E-Lawyer: Πρόταση τροπολογίας για τα Ανοικτά Δεδομένα

Τετάρτη, Οκτωβρίου 15, 2014

Πρόταση τροπολογίας για τα Ανοικτά Δεδομένα

Το νομοσχέδιο για τα "Ανοικτά Δεδομένα" που πρόκειται να εισαχθεί για ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής παρουσιάζει ένα σοβαρό λάθος: δεν προβλέπει τον σωστό μηχανισμό για την επιβολή των δικαιωμάτων του πολίτη, όταν οι δημόσιες υπηρεσίες αρνούνται να χορηγήσουν έγγραφα (βλ. εδώ). Όσοι παρακολουθείτε e-lawyer γνωρίζετε ότι το θέμα αυτό, που σχετίζεται με το επίπεδο διαφάνειας της λειτουργίας του Δημοσίου, έχει απασχολήσει πολλές φορές.

Σήμερα καταθέτω δημόσια μία ολοκληρωμένη πρόταση για την διόρθωση του λάθους αυτού που σχετίζεται και με την σωστή ενσωμάτωση του ενωσιακού δικαίου.

ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ

“Ανοικτή διάθεση και περαιτέρω χρήση εγγράφων, πληροφοριών και δεδομένων του δημόσιου τομέα, τροποποίηση του ν.3448/2006 (Α' 57), προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2013/37/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, περαιτέρω ενίσχυση της διαφάνειας, ρυθμίσεις θεμάτων Εισαγωγικού Διαγωνισμού Ε.Σ.Δ.Δ.Α. και άλλες διατάξεις”

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. Σύμφωνα με το προτεινόμενο άρθρο 5, σε περίπτωση απορριπτικής αποφάσεως για χορήγηση εγγράφων προς περαιτέρω χρήση, οι έχοντες έννομο συμφέρον έχουν δικαίωμα να ασκήσουν ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. Επί της αποφάσεως του Γ.Ε.Δ.Δ. μπορεί να ασκηθεί αίτηση ακύρωσης ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου.

2. Ο εν λόγω μηχανισμός επιβολής είναι καταδικασμένος σε αποτυχία. Η αρμοδιότητα του Γ.Ε.Δ.Δ. να αποφαίνεται επί ενδικοφανών προσφυγών σε περιπτώσεις απόρριψης αιτημάτων για περαιτέρω χρήση εγγράφων του δημόσιου τομέα έχει ανατεθεί το πρώτον με το άρθρο 5 του Ν.3448/2006. Μετά από οκτώ (8) χρόνια ισχύος της εν λόγω αρμοδιότητας, η διαδικασία αυτή ασκήθηκε ελάχιστες φορές και με ισχνά αποτελέσματα για την ουσιαστική και πλήρη εφαρμογή του Ν.3448/2006, όπως προκύπτει από τις ίδιες τις Ετήσιες Εκθέσεις του Γ.Ε.Δ.Δ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το πεδίο αρμοδιοτήτων του Γ.Ε.Δ.Δ. αφορά κατά κύριο λόγο τον συντονισμό των ελεγκτικών σωμάτων του Δημοσίου και την επιβολή του πειθαρχικού δικαίου στα στελέχη του δημόσιου τομέα. Σε καμία χώρα της Ε.Ε. ο ομόλογος γενικός επιθεωρητής δημόσιας διοίκησης διαθέτει αρμοδιότητα να εξετάζει ενδικοφανείς προσφυγές κατά των απορριπτικών πράξεων επί αιτημάτων περαιτέρω χρήσης πληροφοριών δημόσιου τομέα. Πρόκειται για μια αρμοδιότητα ξένη προς τον ρόλο, αλλά και τις θεσμικές δυνατότητες του εν λόγω φορέα. Για τον λόγο αυτόν, το προτεινόμενο άρθρο 5 είναι επιτακτική ανάγκη να αναδιατυπωθεί, έτσι ώστε να καταργηθεί η εν λόγω αρμοδιότητα και να ανατεθεί σε ανεξάρτητο όργανο, με κατάλληλη τεχνογνωσία και με την δυνατότητα λήψης δεσμευτικών αποφάσεων, όπως ξεκάθαρα ορίζει το άρθρο 1 παρ. 4 της Οδηγίας 2013/37/ΕΕ. Αυτές οι τρεις προϋποθέσεις συνοδεύονται από μία ενδεικτική μνεία της Οδηγίας: το όργανο αυτό μπορεί να είναι είτε η Επιτροπή Ανταγωνισμού (η οποία όμως στην Ελλάδα δεν έχει την σχετική τεχνογνωσία), είτε η Εθνική Αρχή Πρόσβασης στα Έγγραφα (η οποία όμως στην Ελλάδα δεν υπάρχει), είτε η Δικαιοσύνη.

3. Η καλύτερη δυνατή συμμόρφωση προς το εν λόγω άρθρο της Οδηγίας προϋποθέτει την ίδρυση της Εθνικής Αρχής Πρόσβασης στα Έγγραφα, κατά το πρότυπο του “Information Commissioner”, ανεξάρτητης αρχής η οποία προέκυψε σε Ευρωπαϊκές χώρες από την μετεξέλιξη των ανεξάρτητων Αρχών Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, ύστερα από την ανάθεση σε αυτές και της αρμοδιότητας της εποπτείας εφαρμογής των νομικών διατάξεων για την πρόσβαση στα δημόσια έγγραφα και, εν γένει, της πρόσβασης στην δημόσια πληροφορία. Στο πλαίσιο του παρόντος, παρουσιάζουμε την κατάσταση που ισχύει σε σχέση με το θέμα αυτό σε άλλες χώρες (ΙΙ), εκθέτουμε τις παθογένειες από το υφιστάμενο πλαίσιο για την πρόσβαση στα δημόσια έγγραφα, καθώς και τις πρακτικές δυνατότητες για την θεσμοθέτηση του φορέα και στην Ελλάδα με την μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση πόρων και τον εξορθολογισμό της λειτουργίας της υπάρχουσας Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και (ΙΙΙ) προτείνουμε συγκεκριμένες νομικές διατάξεις που μπορούν να αντικαταστήσουν το άρθρο 5 του υπό συζήτηση νομοσχεδίου για την άμεση νομοθέτηση και υλοποίηση της εδώ υποστηριζόμενης βέλτιστης θεσμικής λύσης.

ΙΙ. Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΟΥ “INFORMATION COMMISSIONER”

4. Με βάση την Οδηγία 95/46, κάθε κράτος μέλος της Ε.Ε. είναι υποχρεωμένο να αναθέσει σε μία η περισσότερες αρχές που λειτουργούν “με πλήρη ανεξαρτησία” την παρακολούθηση, εποπτεία και επιβολή εφαρμογής της νομοθεσίας για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών. Το ίδιο ισχύει και για όλες τις χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης που έχουν κυρώσει το Πρόσθετο Πρωτόκολλο στην Σύμβαση 108. Αποτέλεσμα της εν λόγω ευρωπαϊκής νομοθεσίας είναι να λειτουργούν σε κάθε κράτος μέλος ανεξάρτητες “Αρχές Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα”, δηλαδή δημόσιες αρχές με αρμοδιότητα να παρακολουθούν την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, να δίνουν οδηγίες, να εκδίδουν κανονιστικές πράξεις και να επιβάλλουν κυρώσεις όταν, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν καταγγελίας, διαπιστώνουν παραβάσεις της νομοθεσίας περί προστασίας δεδομένων.

5. Σε ορισμένα κράτη οι εν λόγω “Αρχές” οργανώθηκαν ως πολυπρόσωπες επιτροπές ατόμων κύρους (κατά το πρότυπο της γαλλικής CNIL), ενώ σε άλλα κράτη η “Αρχή” οργανώθηκε ως μονοπρόσωπο διοικητικό όργανο (με έναν ή δύο αναπληρωτές) που προΐσταται μιας διοικητικής γραμματείας (κατά το πρότυπο του γερμανού Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων). Η επιλογή της οργάνωσης της Αρχής ως επιτροπής ακολουθείται από 23 χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης (Ανδόρα, Αυστρία, Βέλγιο, Βοσνία – Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Ισπανία, Κροατία, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Γαλλία, Ελλάδα, Ισλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μολδαβία, Μονακό, Νορβηγία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σουηδία), ενώ η επιλογή της μονοπρόσωπης αρχής ακολουθείται από 15 χώρες (Αλβανία, Κύπρος, Φινλανδία, Γεωργία, Γερμανία, Ελβετία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Μάλτα, Πολωνία, Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ηνωμένο Βασίλειο) . Η λύση του μονοπρόσωπου οργάνου επελέγη και ως προς την λειτουργία της αντίστοιχης αρχής που εποπτεύει την εφαρμογή της νομοθεσίας στα όργανα της Ε.Ε. και ονομάζεται “Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων”¹, συνεργαζόμενος με έναν “Αναπληρωτή Επόπτη” που επιλέγονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ε.Ε. κατόπιν πρότασης καταλόγου υποψηφίων που υποβάλλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η ίδια επιλογή έχει γίνει από το Συμβούλιο της Ευρώπης, με την θεσμοθέτηση του Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων². “Eπίτροπος Ιδιωτικότητας” υπάρχει επίσης στον Καναδά, στην Αυστραλία, στο Ισραήλ, στην Νέα Ζηλανδία και στο Χονγκ Κόνγκ.

6. Η συνάφεια της νομοθεσίας για την προστασία κι ελεύθερη κυκλοφορία προσωπικών δεδομένων με τα δικαιώματα πρόσβασης των πολιτών στα δημόσια έγγραφα, οδήγησε ορισμένα κράτη να αναθέσουν στους “Επιτρόπους Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων” την πρόσθετη αρμοδιότητα της επιβολής και του δεύτερου σκέλους, δηλαδή να είναι αρμόδιοι και για τον έλεγχο της πρόσβασης πολιτών στα έγγραφα. Έτσι, οι παλαιότεροι “Επίτροποι Προστασίας” ανέλαβαν και την παρακολούθηση των διατάξεων για την πρόσβαση των πολιτών στα δημόσια έγγραφα καθώς και για την περαιτέρω χρήση των εγγράφων αυτών. Με αυτό το νέο σύνολο αρμοδιοτήτων, συγκεντρώνεται στο πλαίσιο της ίδιας ανεξάρτητης αρχής η ολοκληρωμένη αποστολή της λήψης των αποφάσεων όταν οι πολίτες λαμβάνουν αρνητικές απαντήσεις από τις δημόσιες υπηρεσίες όσον αφορά τα αιτήματα των πρώτων για πρόσβαση σε έγγραφα και χορήγηση αντιγράφων. Καθώς ένας συνήθης λόγος απόρριψης των αιτημάτων αυτών από τις δημόσιες υπηρεσίες είναι “τα προσωπικά δεδομένα”, η συγκέντρωση σε μία ανεξάρτητη αρχή της διττής αρμοδιότητας (τόσο της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, όσο και της αρμοδιότητας να διατάσσεται η παράδοση των εγγράφων όταν το επιβάλλει ο νόμος) αποφεύγει από τον διπλασιασμό των διαδικασιών και τον κίνδυνο της έκδοσης αντιφατικών αποφάσεων, όταν η αρμοδιότητα δίνεται σε δύο διαφορετικές ανεξάρτητες αρχές. Ο κίνδυνος των αντιφατικών αποφάσεων ελλοχεύει όταν, για παράδειγμα, το αίτημα για τη χορήγηση των εγγράφων προς περαιτέρω χρήση απορρίπτεται και η υπόθεση οδηγείται από μεν την δημόσια υπηρεσία στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για γνωμοδότηση και από μεν τον πολίτη με ενδικοφανή προσφυγή προς τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.

7. Επί του παρόντος, ο θεσμός του Information Commissioner λειτουργεί σε 6 ευρωπαϊκά κράτη: Γερμανία³, Ελβετία⁴, Ηνωμένο Βασίλειο⁵, Ιρλανίδα⁶, Σερβία⁷, Σλοβενία⁸. Ο θεσμός υπάρχει επίσης στην Αυστραλία⁹ (όπου πρόκειται να ισχύσει μέχρι τέλους του 2014), στον Καναδά¹⁰, στην Σκοτία¹¹, ενώ στην Ινδία¹² και στο Μπαγκλαντές υπάρχει ενιαία επιτροπή και για τα δύο δικαιώματα.

ΙΙΙ. ΕΠΙΒΟΛΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

8. Στην Ελλάδα, η δυνατότητα του πολίτη να αξιώσει την εφαρμογή των διατάξεων για την πρόσβαση στα δημόσια έγγραφα και την χορήγηση αντιγράφων για περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα (Ν.2690/1999, Ν.1599/1986, Ν.3448/2006) υποβοηθείται με προσφυγή στον Συνήγορο του Πολίτη, με αίτηση στον αρμόδιο Εισαγγελέα Πρωτοδικών για έκδοση εισαγγελικής παραγγελίας, με ενδικοφανή προσφυγή στον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης σε περίπτωση απόρριψης αίτησης για περαιτέρω χρήση εγγράφων, με προσφυγή στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για τις περιπτώσεις που το έγγραφο περιλαμβάνει προσωπικά δεδομένα του αιτούντος και με προσφυγή στην Δικαιοσύνη.

9. Οι παραπάνω δυνατότητες παρουσιάζουν τα εξής κενά:

- η παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη είναι – και πρέπει να είναι - αμιγώς διαμεσολαβητική, χωρίς να παρουσιάζει νομική δεσμευτικότητα για την δημόσια υπηρεσία που αρνείται την χορήγηση εγγράφων (ενώ το άρθρο 1 παρ. 4 της Οδηγίας 2013/37/ΕΕ απαιτείται η προσφυγή να υποβάλλεται σε φορέα που εκδίδει νομικά δεσμευτικές αποφάσεις),

- η έκδοση εισαγγελικής παραγγελίας κατ΄ άρθρο 25 παρ. 4 (β) Ν.1756/1988 είναι μεν δεσμευτική, αλλά σύμφωνα με την Γνωμοδότηση 3/2009 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, εφόσον τα ζητηθέντα έγγραφα περιέχουν ευαίσθητα δεδομένα, θα πρέπει να υπάρχει άδεια της Αρχής για την χορήγησή τους¹³, επομένως θα δημιουργηθεί κενό εφαρμογής αν η αρμοδιότητα ανατεθεί στην Εισαγγελία,

- η ενδικοφανής προσφυγή ενώπιον του Γ.Ε.Δ.Δ. οδηγεί σε αρμοδιότητα του τελευταίου που αφορά μόνο την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα. Από το 2006 που ανατέθηκε η εν λόγω αρμοδιότητα στον Γ.Ε.Δ.Δ. έχει ασκηθεί ελάχιστες φορές μέχρι σήμερα και στις δύο τελευταίες ετήσιες εκθέσεις του (2012 και 2013) δεν αναγράφεται καν να έχει εκδοθεί σχετική απόφαση επί ενδικοφανούς προσφυγής, μολονότι μνημονεύεται γενικά η σχετική αρμοδιότητα,

- η προσφυγή στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, με τις αρμοδιότητες που αυτή έχει σήμερα, αφορά μόνο την πρόσβαση του υποκειμένου στα δεδομένα που το αφορούν, επομένως όχι σε όλα τα δημόσια έγγραφα (άρθρο 12 του Ν.2472/1997)

- η προσφυγή στην Δικαιοσύνη για την επίδειξη εγγράφου παρουσιάζει όλα τα προβλήματα καθυστέρησης κάθε αιτήματος δικαστικής προστασίας. Από την σχετική έρευνα νομολογίας στις γνωστές βάσεις δεδομένων δεν προκύπτει να έχουν καταγραφεί δικαστικές αποφάσεις για το θέμα της περαιτέρω χρήσης πληροφοριών του δημόσιου τομέα (ν.3448/2006), ενώ τα σχετικά αποτελέσματα αφορούν μόνο μερικές γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

10. Επιπλέον, με το άρθρο 25 του ν. 4210/2013 καταργήθηκαν οι Ειδικές Επιτροπές Ελέγχου Εφαρμογής της Νομοθεσίας που εξέταζαν αιτήματα καθυστέρησης χορήγησης εγγράφων κι επομένως δεν υπάρχει δυνατότητα εφαρμογής του δικαιώματος του άρθρου 10 παρ. 3 του Συντάγματος για καταβολή “ειδικής χρηματικής ικανοποίησης” όταν δεν χορηγούνται εμπροθέσμως τα έγγραφα. Το άρθρο 25 αναφέρει: “αιτήσεις για την καταβολή πλήρους αποζημίωσης, οι οποίες έχουν υποβληθεί και εκκρεμούν για εξέταση στις Ειδικές Επιτροπές Ελέγχου Εφαρμογής της Νομοθεσίας, καθώς και οι σχετικές αιτήσεις που υποβάλλονται από την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου αυτού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και εφεξής, διαβιβάζονται στα αρμόδια ελεγκτικά όργανα”. Ωστόσο, τα εν λόγω “αρμόδια ελεγκτικά όργανα” (δηλαδή τα σώματα ελέγχου της δημόσιας διοίκησης) δεν έχουν την αρμοδιότητα επιβολής καταβολής αποζημιώσεων κι επομένως το σχετικό συνταγματικό δικαίωμα του πολίτη δεν μπορεί να ασκηθεί παρά μόνον ίσως με δικαστική προσφυγή.

11. Από όλα τα ανωτέρω, διαπιστώνεται σημαντικό θεσμικό κενό στην διασφάλιση του δικαιώματος του πολίτη για πρόσβαση στα δημόσια έγγραφα και λήψη αντιγράφων για περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα, κατά τρόπον ώστε να παρακωλύεται η εφαρμογή του άρθρου 4 παρ. 4. της Οδηγίας 2003/98/ΕΚ όπως αυτό τροποποιήθηκε από το άρθρο 1 παρ. 4 της ενσωματούμενης Οδηγίας 2013/37/ΕΕ, κατά το οποίο:

“4. Κάθε απόφαση σχετικά με την περαιτέρω χρήση περιέχει αναφορά στα ένδικα μέσα σε περίπτωση που ο αιτών επιθυμεί να προσβάλει την απόφαση. Τα ένδικα μέσα περιλαμβάνουν τη δυνατότητα επανεξέτασης από αμερόληπτο φορέα επανεξέτασης, με την κατάλληλη εμπειρογνωμοσύνη, όπως η εθνική αρχή ανταγωνισμού, η εθνική αρχή για την πρόσβαση στα έγγραφα, ή η εθνική δικαστική αρχή, των οποίων οι αποφάσεις είναι δεσμευτικές για τον οικείο φορέα του δημόσιου τομέα.».

Επειδή η μετάφραση δεν είναι νομικά ακριβής (το πρωτότυπο δεν αναφέρεται σε “ένδικα μέσα”, αλλά γενικά σε “means of redress”, δηλαδή “μέσα αποκατάστασης”) παραθέτουμε και την αγγλική εκδοχή του νέου άρθρου:

“4. Any decision on re-use shall contain a reference to the means of redress in case the applicant wishes to appeal the decision. The means of redress shall include the possibility of review by an impartial review body with the appropriate expertise, such as the national competition authority, the national access to documents authority or a national judicial authority, whose decisions are binding upon the public sector body concerned.’.”

12. Οι ανωτέρω προϋποθέσεις της Οδηγίας δεν περιλαμβάνονται στο προτεινόμενο άρθρο 5 του νομοσχεδίου, με την ανάθεση της αρμοδιότητας στον Γ.Ε.Δ.Δ., για τους λόγους που εξηγήθηκαν. Μεγαλύτερη εμπειρία σε σχέση με την πρόσβαση σε δημόσια έγγραφα κατέχει η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα που λειτουργεί από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 στην Ελλάδα, καθώς και ο Συνήγορος του Πολίτη, ο οποίος όμως δεν εκδίδει νομικά δεσμευτικές αποφάσεις.

13. Για τους λόγους αυτούς, επιβάλλεται η αναδιάρθρωση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα κατά τα πρότυπα του Information Commissioner (“Επίτροπος Διαφάνειας και Προστασίας Δεδομένων”), ως μονοπρόσωπη ανεξάρτητη αρχή, κατά το άρθρο 9Α του Συντάγματος, με την δυνατότητα διορισμού δύο αναπληρωτών Επιτρόπων κατά την διαδικασία του άρθρου 101Α του Συντάγματος (ένας αναπληρωτής Επίτροπος για την Πρόσβαση στην Δημόσια Πληροφορία και ένας αναπληρωτής Επίτροπος για την Προστασία Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα) και με την μετακίνηση του απαραίτητου προσωπικού για την διευρυμένη στελέχωση της Γραμματείας της, από το επιστημονικό προσωπικό του Συνηγόρου του Πολίτη. Στον Επίτροπο Διαφάνειας και Προστασίας Δεδομένων μπορεί επίσης να ανατεθεί η αρμοδιότητα επιδίκασης της “ειδικής χρηματικής ικανοποίησης” που ασκούσαν οι καταργηθείσες Ειδικές Επιτροπές Ελέγχου Εφαρμογής της Νομοθεσίας. Κατ' αυτόν τον τρόπο θα καταστεί εκ νέου ενεργό το δικαίωμα των πολιτών που προβλέπει το άρθρο 10 παρ. 3 του Συντάγματος, για την εν λόγω ειδική χρηματική ικανοποίηση σε περιπτώσεις άπρακτης παρέλευσης προθεσμιών για την χορήγηση πληροφοριών από τις δημόσιες υπηρεσίες.

14. Πρέπει να σημειωθεί ότι η αναδιάρθρωση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα είναι αναγκαία και για λόγους που σχετίζονται με την αποτελεσματικότητα της επιτέλεσης της αποστολής της. Επί του παρόντος, με βάση το άρθρο 16 του Ν.2472/1997, η Αρχή αποτελείται από έναν Πρόεδρο με τον Αναπληρωτή του και έξι (6) μέλη με τους αναπληρωτές τους (σύνολο: δεκατέσσερα άτομα διοίκησης). Αυτό σημαίνει ότι η Αρχή είναι ένα δυσκίνητο συλλογικό διοικητικό όργανο που σημειώνει σημαντικές καθυστερήσεις στην εκπλήρωση των καθηκόντων του. Για τον λόγο αυτόν, ήδη από το έτος 2008 τροποποιήθηκε ο Κανονισμός Λειτουργίας της Αρχής¹⁴, ώστε αυτή να συνεδριάζει και σε Τμήματα, για λόγους επιτάχυνσης του έργου της. Ωστόσο και αυτή η λύση ήταν αμφισβητήσιμης επιτυχίας. H αναδιάρθρωση της Αρχής σε μονοπρόσωπο όργανο, δηλαδή σε Επίτροπο, με δύο αναπληρωτές θεματικούς Επιτρόπους, θα εξορθολογήσει σημαντικά τον τρόπο λειτουργίας της, αφαιρώντας πλήρως τις υποχρεώσεις συνεδριάσεων για την λήψη αποφάσεων και θα επιτρέψει την ομαλή υποδοχή της πρόσθετης αρμοδιότητας της εποπτείας των ρυθμίσεων για την πρόσβαση των πολιτών στα δημόσια έγγραφα και για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα.

15. Παράλληλα, η Αρχή επικουρείται στην λειτουργία της από μία Γραμματεία, η οποία λειτουργεί σε επίπεδο Διευθύνσεως κατά το άρθρο 20 παρ. 1 του Ν.2472/1997. Σύμφωνα, όμως, με την Ετήσια Έκθεση της Αρχής για το έτος 2013, η Αρχή εξακολουθεί να παρουσιάζει υποστελέχωση και συγκεκριμένα αναφέρεται ότι οι κενές οργανικές θέσεις όλων των τμημάτων της Αρχής ανέρχονται συνολικά σε τριάντα μία (31). Συνεπώς, η αναδιοργάνωση της Αρχής θα πρέπει να περιλαμβάνει και την μετακίνηση ανθρώπινου δυναμικού από άλλη υπηρεσία που έχει αποκτήσει την απαραίτητη τεχνογνωσία ως προς την πρόσβαση του κοινού στα δημόσια έγγραφα. Μια τέτοια υπηρεσία είναι ο Συνήγορος του Πολίτη, ο οποίος είναι άρτια στελεχωμένος με επιστημονικό προσωπικό, ο φόρτος εργασίας του οποίου θα μειωθεί με την ανάθεση της αρμοδιότητας για τον έλεγχο της πρόσβασης στα δημόσια έγγραφα στην Αρχή.

ΙΙΙ. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ

16. Προκειμένου να εφαρμοστεί πλήρως το δικαίωμα του άρθρου 1 παρ. 4 της Οδηγίας 2013/37/ΕΕ στην Ελληνική έννομη τάξη, λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω προβλημάτων που εντοπίζονται στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο, όσον αφορά την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα, αλλά και την εν γένει πρόσβαση πολιτών στα δημόσια έγγραφα, προτείνουμε το άρθρο 5 του νομοσχεδίου να αναδιατυπωθεί ως εξής.

“Άρθρο 5

Θεσμική εποπτεία πρόσβασης στα δημόσια έγγραφα και διασφάλισης της περαιτέρω χρήσης πληροφοριών του δημόσιου τομέα

1. Το άρθρο 15 του Ν.2472/1997 αντικαθίσταται ως εξής:

“Άρθρο 15

Σύσταση – αποστολή – νομική φύση

1. Συνίσταται ανεξάρτητη δημόσια αρχή με την επωνυμία “Επίτροπος Διαφάνειας και Προστασίας Δεδομένων”, με αποστολή την εποπτεία της εφαρμογής του παρόντος νόμου και άλλων ρυθμίσεων που αφορούν την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και των διατάξεων που αφορούν την πρόσβαση στα διοικητικά έγγραφα και την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα.

2. Ο Επίτροπος εξυπηρετείται από δική του γραμματεία. Ο Επίτροπος δεν υπόκειται σε οποιονδήποτε διοικητικό έλεγχο. Κατά την άσκηση των καθηκόντων του, ο Επίτροπος και οι Αναπληρωτές του απολαύουν προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας. Ο Επίτροπος εδρεύει στην Αθήνα και η εδαφική του αρμοδιότητα εκτείνεται στην Ελληνική Επικράτεια.

3. Οι απαιτούμενες πιστώσεις για την λειτουργία του Επιτρόπου εγγράφονται σε ειδικό φορέα που ενσωματώνεται στον ετήσιο Προϋπολογισμό της Βουλής των Ελλήνων. Διατάκτης της δαπάνης είναι ο Επίτροπος ή ο Αναπληρωτής του.

4. Όπου στον παρόντα νόμο ή σε οποιαδήποτε άλλη διάταξη αναφέρεται η “Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα” ή “ο Πρόεδρος της Αρχής” εφεξής νοείται ο Επίτροπος, κατ' απορρόφηση των σχετικών αρμοδιοτήτων.”

2. Το άρθρο 16 του Ν.2472/1997 αντικαθίσταται ως εξής:

“Άρθρο 16

Συγκρότηση

1. Ως Επίτροπος Διαφάνειας και Προστασίας Δεδομένων επιλέγεται πρόσωπο κύρους και εμπειρίας στον τομέα της πρόσβασης στην δημόσια πληροφορία και στην προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, σύμφωνα με το άρθρο 101Α του Συντάγματος.

2. Ο Επίτροπος επικουρείται από έναν Αναπληρωτή Επίτροπο Διαφάνειας και από έναν Αναπληρωτή Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, οι οποίοι επιλέγονται σύμφωνα με την ανωτέρω διαδικασία και με αντίστοιχα προσόντα.

3. Η λειτουργία του Επιτρόπου διέπεται από τις διατάξεις του Ν.3051/2002 και άλλων γενικών διατάξεων που εκάστοτε ισχύουν για τις συνταγματικά κατοχυρωμένες ανεξάρτητες αρχές.”

3. Το άρθρο 19 του Ν.2472/1997 αντικαθίσταται ως εξής:

“Άρθρο 19

Αρμοδιότητες, λειτουργία και αποφάσεις του Επιτρόπου

1. Ο Επίτροπος έχει τις εξής ιδίως αρμοδιότητες :

α) Εκδίδει δεσμευτικές διαταγές για την χορήγηση αντιγράφων εγγράφων ή πληροφοριών που τηρούνται από φορείς του δημόσιου τομέα, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν προσφυγής.

β) Εκδίδει οδηγίες προς τον σκοπό ενιαίας εφαρμογής των ρυθμίσεων που αφορούν την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και των ρυθμίσεων που αφορούν την πρόσβαση σε διοικητικά έγγραφα και την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα.

γ) Καλεί και επικουρεί τα επαγγελματικά σωματεία και τις λοιπές ενώσεις φυσικών ή νομικών προσώπων που διατηρούν αρχεία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στην κατάρτιση κωδίκων δεοντολογίας για την αποτελεσματικότερη προστασία της ιδιωτικής ζωής και των εν γένει δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών των φυσικών προσώπων στον τομέα της δραστηριότητάς τους.

δ) Απευθύνει συστάσεις και υποδείξεις στους υπεύθυνους επεξεργασίας ή τους τυχόν εκπροσώπους τους καθώς και σε κάθε φορέα του δημοσίου τομέα που διαχειρίζεται δημόσιες πληροφορίες και δίδει κατά την κρίση της δημοσιότητα σε αυτές.

ε) Χορηγεί τις άδειες που προβλέπουν οι διατάξεις του παρόντος νόμου και καθορίζει το ύψος των σχετικών παραβόλων.

στ) Καταγγέλλει τις παραβάσεις των διατάξεων του παρόντος νόμου, καθώς και των διατάξεων για την πρόσβαση στα διοικητικά έγγραφα και για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα στις αρμόδιες διοικητικές και δικαστικές αρχές.

ζ) Επιβάλλει τις κατά το άρθρο 21 του παρόντος νόμου διοικητικές κυρώσεις.

η) Αναθέτει στους Αναπληρωτές του τη διενέργεια διοικητικών εξετάσεων.

θ) Ενεργεί αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν καταγγελίας διοικητικούς ελέγχους στο πλαίσιο των οποίων ελέγχονται η τεχνολογική υποδομή και άλλα, αυτοματοποιημένα ή μη, μέσα που υποστηρίζουν την επεξεργασία των δεδομένων και την πρόσβαση σε δημόσιες πληροφορίες. Έχει προς τούτο δικαίωμα προσβάσεως στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και συλλογής κάθε πληροφορίας για τους σκοπούς του ελέγχου, χωρίς να μπορεί να της αντιταχθεί κανενός είδους απόρρητο. Κατ’ εξαίρεση, ο Επίτροπος δεν έχει πρόσβαση στα στοιχεία ταυτότητας συνεργατών που περιέχονται σε αρχεία που τηρούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για τη διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων. Τον έλεγχο διενεργεί ο Επίτροπος ή Αναπληρωτής του ή υπάλληλος του κλάδου των ελεγκτών της Γραμματείας, ειδικά προς τούτο εντεταλμένος από τον Επίτροπο. Κατά τον έλεγχο αρχείων που τηρούνται για λόγους εθνικής ασφαλείας, παρίσταται αυτοπροσώπως ο Επίτροπος.

ι) Γνωμοδοτεί για κάθε ρύθμιση που αφορά την επεξεργασία και προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα καθώς και την πρόσβαση σε διοικητικά έγγραφα ή την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα.

ια) Εκδίδει κανονιστικές πράξεις για τη ρύθμιση ειδικών, τεχνικών και λεπτομερειακών θεμάτων, στα οποία αναφέρεται ο παρών νόμος.

ιβ) Ανακοινώνει στη Βουλή παραβάσεις των ρυθμίσεων που αφορούν την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα καθώς και παραβάσεις που αφορούν το δικαίωμα πρόσβασης σε διοικητικά έγγραφα και περαιτέρω χρήσης της δημόσιας πληροφορίας.

ιγ) Συντάσσει κάθε χρόνο έκθεση για την εκτέλεση της αποστολής του κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος. Στην έκθεση επισημαίνονται και οι τυχόν ενδεικνυόμενες νομοθετικές μεταβολές στον τομέα της προστασίας του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα καθώς και του τομέα της πρόσβασης στα έγγραφα και της περαιτέρω χρήσης πληροφοριών του δημόσιου τομέα. Η έκθεση υποβάλλεται από τον Επίτροπο στον Πρόεδρο της Βουλής και τον Πρωθυπουργό και δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Επιτρόπου.

ιδ) Εξετάζει προσφυγές σχετικά με την εφαρμογή του νόμου για την πρόσβαση σε διοικητικά έγγραφα, για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα και την προστασία των δικαιωμάτων , όταν αυτά θίγονται από την επεξεργασία δεδομένων που τους αφορούν. Εξετάζει επίσης αιτήσεις του υπευθύνου επεξεργασίας με τις οποίες ζητείται ο έλεγχος και η εξακρίβωση της νομιμότητας της επεξεργασίας. Ο Επίτροπος μπορεί να θέτει στο αρχείο αιτήσεις ή παράπονα που κρίνονται προδήλως αόριστα, αβάσιμα ή υποβάλλονται καταχρηστικώς ή ανωνύμως. Ο Επίτροπος ενημερώνει τα υποκείμενα των δεδομένων και τους αιτούντες για τις ενέργειές της. Η προτεραιότητα εξέτασης των αιτήσεων, παραπόνων και ερωτημάτων εκτιμάται από τον Επίτροπο με κριτήριο τη σπουδαιότητα και το γενικότερο ενδιαφέρον του θέματος.

ιε) Συνεργάζεται με αντίστοιχες αρχές άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης σε ζητήματα σχετικά με την άσκηση των αρμοδιοτήτων της.

ιστ) Ασκεί ανεξάρτητο έλεγχο στο εθνικό τμήμα του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν, σύμφωνα με το άρθρο 114 παράγραφος 1 της Σύμβασης Εφαρμογής της Συμφωνίας Σένγκεν (ν. 2514/1997 ΦΕΚ 140 Α'), ασκεί τις αρμοδιότητες της εθνικής εποπτικής αρχής που προβλέπεται στο άρθρο 23 της Σύμβασης ΕΥΡΩΠΟΛ (ν. 2605/1998 ΦΕΚ 88 Α'), και τις αρμοδιότητες της εθνικής εποπτικής αρχής που προβλέπεται στο άρθρο 17 της Σύμβασης για τη χρήση της πληροφορικής στον τελωνειακό τομέα (ν. 2706/1999 ΦΕΚ 77 Α'), καθώς και τις αρμοδιότητες εποπτείας που προκύπτουν από οποιαδήποτε άλλη διεθνή συμφωνία.

2. Ο Επίτροπος καταρτίζει τον κανονισμό λειτουργίας του, με τον οποίο ρυθμίζονται ιδίως η κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των Αναπληρωτών του, η προηγούμενη ακρόαση των ενδιαφερομένων, θέματα πειθαρχικής διαδικασίας και ο τρόπος διεξαγωγής των κατά την περίπτωση η’ της παρ. 1 του παρόντος άρθρου ελέγχων.

3. Ο Επίτροπος τηρεί τα ακόλουθα μητρώα :

α) Μητρώο Αρχείων και Επεξεργασιών, στο οποίο περιλαμβάνονται τα αρχεία και οι επεξεργασίες που γνωστοποιούνται στον Επίτροπο.

β) Μητρώο Αδειών, στο οποίο περιλαμβάνονται οι άδειες που εκδίδει ο Επίτροπος για την ίδρυση και λειτουργία αρχείων που περιέχουν ευαίσθητα δεδομένα.

γ) Μητρώο Διασυνδέσεων, στο οποίο περιλαμβάνονται οι δηλώσεις και οι άδειες που εκδίδει ο Επίτροπος για τη διασύνδεση αρχείων.

δ) Μητρώο προσώπων που δεν επιθυμούν να περιλαμβάνονται σε αρχεία, τα οποία έχουν ως σκοπό την προώθηση προμήθειας αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών εξ αποστάσεως.

ε) Μητρώο Αδειών Διαβίβασης, στο οποίο καταχωρίζονται οι άδειες διαβίβασης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

στ) Μητρώο Απόρρητων Αρχείων, στο οποίο καταχωρίζονται, με απόφαση του Επιτρόπου ύστερα από αίτηση του εκάστοτε υπεύθυνου επεξεργασίας, αρχεία που τηρούν τα Υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Δημόσιας Τάξης καθώς και η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για τη διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων. Στο Μητρώο Απόρρητων Αρχείων καταχωρίζονται και οι διασυνδέσεις με ένα τουλάχιστον αρχείο της περίπτωσης αυτής.

4. Καθένας έχει πρόσβαση στα υπό στοιχεία α, β, γ, δ και ε μητρώα της προηγούμενης παραγράφου. Ύστερα από αίτηση του ενδιαφερόμενου και με απόφαση του Επιτρόπου είναι δυνατό να επιτραπεί εν όλω ή εν μέρει, η πρόσβαση και στο Μητρώο Απόρρητων Αρχείων. Ύστερα από αίτηση του υπεύθυνου επεξεργασίας ή του εκπροσώπου του και με απόφαση του Επιτρόπου είναι δυνατόν να απαγορευθεί, εν όλω ή εν μέρει, η πρόσβαση στο Μητρώο Αδειών Διαβίβασης, εφ’ όσον από αυτήν θα προέκυπτε κίνδυνος για την ιδιωτική ζωή τρίτου, την εθνική ασφάλεια, τη διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων και την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της χώρας που απορρέουν από διεθνείς συμβάσεις.

5. Ο Επίτροπος παρίσταται σε επιτροπές και ομάδες, συνεδριάσεις και συνόδους οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και άλλων διεθνών οργανισμών και οργάνων που προβλέπονται από διεθνείς συμβάσεις ή στις οποίες μετέχουν εκπρόσωποι αντίστοιχων αρχών άλλων χωρών. Ο Επίτροπος μπορεί να αναθέτει την εκπροσώπηση του σε Αναπληρωτή του ή και υπάλληλο του κλάδου ελεγκτών της Γραμματείας.

6. Στον Επίτροπο ανήκει η ευθύνη της λειτουργίας της καθώς και της λειτουργίας της Γραμματείας. Ο Επίτροπος μπορεί να εξουσιοδοτεί Αναπληρωτή του ή τον προϊστάμενο της Γραμματείας ή προϊστάμενο υπηρεσίας της Γραμματείας να υπογράφει με “εντολή Επιτρόπου” έγγραφα, εντάλματα πληρωμής ή άλλες πράξεις. Ο Επίτροπος είναι ο διοικητικός προϊστάμενος του προσωπικού της Γραμματείας, ασκεί την επ’ αυτού πειθαρχική εξουσία και μπορεί να επιβάλλει πειθαρχική ποινή το πολύ προστίμου ίσου προς το ήμισυ των μηνιαίων αποδοχών του εγκαλουμένου.

7. Οι κανονιστικές αποφάσεις του Επιτρόπου δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Οι λοιπές αποφάσεις του Επιτρόπου ισχύουν από την έκδοση ή την κοινοποίησή τους, τηρουμένων των διατάξεων σχετικά με το Πρόγραμμα Διαύγεια.

8. Ένδικα βοηθήματα κατά των αποφάσεων του Επιτρόπου μπορεί να ασκεί και το Δημόσιο. Το ένδικο βοήθημα ασκεί ο κατά περίπτωση αρμόδιος υπουργός. Σε κάθε δίκη που αφορά απόφαση του Επιτρόπου διάδικος είναι ο ίδιος. Η παράσταση στο δικαστήριο γίνεται είτε από μέλος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους είτε από Αναπληρωτή Επίτροπο ή ελεγκτή, που είναι δικηγόρος και ενεργεί με εντολή του Επιτρόπου χωρίς αμοιβή.

9. Κάθε δημόσια αρχή παρέχει τη συνδρομή της στον Επίτροπο.”

4. Στο άρθρο 20 του Ν.2472/1997 προστίθεται παράγραφος 12:

“12. Στην Γραμματεία του Επιτρόπου αποσπώνται είκοσι (20) ειδικοί επιστήμονες που υπηρετούν στην ανεξάρτητη αρχή “Συνήγορος του Πολίτη” και έχουν ασχοληθεί με υποθέσεις πρόσβασης σε έγγραφα ή και περαιτέρω χρήσης πληροφοριών του δημόσιου τομέα, με κοινή απόφαση του Επιτρόπου και του Συνηγόρου του Πολίτη και αποσπώνται με απόφαση του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Η απόσπαση διαρκεί πέντε έτη, οι αποσπασμένοι αμείβονται από τον φορέα προέλευσής τους και λαμβάνουν τον μισθό και τα επιδόματα της οργανικής τους θιέσης που δεν συνδέονται με την ενεργό άσκηση των καθηκόντων τους. Μετά τη λήξη της απόσπασης επανέρχονται αυτοδικαίως στην θέση τους. “

5. Το άρθρο 21 του Ν.2472/1997 αντικαθίσταται ως εξής:

“Άρθρο 21

Διοικητικές κυρώσεις

1. Ο Επίτροπος επιβάλλει στους υπεύθυνους επεξεργασίας ή στους τυχόν εκπροσώπους τους και στους κατά περίπτωση υπεύθυνους φορείς του δημόσιου τομέα τις ακόλουθες διοικητικές κυρώσεις, για παράβαση των υποχρεώσεών τους που απορρέουν από τον παρόντα νόμο και από κάθε άλλη ρύθμιση που αφορά την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα καθώς και από κάθε ρύθμιση που αφορά την πρόσβαση στα διοικητικά έγγραφα και την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα:

α) Προειδοποίηση, με αποκλειστική προθεσμία για άρση της παράβασης.

β) Πρόστιμο ποσού από 1.000 έως 100.000 ευρώ.

γ) Προσωρινή ανάκληση άδειας.

δ) Οριστική ανάκληση άδειας.

ε) Καταστροφή αρχείου ή διακοπή επεξεργασίας και καταστροφή, επιστροφή ή κλείδωμα (δέσμευση) των σχετικών δεδομένων.

2. Οι υπό στοιχεία β, γ, δ και ε διοικητικές κυρώσεις της προηγούμενης παραγράφου επιβάλλονται πάντοτε ύστερα από ακρόαση του υπεύθυνου επεξεργασίας ή του εκπροσώπου του. Είναι ανάλογες προς τη βαρύτητα της παράβασης που καταλογίζεται. Οι υπό στοιχεία γ, δ και ε διοικητικές κυρώσεις επιβάλλονται σε περιπτώσεις ιδιαίτερα σοβαρής ή καθ’ υποτροπή παράβασης. Πρόστιμο μπορεί να επιβληθεί σωρευτικά και με τις υπό στοιχεία γ, δ και ε κυρώσεις. Εάν επιβληθεί η κύρωση της καταστροφής αρχείου, για την καταστροφή ευθύνεται ο υπεύθυνος επεξεργασίας αρχείου, στον οποίο μπορεί να επιβληθεί και πρόστιμο για μη συμμόρφωση.

3. Τα ποσά των προστίμων της παρ. 1 μπορεί να αναπροσαρμόζονται με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, ύστερα από πρόταση του Επιτρόπου.

4. Οι πράξεις του Επιτρόπου με τις οποίες επιβάλλονται πρόστιμα συνιστούν εκτελεστό τίτλο και επιδίδονται στον υπεύθυνο επεξεργασίας ή τον τυχόν εκπρόσωπό του. Η είσπραξη των προστίμων γίνεται κατά τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ).

5. Ο Επίτροπος δύναται να εισηγείται την πειθαρχική δίωξη υπαλλήλου που παραβιάζει τις διατάξεις για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ή την πρόσβαση σε διοικητικά έγγραφα ή την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα.”

5. Προστίθεται άρθρο 21Α στον Ν.2472/1997:

“Άρθρο 21Α

Καταβολή ειδικής χρηματικής ικανοποίησης

1. Σε περίπτωση που φορέας του δημόσιου τομέα δεν τηρεί τις προθεσμίες που προβλέπει ο παρών νόμος καθώς και η νομοθεσία για την πρόσβαση στα διοικητικά έγγραφα και την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα, κάθε άμεσα θιγόμενος έχει το δικαίωμα να απευθυνθεί με αίτηση στον Επίτροπο για την έκδοση απόφασης για την καταβολή ειδικής χρηματικής ικανοποίησης, λόγω της βλάβης που του προκλήθηκε.

2. Το ύψος του καταβλητέου χρηματικού ποσού καθορίζεται από τον Επίτροπο, λαμβάνοντας ιδιαιτέρως υπόψη:

α. το χρονικό διάστημα της καθυστέρησης για την διεκπεραίωση της υπόθεσης,

β. το μέγεθος της περιουσιακής ζημίας και της ηθικής βλάβης που προκλήθηκε από την καθυστέρηση,

γ. τις συνθήκες στις οποίες οφείλεται η καθυστέρηση.

3. Η απόφαση του Επιτρόπου κοινοποιείται στον ενδιαφερόμενο, καθώς και στην υπηρεσία που δεν ενήργησε μέσα στην νόμιμη προθεσμία και αποτελεί εντολή καταβολής στον πολίτη του ορισθέντος ποσού. Αν η καταβολή δεν γίνει εντός μηνός από την κοινοποίηση της απόφασης της επιτροπής, το χρηματικό ποσό καταβάλλεται εντόκως. Ο τόκος υπολογίζεται για κάθε μήνα με το επιτόκιο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας που ισχύει για τις καταθέσεις επί προθεσμία ενός έτους. Η προκαλούμενη από την εφαρμογή του άρθρου αυτού δαπάνη βαρύνει τον φορέα της κατά την παρ. 1 υπηρεσίας, στον προϋπολογισμό του οποίου εγγράφονται οι αναγκαίες πιστώσεις. Όταν ο Επίτροπος αποφασίσει την επιβολή χρηματικού ποσού σε βάρος του οικείου φορέα, η υπόθεση εισάγεται στο αρμόδιο υπηρεσιακό συμβούλιο και, όπου δεν υπάρχει, στο διοικητικό συμβούλιο, για να εξετασθεί εάν υπάρχει υπαιτιότητα των υπαλλήλων. Αν διαπιστωθεί υπαιτιότητα υπαλλήλων κινείται σε βάρος τους η πειθαρχική διαδικασία σύμφωνα με τις διατάξεις του κάθε φορέα.

4. Με απόφαση των Υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομικών καθορίζεται ο τρόπος καταβολής του χρηματικού ποσού, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του άρθρου αυτού.”

___________________

1 European Data Protection Supervisor: www.edps.europa.eu

2 Data Protection Commissioner: http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/DataProtection/Commissioner_en.asp

3 Federal Commissioner for Data Protection and Freedom of Information: http://www.bfdi.bund.de/Vorschaltseite_DE_node.html

4 Federal Data Protection and Information Commissioner: http://www.edoeb.admin.ch/index.html?lang=en

5 Information Commissioner: http://ico.org.uk/

6 Office of the Information Commissioner: http://www.oic.gov.ie/en/

7 Commissioner for Information of Public Importance and Personal Data Protection: http://www.poverenik.rs/en.html

8 Information Commissioner: https://www.ip-rs.si/?id=195

9 Office of the Australian Information Commissioner: http://www.oaic.gov.au/

10 Office of the Information Commissioner of Canada: http://www.oic-ci.gc.ca/eng/home-accueuil.aspx

11 Scottish Information Commissioner: http://www.itspublicknowledge.info/home/ScottishInformationCommissioner.aspx