Από το 2009 που εκδόθηκε η πρώτη απόφαση -εκπροσωπούσα τον blogger στο Πρωτοδικείο Πειραιά- με την οποία αναγνωρίζεται ότι στα ιστολόγια δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις για τις υπέρογκες αποζημιώσεις των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης, τα Δικαστήρια έχουν μεταβάλλει την θέση τους επ' αυτού του θέματος αναρίθμητες φορές. Η πρακτική ήταν ότι δεν εφαρμόζεται η ειδική διαδικασία του -πρώην- άρθρου 681Δ ΚΠολΔ (δημοσιεύματα και ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές) και έβγαινε μια προδικαστική απόφαση με την οποία παραπεμπόταν η υπόθεση στην τακτική διαδικασία. Σε μια τέτοια υπόθεση μου, αφού κατόπιν παραπεμπτικής απόφασης προσδιόρισα την υπόθεση στην τακτική διαδικασία, η οριστική απόφαση του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης έλεγε ότι πάντως "δογματικά ορθότερη" ήταν η ... αρχική κατάθεση της αγωγής στην ειδική διαδικασία του 681Δ - και εξέδωσε την απόφαση με βάση την τακτική διαδικασία. Ευχαριστώ κυρίες και κύριοι δικαστές, ας μπορούσατε να το εξηγήσετε όλο αυτό και στον πολίτη που πλήρωσε δύο δίκες για να του πείτε ότι ο δικηγόρος του είχε εξ αρχής δίκιο.
Στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών φαινόταν ότι ακολουθείται σταθερά η άποψη ότι στα ιστολόγια εφαρμόζεται αναλογικά η νομοθεσία περί τύπου κι επομένως και η διαδικασία του άρθρου 681Δ. Σε απόφαση που χειρίστηκα πρόσφατα και υπερασπίστηκα τον blogger, το Πρωτοδικείο Αθηνών στην απόφαση 967/2015 δεν ασχολήθηκε καν με τις ενστάσεις μου επί της διαδικασίας και έκρινε κατευθείαν οτι οι περί τύπου διατάξεις "εφαρμόζονται αναλόγως και επί προσβολών της προσωπικότητας οι οποίες συντελούνται στο διαδίκτυο (internet), μέσω ηλεκτρονικών ιστοσελίδων ή άλλων ιστοτόπων (όπως blogs) που λειτουργούν ως διεθές μέσο διακίνησης πληροφοριών, δεδομένου ότι για τις προσβολές αυτές δεν υπάρχει ειδιαίτερο θεσμικό πλαίσιο και η αντιμετώπισή τους δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με την αναλογική εφαρμογή της ήδη υπάρχουσας νομοθεσίας για τις προσβολές της προσωπικότητας μέσω του εντύπου (εφημερίδες, περιοδικά) ή του ηλεκτρονικού (τηλεόραση, ραδιόφωνο) τύπου, αφού και η διαδικτυακή πληροφόρηση δεν διαφέρει ως προς τα ουσιώδη στοιχεία της από εκείνη που παρέχεται από τον ηλεκτρονικό τύπο, ιδίως δε ως προς τα ιδιαίτερα εκείνα χαρακτηριστικά που οδήγησαν το νομοθέτη στην καθιέρωση της ειδικής διαδικασίας για την εκδίκαση τωνδιαφορών που ανακύπτουν από την λειτουργία του, ήτοι την εμβέλεια της δράσης του, που μάλιστα στο διαδίκτυο είναι παγκόσμια και συνακόλουθα του αριθμού των αποδεκτών όσων δια αυτού διαδίδονται, που μεγεθύνει την προσβολή εκίνο που θίγεται από την διάδοση συκοφαντικών, δυσφημιστικών ή εξυβριστικών ισχυρισμών (ΕφΑθ 3071/2014, Νόμος, ΕφΔωδ 220/2013 Νόμος).
Αυτό φαίνεται να αλλάζει ως προσέγγιση με την απόφαση 3799/2015 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (ΔΙΜΕΕ τ.1/2016, σελ. 77). Ξαφνικά, το δικαστήριο εγκαταλείπει την ανωτέρω ανάλυσή του περί αναλογικής εφαρμογής και, εντός του ίδιου έτους, φτάνει στο άλλο άκρο αναγνωρίζοντας ότι η αναλογική εφαρμογή προϋποθέτει κενό δικαίου, τέτοιο όμως κενό δεν υπάρχει στο Διαδίκτυο, αφού ο θιγόμενος μπορεί να προστατευθεί και με τις γενικές διατάξεις (57, 932 ΑΚ) και δεν χρειάζεται η προσφυγή του στην αναλογική εφαρμογή των διατάξεων περί Τύπου. Και γενικά η απόφαση έχει μια πολύ ωραία ανάλυση και παραπέμπει τόσο στην 4980/2009 του Πειραιά, όσο και στις 2228/2011 και 2552/2010 της Θεσσαλονίκης, σε υποθέσεις που επίσης είχα χειριστεί δικηγορικά (και για κάποιον άγνωστο λόγο, όταν τις επικαλούμαι ο ίδιος δεν γίνονται δεκτές δικαστικά, όταν τις επικαλούνται άλλοι, γίνονται).
Τώρα βέβαια έχουμε δύο νέα δεδομένα, στα οποία δεν ξέρουμε πώς ακριβώς θα αντιδράσουν τα δικαστήριά μας. Το πρώτο είναι ότι καταργήθηκε το άρθρο 681Δ και, με τον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας υπάρχει ένα κεφάλαιο στις Ειδικές Διαδικασίες που έχει τίτλο "Περιουσιακές διαφορές", στις οποίες υπάγονται και "οι διαφορές από δημοσιεύματα ή ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές". Στο νέο άρθρο 614 παρ. 7 αναφέρεται ότι αυτές είναι οι κάθε φύσεως διαφορές που αφορούν αποζημιώσεις κάθε μορφής ζημίας ή ηθικής βλάβης που προκαλήθηκε δια του τύπου ή με ρ/τ εκπομπές ή "μέσω διαδικτύου και γενικά κάθε άλλο σύγχρονο μέσο διάδοσης πληροφοριών και ειδήσεων, όπως και οι συναφείς προς αυτές αξιώσεις προστασίας της προσωπικότητας των προσβληθέντων". Άρα εδώ έχουμε ένα hint ότι πια ρητώς αναφέρεται το Διαδίκτυο ως πηγή πρόκλησης της ηθικής βλάβης. Έλα όμως που στον Ν.1178 περί αστικής ευθύνης του Τύπου καταργήθηκαν οι διατάξεις περί "τυποκτόνου" νόμου με τις υπέρογκες αποζημιώσεις, οπότε το μόνο που έμεινε ουσιαστικά και η αντικειμενική ευθύνη του ιδιοκτήτή του μμε, οπότε απομακρυνόμαστε από την αναλογική εφαρμογή. Οπότε είναι πολύ πιθανό ως προς το δικονομικό σκέλος για τα ιστολόγια να εφαρμόζεται πλέον η ειδική διαδικασία των "Περιουσιακών διαφορών", αλλά ως προς το ουσιαστικό σκέλος να μην εφαρμόζεται αναλογικά η περί αστικής ευθύνης του Τύπου νομοθεσία, αφού πλέον οι αναλογίες μάλλον έχουν εκλείψει με την κατάργηση των υψηλών αποζημιώσεων. Μένει να δούμε πώς θα κρίνει ο Άρειος Πάγος το ζήτημα της αντικειμενικής ή μη ευθύνης του διαχειριστή ιστοσελίδα για σχόλια τρίτων, θέμα με το οποίο πρόσφατα ασχολήθηκε και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εκδίδοντας ήδη δύο οριακά αντιφατικές αποφάσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου