Η άρση της ανωνυμίας των blogger

Από τον Αυγουστο του 2005 που είμαι στο blogging ακούω συνέχεια για σχέδια άρσης της ανωνυμίας, για νομοθεσία που θα καταργεί το απόρρητο και για κυβερνητικές επιθέσεις εναντίον της ελευθερίας της έκφρασης. Οι ελάχιστες γνωστές περιπτώσεις, ωστόσο που οδήγησαν σε άρση του απορρήτου βασίστηκαν στην σχετική νομοθεσία του 1994, αφήνοντας βέβαια και ερωτηματικά για την ουσιαστική τήρησή της.

Καμία κυβέρνηση δεν προχώρησε όντως σε θεσμοθέτηση άρσης της ανωνυμίας, ιδίως ύστερα από τις γνωμοδοτήσεις των Εισαγγελέων του Αρείου Πάγου, οι οποίοι μπορεί μεν να θεώρησαν ότι στην ουσία δεν χρειάζεται άρση του απορρήτου για να αναζητήσεις τα ηλεκτρονικά ίχνη που θα οδηγήσουν σε ταυτοποίηση προσώπων, αλλά τελικά οι συγκεκριμένες γνωμοδοτήσεις δεν έχουν καμία εφαρμογή όσον αφορά τα ιστολόγια. Η πλειοψηφία των ελληνόφωνων blogs βασίζεται σε πλατφόρμες εταιριών που διέπονται από το δίκαιο των Η.Π.Α., οπότε όταν ο μηνυτής πηγαίνει με την γνωμοδότηση του Εισαγγελέα στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος θεωρώντας ότι θα βρει τον ψευδώνυμο μπλόγκερ ακόμα και για περιπτώσεις συκοφαντικής δυσφήμησης, οι αστυνομικοί τον ενημερώνουν ότι οι γνωμοδοτήσεις του Αρείου Πάγου δεν έχουν καμία απολύτως αποτελεσματικότητα, αφού η Google λ.χ. αποκλείεται για φερόμενη δυσφήμηση να δώσει στοιχεία όπως το I.P. του συνδρομητής της - blogger, ώστε στην συνέχεια να ταυτοποιηθεί ο συνδρομητής της ελληνικής εταιρίας - παρόχου.

Ακόμη λοιπόν κι αν η κυβέρνηση περάσει μια νομοθεσία πάνω στην λογική των γνωμοδοτήσεων των εισαγγελέων του Αρείου Πάγου, αυτή θα έχει την ίδια αξία με όλα τα παραπάνω. Ακόμη κι αν περιλάβει την συκοφαντική δυσφήμηση στα αδικήματα για τα οποία προβλέπεται η άρση του απορρήτου, η πρακτική αποτελεσματικότητά της θα είναι ισχνή και θα εφαρμόζεται σε περιορισμένες ελληνικές περιπτώσεις. Εξάλλου, εάν θέλουμε να βρούμε απλώς ποιος είναι ο κάτοχος ενός domain name σε ".gr" και με το ισχύον καθεστώς (βλ. κανονισμο της ΕΕΤΤ), αρκεί μια απλή εισαγγελική παραγγελία προς την ανεξάρτητη αρχή, η οποία θα ενημερώσει τον αιτούντα για τον δηλωμένο κάτοχο του domain name.

Οι "αστυνομικές" λύσεις δεν μπορούν λοιπόν να είναι εφικτές. Βεβαίως το κράτος δεν μπορεί να παραμένει με τα χέρια σταυρωμένα όταν παραβιάζονται δικαιώματα μέσα από οχετούς λάσπης και προφανώς η συκοφαντική δυσφήμηση αποτελεί ένα ποινικό αδίκημα που πρέπει να διώκεται και οι δράστες να καταδικάζονται. Αλλά ειδικά στο Διαδίκτυο, πρέπει να ληφθεί υπόψη η πολλαπλή διάχυση της ευθύνης ανάμεσα σε περισσότερους φορείς δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Κατά τη γνώμη μου, η μόνη πρακτική λύση για αυτές τις περιπτώσεις στις οποίες ο νομοθέτης μπορεί όντως να παρέμβει είναι οι Όροι Χρήσης των φορέων παροχής υπηρεσιών κοινωνίας της πληροφορίας. Υπάρχει βέβαια σχετική νομοθεσία που ρυθμίζει και την δική τους ευθύνη (λ.χ. το π.δ. 131/2003), αλλά πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια και πιο συγκεκριμένα δικαιώματα για τους θιγόμενους. Όταν καταγγέλλει κάποιος δυσφημηστικό περιεχόμενο πρέπει να ενεργοποιείται άμεσα ένας εσωτερικός εταιρικός μηχανισμός νομικού ελέγχου, ο οποίος θα αποφασίζει εάν η εταιρία θα συμμορφωθεί με το αίτημα του θιγόμενου ή εάν θα αναλάβει το κόστος να διατηρήσει την όποια προσβολή καθώς και την μετακυλιόμενη ευθύνη. Αυτά μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο προσεκτικής αλλά και αποτελεσματικής νομοθέτησης, ορίζοντας συγκεκριμένα ελάχιστα περιεχόμενα που θα πρέπει να έχουν οι Όροι Χρήσης. Μπορεί αρχικά η πρακτική τους αξία σε εθνικό επίπεδο να είναι μικρή, αλλά να μια ωραία ιδέα για να προτείνει και το χειμαζόμενο κράτος - μέλος κάποια νομοθετική πρωτοβουλία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε ένα ζήτημα που απασχολεί το σύνολο του πολιτισμένου κόσμου όσον αφορά την καλύτερη διάρθρωση αντιτιθέμενων ανθρώπινων δικαιωμάτων στο Διαδίκτυο.