Σήμερα, 18.09.2007 λάβαμε συστημένη επιστολή από την Αρχή με το παρακάτω περιεχόμενο.
"Κατόπιν της ανωτέρω σχετικής αιτήσεώς σας, σας γνωρίζουμε ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν συντρέχει νόμιμος λόγος ικανοποιήσεως του αιτήματός σας, επειδή αυτό δεν αφορά στην χορήγηση αντιγράφου διοικητικού περιεχομένου εγγράφου. Η αναφερόμενη στο έγγραφό σας Πορισματική Έκθεση δεν είναι προϊόν διοικητικής έρευνας, ως εσφαλμένος υποθέτετε, αλλά πόρισμα προανακριτικής έρευνας, που διέπεται από την αρχή της μυστικότητας της προδικασίας (άρθρο 241 Κ.Π.Δ.) που ενήργησαν ειδικοί προανακριτικοί υπάλληλοι υπό την εποπτεία του Προέδρου της Αρχής, κατ΄ειδική πρόβλεψη του Ν.3424/2005, το οποίο απεστάλη ήδη στην αρμόδια Εισαγγελική Αρχή εν όψει και της διεξαγόμενης επί της υποθέσεως κυρίας ανακρίσεως, η επί της οποίας προβλεπομένη υπό του νόμου μυστικότης, εξασφαλίζουσα την προκείμενη δικαστική έρευνα (άρθρο 5 παρ. 3 του Ν.2690/1999 σε συνδ. προς άρθ. 3 παρ. ιγ του Ν.3448/2006) δεν δύναται να παραβιασθεί. Τέλος σας γνωρίζουμε ότι, σύμφώνως προς το άρθρο 147 Κ.Π.Δ., σχετικώς με την χορήγηση εγγράφων στοιχείων της ποινικής διαδικασίας, κατά το στάδιο της προδικασίας εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 101, 104, 107 και 108 Κ.Π.Δ. , ενώ σε οποιονδήποτε τρίτον έχοντα έννομο συμφέρον είναι δυνατόν να δοθούν αντίγραφα με ομόφωνη έγκριση ανακριτού και Εισαγγελέως.
Ο Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής
Γεώργιος Ζορμπάς"
Ωστόσο, στην παραπάνω απάντηση παρουσιάζει τα εξής ζητήματα:
- Το άρθρο 5§3 Ν.2690/1999 π΄ροβλέπει διακριτική ευχέρεια της αρμόδιας αρχής να αρνηθεί τη χορήγηση αντιγράφου "αν η ικανοποίηση του δικαιώματος αυτού είναι δυνατόν να δυσχεράνει ουσιωδώς την έρευνα δικαστικών, διοικητικών, αστυνομικών ή στρατιωτικών αρχών σχετικώς με την τέλεση εγκλήματος ή διοικητικής παράβασης". Άρα έχει την ευχέρεια και να ικανοποιήσει το αίτημα, αν η κοινοποίηση δεν δυσχεραίνει ουσιωδώς. Άλλωστε, ο Πρόεδρος της Αρχής ούτε διέψευσε ούτε επιβεβαίωσε τα φερόμενα αποσπάσματα του Πορίσματος που δημοσιεύθηκαν στην ημερήσιο τύπο. Αν αυτά τα αποσπάσματα είναι ακριβή, τότε δεν συντρέχει πλέον δυνατότητα "ουσιώδους δυσχέρανσης της έρευνας", αφού ως στοιχεία έχουν δοθεί ήδη στην δημοσιότητα.
- Η αιτιολόγηση της απόρριψης σε αίτημα χορήγησης αντιγράφων πρέπει να είναι "αιτιολογημένη". Αιτιολόγηση διοικητικής πράξης δεν σημαίνει όμως μόνον παράθεση νομικών διατάξεων, αλλά πρέπει να "περιλαμβάνει τη διαπίστωση της συνδρομής των κατά νόμο προϋποθέσεων για την έκδοσή της". Πρέπει δηλαδή να μας πει η Αρχή για ποιο λόγο η χορήγηση αντιγράφου "είναι δυνατόν να δυσχεράνει ουσιωδώς" την έρευνα των δικαστικών αρχών. Και να μας πει που το ξέρει αυτό, αφού η δική της έρευνα έχει τελειώσει με την έκδοση του Πορίσματος.
- Περαιτέρω, στην αίτηση του e-lawyer υπάρχει επίκληση έντονου δημόσιου ενδιαφέροντος που θα επέτρεπε την δημοσιοποίηση, αν όχι όλης, έστω ορισμένων αποσπάσμάτων από το Πόρισμα. Η Αρχή όφειλε να εξετάσει μήπως κατ' εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας, στη στάθμιση του δικαιώματος πληροφόρησης του κοινού και τήρησης της μυστικότητας της προδικασίας επιβαλλόταν η χορήγηση μέρους του Πορίσματος. Κάτι τέτοιο δεν πράττει η Αρχή, απαντώντας μονολεκτικά ότι η απαγόρευση του άρθρο 241 ΚΠΔ είναι απόλυτη. Για την υποστήριξη της άποψης αυτής, το e-lawyer επικαλέστηκε νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων που κάνει ευρεία χρήση της αρχής της αναλογικότητας, ώστε να επιτραπεί η μερική έστω πρόσβαση σε έγγραφα που καλύπτονται από το απόρρητο.
Η μυστικότητα της προδικασίας δεν είναι ανεξαίρετος κανόνας. Σε διεθνείς εκθέσεις αναφέρεται ότι στην Ελλάδα αντί για θεσμική διαφάνεια πληροφοριών, υπάρχουν μόνο κατευθυνόμενες διαρροές στον τύπο. Αυτό πρέπει να αλλάξει, και θα αλλάξει.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν στοιχεία τα οποία όφειλε να είχε λάβει υπόψη της η Αρχή, αφού τέθηκαν και με το κείμενο της αίτησης του e-lawyer.
Συνεπώς, στη συνέχεια τα επιχειρήματα αυτά θα τεθούν εκ νέου ενώπιον της Αρχής με αίτηση θεραπείας που θα υποβληθεί σύμφωνα με το Ν.2690/1999 και Ν.3448/2006. Αν η απάντηση στην αίτηση θεραπείας είναι αρνητική, θα ασκηθεί η προβλεπόμενη από το άθρρο 5 Ν.3448/2006 δευτεροβάθμια προσφυγή ενώπιον του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.
Παράλληλα, το e-lawyer θα προσφύγει και με σχετική αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη.
8 σχόλια:
Θαυμάζοντας την επιμονή σου παρότι γνωρίζεις την εξέλιξη εκ των προτέρων αναρωτιέμαι γιατί ξεκινάς αυτή τη διαδικασία!
Ισως όμως σκέπτομαι έτσι γιατί έχω κάπως μεγαλώσει και βλέπω τη ματαιότητα των πραγμάτων.
Σε ζηλεύω για τη νεανική σου πνοή.
Ευχαριστώ την συγγραφέα του "Διαφάνεια και Εξουσίες" για τα καλά της λόγια.
Επιμένω, γιατί οι πολίτες έχουμε δικαιώματα που δεν ασκούμε. Μερικές φορές, αυτά τα δικαιώματα είναι -στην ουσία- καθήκοντα.
Επιμένω, γιατί με προσβάλλει να διαβάζω σε διεθνείς εκθέσεις ότι στην Ελλάδα η έννοια της διαφάνειας "υλοποιείται" με κατευθυνόμενες διαρροές στον τύπο, την ώρα που υπάρχουν συγκεκριμένες και σαφείς συνταγματικές διατάξεις.
Είμαι αισιόδοξος για την εξέλιξη, γιατί η συγκεκριμένη υπόθεση δεν αφορά μόνο αρμοδιότητα του κ. Ζορμπά, ο οποίος ξεκαθάρισε τις προθέσεις του, αλλά θα εμπλακεί και ο Συνήγορος του Πολίτη, ο αρμόδιος Εισαγγελέας, ίσως ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, ενδεχομένως το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Μπορούμε να αλλάξουμε νοοτροπίες, πρακτικές, ακόμη και νομοθεσίες, αν ανταποκρινόμαστε στο καθήκον που έχουμε να ασκούμε τα συνταγματικά μας δικαιώματα.
Είχα μείνει με την εντύπωση ότι στα μπλογκ ο ενικός είναι καθεστώς...
Και είπαμε ε? μπορεί να μεγάλωσα αλλά όχι και τόσο. Ελένη λέγομαι. Για όλο τον κόσμο. Και ελπίζω και για σένα.
OK, Ελένη!
Α-ΨΟ-ΓΟΣ!!!!!
..και.. Χαρά στο κουράγιο σου!:-)
Είναι πολύ ψυχοφθόρο να τα βάζει ένας πολίτης με το Δημόσιο και τους υπαλλήλους του, που βρίσκουν ένα σωρό τρόπους να διαστρέφουν τα πράγματα και να "τυλίγουν σε μια κόλλα χαρτί" καθέναν που ζητά το δίκιο και τα δικαιώματά του.
..ίσως πάλι εμείς οι ίδιοι να ταΐσαμε και να παχύναμε τόσο αυτό το υδροκέφαλο αλαζονικό τέρας..
Από την άλλη πλευρά όμως, πόσες κεραμίδες να αντέξει ο απλός έλληνας πολίτης; Κάποτε θα πρέπει να γίνει και η δουλειά του -με όποιο τρόπο. Οχι πως το ασπάζομαι, δεν βαριέμαι να "κάνω το κορόϊδο" και να ζητώ να μου "εξηγήσουν" περιμένοντας ώρες ατέλειωτες σε ουρές, αλλά καταλαβαίνω π.χ. τους ταλαίπωρους που πάνε και ξαναπάνε σε μια "Υπηρεσία" για ένα χαρτί.
Η παράγραφος 1 του ιδίου άρθρου (5 Ν. 2690/1999: Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας) αναφέρει: "1. Κάθε ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα, ύστερα από γραπτή αίτησή του,
να λαμβάνει γνώση των διοικητικών εγγράφων. Ως διοικητικά έγγραφα
νοούνται όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως εκθέσεις,
μελέτες, πρακτικά, στατιστικά στοιχεία, εγκύκλιες οδηγίες, απαντήσεις
της Διοίκησης, γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις.".
Πολύ αμφιβάλω εάν η προανακριτική έρευνα μπορεί να θεωρηθεί "έκθεση", "μελέτη" κλπ., όπως η διάταξη ορίζει το διοικητικό έγγραφο.
Ως προς τις διαρροές στον τύπο αυτές είναι οπωσδήποτε κατακριτέες, αλλά ή λύση δεν είναι η γενικευμένη δημοσιοποίηση αλλά η πάταξη των διαρροών. Για μένα η συγκεκριμένη απαγόρευση,περί μυστικότητας της προανάκρισης, που ισχύει εδώ και δεκαετίες, είναι ορθότατη.
Αγαπητέ dimitris.l. σε ευχαριστώ πολύ για την παρατήρησή σου, αν και έχω διαφορετική γνώμη για τη νομική φύση του εν λόγω Πορίσματος ("Πορισματική Έκθεση" το ονομάζει ο κ. Ζορμπάς στην απάντηση που μου έδωσε).
Η δική μου ανάλυση έχει ως εξής:
Με το άρθρο 7§1 του Ν.3424/2005 ιδρύθηκε η ανεξάρτητη διοικητική αρχή για την καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.
Σύμφωνα με την παρ. 9 του παραπάνω άρθρου, οι υπάλληλοι της Αρχής θεωρούνται ειδικοί προανακριτικοί υπάλληλοι για τα εγκλήματα που προβλέπονται και τιμωρούνται από το Ν.3424/2005. Σύμφωνα, μάλιστα, με το ίδιο άρθρο, ο Πρόεδρος και τα Μέλη της Αρχής, «κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άρθρου 243 Κ.Π.Δ. εποπτεύουν τους προαναφερόμενους ειδικούς προανακριτικούς υπαλλήλους κατά τη διενέργεια προανάκρισης και προκαταρκτικής εξέτασης». Εποπτεία, η οποία συνίσταται ιδίως στο δικαίωμα (…) «να λαμβάνουν γνώση όλων των υποθέσεων που χειρίζονται και να παρακολουθούν την πορεία τους, να δίδουν οδηγίες, να κατευθύνουν και να παρίστανται κατά τη διενέργεια των ανακριτικών πράξεων». Στην ίδια 9η παράγραφο αναφέρεται ότι «η κατά τα ανωτέρω σχηματιζόμενη δικογραφία διαβιβάζεται μετά την περάτωσή της στον αρμόδιο για την ποινική δίωξη Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών». Έτσι ορίζεται ότι τα προϊόντα των ανακριτικών πράξεων των υπαλλήλων διαβιβάζονται αρμοδίως στις εισαγγελικές αρχές.
Σημειωτέον, ότι από την θεωρία έχουν διατυπωθεί σοβαρές ενστάσεις αντισυνταγματικότητας της παραπάνω διάταξης, ιδίως στο σημείο κατά το οποίο παρεκκλίνει από το άρθρο 243 ΚΠΔ, καθώς κρίνεται ότι με την υποκατάσταση της εισαγγελικής αρχής στην εποπτεία της προανάκρισης παραβιάζονται τα άρθρα 93§1, 96§1 και 26 του Συντάγματος (Σ.Παύλου, Καθηγητή Νομικής ΑΠΘ, Νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, Από τον Ν.2331/1995 στον Ν.3424/2005: η εξέλιξη και γιγάντωση μιας δογματικής και κυρωτικής εκτροπής, Ποινικά Χρονικά ΝΣΤ/2006, σελ. 342, ιδίως σελ. 349: «Αυτή η αρχή, κατά συνταγματική εκτροπή, αφού το Σύνταγμα ρητά προβλέπει κατά το άρθρο 93 παρ. 1 και 96 παρ. 1 Συντ. ότι «Στα ποινικά δικαστήρια ανατίθεται αποκλειστικά η τιμωρία των εγκλημάτων και η λήψη όλων των κατά τους ποινικούς νόμους μέτρων», είναι πλέον μία πάνοπλη και ανεξέλεγκτη παραεισαγγελία, εξοπλισμένη με τη δυνατότητα να υποδεικνύει τη δίωξη, να ενεργεί ως προανακριτική αρχή, τα δε στελέχη της μπορούν να καταθέτουν οι ίδιοι και ως μάρτυρες στις δίκες». Ν.Λίβος, Λέκτορας Ποινικού Δικαίου ΕΚΠΑ, ‘Πολύ κακό για το τίποτα’; Οι ανακριτικές αρμοδιότητες της Εθνικής Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, Ποινικά Χρονικά ΝΣΤ/2006, σελ. 380, ιδίως σελ. 381 «Οι αντισυνταγματικές ανακριτικές αρμοδιότητες της Αρχής του άρθρου 7»).
Ανεξάρτητα από την αρμοδιότητα που απονέμεται στην παράγραφο 9, ο νομοθέτης σε ιδιαίτερη παράγραφο αναθέτει άλλη μία, συναφή, αλλά όχι ταυτόσημη, και πάντως διακριτή αρμοδιότητα στην ΕΑΚΝΕΑΕΔ. Στην παράγραφο 10 αναφέρεται:
«Όταν η Αρχή θεωρεί ορισμένη σύμβαση ή συναλλαγή ύποπτη νομιμοποιήσεως εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, συντάσσει αιτιολογημένο πόρισμα και το αποστέλλει μαζί με το φάκελο της υπόθεσης στον αρμόδιο Εισαγγελέα».
Η συγκεκριμένη αρμοδιότητα της Αρχής δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εμπίπτει στις κατά παράγραφο 9 «προανακριτικές αρμοδιότητες», αφού στις ανωτέρω δεν αναφέρεται η υποχρέωση σύνταξης αιτιολογημένου πορίσματος. Ενώ κατά την παράγραφο 9, οι υπάλληλοι-ειδικοί προανακριτικοί υπάλληλοι, υπό την εποπτεία του Προέδρου και των Μελών, συλλέγουν το αναγκαίο προαποδεικτικό υλικό και το διαβιβάζουν στον Εισαγγελέα ως έχει , κατά την παράγραφο 10, η Αρχή υποχρεούται να συντάξει αιτιολογημένο Πόρισμα, προβαίνοντας και σε ανεξάρτητη διοικητική αξιολόγηση πραγματικών περιστατικών που θεωρήθηκαν ύποπτα.
Η σύνταξη αιτιολογημένου πορίσματος, πράξη διακριτή από την αποστολή φακέλου με αποδεικτικό υλικό στον εισαγγελέα, αποτελεί αρμοδιότητα που δεν προβλέπεται από την παράγραφο 9. Μολονότι μπορεί να περιέχει ποινικές αξιολογήσεις, η σύνταξη πορίσματος, αυτή καθαυτή, ανεξάρτητα από την υποχρέωση υποβολής της στον Εισαγγελέα, αποτελεί μια αμιγώς διοικητική αρμοδιότητα, η οποία, και από δικαιοσυγκριτικής απόψεως, αποτελεί συνήθη υποχρέωση των ανεξάρτητων αρχών (βλ. νομοθεσία Συνηγόρου του Πολίτη, Συνηγόρου του Καταναλωτή κλπ). Εξάλλου και στο άρθρο 22 του Ν.2472/1997 προβλέπεται η αρμοδιότητα των μελών της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για διαβίβαση στοιχείων στον αρμόδιο εισαγγελέα, χωρίς να σημαίνει ότι αποκλείεται η διοικητική αξιολόγησή τους από την ίδια της Αρχή ή ότι η απόφαση της Αρχής δεν αποτελεί διοικητική πράξη.
Το ζητούμενο με την αίτησή μου έγγραφο αποτελεί ένα Πόρισμα της ΕΑΚΝΕΑΕΔ, το οποίο μόνο κατ’ εφαρμογή της παραγράφου 10 μπορεί να έχει εκδοθεί. Και μολονότι οι αρμοδιότητες των δύο παραγράφων δεν αποκλείεται να ασκούνται συμπληρωματικά, η ίδια η σύνταξη και υποβολή του Πορίσματος στον εισαγγελέα, δεν μπορεί να αποτελεί προανακριτική πράξη, αλλά ενάσκηση διοικητικής αρμοδιότητας της Αρχής, ανεξάρτητα από το αν για τη σύνταξή του έχουν χρησιμοποιηθεί στοιχεία που συλλέχθησαν από την προανάκριση.
Γι’ αυτό έχω την εντύπωση ότι είναι συζητήσιμη η νομική φύση του Πορίσματος ως προϊόντος διοικητικής έρευνας και, συνακόλουθα, της αίτησής μου ως αιτήματος χορήγησης αντιγράφου ενός εγγράφου με διοικητικό περιεχόμενο.
Εξάλλου, όπως γνωρίζουμε και από την λειτουργία άλλων ανεξάρτητων αρχών, όπως ο Συνήγορος του Πολίτη και ο Συνήγορος του Καταναλωτή, είναι συνήθης η περίπτωση σύνταξης Πορισμάτων και η ανάρτησή τους στο Διαδίκτυο, στις ιστοσελίδες των Αρχών, ανεξάρτητα από την παράλληλη κοινοποίησή τους και στις εισαγγελικές Αρχές για το ποινικώς ενδιαφέρων τμήμα της υπόθεσης (βλ. ενδεικτικά: Πόρισμα Συνηγόρου του Πολίτη με τίτλο «Διερεύνηση καταγγελιών ασθενών – πειθαρχική ευθύνη ιατρών», Νοέμβρης 2004, διαβιβασθέν στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και αναρτημένο στην ιστοθέση της ανεξάρτητης αρχής: http://www.synigoros.gr/docs και Πόρισμα Συνηγόρου του Καταναλωτή επί της υποθέσεως: «ΗΧΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ Α.Ε.» κατά της «AUTO GLOBAL LTD, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε.», Οκτώβρης 2005, διαβιβασθέν στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών και αναρτημένο στην ιστοθέση της ανεξάρτητης αρχής: http://www.synigoroskatanaloti.gr/docs/reports).
Το γεγονός ότι ένα Πόρισμα πρέπει να διαβιβαστεί στον αρμόδιο Εισαγγελέα δεν το καθιστά εξ’ ολοκλήρου «απόρρητο» ως καλυπτόμενο από την μυστικότητα της ανακριτικής διαδικασίας. Υπάρχουν και άλλα έννομα αγαθά τα οποία καλείται να ικανοποιήσει μια ανεξάρτητη διοικητική αρχή και ένα από αυτά είναι η υποχρέωση διαφάνειας και ισορροποιημένης ικανοποίησης του συνταγματικού δικαιώματος πληροφόρησης και ελεύθερης έκφρασης των πολιτών.
Οι παραπάνω ενστάσεις αντισυνταγματικότητας σε συνδυασμό με την νομοθετική επιλογή της χωριστής αρμοδιότητας ενημέρωσης του εισαγγελέα με το "πόρισμα" της παραγράφου 10 συνηγορούν υπέρ της νομικής φύσης αυτού ως διοικητικής πράξης και όχι ως προανακριτικού υλικού.
Πάντως με ενδιαφέρει ιδιαίτερα η γνώμη όλων των φίλων νομικών που παρακολουθούν το θέμα, επί των παραπάνω επιχειρημάτων.
Αξιότιμε e-lawyer,
σας εύχομαι καλή και ειρηνική νέα χρονιά 2008!
Σας συγχαίρω για την προσπάθεια δημοσιοποίησης του πορίσματος του Γεώργιου Ζορμπά και καλή επιτυχία για τη συνέχεια. Είναι ανάγκη και κάποιοι πρέπει να συμβάλλουμε ώστε να γίνει πράξη.
Πιστεύω πως τόσο ο Συνήγορος του Πολίτη όσο και ο Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης είναι πιθανό πως θα βοηθήσουν στην κατεύθυνση δημοσιοποίησης του πορίσματος.
Επιπλέον πιστεύω πως το γεγονός ότι κρύβεται το πόρισμα είναι αποκαλυπτικό και ομολογεί την αμηχανία αυτών που το κρύβουν καθώς και την ύπαρξη ενόχων στον πολιτικό χώρο που εστίασε ο πρόεδρος της Αρχής.
Σας παρακαλώ να δείτε τα άρθρα με τίτλους:
«Ο καιρός των αποκαλύψεων» http://www.documenda.gr/site.php?&file=news_view.xml&id=52
«Το πόρισμα της μεταρρύθμισης» http://www.documenda.gr/site.php?&file=news_view.xml&id=50
και
«Δημόσιο το πόρισμα» http://www.documenda.gr/site.php?&file=news_view.xml&id=47
Σε ποιό στάδιο βρίσκεται αυτή τη στιγμή η προσπάθειά σας;
Ευχαριστώ για την ανάγνωση,
με εκτίμηση,
Χρίστος Καλλίτσης
δημοσιογράφος - παραγωγός
ταινιών τεκμηρίωσης
dendra@documenda.gr
www.documenda.gr
Δημοσίευση σχολίου