Σήμερα ξεκινά η 6μηνη προεδρία της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
Κατά κυριολεξία, η προεδρία είναι στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης που είναι και το σημαντικό πολιτικό όργανο της διοίκησης αυτού του οργανισμού, όπου θα προϊσταται ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης (πάντα η θέση πάει στον αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών). Υπάρχει βέβαια και η επί θητεία Γενική Γραμματέας του Οργανισμού, η Marija Pejčinović Burić.
Συχνά το Συμβούλιο της Ευρώπης συγχέεται εσφαλμένα με την Ευρωπαϊκή Ένωση (και το δικό της Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που είναι το κορυφαίο πολιτικό όργανο της Ε.Ε.). Όμως δεν έχει καμία σχέση, καθώς το Συμβούλιο της Ευρώπης ιδρύθηκε το 1949 και δεν αποτελείται από 28 κράτη μέλη, αλλά από 47, στα οποία περιλαμβάνονται και η Ρωσία, η Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν, η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία και άλλες χώρες. Είναι δηλαδή η "μείζων Ευρώπη".
Το 1956 ιδρύθηκε η Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης που σήμερα έχει 41 κράτη μέλη και χρηματοδοτεί προγράμματα κοινωνικής αλληλεγγύης. Πριν δύο μέρες, η Τράπεζα ενέκρινε δάνειο 200 εκατ. ευρώ για την Ελλάδα για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19: https://coebank.org/…/greece-ceb-supports-health-sector-wi…/
Το πιο γνωστό όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Αυτό δικάζει τα κράτη ύστερα από προσφυγές οποιουδήποτε ατόμου, μη κρατικής οργάνωσης ή και άλλου κράτους για παραβάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Η ΕΣΔΑ συμπληρώνει φέτος 70 χρόνια και μια από τις προτεραιότητες της Ελληνικής προεδρίας είναι ακριβώς αυτό το θέμα.
Μια μεγάλη σειρά από δικαιώματα που έχουμε σήμερα, δεν θα υπήρχαν εάν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου δεν είχε δικάσει τέτοιες υποθέσεις: η συνειδησιακή αντίρρηση στο στράτευμα, το σύμφωνο συμβίωσης για ομόφυλα ζευγάρια, η επιλογή ανάμεσα σε θρησκευτικό ή πολιτικό όρκο στα δικαστήρια χωρίς αποκάλυψη θρησκεύματος, η απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών χωρίς αρνητική δήλωση θρησκεύματος (υπόθεση στην οποία ήμουν συνήγορος των προσφευγόντων), η αποτροπή της διπλής επιβολής κυρώσεων για διοικητικές και ποινικές παραβάσεις, η απαγόρευση φυλετικού διαχωρισμού των μαθητών και πολλά άλλα. Με Πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ καταργήθηκε επίσης η θανατική ποινή στην ελληνική νομοθεσία.
Άλλο όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι η Κοινοβουλευτική Διάσκεψη, δηλαδή η συνέλευση βουλευτών των 47 κρατών που συνέρχονται και αποφασίζουν για διάφορα ζητήματα, όπως η επιλογή των δικαστών του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Το 1960 το Συμβούλιο της Ευρώπης θέσπισε τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, δηλαδή τον κατάλογο των κοινωνικών δικαιωμάτων που πρέπει να απολαμβάνουν τα άτομα στα κράτη μέλη. Για τον έλεγχο τήρησης ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Κοινωνική Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία επιλαμβάνεται αναφορών που υποβάλλουν συνδικαλιστικές ή άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις με ειδικό status. Το 1996 ο Χάρτης αναθεωρήθηκε, περιλαμβάνοντας και πιο σύγχρονα κοινωνικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στο περιβάλλον για το οποίο η Ελλάδα έχει καταδικαστεί από την Επιτροπή.
Το 1990 ιδρύθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης η Επιτροπή για την Δημοκρατία δια του Νόμου, η "Επιτροπή Βενετίας" που ασχολείται με θέματα δημοκρατίας στα κράτη μέλη και στις πολύτιμες εκθέσεις της συγκεντρώνει τις βέλτιστες πρακτικές για την λειτουργία του πολιτεύματος, των θεσμών, των κοινοβουλίων, των συνταγμάτων, των δημοψηφισμάτων κ.τ.λ.
Το 1994 ιδρύθηκε το Κογκρέσο των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Εκεί συνεδριάζουν οι αυτοδιοικητικοί (δήμαρχοι, περιφερειάρχες, σύμβουλοι) της Ευρώπης. Η δουλειά του Κογκρέσου δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή, αλλά τα τελευταία χρόνια αναγνωρίστηκε ως ευρωπαϊκή καλή πρακτική η λειτουργία του Κέντρου Logistics στην Περιφέρεια Αττικής. Το Κογκρέσο επέβαλε με σύστασή του και την λειτουργία Συνηγόρων του Δημότη σε δήμους και περιφέρειες στην Ευρώπης. Είχα την χαρά να συμβάλλω όταν υπηρετούσα από την θέση αυτή στην έρευνα του Κογκρέσου για την κατάσταση της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα το 2014.
Μέχρι το 1998 λειουργούσε στο Συμβούλιο της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπου προσέφευγαν τότε οι ενδιαφερόμενοι και η Επιτροπή εξέταζε το παραδεκτό των προσφυγών για παράβαση της ΕΣΔΑ. Μέσω της Επιτροπής έγινε ιδιαίτερα γνωστή στα τέλης της δεκαετίας του 1960 η κατάφωρη παραβίαση ανθρώπνων δικαιωμάτων από την δικτατορία στην Ελλάδα, ύστερα από προσφυγή τεσσάρων κρατών για βασανιστήρια και άλλες παραβάσεις της ΕΣΔΑ, σε μια υπόθεση που έγινε γνωστή ως "The Greek Case" και λόγω της οποίας η χούντα αναγκάστηκε να αποχωρήσει από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Με την μεταπολίτευση, η Ελλάδα έγινε και πάλι κράτος μέλος.
Μετά το 1998 η Επιτροπή Δικαιωμάτων καταργήθηκε και πλέον οι προσφυγές ασκούνται κατευθείαν στο ΕΔΔΑ, το οποίο εξετάζει και το παραδεκτό και την ουσία. Τότε ιδρύθηκε ως νέο θεσμικό όργανο ο Επίτροπος Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Συμβουλίου της Ευρώπης, ένα μονοπρόσωπο όργανο που παρακολουθεί την τήρηση της ΕΣΔΑ από τα κράτη μέλη, απευθύνει συστάσεις σε αυτά και συντάσσει εκθέσεις για το επίπεδο σεβασμού των δικαιωμάτων από τα κράτη, ενώ έχει δικαίωμα να ασκεί και παρέμβαση σε υποθέσεις ενώπιον του ΕΔΔΑ.
To νεότερο όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι η Συνέλευση των Διεθνών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, μέσα από το οποίο εκπροσωπείται και εκφράζεται η κοινωνία των πολιτών.
Κατά την πρόσφατη κρίση της πανδημίας COVID-19, το Συμβούλιο της Ευρώπης όρισε και πάλι το μέτρο της δημοκρατίας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου με ένα σχετικό κείμενο που αφορά τα μέτρα που οφείλουν να λάβουν τα κράτη σύμφωνα με την ΕΣΔΑ και την νομολογία του ΕΔΔΑ και των άλλων θεσμικών οργάνων.
Σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση της Ελλάδας, στόχος της Ελληνικής προεδρίας είναι να τηρηθούν αυτά τα ευρωπαϊκά πρότυπα και κατά την περίοδο της πανδημίας. Το λογότυπο πάντως θυμίζει "ματόχαντρο". Θα είναι για το γούρι...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου