Παρακολουθούμε τις τελευταίες ημέρες διαρκείς διαρροές απομαγνητοφωνημένων συνομιλιών που φέρονται ότι καταγράφουν τις παρακολουθήσεις στελεχών της Χρυσής Αυγής από την Ε.Υ.Π. Οι διαρροές αυτές αναπαράγονται εντελώς άκριτα, κυρίως από διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης.
Είμαι υπέρ της όσο το δυνατόν μεγαλύτερης δημοσιότητας της συγκεκριμένης υπόθεσης, ακριβώς λόγω της ιδιότητας ορισμένων από τους κατηγορούμενους, οι οποίοι έχουν ψηφιστεί από χιλιάδες ψηφοφόρους και φέρουν την ιδιότητα του μέλους του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Ωστόσο, η δημοσιότητα αυτή, θα πρέπει να αποφασίζεται από τα αρμόδια όργανα, δηλαδή από τον εισαγγελέα που κατέχει το γενικό πρόσταγμα όσον αφορά τις πληροφορίες της δικογραφίας, σύμφωνα με τους προδιατυπωμένους κανόνες της νομοθεσίας για την δημοσιοποίηση πληροφοριών κατηγορουμένων. Και από το δικαστήριο, αν οι κατηγορούμενοι παραπεμφθούν σε δίκη. Θεωρώ ότι ήταν λάθος η απόφαση του δικαστηρίου για αποκλεισμό της τηλεοπτικής μετάδοσης της δίκης της 17Ν. Ένα λάθος που δεν θα πρέπει να επαναληφθεί.
Οι κανόνες αυτοί, όσον αφορά τα προσωπικά δεδομένα κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 του Ν.2472/1997, όπως έχει τροποποιηθεί πρόσφατα, μετά την παγκόσμια κατακραυγή για την δημοσιοποίηση των στοιχείων των οροθετικών γυναικών που συνελήφθησαν το 2012. Όσον αφορά στοιχεία που καλύπτονται από το απόρρητο των τηλεπικοινωνιών, οι κανόνες αυτοί περιλαμβάνονται στον Ν.2225/1994, ο οποίος εξειδικεύει σε επίπεδο κοινής νομοθεσίας το άρθρο 19 του Συντάγματος που κατοχυρώνει το απόρρητο των τηλεπικοινωνιών. Αυτό το τελευταίο κανονιστικό σύνολο περί απορρήτου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον: αναφέρει ότι η άρση του απορρήτου αφορά τις δικαστικές αρχές. Όχι τα μέσα ενημέρωσης. Όλη η δομή του Ν.2225/1994 φαίνεται ότι αφορά τις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες οι δικαστές πρέπει να ενημερωθούν για τις απόρρητες συνομιλίες ατόμων που σχετίζονται με σοβαρά κακουργήματα. Όχι της κοινής γνώμης.
Το θεσμικό πλαίσιο πρέπει λοιπόν να αλλάξει, γιατί περιορίζει υπέρμετρα το δημόσιο ενδιαφέρον του κοινού για μια ποινική υπόθεση που συγκλονίζει την πολιτική ζωή της Χώρας. Το εύλογο ενδιαφέρον του κοινού αποτελεί συνταγματικό του δικαίωμα για πρόσβαση στην πληροφόρηση (άρθρο 5Α του Συντάγματος, άρθρο 10 της ΕΣΔΑ, άρθρο 19 του ΔΣΑΠΔ) που δεν φαίνεται να κατοχυρώνεται από την απαρχαιωμένη Ελληνική νομοθεσία.
Η λύση για αυτά δεν είναι οι διαρροές. Οι διαρροές έχουν τεκμήριο ανακρίβειας: ουδείς αναλαμβάνει την ευθύνη για την εγκυρότητα του περιεχομένου των εν λόγω συνδιαλέξεων. Ουδείς πιστοποιεί ότι αυτές είναι όλο το υλικό - δηλαδή όχι πετσοκομμένο και μονταρισμένο. Το δημοσιογραφικό απόρρητο - δεοντολογικός κανόνας που κάποτε γνωρίζει όμως και τις εξαιρέσεις του, σύμφωνα με την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (βλ. εδώ) - δεν μπορεί να λειτουργεί ως τρόπος να ξεπλυθούν οι τυχόν παρανομίες όσων, για άγνωστους λόγους, παραβιάζουν το καθήκον τους για τήρηση της υπηρεσιακής εχεμύθειας και του απορρήτου των επικοινωνιών. Το συνταγματικό δικαίωμα των κατηγορούμενων περιορίστηκε μια φορά, για να εντοπιστούν και να συλληφθούν. Το να καταστρατηγείται τόσο βάναυσα με την δημοσίευσή απόρρητων συνομιλιών στον Τύπο, χωρίς την τήρηση καμίας εγγύησης δεν αποτελεί διαφάνεια. Αποτελεί συντήρηση υπόγειων σχέσεων άγνωστων διαδρομών και φυσικά παραβατικών συμπεριφορών.
Δεν είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται το φαινόμενο να γίνεται σουρωτήρι μια δικογραφία. Με κίνδυνο φυσικά και για την ίδια την ακεραιότητα της ποινικής προδικασίας, καθώς και σοβαρή διακινδύνευση της ποιότητας της όποιας δίκης μπορεί να ακολουθήσει, ιδίως σχετικά με το κριτήριό της ως "δίκαιης". Η πραγματική διαφάνεια και ανοικτότητα της κρατικής δράσης προβλέπει εξίσου διαφανείς κανόνες, διαδικασίες και θεσμούς που θα κληθούν να εφαρμόσουν αυτούς τους κανόνες.
Ένα πάγιο αίτημα για την ακέραιη ρύθμιση της διαφανούς κυκλοφορίας των πληροφοριών είναι η ίδρυση ενός Information Commissioner στην Ελλάδα, μιας ανεξάρτητης αρχής που θα απορροφήσει την Αρχή Προστασίας Δεδομένων και θα ασκεί την αρμοδιότητα της έκδοσης εκτελεστών αποφάσεων για την υποχρεωτική διάθεση δεδομένων του δημόσιου τομέα σε κάθε ενδιαφερόμενο. Την πρόταση είχα παρουσιάσει και παλαιότερα (βλ. εδώ), στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας των "4Δ" (Δημόσια Δεδομένα, Δικά μας Δεδομένα). Την πρόταση αυτή έχει υποβάλλει επίσης η Διεθνής Διαφάνεια (βλ. εδώ), στο πλαίσιο της σχετικής διαβούλευσης που οργάνωσε το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Είναι ευκαιρία με βάση αυτή τη σοβαρότατη υπόθεση διαρροών, να τεθεί το θέμα σε επίσημη βάση, να καταστρωθεί ένας Κώδικας Πρόσβασης στην Δημόσια Πληροφορία που θα ορίζει με σαφείς κανόνες το παιχνίδι της σχέσης των κρατικών αρχών με τα μ.μ.ε. και κάθε τρίτον και θα ορίζει τον Information Commissioner ως κεντρική ανεξάρτητη αρχή, αρμόδια για την εφαρμογή των διατάξεων αυτών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου