Από 1.3.7 λειτουργεί πλέον στη Βιέννη η Υπηρεσία Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (Fundamental Rights Agency). Το όργανο αυτό διαδέχεται την κοινοτική υπηρεσία κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας που είχε την έδρα του στην ίδια πόλη.
Ο Οργανισμός λειτουργεί με βάση τον Κανονισμό 168/2007. Αποστολή του είναι η παροχή πληροφοριών και γνωμοδοτήσεων στην ΕΕ και τα κράτη μέλη της, κατά την κατάρτιση νομοθετικών μέτρων για την εναρμόνιση με το κοινοτικό δίκαιο. Αποτελεί δηλαδή ένα ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο, όπως η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει αυτοτελή αρμοδιότητα για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Γι' αυτό και ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ΕΕ δεν έχει νομικά δεσμευτική τυπική ισχύ. Οπωσδήποτε τα ατομκά δικαιώματα αποτελούν κοινή συνταγματική παράδοση στα κράτη μέλη και η Ένωση οφείλει να τα σέβεται, ως γενικές αρχές του κοινοτικού δικαίου,όπως αναφέρει το άρθρο 6 της Συνθήκης. Ωστόσο, τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν σήμερα το κύριο πεδίο δράσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, το οποίο αντιμετώπισε με επιφύλαξη την ίδρυση αυτού του νέου κοινοτικού Οργανισμού.
Συνεπώς, η ίδρυση του Οργανισμού δεν τροποποιεί κάτι στην ευρωπαϊκή προστασία ανθρώπινων δικαιωμάτων μέσω του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και των άλλων υφιστάμενων οργάνων. Πολύ περισσότερο επειδή οι πολίτες δεν μπορούν να απευθυνθούν ατομικά στον Οργανισμό με προσφυγές ή καταγγελίες. Το γεγονός αυτό έχει δεχθεί και αρνητική κριτική από σχολιαστές στον τομέα της προστασίας δικαιωμάτων.
To πιο ενδιαφέρον στοιχείο πάντως στον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων είναι η θεσμοθετημένη συμμετοχή σε αυτόν της κοινωνίας των πολιτών. Διαβάζουμε στο άρθρο 10:
Συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών· Πλατφόρμα
θεμελιωδών δικαιωμάτων
1. Ο οργανισμός συνεργάζεται στενά με μη κυβερνητικές οργα-
νώσεις και με φορείς της κοινωνίας των πολιτών, που δρουν στον
τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ο οποίος περιλαμβάνει την
καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας σε εθνικό, ευρω-
παϊκό ήδιεθνές επίπεδο. Προς το σκοπό αυτό, ο οργανισμός ιδρύει
δίκτυο συνεργασίας («Πλατφόρμα θεμελιωδών δικαιωμάτων»), που
περιλαμβάνει μη κυβερνητικές οργανώσεις οι οποίες ασχολούνται με
τα ανθρώπινα δικαιώματα, συνδικάτα και εργοδοτικές ενώσεις, συ-
ναφείς κοινωνικές και επαγγελματικές οργανώσεις, εκκλησίες, θρη-
σκευτικές, φιλοσοφικές και μη ομολογιακές οργανώσεις, πανεπιστή-
μια και άλλους σχετικούς εμπειρογνώμονες ευρωπαϊκών και διεθνών
φορέων και οργανισμών.
2. Η Πλατφόρμα αποτελεί μηχανισμό για την ανταλλαγή πλη -
ροφοριών και τη συγκέντρωση γνώσεων. Διασφαλίζει τη στενή συ -
νεργασία μεταξύ του οργανισμού και των συναφών ενδιαφερομένων.
3. Η Πλατφόρμα είναι ανοικτήσε όλους τους άμεσα και ειδικά
ενδιαφερομένους σύμφωνα με την παράγραφο 1. Ο οργανισμός
μπορεί να απευθύνεται στα μέλη της Πλατφόρμας ανάλογα με τις
ειδικές ανάγκες σε τομείς τους οποίους αφορούν κατά προτεραιό-
τητα οι εργασίες του.
4. Ο οργανισμός ζητεί ιδίως από την Πλατφόρμα:
α) να υποβάλλει στο Διοικητικό Συμβούλιο συστάσεις σχετικά με
το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας που εγκρίνεται σύμφωνα με το
άρθρο 12 παράγραφος 6 στοιχείο α)·
β) να παρέχει ανατροφοδότηση και να προτείνει επακόλουθα μέτρα
στο Διοικητικό Συμβούλιο για την υποβολήτης ετήσιας έκθεσης
σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο ε), και
γ) να κοινοποιεί προς τον διευθυντή και την ΕπιστημονικήΕπι -
τροπή πορίσματα και συστάσεις διασκέψεων, σεμιναρίων και
συνεδριάσεων που αφορούν το έργο του οργανισμού.
5. Η Πλατφόρμα συντονίζεται υπό την εποπτεία του διευθυντή ο
οποίος επικουρείται από την Επιστημονική Επιτροπή .
οποίος επικουρείται από την Επιστημονική Επιτροπή .
Παρατηρούμε εδώ λοιπόν μια θεσμοθετημένη μορφή συνεργασίας δημόσιου (κοινοτικού) οργάνου με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, δηλαδή μια νέα δομή συνδιοίκησης, έστω και στο πεδίο της ανταλλαγής πληροφοριών.
Έχουμε δηλαδή ένα υβρίδιο ανεξάρτητης συμβουλευτικής αρχής, στους κόλπους της οποίας λειτουργεί μια πλατφόρμα συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών. Από την ενδιαφέρουσα αυτή απόπειρα συνέργειας θα μπορούσε να εμπνευστεί και ο έλληνας νομοθέτης, ώστε τέτοιου είδους πλατφορμες να ιδρυθούν σε κάθε δημόσιο φορέα.
3 σχόλια:
Ποιά ανάγκη έχει προκύψει εσχάτως στην EU που να καθιστά αναγκαίο τον βομβαρδισμό (με ταυτόχρονη αναγκαστική διάθεση πακτωλού χρημάτων) στην "προστασία" των δικαιωμάτων;
Τόσο πολύ απουσίαζε αυτή η προστασία από τα δίκαια των Ευρωπαϊκών χωρών;
Τόσο πολύ απουσίαζε από τον πολιτισμό μας η βασική αντίληψη γι' αυτά που να απαιτεί τις εκατοντάδες οργανώσεις;
Είναι το μέγιστο των προβλημάτων (μια και ασχολούνται όλοι!!!) τα δικαιώματα; Καταπατούνται και πρέπει να τα διασώσουμε;
Θέλουν να μας οδηγήσουν στην τρέλα!
Είναι όμως δύσκολο. Το μόνο που που καταφέρνουν όλες αυτές οι πέραν της λογικής κατευθύνσεις είναι να οδηγούν στην περισσότερη περιχαράκωση, στον αυτισμό και τελικά στην διάλυση του μεγάλου ευρωπαϊκού ονείρου. Ότι επιθυμούν οι Αγγλοσάξωνες δηλαδή...
Αυτή είναι περίπου και η στάση του statewatch. Ότι δηλαδή όλα αυτά είναι προπετάσματα καπνού.
Εδώ θα πρέπει να διαχωρίσουμε, ωστόσο, δύο επίπεδα: για να εκτιμήσεις ότι η ίδρυση μιας νέας Αρχής είναι άλλοθι, οφείλεις να την δεις να λειτουργεί στην πράξη. Αφενός υπάρχει το θεσμικό ζήτημα του καταστατικού της και των εξουσιών που απονέμονται σε αυτήν την Αρχή, το οποίο είναι αυτοτελές επίπεδο εκτίμησης (τι να πει η Επιτροπή Ανταγωνισμού π.χ. όταν για την κανονιστική της λειτουργία πρέπει να έχει την έγκριση του υπουργού ανάπτυξης;) Αφετέρου υπαρχει το πραγματικό ζήτημα της αποτελεσματικότητας και της ουσιαστικής ανεξαρτησίας, το οποίο δεν μπορεί παρά να κριθεί στην πράξη.
Στον ελληνικό χώρο υπάρχουν Αρχές οι οποίες έχουν ορθώσει το ανάστημά τους και έχουν αποδείξει ότι είναι αποτελεσματικές.
Το πρόβλημα στην ΕΕ, όπως είπα και στο ποστ, είναι ότι δεν έχει αρμοδιότητα για προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου είναι θεσμός του Συμβουλίου της Ευρώπης και όχι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ίδιο και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Από την άλλη, πάρα πολλές πολιτικές της ΕΕ έχουν επιπτώσεις στις ατομικές ελευθερίες. Αυτό δεν μπορεί να μείνει χωρίς θεσμικά αντίβαρα. Γι' αυτό υπάρχει ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων και το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Τα οποία βέβαια με έναν έμμεσο τρόπο αντλούν την αρμοδιότητά τους, σε περιορισμένο επίπεδο.
Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων επικουρεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη στο νομοπαρασκευαστικό επίπεδο. Θα μπορούσε κανείς να πεί ότι αυτή τη δουλειά μπορούν να κάνουν τα Νομικά Συμβούλια των Κρατών και η Νομική Υπηρεσία της Κομισιόν. Αντί γι' αυτό ιδρύεται μια ανεξάρτητη συμβουλευτική αρχή, με εμπειρογνώμονες από όλα τα κράτη μέλη και με συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Δεν υπάρχει αμφιβολια ότι οι γνωμοδοτήσεις αυτού του οργάνου θα χαίρουν υψηλότατου κύρους και δύσκολα θα μπορούν να παρακάμψουν τα κράτη μέλη και η Κομισιόν, χωρίς να εκτεθούν πολιτικά.
Προσωπικά δεν νομίζω ότι η δραστηριότητα της ΕΕ στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι προπέτασμα καπνού. Πέραν αυτού όμως θέλω να κάνω την παρατήρηση ότι η ίδρυση του Οργανισμού αυτού δείχνει μια κάποια δυσπιστία προς ορισμένα τουλάχιστον κράτη μέλη, ή μελλοντικά κράτη μέλη. Και από την άλλη ίσως επιχειρεί να γεφυρώσει το χάσμα με ένα κομμάτι του κινήματος κατά της παγκοσμιοποίησης. Θα δείξει στο μέλλον.
Δημοσίευση σχολίου