O Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, Καθηγητής κ. Νικηφόρος Διαμαντούρος, φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα την Ειδική Έκθεσή του για την απουσία δημοσιότητας στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου της ΕΕ όταν αυτό ασκεί τις νομοθετικές του αρμοδιότητες.
Η έρευνα του Διαμεσολαβητή προέκυψε κατόπιν παραπόνου που κατέθεσε γερμανός Ευρωβουλευτής, ένα γερμανικό κόμμα και ένας αντιπρόσωπος της νεολαίας του ίδιου κόμματος.
Το νομικό επιχείρημα είναι ότι το Συμβούλιο, συνεδριάζοντας κεκλεισμένων των θυρών όταν ασκεί τη νομοθετική του αρμοδιότητα, παραβιάζει το άρθρο της 1§2 της Συνθήκης που αναφέρει ότι τα όργανα της Ένωσης λαμβάνουν αποφάσεις με όσο το δυνατό μεγαλύτερη δημοσιότητα, ανοικτότητα, διαφάνεια. Επομένως, κατά την εκτίμηση του Διαμεσολαβητή, η δράση του Συμβουλίου κατ' αυτό τον τρόπο συνιστά "κακοδιοίκηση" (maladministration). Κακοδιοίκηση υφίσταται όταν ένα δημόσιο όργανο αποτυγχάνει να ενεργήσει σύμφωνα με κανόνα ή αρχή που το δεσμεύει (Ορισμός του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, 2002).
Το Συμβούλιο όμως, επικαλείται το αντίθετο επιχείρημα, ότι βρίσκεται στη δική του διακριτική ευχέρεια να προσδιορίσει τον βαθμό δημοσιότητας μιας διαδικασίας, προβάλλοντας ότι το θέμα είναι πολιτικό και όχι νομικό. Ότι ο Διαμεσολαβητής, γι' αυτό το λόγο, είναι αναρμόδιος να επιληφθεί του θέματος. Και ότι η "διαφάνεια" που αναφέρει η Συνθήκη στο συγκεκριμένο άρθρο, λόγω της διατύπωσής του, αφορά την μελλοντική Ένωση και όχι το παρόν καθεστώς, σαν να είναι μια προγραμματική δήλωση κι όχι μια νομικά δεσμευτική αρχή...
http://www.euro-ombudsman.eu.int/special/pdf/en/032395.pdfΑπό την έκθεση του Διαμεσολαβητή κρατάω περισσότερο την πρώτη ανταπόκριση του Σολάνα, όταν το 2003 κατατέθηκε το παράπονο από τους γερμανούς: "Κρατήστε την υπόθεσή σας και θα την ξανασυζητήσουμε όταν θα έχουμε το Ευρωσύνταγμα". Γιατί το Ευρωσύνταγμα εισήγαγε τελείως διαφορετικές διαδικασίες δημοσιότητας όσον αφορά την νομοθεσία της Ένωσης.
Η απόρριψη του Ευρωσυντάγματος δίνει, λοιπόν, το επιχείρημα στο Συμβούλιο να επικαλείται το "πολιτικό" δικαίωμά του να κρατάει κλειστές τις νομοθετικές συνεδριάσεις του, παραπέμποντας εμμέσως, αλλά σαφώς, στα πρόσφατα δημοψηφίσματα που αμφισβήτησαν τις θεμελιώδεις συνταγματικές προοπτικές (το "μέλλον") της Ένωσης όπως περιλαμβάνονταν σε αυτο το κείμενο, μεταξύ των οποίων και η αρχή της διαφάνειας. Αυτήν την λαϊκή ετυμηγορία καρπώνεται σήμερα το Συμβούλιο, διαστρεβλώνοντας, κατά το δοκούν, το μήνυμα/νόημα των "όχι" στα σχετικά δημοψηφίσματα.
Φυσικά, ο Διαμεσολαβητής απέρριψε αυτή την εκδοχή, αναφέροντας ότι είναι θεμελιώδες δικαίωμα κάθε πολίτη να έχει πρόσβαση στις διαδικασίες ενός νομοθετικού οργάνου. Αυτή η αρχή, όμως, σεβαστή από όλα τα δημοκρατικά κράτη για τις εσωτερικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες, δυστυχώς δεν είναι κατοχυρωμένη -με τη σαφήνεια που τη διατυπώνει ο Διαμεσολαβητής- σε κάποιο δεσμευτικό για το Συμβούλιο νομικό κείμενο. Η δεσμευτικότητά της απορρέει, βέβαια, από τον θεμελιώδη χαράκτήρα της, αλλά η ρητή κατοχύρωση θα της προσέδιδε την υπεροχή του αδιαμφισβήτητου. Άλλη βαρύτητα έχει να διαγιγνώσκει την ύπαρξη μιας αρχής ο Διαμεσολαβητής κι άλλη θα είχε αν ήταν διατυπωμένη σε ένα συνταγματικό κείμενο που δεσμεύει το Συμβούλιο.
Παρόλη τη γνωστή εξέλιξη με το Ευρωσύνταγμα, ο Διαμεσολαβητής αναφέρει στην έκθεσή του ότι την εποχή της διερεύνησης του παραπόνου, τα κράτη μέλη είχαν συμφωνήσει πάνω στο κείμενο της Συνθήκης για τη θέσπιση Συντάγματος της Ευρώπης. Συνεπώς, οι αρχές του κειμένου αυτού είχαν κατ' αρχήν αποτελέσει τον κοινό τόπο μιας διακυβερνητικής συμφωνίας, με την επιφύλαξη της εσωτερικής επικύρωσης από κάθε χώρα. Επιπρόσθετα, ο Διαμεσολαβητής ερμηνεύει ως δεσμευτική την αρχή του άρθρου 1§2 της ΣυνθΕΕ και για το καθεστώς της παρούσας Ένωσης, καταλήγοντας στην Σύσταση: "Το Συμβούλιο της ΕΕ θα πρέπει να αναθεωρήσει την άρνησή του να αποφασίσει να συνεδριάζει δημόσια όταν ενεργεί ως νομοθετικό όργανο".
Και πάλι, όμως, μιλάμε για ερμηνεία. Και όταν για τόσο σημαντικά θεσμικά θέματα υπάρχει ανάγκη ερμηνείας επιβάλλεται είτε η αναθεώρηση είτε η δικαστική διάγνωση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου