Αν κάποιος διαδώσει εν γνώσει του ένα ψευδή ισχυρισμό που μπορεί να βλάψει την τιμή και την υπόληψη κάποιου τρίτου, διαπράττει το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης. Το ίδιο κι όταν δεν υπάρχει ακριβώς "γνώση", αλλά σκόπιμη παράλειψη διερεύνησης της αλήθειας και έλλειψη στοιχείων. Ο παθών μπορεί να υποβάλει μήνυση, να ζητήσει αποζημίωση, να καταγγείλει το περιστατικό σε αρμόδιες ανεξάρτητες αρχές.
Τι γίνεται όμως, όταν δεν μπορεί να προσδιοριστεί το άτομο που φέρει την ευθύνη, ώστε να έχει αποτέλεσμα η νομική προστασία; Ο Ν.1178/1981 αναφέρει ότι ο ιδιοκτήτης "παντός εντύπου" ή ραδιοτηλεοπτικού σταθμού έχει αντικειμενική ευθύνη αποζημίωσης έστω κι αν ο συντάκτης του προσβλητικού δημοσιεύματος/εκπομπής είναι άγνωστος.
Ισχύει άραγε αυτό στο Διαδίκτυο; Η λογική μεταφοράς της ευθύνης "προς τα πάνω" που διέπει τον Ν.1178/1981 μπορεί να βρει αναλογική εφαρμογή μόνο σε ιστοσελίδες που έχουν ιεραρχία, διεύθυνση και γνωστή ιδιοκτησία. Δηλαδή στις "ηλεκτρονικές εφημερίδες", τα newsgroups και τα fora. Πλατφόρμες όπως το youtube έχουν δημιουργήσει εσωτερικούς κανόνες ελέγχου. Ένα παράδειγμα είναι ο εντοπισμός προσβλητικού περιεχομένου από τους ίδιους τους χρήστες με την τοποθέτηση flags. Όταν σε ένα video έχουν τοποθετηθεί αρκετά flags, χτυπάει κάποιο καμπανάκι και οι διαχειριστές του youtube ενεργοποιούνται.
Στα blogs η κατάσταση είναι πιο σύνθετη. Οι πλατφόρμες φιλοξένησης ιστολογίων έχουν τους δικούς τους όρους χρήσης, τους οποίους οι μπλόγκερς και οι επισκέπτες τους οφείλουν να τηρούν. Ο θιγόμενος μπορεί να αποταθεί στους υπεύθυνους της πλατφόρμας επισημαίνοντας ότι σε ένα blog διενεργείται προσβολή της τιμής του, έτσι ώστε να αναλάβουν την ευθύνη τους οι φιλοξενούντες.
Υπάρχει όμως πιο άμεση νομική προστασία ευθέως κατά του blogger που κυκλοφορεί με ψευδώνυμο και δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να στραφεί κάποιος προσωπικά εναντίον του; Μπορεί να ζητηθεί άρση του απορρήτου, ώστε να αποκαλυφθεί το IP και ακολούθως η ταυτότητα του συνδρομητή;
Το άρθρο 19§1 του Συντάγματος κατοχυρώνει το "απόλυτα απαραβίαστο" απόρρητο της επικοινωνίας, αναφέροντας περιοριστικά δύο νόμιμες βάσεις για την άρση του: λόγους εθνικής ασφάλειας και διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων. Για αυτούς τους δύο λόγους μπορεί να διαταχθεί η άρση του απορρήτου. Τα "ιδιαίτερα σοβαρά εγκλήματα" έχουν τυποποιηθεί από τον Ν.2225/1994 και περιλαμβάνουν ορισμένα βαρύτατα κακουργήματα. Πρόσφατα, ένας νέος νόμος (3471/2006) που εναρμονίζει το ελληνικό δίκαιο προς την Οδηγία 58/2002 (προστασία ιδιωτικότητας στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες) αναφέρει ότι επιτρέπεται μια πιο ήπια μορφή άρσης για τις κακόβουλες/ενοχλητικές κλήσεις σε κινητό από αριθμό με απόκρυψη: ο θιγόμενος ζητάει από τον πάροχο την εξουδετέρωση της απόκρυψης, οπότε μπορεί να δει ποιος τον ενοχλεί. Προφανώς δεν πρόκειται για "ιδιαίτερα σοβαρό έγκλημα", αλλά και η άρση της απόκρυψης είναι εντελώς τμηματική και περιορισμένη, ενισχύοντας κατά κάποιο τρόπο την ιδιωτική επίλυση της διαφοράς (για να μην πω ενθαρρύνοντας την αυτοδικία).
Σε αυτή τη λίστα των ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων δεν περιλαμβάνεται η συκοφαντική δυσφήμηση, ούτε βέβαια πιο ήπιες προσβολές της τιμής (απλή δυσφήμηση, εξύβριση). Έτσι, δεν μπορεί να διαταχθεί άρση του απορρήτου για να εντοπιστεί ο blogger που διέπραξε την προσβολή. Αυτό το απόρρητο όμως δεν ισχύει φυσικά έναντι της εταιρίας που φιλοξενεί το ιστολόγιο. Αν ο προσβαλλόμενος στραφεί με αγωγή εναντίον της εταιρίας (πράγμα που μπορεί να γίνει και στα ελληνικά δικαστήρια, αφού τόπος της αδικοπραξίας είναι και το ελληνικό έδαφος), η εταιρία μπορεί στη συνέχεια να στραφεί αναγωγικά κατά του blogger - αν τον βρει βεβαίως και αυτή. Τό ανώτατο δικαστήριο του Delaware των ΗΠΑ πάντως, αρνήθηκε να διατάξει άρση του απορρήτου για να εντοπιστεί blogger που είχε προσβάλλει τοπικό άρχοντα, επειδή κρίθηκε ότι η ανωνυμία σε αυτήν την περίπτωση έχει συνταγματικό θεμέλιο που κατισχύει των δικαιωμάτων του θιγόμενου.
Ο νόμος 2225/1994 είναι παλιός και στην εν λόγω λίστα ήδη υπάρχει πρόταση σε νομοσχέδιο του υπουργείου Τηλεπικοινωνιών να προστεθεί στα "ιδιαίτερα σοβαρά εγκλήματα" και η πορνογραφία ανηλίκων. Αναρωτιέμαι αν η κατ' εξακολούθηση, κατά συρροή και κατά συνήθεια τέλεση συκοφαντικών δυσφημήσεων μέσω ιστολογίων θα μπορούσε να θεωρηθεί "ιδιαίτερα σοβαρό έγκλημα".
22 σχόλια:
"Έτσι, δεν μπορεί να διαταχθεί άρση του απορρήτου για να εντοπιστεί ο blogger που διέπραξε την προσβολή."
Θεωρητικά, e-lawyer, θεωρητικά.
Θα μου επιτρέψεις να έχω* (όχι ένα και δυο, αλλά περισσότερα παραδείγματα που το διαψεύδουν αυτό).
Και επειδή δεν μπορώ να αναφέρω λεπτομέρειες, θα πω απλώς ότι η έκφραση "στην Ελλάδα ζούμε" είναι ενδεικτική αυτού που υπαινίσσομαι...
*δεν αναφέρομαι μόνο σε δική μου -εν εξελίξει- περίπτωση, αλλά και σε περιπτώσεις άλλων bloggers, που τυχαινει να ξέρω, και δεν είναι ένας και δυο.
Όχι "θεωρητικά", νομικά. Διάταξη άρσης απορρήτου για να εντοπιστεί φερόμενος δράστης συκοφαντικής δυσφήμησης δεν επιτρέπεται βάσει του ισχύοντος δικαίου. Και αν εδόθη έχει γίνει κατά καταστρατήγηση του Ν.2225/1994. Το οποίο σημαίνει ότι αν έχει γίνει παράνομη άρση, αυτό μπορεί να προσβληθεί.
Πολύ ενδιαφέρον θέμα, για τους περισσότερους από εμάς.
Δηλαδή, τι ακριβώς συνέβη με τον FunEl; Έπαθε ό,τι έπαθε επειδή δεν είχε φροντίσει να είναι ανώνυμος ώστε να καλύπτεται από τη η νομοθεσία περί απορρήτου; Άμα είναι έτσι, να το ξέρουν και οι λίγοι επώνυμοι να ανωνυμοποιηθούν.
> Αν ο προσβαλλόμενος στραφεί με
> αγωγή εναντίον της εταιρίας
> (πράγμα που μπορεί να γίνει και
> στα ελληνικά δικαστήρια, αφού
> τόπος της αδικοπραξίας είναι και
> το ελληνικό έδαφος), η εταιρία
> μπορεί στη συνέχεια να στραφεί
> αναγωγικά κατά του blogger
Αυτό το καταλαβαίνω για την περίπτωση που η εταιρεία είναι Ελληνική, και συνεπάγεται κάποια ενδιαφέροντα πράγματα για όλους εκείνους που διατηρούν ιστολόγια σε εταιρείες που είναι ελληνικές (π.χ. Pathfinder) ή ξένες με γραφεία στην Ελλάδα (π.χ. Microsoft.) Όμως εσείς κε e-Lawyer φαίνεστε να αναφέρεστε και στην περίπτωση Έλληνας προσβαλλόμενος να στραφεί εναντίον ξένης εταιρείας (π.χ. Wordpress). Τι ισχύ έχουν τα Ελληνικά δικαστήρια πάνω σε μία ξένη εταιρεία η οποία δεν έχει καν γραφεία στην Ελλάδα; (Με άλλα λόγια, γιατί να της καεί καρφί της ξένης εταιρείας;) Ως προς αυτό το ζήτημα, υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε εταιρείες των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Παίζει λέτε ρόλο αν η εταιρεία έχει έδρα στις ΗΠΑ αλλά έχει και γραφεία σε κάποια άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Μπραβο,μπραβο και ξανα μπραβο για το κειμενο σου.Θα μου επιτρεψεις να το αναδημοσιευσω ,αναφεροντας παντα τη πηγη!!!
Πάρα πολύ ενδιαφέρον κείμενο. Σύντομα θα μαζέψω παρόμοιες πηγές και κείμενα σαν το δικό σου.
Tώρα, Eλλάδα είμαστε … Λέει ένας πολιτικός άρχοντας: "ρε συ, πάρε τον Mπλαμπλα, είναι φίλος, πες του να κοιτάξει τα logs και να πάρει τον μπλα-μπλα στον τάδε παροχέα να μάθουμε ποιος είναι…" Λέω εγώ τώρα … Ποια δικαστική συνδρομή και ποιος Θανάσης …
Στα πλαίσια του όλα τα σφάζω, όλα τα μαχαιρώνω, είδα την παρέμβασή σου στο μπλογκ του κ. Bενιζέλου που διόρθωσε μία χύμα κατάσταση που προκύπτει από την πλήρη άγνοια λειτουργίας ενός χώρου που ο άνθρωπος και οι συνεργάτες του έχουν … H συνάντηση είναι προεκλογική και μάλιστα χυδαία προεκλογική. Kαι για όποιον έχει αμφιβολία ρωτώ: προς τι η πριμούρα τώρα που ο κ. Bενιζέλος έχει και δουλειές; Ας την έκανε μετά τις εκλογές. Αστεία πράγματα …
Kαι πάλι μπράβο για το κείμενο.
Ο νόμος,όπως ξέρεις λόγω της ιδιότητάς σου, υστερεί (αναγκαστικά) της πραγματικότητας.
Εν τέλει, θα οριοθετηθεί νομικώς και η "διαδικτυακή αλητεία".
Ως τότε, ο "νόμος" του Φαρ Ουέστ θα επικρατεί. Ως "κρύο πιάτο" -αλλά, όχι γι' αυτό το λόγο και λιγότερο απολαυστικό!
BTW: όπου νά 'ναι, για τους λόγους που αναφέρεις, σκοπεύω να απολαύσω ένα τέτοιο κρύο πιάτο... Μέχρις βαθμού που η υπαίτια θα τρώει για μήνες (αν όλα πάνε καλά, για πάντα κιόλας)από καλαμάκι το φαί της. Πώς το βλέπεις αυτό, ως νομικό ζήτημα; Την αυτοδικία εξαιτίας της έλλειψης επαρακούς νομοθετικής υποδομής;
@διαγόρας
- Στην περίπτωση blogme.gr, ο κος Τσιπρόπουλος την πάτησε ακριβώς επειδή ο ίδιος είχε δώσει τα στοιχεία του στην ιστοσελίδα του, ενώ ο fUnel όχι. Αναζητήθηκε δηλαδή η ευθύνη από ένα άτομο που ήταν προσδιορίσιμο (Τσιπρόπουλος) ακριβώς επειδή ο "συντάκτης" ήταν μη προσδιορίσιμος.
-Όποιος αδικοπρακτεί στο ελληνικό έδαφος, υπόκειται στον ελληνικό νόμο, ανεξάρτητα από το αν έχει ή όχι την έδρα του στην Ελλάδα. Αν θεωρήσουμε ότι ο blogger.com ή ο wordpress έχει ασκήσει πλημμελώς την εποπτεία του σε ελληνόφωνο μπλογκ και από την όλη στάση του φαίνεται να αποδέχεται συκοφαντικό δημοσίευμα, σαφώς και είναι εναγόμενος ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων. Μην ξεχνάτε την περίπτωση του Αυστριακού κομίστα που κυκλοφόρησε και στην ελλάδα το κόμικ του με τη Ζωή του Χριστού και καταδικάστηκε αρχικά από τα ελληνικά δικαστήρια. Τα ελληνικά δικαστήρια είχαν αρμοδιότητα, παρόλο που ο αυστριακός δεν ήταν κάτοικος Ελλάδας, ακριβώς επειδή το "αδίκημα" της κυκλοφορίας του κόμικ του έγινε (και) στο ελληνικό έδαφος. Αν επιδώσεις την αγωγή σου στην έδρα της στις ΗΠΑ δεν έχεις πρόβλημα: οφείλει να έρθει και να δικαστεί στα ελληνικά δικαστήρια.
@πρέζα
Μπορείς να χρησιμοποιήσεις το κείμενό μου όπως και όποιος άλλος το επιθυμεί.
@ δε μασάμε ρε
Προσοχή: αυτά που αναφέρω παραπάνω αφορούν τον εντοπισμό του blogger μέσω της διαδικασίας της άρσης του απορρήτου. Αυτός όμως δεν είναι ο μόνος τρόπος να μάθει κανείς "ποιος του έκανε το κακό". Αν έχεις την πληροφορία, ακόμα και παράνομα, μπορείς να την χρησιμοποιήσεις και χωρίς άρση του απορρήτου: αν έρθει ένας μάρτυρας και πει "ναι, τον είδα στο τάδε net cafe να ανεβάζει το συκοφαντικό post" έχει τελειώσει η ιστορία. Ή αν έρθει μάρτυρας ένας δημοσιογράφος και πει "είναι γνωστό ότι ο τάδε μπλόγκερ είναι ο Τάδε Ταδόπουλος, αλλά δεν μπορώ να σας πω από που το έμαθα γιατί η πηγή καλύπτεται από το δημοσιογραφικό απόρρητο" πάλι έχει τελειώσει η ιστορία. Η άρση του απορρήτου δεν είναι πάντα προϋπόθεση για τον εντοπισμό του μπλόγκερ. Άλλωστε και άρση να έχει γίνει, αυτή οδηγεί μέχρι τον συνδρομητή, όχι κατ΄ ανάγκη τον ίδιο το χρήστη.
- Για τον Βενιζέλο: πάντως το ίδιο το μπλογκ το είχε ξεκινήσει πολύ πριν τις εθνικές εκλογές. Σαφώς και η συνάντηση είναι προεκλογική, αλλά ούτως ή άλλως δεν έστησε το μπλογκ ειδικά για αυτές τις διαδικασίες. Και αυτό είναι γνωστό και μπορεί να το αντιτείνει ανά πάσα στιγμή. Άλλωστε ο τίτλος του είναι "πολιτικό ημερολόγιο", δεν συγκαλύπτει προθέσεις.
@ανώνυμε
Είμαι κατά της αυτοδικίας. Είσαι απολύτως σίγουρος ότι έχεις εξαντλήσει όλες τις νόμιμες δυνατότητες προστασίας; Έχεις αναλογιστεί ότι μπορεί να έχεις κι εσύ μερίδιο συμμετοχής στο νομικό αδιέξοδο που μπορεί να έχεις οδηγηθεί; Αυτά είναι βασικά ερωτήματα, προκειμένου να έχει κάποιος τη συνείδησή του ήσυχη. Στο τέλος της ημέρας το ερώτημα αν είμαστε πραγματικά δίκαιοι μπορεί να καταπιεί την αμφιβολία του αν είμαστε νόμιμοι και να γίνει πραγματικός εφιάλτης.
Για την τελευταία σου παρατήρηση, Βασίλη, η γνώμη μου είναι η εξής:
Όπως και εσύ γνωρίζεις καλά, ο λόγος που ο νομοθέτης επέλεξε να επιτρέψει την άρση του απορρήτου μόνον σε συγκεκριμένες, ακραίες περιπτώσεις είναι διότι άρση του απορρήτου σημαίνει παραβίαση ενός σημαντικότατου (όχι απλώς συνταγματικού, αλλά) ανθρώπινου δικαιώματος.
Βέβαια, είναι ευνόητο να αναρωτιέται κανείς αν πρέπει να καλύπτονται εγκληματικές συμπεριφορές πίσω από το απόρρητο. Συμφωνώ με αυτή την ένσταση, ιδίως στην περίπτωση που η εγκληματική συμπεριφορά είναι συνεχής και επαναλαμβανόμενη.
Θυμίζω, όμως, ότι ο νομοθέτης δεν θεωρεί τα αδικήματα κατά της τιμής τόσο σημαντικής απαξίας. Για το λόγο αυτό τείνω να πιστεύω ότι δεν θα πρέπει να αλλάξει το καθεστώς κατά τον τρόπο που παραθέτεις.
Η πιθανότητα μη δίωξης (ή δυσχέρανσης αυτής) ατόμων που συκοφαντούν υπό καθεστώς ανωνυμίας στο διαδίκτυο είναι, κατ' εμέ, το τίμημα που οφείλει να καταβάλλει η κοινωνία μας αν θέλει να απολαμβάνουν όλα τα μέλη της μία θεμελιώδη ανθρώπινη ελευθερία, όπως η ιδιωτικότητα του βίου.
Υ.Γ.: Ας χρησιμοποιήσω και ένα παράδειγμα: έστω ότι κάποιος ανώνυμος αναρτά στο blog του μία καταγγελία εναντίον ενός προσώπου. Το πρόσωπο αυτό υποβάλλει έγκληση και ζητά την άρση του απορρήτου. Και έστω ότι η Εισαγγελία διατάσσει την άρση, βάσει σχετικής νομοθετικής διάταξης. Τι θα συμβεί στην περίπτωση που θα εμφανιστεί προς απολογία ο πρώην ανώνυμος και, αφού βεβαίως διαμαρτυρηθεί για την άρση, αποδείξει ότι η καταγγελία του ήταν αληθής και όχι συκοφαντική; Η ταυτότητά του έχει πλέον αποκαλυφθεί και η βλάβη που υπέστη δεν είναι δυνατόν να αποκατασταθεί.
@ nikos10
Δεν είμαι βέβαιος για το κατά πόσο είναι συνειδητή ειδικά η παράλειψη άρσης απορρήτου για το διαδίκτυο. Για τον Τύπο και τη ραδιοτηλεόραση λ.χ. υπάρχει η πρόβλεψη ότι για τον ανώνυμο συντάκτη πληρώνει ο ιδιοκτήτης του μέσου. Θα μου πεις στο διαδίκτυο δεν υπάρχει αυτή η (επιχειρηματική) διάρθρωση, ούτε η δέσμευση από την δεοντολογία. Ο μόνος λόγος για τον οποίο θεωρώ ότι με βάση το ισχύον δίκαιο, παρόλο που με μια σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία, υπό αυστηρούς όρους περιπτώσεις βαρύτατης συκοφαντικής δυσφήμησης αποτελούν "ιδιαίτερα σοβαρό έγκλημα", αυτό που εμποδίζει την άρση είναι ότι ο ανώνυμος δεν είναι προειδοποιημένος από τον Νόμο ότι η ανωνυμία του δεν θα είναι απόλυτη. Θα προσέκρουε δηλαδή στην προϋπόθεση της "προβλεψιμότητας" που δικαιολογεί μια παρέμβαση στην ιδιωτική ζωή, όπως έχει νομολογήσει κατ' επανάληψη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Παρ' όλ' αυτά και πάλι αμφισβητώ κατά πόσο μια δημόσια συκοφαντική δυσφήμηση εντάσσεται στο πλαίσιο της προστατευόμενης ιδιωτικότητας, ακριβώς επειδή η συκοφαντική δυσφήμηση δεν εντάσσεται στο πεδίο της προστατευόμενης ελευθερίας της έκφρασης.
Η συκοφαντική δυσφήμηση μέσω διαδικτύου αποτελεί ιδιαίτερα επιβαρυντική περίπτωση της μορφής του αδικήματος, ακριβώς επειδή τα αποτελέσματά της εκτείνονται παγκοσμίως στο κοινό που ομιλεί την εκάστοτε γλώσσα παράβασης και στην διάρκεια που μπορεί να έχει μια τέτοια προσβολή στο διηνεκές. Τα ειδικά αυτά χαρακτηριστικά νομίζω ότι ξεπερνούν κατά πολύ την βαρύτητα της τέλεσης του αδικήματος σε σχέση με την τέλεσή της μέσω μιας εφημερίδας ή μιας εκπομπής που δεν έχουν διάρκεια και έχουν πολύ πιο περιορισμένο κοινό.
Βασίλη, πιστεύω ότι η επιλογή του νομοθέτη υπήρξε γενική και καλύπτει κάθε περίπτωση.
Νομίζω ότι ο νομοθέτης είναι ιδιαιτέρως ευαισθητοποιημένος υπέρ της ιδιωτικότητας και συνειδητά αποφάσισε υπέρ αυτής στο σχετικό νομοθέτημα.
Τα όσα, όμως, ανέφερες για τις περιστάσεις υπό τις οποίες μπορεί να λειτουργήσει η δυσφήμηση στο διαδίκτυο με βάζουν, είναι η αλήθεια, σε σκέψεις. Πράγματι, ίσως θα έπρεπε να υπάρξει κάποια σχετική συζήτηση και, ενδεχομένως, ρύθμιση.
Επαναλαμβάνω, όμως: πώς θα διαφυλαχθεί η ανωνυμία του δικαίως καταγγέλλοντα ή αναφέροντα; Ποιος θα κρίνει αν πρέπει να αρθεί η ανωνυμία και το απόρρητο; Επίτρεψέ μου, στην παρούσα τουλάχιστον στιγμή, να μην έχω μεγάλη εμπιστοσύνη (όσον αφορά αυτό το θέμα, βέβαια) στους Εισαγγελείς μας.
Να σημειώσω, πάντως, ότι διαφωνώ με τον παραλληλισμό που κάνεις με την τηλεόραση, το ραδιόφωνο και τον τύπο: στις περιπτώσεις αυτές δεν τίθεται κανένα ζήτημα άρσης απορρήτου. Ο νομοθέτης έχει καθιερώσει την ευθύνη του συντάκτη, του αρχισυντάκτη και του εκδότη, οι οποίοι είναι (οι δύο τελευταίοι πάντοτε) γνωστοί (το ίδιο συμβαίνει πολύ περισσότερο στα άλλα δύο μέσα). Και αυτό συμβαίνει ακριβώς λόγω αυτού που είπες: της συγκεκριμένης και γνωστής επιχειρηματικής διάρθρωσης.
Καλησπέρα & εύγε για το πόνημα.
Είμαι συνάδελφος σε περίπου ίδια ηλικία, ο οποίος έως πριν περίπου ένα χρόνο δεν είχα ούτε ιδιαίτερη γνώση ούτε και άμεσο επαγγελματικό ενδιαφέρον για θέματα επικοινωνιών, διαδικτύου κι εν γένει θεμάτων της λεγόμενης ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ.
Χωρίς να θεωρώ ότι και στην παρούσα στιγμή διαθέτω ιδιαίτερη γνώση των ανωτέρω, ο προ έτους χειρισμός μιας δυσάρεστης υπόθεσης προσβολής της προσωπικότητας κοντινού μου προσώπου, μέσω της δημοσιοποίησης στο διαδίκτυο προσωπικών του στιγμών χωρίς τη συναίνεσή του, αποτέλεσε το έναυσμα για την προσέγγιση του τομέα αυτού.
Η υπόθεση, αρκετά γνωστή και δημοφιλής μέσω των ηδονοβλεψιών του διαδικτύου, όπως, δυστυχώς, διαπίστωσα, αγγίζει κατά ένα τμήμα το παρόν σχόλιο περί της ασυλίας των μπλόγκερς. Πέραν των συνήθων τοποθεσιών ανάρτησης αντιστοίχων βίντεο, το δημοφιλές περιεχόμενο του εν λόγω βίντεο, είχε αποτελέσει αντικείμενο σχολίου, πρότασης, ανάρτησης, έμμεσης ή άμεσης προώθησης από δημιουργούς και διαχειριστές μπλόγκ, κάποιοι από τους οποίους, μάλιστα, το αναρτούσαν, παρέχοντας και προεπισκόπήσεις, στις οποίες φαίνονταν καθαρά τα πρόσωπα των συμμετεχόντων στο παράνομο βίντεο.
Έχοντας προβεί στο σύνολο των νομίμων ενεργειών, ήτοι έγκληση, προειδοποιητικές επιστολές και καταγγελίες προς αλλοδαπές, κυρίως, ιστοσελίδες, απέστειλα προειδοποιήσεις και στους διαχειριστές των εν λόγω ελληνικών, στο σύνολό τους μπλόγκ.
Η πλειονότητα αυτών έκουσα - άκουσα συμμορφώθηκε, κάποιοι δε από αυτούς έκλεισαν και τα μπλόγκ.
Το ερώτημα είναι το ακόλουθο.
Σύμφωνα με το Νόμο η προσβολή προσωπικών δεδομένων, όπως η εν λόγω άνευ συναίνεσης και γνώσης των προσβαλλομένων, ιδιαιτέρως προσωπικών τους στιγμών, αποβλέποντας εμμέσως ή αμέσως κακούργημα. Επομένως, εμπίπτει στην έννοια του ιδιαιτέρως σοβαρού εγκλήματος,όπως αναφέρεται στο άρθρο σου. Μένει δε στη θεωρία και ποινικολόγους αρμοδιότερους εμού να κρίνουν εάν η προσβολή είναι στιγμιαία ή συνεχής, ή εάν η ανάκληση του μπλόγκ, το οποίο μπορείς και πάλι να το βρείς μέσω google ως προσωρινά αποθηκευμένη σελίδα, παρότι ανενεργό, συνιστά λόγο άρσης του αξιοποίνου.
Το ερώτημα είναι ένα και απλό. Όταν ο Εισαγγέλέας δίωξης εξετάσει τα προσκομισθέντα σε αυτόν στοιχεία διατάξει τη διεύθυνση ηλεκτρονικού εγκλήματος να εξετάσει το ποίος είναι ο χ ή ο ψ μπλόγκερ, εκτυπώσεις του μπλόγκ του οποίου με διευθύνσεις ώρες κτλ έχουν εκτυπωθεί, θα προχωρήσει στην αίτηση άρσης του απορρήτου του; Φαντάζομαι ότι η υπόθεση υπό τις συνθήκες αυτές δεν είναι ζήτημα έρευνας αλλά βούλησης.
Η αναφορά στο προσωπικό ζήτημα αποτελεί έναυσμα προβληματισμού κι όχι αίτημα για γνωμοδότηση.
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία.
Συγγνώμη για την κατάχρηση χώρου και ώρας.
Με τιμή.
Νάσος
@nikos10
Δεν νομίζω ότι η γενική επιλογή του νομοθέτη του 1994 (και του τροποποιητικού νομοθέτη του 2003) έλαβε όντως υπόψη την κατάσταση που περιγράφω, δηλ. της συκοφαντικής δυσφήμησης μέσω blogs.
Ο νομοθέτης είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος για την ιδιωτικότητα, αλλά είναι άλλο τόσο ευαισθητοποιημένος για τον σεβασμό και την προστασία της ανθρώπινης αξίας και της προστασίας της προσωπικότητας (άρθρα 2§1 και 5§1 του Συντάγματος). Η ιδιωτικότητα δεν μπορεί να αντιταχθεί άνευ εταίρου όταν διακυβεύεται όταν διαπομπεύεται διαπλανητικά και σε διάρκεια κάποιος.
Ο δικαίως καταγγέλλων είναι αυτός που (α) έχει διασταυρώσει την εγκυρότητα της είδησης, (β) κάνει την καταγγελία βάσει συγκεκριμένων στοιχείων, τα οποία έχει στη διάθεσή του, (γ) σέβεται το τεκμήριο της αθωότητας του καταγγελλόμενου, αν αυτός δεν έχει ηδη καταδικαστεί αμετάκλητα για τυχόν παράνομες πράξεις που του καταλογίζονται και (δ) έχει φροντίσει να λάβει την "αντίθετη άποψη", αναζητώντας την γνώμη του καταγγελλόμενου και παραθέτοντάς την μαζί με την καταγγελία. Αυτός ο δικαίως καταγγέλλων δεν έχει κανένα λόγο να φοβάται την Δικαιοσύνη, άρα ούτε και την άρση του απορρήτου του.
Τέλος, μην νομίζεις ότι η ευθύνη του ιδιοκτήτη-εκδότη κλπ είναι πανάκεια: υπάρχουν σήμερα εφημερίδες (και μεγάλης κυκλοφορίας) που δεν αναφέρουν στην "ταυτότητα" ιδιοκτήτη-εκδότη-διευθυντή, ακριβώς για να αποφεύγουν τέτοιες εμπλοκές με το νόμο.
@nasos
Θέτεις εξαιρετικά το θέμα. Πράγματι, η ανάρτηση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο, όταν υπάρχει σκοπός να βλάψεις κάποιον, συνιστά κακούργημα. Ο νόμος που το αναφέρει αυτό είναι ο Ν.2472/1997, μεταγενέστερος του Ν.2225/1994. Παρ' όλ' αυτά, η περίπτωση αυτή δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο των "ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων" που επιτρέπουν την άρση του απορρήτου. Υπάρχει σαφέστατο κενό δικαίου. Θα μπορούσε εδώ βέβαια το αρμόδιο για την άρση όργανο να προβεί σε μια σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία και να διατάξει την άρση του απορρήτου, συμπληρώνοντας τον νόμο. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι ο μπλόγκερ το απόρρητο του οποίου θα αρθεί δεν είναι σε θέση να "προβλέψει" ότι ενδέχεται να αρθεί το απόρρητό του, ακριβώς επειδή ο Νόμος δεν αναφέρει αυτήν την περίπτωση ρητά στον κατάλογο με τα "ιδιαίτερα σοβαρά εγκλήματα". Υπάρχει δηλαδή ανασφάλεια δικαίου και προσβολή της εμπιστοσύνης που μπορεί να επιδείξει κάποιος με βάση τη δεδομένη νομοθεσία. Κατά τη γνώμη μου, όμως, αυτή είναι μια διαφορά ανάμεσα σε μπλογκερ και Ελληνική Δημοκρατία, η οποία μπορεί να πάρει τη δική της πορεία στο Στρασβούργο. Αυτή η διαφορά είναι διακριτή από την διαφορά ανάμεσα σε θιγόμενο και μπλόγκερ.
Πολύ ενδιαφέρον κείμενο, όπως όλα μέχρι τώρα.
Εκτός θέματος, για πιθανή μελλοντική έρευνα: Τι γίνεται με τις παραπλανητικές διαφημίσεις; Αυτές που απευθύνονται σε (ή χρησιμοποιούν) παιδιά για να πείσουν, εννοώ. Πρόσφατα, είδα μια τέτοια διαφήμιση όπου μερικά παιδάκια απαντούν εν χορώ στο ερώτημα «τι κάνει γερά τα κόκκαλά μας;» με το όνομα ενός "προϊόντος"...
Ωραία, θα γίνει κάποια μήνυση στη διαφημιστική εταιρεία και κάτι τρέχει στα γύφτικα.. θα πληρώσει ένα πρόστιμο κι έξω από τη πόρτα! Τα παιδιά που έχουν δει και ακούσει και σφραγιστεί με αυτό το σλόγκαν, τι γίνονται..?
Ευχαριστώ:-)
Σε ευχαριστούμε πολύ για τη συμμετοχή σου στα Νομικά Νέα.
Το concept της ευθύνης του μέσου (είτε είναι εφημερίδα, είτε site) για τα λεγόμενα των συντακτών είναι μια τεράστια διαφορά ανάμεσα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Στις ΗΠΑ οι εκδότες δεν φέρουν νομική ευθύνη για τα γραπτά των επώνυμων συντακτών τους (υπάρχουν και ανώνυμοι όπως στο Newsweek και το Economist) και ακριβώς για αυτό η νομοθεσία δεν ήθελε τρελλές αλλαγές όταν ήρθε το διαδίκτυο.
Κάτι άλλο που -για εμένα- θα ήταν καλό για την ελευθερία του λόγου είναι η αποποινικοποίηση της δυσφήμισης γενικότερα.
-Simon @ atheoi.ORG
ΥΓ @e-lawyer: Είχα στείλει email πριν λίγες μέρες στη διύθυνση gmail που έχεις στο προφίλ-ελήφθη;
Πάρα πολύ καλό blog! Θα το παρακολουθώ συχνά-πυκνά!
Ύπαρχει ένα θέμα όμως που δεν έχω καταλάβει. Έστω ότι ένα site (π.χ blogger.com) δίνει δωρεάν blogs και κάποιο μέλος του, γράφει κάτι προσβλητικό για κάποιον. Ο μόνος τρόπος για να προστατευτεί το blogspot.com είναι να έχει βάλει κάποιο είδος Licence Agreement/Terms and conditions κατά την εγγραφή του χρήστη? Δηλαδή αν είχε κάτι τέτοιο και το blogme.gr, δεν θα υπήρχε κάποιο πρόβλημα (που προφανώς εξαιτίας της φύσης του blogme.gr κάτι τέτοιο θα ήταν αρκετά δεσμευτικό/περιοριστικό για την ίδια την υπηρεσία)? Και φυσικά δεν μπορώ να καταλάβω, τι γίνεται σε περιπτώσεις μηχανών αναζήτησεις (google). Πολύ μπερδεμένα πράγματα και δυστυχώς στο Ελλαδιστάν μοιάζουν χαοτικά!
Όσον αφορά στον τόπο της αδικοπραξίας: έχει τύχει να διαβάσω άρθρο που λέει ότι το ζήτημα δεν είναι απλό.
Με βάση το που βρίσκεται αποθηκευμένη η πληροφορία (server) ήδη υπάρχει ένα ζήτημα όσον αφορά στον τόπο διάπραξης.
Θα προσπαθήσω να εντοπίσω το άρθρο για να το στείλω.
Τις καλύτερες μου ευχές.
@JON
Αναφορικά με την αδικοπραξία και τον τόπο εκδίκασης της διαφοράς.
Το θέμα αυτό έχει απασχολήσει τη νομική θεωρία και πράξη προ της ανάπτυξης των μπλόγκς, στο χρονικό διάστημα αύξησης των ιστοσελίδων και διόγκωσης των ηλεκτρονικών πωλήσεων, με αφορμή τον τόπο εκδίκασης των συμβατικών διαφορών και των δικών που αφορούσαν σε δικαιώματα του καταναλωτή.
Ο τόπος του σέρβερ, ο τόπος εγκατάστασης και το δίκαιο που διέπει τον πάροχο φιλοξενίας (host), όσο και το δίκαιο που ορίζεται ως εφαρμοστέο στους όρους χρήσης και πρόσβασης στο μπλόγκ, την ιστοσελίδα ή το ηλεκτρονικό κατάστημα είναι κρίσιμα στο επίπεδο του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου της όποιας διαφοράς.
Αναφορικά με την αδικοπραξία κύριο και κρίσιμο στοιχείο είναι ο τόπος, ή οι τόποι επέλευσης της ζημίας. Σχετική περίπτωση είναι υπόθεση κριθείσα, ενώπιον αλλοδαπού δικαστηρίου, σχετικά με τη μόλυνση του ποταμού Δούναβη, όπου έγινε δεκτό ότι τυχόν θιγόμενοι από την μόλυνση σε χώρες πέραν αυτής που έλαβε χώρα το γεγονός που αρχικά συνέβη το γεγονός της μόλυνσης, βύθιση πλοίου, ενήγαν την πλοιοκτήτρια εταιρία στις χώρες τους, εντός των ορίων των οποίων, με τη μεταφορά της μόλυνσης, είχε επεκταθεί το ζημιογόνο, άδικο γεγονός. Το εν λόγω θέμα είχε αναπτύξει ο καθηγητής Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κ. Βασιλακάκης, σε μια εισήγησή του στα πλαίσια συνεδρίου που είχε οργανώσει το Κέντρο Διεθνούς & Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου της Θεσσαλονίκης, κάπου το 1998 – 1999. Όποιος ενδιαφέρεται πιθανώς να βρει σχετική εισήγηση στην ιστοσελίδα του http://www.cieel.gr. Σε κάθε περίπτωση, επιφυλάσσομαι να επανέλθω με περισσότερα στοιχεία επί της υπόθεσης αυτής.
Αναλογικά & δεδομένου του παγκοσμίου χαρακτήρα του διαδικτύου και της παγκοσμίου δυνατότητας πρόσβασης, το στοιχείο της ηθικής βλάβης από αναφορές σε μπλόγκ αποκτά και μια νέα διάσταση, την οποία θα προσεγγίσω με ένα παράδειγμα.
Εάν υποθέσουμε ότι η τυχόν προσβλητική αναφορά, άρθρο, σχόλιο, λεζάντα ή ακόμη και εικόνα ή βίντεο έχει γλώσσα τα ελληνικά και αφορά έναν κάτοικο της χώρας, πέραν του παγκοσμίου, δυνητικά ή πραγματικά, στοιχείου της ζημίας ,η κυρίως βλάβη επέρχεται στην Ελλάδα, όπου κατοικεί, εργάζεται και διατηρεί κοινωνικό κύκλο και βιοτικές σχέσεις ο θιγόμενος. Πρστιθεμένου δε του γεγονότος ότι οι κάτοικοι της χώρας είναι ελλήνόφωνοι, άρα δύνανται να αντιληφθούν την προσβολή, η οποία συνιστά τη γενεσιουργό αιτίας της βλάβης, ο εν λόγω θιγόμενος, επιχειρηματολογώντας ότι η Ελλάδα είναι χώρος επέλευσης της ζημίας, πέραν των ποινικών ενεργειών, όπου τα πράγματα είναι ευκολότερα από άποψη αρμοδιότητας των Αρχών, ένα αστικό δικαστήριο, πιθανόν, να δεχθεί ότι έχει αρμοδιότητα επί της διαφοράς. Τώρα, πρακτικά, το θέμα εκτείνεται σε ζητήματα πολιτικής δικονομίας, επιδόσεων κτλ, τα οποία εκφεύγουν των ορίων του παρόντος σχολίου.
Συγγνώμη για το εύρος της παρέμβασης.
Φιλικά,
Νάσος Νικολόπουλος, Δικηγόρος Αθηνών.
Το άρθρο είναι πραγματικά ένα εργαλείο. Τα εύσημά μου στον γραφόντα.
ΠΟΛΥ σημαντικό άρθρο, μπράβο σας.
Μία παράγραφος μου έκανε μεγάλη εντύπωση, η εξής:
Η συκοφαντική δυσφήμηση μέσω διαδικτύου αποτελεί ιδιαίτερα επιβαρυντική περίπτωση της μορφής του αδικήματος, ακριβώς επειδή τα αποτελέσματά της εκτείνονται παγκοσμίως στο κοινό που ομιλεί την εκάστοτε γλώσσα παράβασης και στην διάρκεια που μπορεί να έχει μια τέτοια προσβολή στο διηνεκές. Τα ειδικά αυτά χαρακτηριστικά νομίζω ότι ξεπερνούν κατά πολύ την βαρύτητα της τέλεσης του αδικήματος σε σχέση με την τέλεσή της μέσω μιας εφημερίδας ή μιας εκπομπής που δεν έχουν διάρκεια και έχουν πολύ πιο περιορισμένο κοινό.
Επομένως, θεωρητικά έπρεπε να είναι ιδιαίτερα αυστηρός ο νόμος για τη συκοφαντική δυσφήμηση σε blog. Αλλά εκ των πραγμάτων δεν είναι.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν και... καθ' έξιν συκοφάντες, που μεγαλουργούν στο χώρο. Σαν κραυγαλέα περίπτωση π.χ. υπάρχει ένας που ξεκίνησε την καριέρα του στα μπλογκ με... τέσσερα βαρύτατα συκοφαντικά άρθρα όπου μεταξύ άλλων κατηγορεί κάποιον άλλον σαν "λογοκριτή" και "υποκριτή" ενώ του... στέρησε ο ίδιος τη δυνατότητα απάντησης.
Υπάρχουν άνθρωποι που σχεδόν... χτίζουν τις καριέρες τους μέσω συκοφαντίας άλλων ανθρώπων στο διαδίκτυο, αν μη τι άλλο προσπαθώντας να τραβήξουν προσοχή.
Πιθανολογώ ότι στο μέλλον η αποκάλυψη της πραγματικής ταυτότητας τέτοιων ανθρώπων, καθώς και η δυνατότητα δίωξής του θα θεσμοθετηθεί. Θα είναι όμως πολύ αργά, γιατί (εκτός των συκοφαντών) θα έχουν κυνηγηθεί άγρια και ορισμένα θεμελιώδη δικαιώματα. Το πρόβλημα είναι τεράστιο και θα κληθείτε εσείς ο ίδιος και άλλοι νομομαθείς έμπειροι στο ιντερνέτ, να το λύσετε.
Όσον αφορά τις κακόβουλες/ενοχλητικές κλήσεις σε κινητό από αριθμό με απόκρυψη θα ήθελα να πω ότι δεν είναι και τόσο εύκολο όσο το παρουσιάζεις κυρίως αφήνοντας αιχμές για αυτοδικία και ότι δεν είναι σοβαρό έγκλημα.
Ο κάτοχος ανώνυμου καρτοκινητού της τηλεπικοινωνιακής εταιρίας Vodafone από τις 25 Οκτωβρίου 2007, μέσω τηλεφωνημάτων και μηνυμάτων στον αυτόματο τηλεφωνητή μου, σχεδόν καθημερινά και μέσα στα άγρια μεσάνυχτα με απειλεί, εξυβρίζει και διαταράσσει την οικογενειακή μου γαλήνη μην αφήνοντας μας να κοιμηθούμε. Μέχρι στιγμής από της 25 Οκτωβρίου 2007, σε ένα διάστημα άνω των δύο μηνών πρέπει να έχουν γίνει πάνω από 300 κλήσεις από το καρτοκινητό στο σταθερό μου τηλέφωνο. Δεν χρειάζεται να περιγράψω πως αισθανόμαστε κάθε φορά που χτυπάει το σταθερό τηλέφωνο. Ακόμα και σήμερα το πρωί στις 4:36 μας κάλεσε. Για τέσσερεις μέρες τα βράδια είχε κάνει αυτόματη προώθηση κλήσεων στο σταθερό μου Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά.
Δυστυχώς μόνο μήνυση κατά αγνώστων μπορώ να κάνω. Ο εισαγγελέας, η ΑΔΑΕ, ΑΠΔ μου είπανε ότι άρση απορρήτου γίνεται μόνο για συγκεκριμένα εγκλήματα σύμφωνα με τον νόμο 3471/06 που χαρακτήρισε και τα δεδομένα κίνησης ως απόρρητα. Αν δίνανε την λίστα εξερχόμενων κλήσεων θα μπορούσε η Δικαιοσύνη να βρει από τα τρίτα τηλέφωνα που τυχών έχει καλέσει το όνομα το δράστη και έτσι το θέμα να φτάσει σε δίκη. Τώρα μάλλον μόνο στο αρχείο θα πάει. Άρα δεν είναι θέμα αυτοδικίας (γιατί εγώ θέλω να βρω το όνομα για την μήνυση) αλλά θέμα απόδοσης δικαιοσύνης και τιμωρίας μιας άνομης πράξης
Δηλαδή γίνεται ο βιασμός τις ιδιωτικής μας ζωής, ο βιασμός των δικών μας προσωπικών δεδομένων, ο βιασμός της δικής μας οικογενειακής γαλήνης και η Δικαιοσύνη προστατεύει τον θύτη.
Άρα δεν θα έλεγα με ελαφρά την καρδία ότι μια παρενόχληση τέτοιου είδους δε σηκώνει άρση απορρήτου.
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης είτε πρέπει να καθιερώσει ότι οι κάτοχοι καρτοκινητών δεν θα έχουν μία ιδιότυπη ασυλία με ανώνυμους αριθμούς και θα πρέπει να το δηλώνουν όπως γίνεται σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες ή να δίνει την δυνατότητα στην εταιρία να διακόπτει την σύνδεση όταν υπάρχει τεκμηριωμένη καταγγελία κακόβουλων κλήσεων.
"Έτσι, δεν μπορεί να διαταχθεί άρση του απορρήτου για να εντοπιστεί ο blogger που διέπραξε την προσβολή."
Αυτό ισχύει και για περιπτώσεις αποστολής mail δυσφημιστικά?
Δημοσίευση σχολίου