικασίες για την αποτελεσματική εφαρμογή και παρακολούθηση της κατάστασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων στις κοινότητές τους και για την αποκατάσταση στις περιπτώσεις που τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν τηρούνται πλήρως, ιδίως στο πλαίσιο της παροχής των υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο.
9. Υπό το φως των ανωτέρω και σύμφωνα με την κοινή διακήρυξή του με τον Επίτροπο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Σουηδικής Ένωσης Τοπικών Αρχών και Περιφερειών που θεσπίστηκε στις 6 Οκτωβρίου 2008, το Κογκρέσο καλεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές:
α. Να ενεργούν με πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ιδίως ως προς την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
β. Να συμβάλλουν στην ανάπτυξη εθνικών δεικτών για την διευκόλυνση της αξιολόγησης των δυνατοτήτων που υπάρχουν στο πεδίο των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και να λάβουν μέρος στην κατάστρωση εθνικών σχεδίων διασφάλισης και προώθησης ανθρώπινων δικαιωμάτων. Όσον αφορά τα προβλήματα και τα μέσα προσφυγής που ορίζονται από αυτά τα προγραμματικά μέτρα, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα μπορούν να αναλύουν σε τακτά χρονικά διαστήματα την κατάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και να αναφέρονται, όποτε χρειάζεται, στην κεντρική κυβέρνηση.
γ. Να προωθήσουν την ίδρυση σε τοπικό επίπεδο μηχανισμών ανεξάρτητης εξέτασης παραπόνων, όπως για παράδειγμα, ένα προσβάσιμο, ανεξάρτητο κι αποκεντρωμένο γραφείο Συνηγόρου, με αποστολή την εξέταση ισχυρισμών για παραβίαση ατομικών δικαιωμάτων.
δ. Να ενισχύσουν την εκπαίδευση των τοπικών αιρετών εκπροσώπων και των κυβερνητικών στελεχών ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα, προκειμένου να μπορούν να αναγνωρίζουν και να χειρίζονται τέτοια θέματα στο πλαίσιο των δράσεών τους.
ε. Να προωθούν την διαδικασία της διαβούλευσης, δίνοντας την δυνατότητα σε όλους τους συμμετέχοντες στον τοπικό δημόσιο βίο να συνεισφέρουν πληροφορίες για την κατάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και να καταλήγουν σε κοινές απαντήσεις στα προβλήματα που ανακύπτουν.
στ. Να εγγυηθούν την ισότιμη πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες για όλους τους πολίτες και τους μη-πολίτες, χωρίς διακρίσεις, διασφαλίζοντας και την τήρηση των κοινωνικών δικαιωμάτων.
ζ. Να θεσπίσουν διαδικασίες για την λογοδοσία ως προς τις δράσεις των τυχόν φορέων ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης, της υγείας ή των κοινωνικών υπηρεσιών και να οργανώσουν ένα σύστημα ελέγχου ποιότητας για τις παρεχόμενες υπηρεσίες.
η. Να εξετάζουν τον δημοτικό προϋπολογισμό από πλευράς ανθρώπινων δικαιωμάτων, έτσι ώστε όταν λαμβάνονται αποφάσεις για ανάγκες που έχουν προτεραιότητα, να δίνεται η απαραίτητη προσοχή.
θ. Το Κογκρέσο συμβουλεύει την Επιτροπή Παρακολούθησης να συγκεντρώνει δεδομένα για την κατάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο σε συστηματική βάση, κατά τις επισκέψεις που πραγματοποιεί. Ζητά επίσης από τις άλλες επιτροπές του Κογκρέσου να λάβουν υπόψη τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά τις σχετικές δραστηριότητές τους.
ι. Το Κογκρέσο επίσης συμβουλεύει την Επιτροπή Παρακολούθησης να ετοιμάσει μια πενταετή έκθεση για την κατάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, παραθέτοντας συγκριτικά δεδομένα.
_____
* Θεσπίστηκε σύμφωνα με την διαδικασία έκτακτης θέσπισης (άρθρο 25 του Κανονισμού Λειτουργίας) από το Κογκρέσο στις 19 Οκτωβρίου 2011 (βλ. έγγραφο ΨΓ(21)15).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου