Δουλεύοντας για την Διεθνή Διαφάνεια

 Δεν γνώριζα προσωπικά κανέναν από την διοίκηση ή τους εργαζόμενους στην οργάνωση "Διεθνή Διαφάνεια Ελλάδας" όταν στις αρχές του χρόνου έστειλα το βιογραφικό μου, μαζί με εκατοντάδες, όπως έμαθα, άλλους συναδέλφους για την προκήρυξη της θέσης του νομικού συμβούλου του κέντρου καταγγελιών. Γνώριζα όμως την σημαντική δουλειά που γίνεται παγκοσμίως από το 2003 με την δημιουργία των Advocacy and Legal Advice Centers (ΑLAC) που λειτουργούν σε 60 εθνικά τμήματα της οργάνωσης σε πολλές χώρες σε Ευρώπη, Αφρική, Ασία, Αμερική και Ειρηνικό. Η πρόκληση για την νομική σύμπραξη στην δημιουργία του Ελληνικού ALAC ήταν μεγάλη. Μετά από δύο συνεντεύξεις, μου ανακοινώθηκε ότι είχα επιλεγεί κι αυτό ήταν μια επιβεβαίωση ότι η οργάνωση λειτουργεί πέρα από "παρεούλες" και προώθηση γνωστών και φίλων.

Ο σχεδιασμός του Ελληνικού ALAC έπρεπε εξ αρχής να σεβαστεί αυστηρές ρυθμίσεις της Ελληνικής νομοθεσίας: δεν θα αναλάμβανε υποθέσεις πολιτών, εκπροσωπώντας τους σε δικαστήρια (όπως γίνεται σε άλλες χώρες), γιατί δεν επιτρέπεται και δεν θα μπορούσε να λειτουργεί ως δικηγορικό γραφείο. Δεν θα παρείχε εξατομικευμένες νομικές συμβουλές, γιατί και πάλι θα ήταν υποκατάσταση δικηγόρου και δεν είναι αυτός ο στόχος. Δεν θα έκανε έρευνες για την διαπίστωση τέλεσης αδικημάτων, γιατί αυτός είναι ο ρόλος των δημόσιων αρχών, τον οποίο γνωρίζουμε πολύ καλά και δεν αντιποιούμαστε. Θα συνέλεγε ελάχιστα δεδομένα, μόνο των καταγγελλόντων, όχι των καταγγελλομένων.  Όλοι αυτοί οι περιορισμοί έγιναν σαφείς στον Κανονισμό Λειτουργίας της νέας υπηρεσίας της οργάνωσης (βλ. εδώ), η οποία έλαβε την ονομασία "Διαφάνεια Τώρα!".

 Παραμένει, λοιπόν, ο ρόλος της ενημέρωσης των πολιτών για τις γενικές πληροφορίες που πρέπει να ξέρουν, ώστε οι ίδιοι να κινήσουν τις διαδικασίες για να αντιμετωπίσουν φαινόμενα διαφθοράς. Δημιουργήσαμε ένα σύντομο "κουίζ" για να βρίσκει καθένας αν το πρόβλημα που αντιμετωπίζει είναι διαφθορά και που μπορεί να το καταγγείλει (βλ. εδώ).

Παραμένει επίσης ο ρόλος της οργάνωσης να ενημερωθεί η ίδια για την αντιμετώπιση των φαινομένων διαφθοράς, όταν οι πολίτες έχουν ήδη καταγγείλει τα περιστατικά στις δημόσιες αρχές και δεν γίνεται τίποτα. Σε τέτοιες υποθέσεις, η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς παρεμβαίνει με επιστολές της στους αρμόδιους, ως σωματείο με καταστατικό σκοπό την ανάλυση των φαινομένων διαφθοράς στην Ελλάδα, ώστε να αντλήσει πληροφορίες για τον χειρισμό των υποθέσεων και να καταγράψει στις εκθέσεις της που αποδίδονται οι καθυστερήσεις ή και οι στρεβλώσεις.

Επομένως οι πολίτες μπορούν να επικοινωνούν στην τηλεφωνική γραμμή 10190, όπου θα τους ενημερώνουν συνεργαζόμενοι εθελοντές, κάθε Δευτέρα (15.00-19.00), Τετάρτη (10.00-14.00) και Παρασκευή (15.00-19.00). Ερωτήματα μπορούν να υποβάλλονται και με e-mail στο diafaneiatora@transparency.gr. Τις υπόλοιπες ώρες και μέρες υπάρχει τηλεφωνητής, τα μηνύματα του οποίου αποδελτιώνονται και στη συνέχεια οι συνεργάτες επικοινωνούν με τους καταγγέλλοντες για να τους παρέχουν την ενημέρωση.

O μακροπρόθεσμος στόχος είναι να εντοπιστούν δομικά προβλήματα στην καταπολέμηση της διαφθοράς από τις δημόσιες αρχές, να τα επεξεργαστεί η Διεθνής Διαφάνεια - Ελλάς και να προτείνει λύσεις που θα βοηθήσουν στην συστημική αλλαγή που χρειάζεται.

Αυτό συμβαίνει σε μια κοινωνία που δεν ενθαρρύνει ιδιαίτερα την επώνυμη ανάληψη ευθύνης και την καταγγελία στους αρμόδιους φορείς των φαινομένων διαφθοράς, εκτός αν υπάρχουν κάποια ιδιοτελή κίνητρα στους καταγγέλλοντες. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη δυσλειτουργία των θεσμών: αν οι πολίτες ήξεραν ότι η καταγγελία τους θα πιάσει τόπο, θα χρησιμοποιούσαν πιο συχνά τα αρμόδια όργανα που έχουν ταχθεί στην καταπολέμηση της διαφθοράς. Σκοπός της πρωτοβουλίας είναι αφενός να ενημερωθούν οι πολίτες ότι υπάρχουν αρμόδια όργανα, αλλά και από την άλλη πλευρά να συνειδητοποιήσουν τα αρμόδια όργανα ότι η αποτελεσματικότητά τους παρακολουθείται, καταγράφεται και θα εκτεθεί σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο. 

Είναι μια φιλόδοξη προσπάθεια που θα πετύχει, με την στήριξη όλων μας.