Χτες ήμασταν με μια παρέα σε ένα εστιατόριο, στο οποίο υπήρχε μια μεγάλη οθόνη από την οποία μπορούσες να παρακολουθείς την προετοιμασία του φαγητού σου, στην κουζίνα. Το μενού μάλιστα παρότρυνε τους πελάτες να δουν την προετοιμασία του φαγητού τους live. Ενώ χαζεύαμε την οθόνη, επέστησα την προσοχή των φίλων στις σχεδόν κρυφές κάμερες που επιτηρούσαν και το κυρίως μέρος του εστιατορίου και τους είπα ότι όπως εμείς βλέπουμε τους εργαζόμενους και γελάμε, δεν αποκλείεται κι εκείνοι (ή άλλοι) να γελούν βλέποντας εμάς.
Αναρωτιόμουν αν είναι θεμιτή αυτή η "ατραξιόν".
Σύμφωνα με την Οδηγία 1122/2000 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα:
"1. Η λήψη και επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης που λειτουργεί μονίμως, συνεχώς ή κατά τακτά χρονικά διαστήματα δεν επιτρέπεται, διότι προσβάλλει την προσωπικότητα και την ιδιωτική ζωή του ατόμου.
2. Κατ΄ εξαίρεση, τέτοιου είδους λήψη ( μόνιμη, συνεχής ή κατά τακτά χρονικά διαστήματα ) και επεξεργασία είναι νόμιμη, χωρίς τη συγκατάθεση του υποκειμένου, υπό τις προϋποθέσεις του ν.2472/1997, εφ΄ όσον ο σκοπός της επεξεργασίας είναι η προστασία προσώπων ή αγαθών ή η ρύθμιση της κυκλοφορίας."
2. Κατ΄ εξαίρεση, τέτοιου είδους λήψη ( μόνιμη, συνεχής ή κατά τακτά χρονικά διαστήματα ) και επεξεργασία είναι νόμιμη, χωρίς τη συγκατάθεση του υποκειμένου, υπό τις προϋποθέσεις του ν.2472/1997, εφ΄ όσον ο σκοπός της επεξεργασίας είναι η προστασία προσώπων ή αγαθών ή η ρύθμιση της κυκλοφορίας."
Οπότε το θέμα είναι κατά πόσον ο σκοπός αυτής της κάμερας είναι η "προστασία αγαθών". Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι σημαντικό να υπάρχει διαφάνεια γιατί ο καταναλωτής ενημερώνεται άμεσα για το τι θα φάει. Βέβαια υπάρχουν και οι αγορανομικοί κανόνες που δεσμεύουν ούτως ή άλλως το κατάστημα σχετικά με τα προετοιμαζόμενα γεύματα.
Από την άλλη, χρειάζεται να καταγράφονται τα πρόσωπα και των εργαζομένων; Σύμφωνα με μια άλλη Οδηγία της Αρχής (115/2001), η χρήση βιντεοεπιτήρησης στο χώρο της εργασίας πρέπει να είναι απολύτως περιορισμένη στο μέτρο του αναγκαίου. Κατά την ίδια Οδηγία, ακόμη και όταν υπάρχει συγκατάθεση του εργαζομένου, αυτή δεν νομιμοποιεί την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, γιατί θεωρείται ότι εξ ορισμού η συγκατάθεση που παρέχει ένας εργαζόμενος στον εργοδότη του δεν είναι "ελεύθερη", αφού αν την αρνηθεί ενδεχομένως να έχει αρνητικές επιπτώσεις κατά την εκτέλεση της εργασίας και εν γένει της εργασιακής σχέσης.
Θα μπορούσε κάποιος να πει "μα δεν είναι το ίδιο με το να έχεις την κουζίνα στο κέντρο του καταστήματος και να παρακολουθείς την προετοιμασία του φαγητού;" Εδώ πια είναι ένα θέμα αρχής. Που λέει ότι στην live εκδοχή του αυτό το πείραμα δεν περιλαμβάνει συλλογή, επεξεργασία και μετάδοση πληροφοριών που αναφέρονται σε φυσικά πρόσωπα (προσωπικά δεδομένα). Και ότι κάθε τέτοια συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ακόμη κι αν δεν συνεπάγεται συγκεκριμένες αρνητικές συνέπειες για το άτομο, όσο ακίνδυνη κι αν είναι, υπόκειται εξ ορισμού σε συγκεκριμένους δεσμευτικούς κανόνες.
Και στο κάτω-κάτω, τι να την κάνω την "διαφάνεια" στην κουζίνα, αν το φαγητό τελικά δεν είναι νόστιμο;
13 σχόλια:
Ποιο να είναι, άραγε, το επόμενο βήμα; Η διαφάνεια στις... τουαλέτες..? :-)))
..η διαφάνεια στο ταμείο μάλλον δεν συμφέρει, εκτός αν είναι μονίμως άδειο..
Το τί σκεφτεται ο άνθρωπος, πάντως, ώστε να ενισχύσει την εμπορική αξία της επιχείρισής του, είναι φοβερό!
..και.. καλά η όραση ικανοποιείται, λέμε, η όσφρηση όμως που είναι το Α και το Ω στη μαγειρική -πριν την επέλαση της γεύσης!- πώς βολεύεται..?
Αριστον πόστιον. (απο τη πλευρά του πελάτη)
Γίνεται καταγραφή των προσώπων των εργαζομένων ή απλή απεικόνιση; Ως καταγραφή θεωρώ την αποτύπωση της εικόνας σε κάποιο μέσο (πχ μαγνητική ταινία, δίσκο, ψηφιακή μνήμη κτλ) για μετέπειτα αναπαραγωγή και επεξεργασία.
Αν η κάμερα στην κουζίνα είναι απλώς ατραξιόν να να χρεώσουμε τις πατατούλες 1 ευρώ περισσότερο, τότε πρόκειται για απλή απεικόνιση σε πραγματικό χρόνο. Σα να μπαίνει δηλαδή ο πελάτης στην κουζίνα και να έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με τον μάγειρα.΄
Αν όμως ο ξύπνιος μαγαζάτορας μαγνητοσκοπεί την εικόνα τότε έχουμε καταγραφή.
Αναρρωτιέμαι όμως το κατα πόσον ένα απλό κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης που δεν καταγράφει αλλά απεικονίζει μόνο σε πραγματικό χρόνο εμπίπτει στις διατάξεις της 1122/2000.
Στο απλό κύκλωμα έχουμε μόνο λήψη. Η οδηγία όμως αναφέρεται σε "λήψη και επεξεργασία", όχι σε "λήψη ή επεξεργασία". Άρα η απλή λήψη δεν ικανοποιεί (τουλάχιστον λογικά) την συνθήκη της οδηγίας.
O μαγαζάτορας απλά κατάλαβε ότι το big brother πουλάει.
Δυστυχώς, είναι ΤΟΣΟ απλό.
Και στην χωρίς καταγραφή λήψη εικόνας έχουμε εφαρμογή του Ν.2472/1997 κι αυτό επειδή ο νόμος εφαρμόζεται στις εξής περιπτώσεις:
(α) αυτοματοποιημένη (εν όλω ή εν μέρει) επεξεργασία προσωπικών δεδομένων και
(β) μη αυτοματοποιημένη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων τα οποία περιλαμβάνονται ή πρόκειται να περιληφθούν σε αρχείο.
Ακόμη κι αν δεν καταγράφονται τα δεδομένα (δηλ. δεν δημιουργείται αρχείο), σε κάθε περίπτωση έχουμε αυτοματοποιημένη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων (λήψη και αναμετάδοση εικόνας προσώπων) οπότε εφαρμόζεται κανονικά το θεσμικό πλαίσιο και η Οδηγία 1122/2000. Εξάλλου, και η έννοια της επεξεργασίας κατά το άρθρο 2 (δ) Ν.2472/1997 ειναι ευρύτατη και αφορά "κάθε εργασία ή σειρά εργασιών που πραγματοποιούνται και εφαρμόζονται σε προσωπικά δεδομένα", ανεξάρτητα από το αν αυτή κατατείνει ή όχι σε καταγραφή.
Δεν είμαι νομικός και συνεπώς δεν γνωρίζω πώς γίνεται η ερμηνεία νόμων και οδηγιών.
Πιστεύω πάντως πως η ερμηνεία της επεξεργασίας είναι λίγο διασταλτική, τουλάχιστον από τεχνικής άποψης και όσον αφορά το παράδειγμα του εστιατορίου.
Λοιπόν. Η ερμηνεία της "επεξεργασίας" δεν είναι διασταλτική. Ο ίδιος ο νόμος (χωρίς "ερμηνεία") ορίζει την έννοια αυτή ως μια ευρύτατη λειτουργία σε προσωπικά δεδομένα. Δες πως ακριβώς το αναφέρει:
“Επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα” (“επεξεργασία”)= κάθε εργασία ή σειρά εργασιών που πραγματοποιείται, από το Δημόσιο ή από νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου ή ιδιωτικού δικαίου ή ένωση προσώπων ή φυσικό πρόσωπο με ή χωρίς τη βοήθεια αυτοματοποιημένων μεθόδων και εφαρμόζονται σε δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, όπως η συλλογή, η καταχώριση, η οργάνωση, η διατήρηση ή αποθήκευση, η τροποποίηση, η εξαγωγή, η χρήση, η διαβίβαση, η διάδοση ή κάθε άλλης μορφής διάθεση, η συσχέτιση ή ο συνδυασμός, η διασύνδεση, η δέσμευση (κλείδωμα), η διαγραφή, η καταστροφή.
Πάνε χρόνια πολλά που έχασα το δρόμο προς το πτυχίο νομικών, οπότε ομιλογράφω ως απλός γραφιάς: θα έλεγα πως η -σωστά το επισήμανε ο/η espoir- bigbrotherίστικη λήψη διαφέρει από τη δυνατότητα να ρίχνεις μια ματιά σε μια ανοιχτή και σε κοινή θέα κουζίνα, όσο η παρακολούθηση ενός ματς από την εξέδρα και από την Τι-Βι. Επιπλέον, η τηεοπτικοποίηση αυτή είναι άχρηστη όσον αφορά τη γαστρονομική απόλαυση (ή ασφάλεια), χρησιμεύει δε μόνον σε ένα: να μη ξεχνάμε λεπτό να κοιτάμε σαν υπνωτισμένοι μια οθόνη και ο,τι αυτή προβάλλει. Οπότε, με τέτοιο εθισμό, ποιος θα πει όχι στην εισαγωγή μιας κάμερας. π.χ. σε μια αίθουσα διδασκαλίας ή σε ένα λεωφορείο...
Έχω γράψει θετικά για τη χρήση καμερών στο δρόμο για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας (επισημαίνοντας την ανάγκη τεχνικών και νομικών διασφαλίσεων, με αυτή τη σειρά), πλην όμως άλλο οι κάμερες για να εποπτεύσεις την κυκλοφορία στην πόλη και άλλο οι κάμερες για να εποπτεύεις ανθρώπους σε περιορισμένους χώρους -υπάρχει μια αρχή της αναλογίας και άλλη μια της κοινής λογικής που μπορούν να μας δώσουν λύσεις.
Ευχαριστώ για το χώρο
Πιστεύω πως η ερμηνεία της επεξεργασίας είναι διασταλτική από τεχνικής (ίσως θα έπρεπε να γράψω, τεχνολογικής) άποψης.
Η οδηγία γράφει για "λήψη και επεξεργασία". Αν η λήψη όμως είναι επεξεργασία, τότε προς τι ο πλεονασμός;
Μια άλλη απορία που μου δημιουργήθηκε, είναι η εξής: αποτελεί προσωπικό δεδομένο η εργασία του μάγειρα στην κουζίνα εστιατορίου; Σε τελική ανάλυση η κάμερα δίνει την ίδια εικόνα που θα είχες σε κάποιο εστιατόριο ανοιχτής κουζίνας. Ποιά προσωπικά δεδομένα εκτίθενται στην κάμερα;
Θα μπορούσε βεβαίως να ισχυριστεί κάποιος πως η κάμερα εκθέτει προσωπικά δεδομένα πελατών και όχι των μαγείρων. Αν δηλαδή δεις ένα πιάτο να επιστρέφει στην κουζίνα από το τραπέζι αρ. 4, και στη συνέχεια δεις τον μάγειρα να αφαιρεί το κρέας, και μετά το πιάτο να ξαναπηγαίνει στο ίδιο τραπέζι, τότε ίσως έχεις εκτεθεί στο προσωπικό δεδομένο πως ο πελάτης στο τραπέζι τεσσερα είναι vegeterian ή vegan. Λίγο παρατραβηγμένο όμως εδεν είναι αυτό;
Σύμφωνα με το νόμο, "προσωπικά δεδομένα" είναι : κάθε πληροφορία που αναφέρεται σε φυσικό πρόσωπο, η ταυτότητα του οποίου είναι προσδιορίσιμη. Ως εκ τούτου, η εικόνα ενός προσδιορίσιμου ανθρώπου (δηλ. εφόσον φαίνεται το πρόσωπό του) που εργάζεται είναι προσωπικά δεδομένα.
Όπως έχω κατ' επανάληψη πει, η έννοια "προσωπικά δεδομένα" δεν σημαίνει εξ ορισμού "απόρρητο", "ιδιωτική ζωή", "ιδιόκτητη πληροφορία". Απλώς σημαίνει ότι οι πληροφορίες που εμπίπτουν στην έννοια των προσωπικών δεδομένων επιδέχονται επεξεργασίας σύμφωνα με συγκεκριμένους νομικούς κανόνες, οι οποίοι αποτελούν το δίκαιο της προστασίας προσωπικών δεδομένων.
Δηλαδή ακόμη και για να βάλω κάποιον στο μάτι, θα πρέπει να ζητώ άδεια από την Αρχή; :)
Εκτιμώ τη νομική διάσταση του θέματος αλλά μου φαίνεται υπερβολική. Μήπως έχουμε ένα νομικό πλαίσιο για τα προσωπικά δεδομένα που δεν είναι ρεαλιστικό; Έτσι δεν είναι σε θέση να προστατέψει αποτελεσματικά ούτε ευαίσθητα δεδομένα ούτε και λιγότερο ευαίσθητα δεδομένα.
e-lawer: Γειά χαρά. Παρακολουθώ το μπλογκ σου εδώ και πολυ καιρό και εκτιμώ το κέφι και την θετική διάθεση με την οποία ασχολείσαι με το κάθε θέμα. Σε βλέπω σαν μεταφραστή-πρευσβευτή του έλληνα νομοθέτη στην μπλογκόσφαιρα.
Από την άλλη μεριά, ακριβώς για αυτόν τον νομοθέτη έχουμε εντελώς διαφορετική γνώμη.
Θα μπορούσα να σε παρακαλέσω λοιπόν να ρίξεις μια ματιά στην μπλογκοδιαμάχη που έχει ξεσπάσει μεταξυ μου και του Μάνου Αντώναρου;
Όχι τίποτα άλλο αλλά μια που χόντρυνε το πράμα αρκετά για να απασχολήσει τους βουλευτές και τον υπουργό οικονομίας...μπάς και αξίζει να του ρίξεις μια ματιά;
Σε ευχαριστώ για τον χρόνο σου.
Ουρφ
πότε αναμένεται η γνωμάτευση του ΕΣΡ για την αισθητική και καλλιτεχνική αξία του προϊόντος (της αναμετάδοσης), στα πλαίσια του προηγούμενου με τα πρόστιμα Παπακαλιάτη;
ΠΟλύ ενδιαφέρουσα η οξυδερκής παρατήρηση του κ. Λάμπρου Τσουκνίδα(!!!) περί του εθισμού στις οθόνες. Σιγά σιγά και τα γυαλιά ηλίου θα έχουν οθόνες να δείχνουν χιονοσκέπαστες πλαγιές για να δροσιζόμαστε το καλοκαίρι...
(μα τι γράφω πάλι..)
Δημοσίευση σχολίου