Ένα δομικό χαρακτηριστικό των πολιτευμάτων των σοβιετικών δημοκρατιών αποτελούσε το αξίωμα ότι το σύνταγμα και ο νόμος προβλέπουν εξαντλητικά, αλλά και περιοριστικά, όλες τις ελευθερίες, τα δικαιώματα και τις δυνατότητες των πολιτών. Πέραν των όσων αναγράφονταν στην νομοθεσία και τις συνταγματικές διατάξεις, τίποτε άλλο δεν ήταν επιτρεπτό. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, στα καθεστώτα αυτά, ό,τι δεν προβλέπεται ρητά, κατηγορηματικά και νομοθετικά, απαγορεύεται. Επιτρέπεται μόνον ό,τι προβλέπει ο νόμος και τίποτε άλλο.
Αυτή είναι και η πιο θεμελιώδης πολιτειολογική διαφορά ανάμεσα σε αυτά τα καθεστώτα και τις "δυτικού τύπου" δημοκρατίες. Στην δεύτερη δηλαδή περίπτωση, η αρχή αναστρέφεται: ο νόμος θέτει ένα περίγραμμα, ένα πλαίσιο όχι εξαντλητικό, μέσα στο οποίο μπορεί να κινείται ο πολίτης αξιοποιώντας διάφορες δυνατότητες, εφόσον φυσικά δεν φτάνει, τα άκρα τα οποία σε κάθε περίπτωση καθορίζονται ρητά και κατηγορηματικά. Στο φιλελεύθερο κράτος δικαίου, ο περιορισμός του δικαιώματος είναι αυτός ο οποίος πρέπει να προσδιορίζεται εξαντλητικά, με σαφή, ρητό και κατηγορηματικό τρόπο. Ό,τι δεν απαγορεύεται από το νόμο με σαφή, ρητό και κατηγορηματικό τρόπο, επιτρέπεται.
Η επιλογή αυτή είναι ανάγλυφα κατοχυρωμένη στο ελληνικό Σύνταγμα. Σύμφωνα με το άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος, αφενός "όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιση και αποτελεσματιή άσκηση" των δικαιωμάτων του ανθρώπου και αφετέρου "οι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα είτε από το νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη αυτού και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας".
Εφόσον δηλαδή ένας περιορισμός δεν προβλέπεται απευθείας από το Σύνταγμα πρέπει να προβλέπεται από τον νόμο. Ο νόμος αυτός που προβλέπει περιορισμό σε συνταγματικό δικαίωμα δεν μπορεί να είναι ένα "σιωπηρό έθιμο", μία "ερμηνεία" ή μια "πάγια πρακτική" της διοίκησης.
Το ίδιο το Σύνταγμα αναφέρει στο άρθρο 72 ότι νομοσχέδια για την άσκηση και προστασία των ατομικών δικαιωμάτων καθώς και για την αυθεντική ερμηνεία των νόμων συζητούνται και ψηφίζονται από την Ολομέλεια της Βουλής. Δηλαδή τα περιγράμματα των ελευθεριών, οι περιορισμοί των ατομικών δικαιωμάτων, πρέπει να προβλέπονται ρητά, περιοριστικά, εξαντλητικά, με σαφήνεια και καθαρότητα από νόμους που ψηφίζει η Βουλή και μάλιστα σε Ολομέλεια (όχι τμήματα).
Σε αυτό το συνταγματικό καθεστώς και με δεδομένη την δομική πολιτειακή επιλογή του κράτους δικαίου, δεν υπάρχουν νόμοι που "ούτε απαγορεύουν, ούτε επιτρέπουν" την ενάσκηση αστικών δικαιωμάτων. Αν δεν υπάρχει νομοθετική διάταξη που ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής που ρητά να απαγορεύει, αλλά και να "σέβεται την αρχή της αναλογικότητας", τότε απαγόρευση και περιορισμός ενάσκησης ατομικού δικαιώματος δεν νοείται στην Ελληνική Δημοκρατία.
Συνεπώς, η προσπάθεια να εντοπιστεί η απαγόρευση συνταγματικού δικαιώματος στην "πρακτική, τη νομολογία, τις απόψεις επιφανών Συνταγματολόγων και άλλων νομικών", αλλά ακόμα και από τα "πρακτικά των συζητήσεων της Βουλής", καταρρέει ενόψει της απαίτησης του ίδιου του Συντάγματος για θέσπιση περιορισμού με νόμο, ψηφισμένο από την Ολομέλεια της Βουλής, που να σέβεται την αρχή της αναλογικότητας.
Εξάλλου, όπως είδαμε παραπάνω, όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική ενάσκηση των συνταγματικών δικαιωμάτων. Αν αυτοί οι περιορισμοί δεν υπάρχουν σε νόμο που ψήφισε η Ολομέλεια της Βουλής, τότε δεν μπορούν να περιορίσουν ατομικό δικαίωμα. Αν ο δήμαρχος, ως κρατικό όργανο δεν διασφαλίσει την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική ενάσκηση των δικαιωμάτων, παραβιάζει την συνταγματική του υποχρέωση.
Για την εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού βλ. επίσης τις Αρχές της Yogyakarta.
Επίσης σχετική ομάδα στο facebook.
6 σχόλια:
Απλά θα πρέπει να θυμόμαστε ότι αν για το συγκεκριμένο ζήτημα η θέση αυτή εξυπηρετεί για άλλα ίσως να είναι εφιάλτης. Η ερμηνευτική προσέγγιση πρέπει να είναι απρόσωπη και να ασκείται ανεξάρτητα από το πόσο προσφιλές μας είναι ένα θέμα. Ο γάμος των ομοφιλοφύλων ή η Ελεύθερη Συμβίωσή τους πρέπει να νομοθετηθεί. Και να ισχύσει. Κάποτε και ο νομοθέτης πρέπει να γίνεται δυσάρεστος σε κάποιες ομάδες.
σε μία ευνομούμενη πολιτεία, στη δημοκρατία, όπως ορθα επισημαίνεις, ο,τι δεν απαγορευεται ρητά ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ.
Οι εντολές των εισαγγελέων δεν αποτελουν πηγή δικαίου.
Επιτέλους σ'αυτη τη χωρα, δεν μπορεί ο καθένας, ανάλογα με την κοσμοθεωρεία του, να προβαίνει σε ερμηνεία των νόμων κατά το δοκούν.
Τα ομόφυλα ζευγάρια δεν εξαιρούνται από την προστασία του άρθρου 4 του Συνταγματος, αλλά και γενικότερα από την απαίτηση από την Πολιτεία, να νομοθετεί για να προστατευει τα δικαιωματα των πολιτων, και οχι να είναι αυτη η πηγη των διακρισεων.
Ελισαβετ
Νομίζω ότι ένα θέμα, το οποίο πρέπει να συζητηθεί, είναι οι συνέπειες, που απορρέουν από την τέλεση αυτών των γάμων. Δηλαδή, ένα ζευγάρι ομοφυλοφίλων πηγαίνει στο Ληξιαρχείο και ζητεί να καταχωριστεί ο γάμος του και να εκδοθεί Ληξιαρχική Πράξη Γάμου. ο Ληξίαρχος έχει υποχρέωση να την παραλάβει; Οι έγγαμοι ομοφυλόφιλοι έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν επίδομα γάμου; Αποκτούν κληρονομικά δικαιώματα σε περίπτωση, που ο σύντροφός τους αποβιώσει;
Με άλλα λόγια, συμφωνώ με τη λογική πως ό,τι δεν απαγορεύεται στη Δημοκρατία, επιτρέπεται αλλά τι γίνεται με τη συμμόρφωση των Αρχών απέναντι στο φαινόμενο των γάμων αυτών;
Τα ίδια δικαιώματα ισχύουν για όλους. Αφενός ο Νόμος και το Σύνταγμα δεν κάνουν διάκριση κι αφετέρου έχει διευκρινισθεί θετικά ότι όλα αυτά τα δικαιώματα, κοινωνικοασφαλιστικά, εργατικά κλπ αφορούν κάθε πολίτη ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού. Το σχετικό κείμενο που κωδικοποιεί τις αρχές του διεθνούς δικαίου είναι οι Αρχές της Yogyakarta, το οποίο μπορείτε να βρείτε στην ελληνική έκδοση στο http://arxesyogyakarta.wordpress.com
από όσα διάβασα στο προ-προηγούμενο blog post, ο υπουργός δικαιοσύνης έχει αναφέρει πως "Ο Νόμος [...] με τον οποίο καθιερώθηκε ο πολιτικός γάμος, σαφώς αφορά μόνο τα ετερόφυλα ζευγάρια, όπως έχει αποδειχθεί 25 χρόνια τώρα από την πρακτική, τη νομολογία, [...]"
Γνωρίζει κανείς σε ποια "νομολογία" αναφέρεται? Επειδή δεν έχω νομική παιδεία, μήπως μπορεί κανείς να μου πει αν καταλαβαίνω σωστά ότι ο όρος νομολογία αφορά στην ερμηνεία των νόμων από τα δικαστήρια, όπως αυτή προκύπτει απο τις αποφάσεις τους σε δικές?
Κάνοντας το "δικηγόρο του διαβόλου", αν ΚΑΙ ο υπουργός δικαιοσύνης δηλώνει επίσημα ότι ο νόμος "σαφώς δεν αφορά ετερόφυλα ζευγάρια" και αν υπάρχουν ΚΑΙ αποφάσεις δικαστηρίων που όντως συνηγορούν προς την ίδια κατεύθυνση τότε μήπως η παρούσα κρητική είναι προς λάθος κατεύθυνση? Μήπως θα ήταν καλύτερο να εστιάσουμε στα λογικά λάθη που οδήγησαν σε αυτό το λάθος συμπέρασμα τον υπουργό και το/τα δικαστήρια?
Εγκαταλείποντας το ρόλο του δικηγόρου του διαβόλου, η αλήθεια είναι πως το γεγονός ότι ο υπουργός τοποθετεί τα "25 χρόνια πρακτικής" ως πρώτο επιχείρημα στην αιτιολόγηση της θέσης του κλονίζει σοβαρά την εμπιστοσύνη μου στην κρίση του* (και επιπλέον δεν βοηθά ότι μπροστά στα μάτια του ίδιου υπουργού γίνονται και οι διώξεις υπαλλήλων που τέλεσαν τον/τους γάμους ως υπόλογους για "παράβαση καθήκοντος" κάτι που IMHO δείχνει έλλειψη μέτρου ή/και ψυχραιμίας).
off topic PS: αν έχει διαβάσει κανείς το βιβλίο "Πνευματική ιδιοκτησία & νέες τεχνολογίες" θα ήθελα την άποψή του στο κατά πόσο είναι κατάλληλο για άτομα χωρίς νομικές σπουδές.
_____________
* αλλά σε αυτό το σημείο θα πρέπει να απολογηθώ διότι δεν έχω διαβάσει τον σχετικό νόμο για να προσπαθήσω τουλάχιστον να αποκτήσω μια κάποια προσωπική άποψη.
Δημοσίευση σχολίου