Οι απόψεις των βουλευτών για το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο

Στις 13 Δεκεμβρίου 2011 συνεδρίασε η αρμόδια Επιτροπή της Βουλής για την συζήτηση του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου που θα οδηγηθεί προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής. Από τις τοποθετήσεις των βουλευτών προκύπτουν πολύ ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις για το πώς αντιλαμβάνονται τα κόμματα, αλλά και οι συγκεκριμένοι ομιλητές και ομιλήτριες το θεσμικό πλαίσιο της καταπολέμησης του ρατσισμού και της ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου.

Η εισηγήτρια της πλειοψηφίας κ. Βασιλική Τσόνογλου-Βυλλιώτη, πέρα από τα γνωστά, ανέφερε και ότι οι ρυθμίσεις του Ν.927/1979 υπήρξαν ανεπαρκείς όπως κατέδειξε και η πάγια νομολογιακή πρακτική.

Η εισηγήτρια της Ν.Δ. κ. Φωτεινή Πιπιλή ξεκίνησε με μια ερώτηση νομικής φύσεως προς τον Υπουργό, δηλαδή εάν θα υπάρξουν κυρώσεις, σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν ενσωματώσει τη σχετική Απόφαση της ΕΕ. Ο Υπουργός κ. Μιλτιάδης Παπαϊωάννου επισήμανε επ' αυτού ότι υπάρχουν ήδη δύο ειδοποιήσεις από την Ε.Ε. ότι η Ελλάδα έχει καθυστερήσει και ότι υπάρχει ο κίνδυνος να επιβληθούν κυρώσεις. Μετά από αυτή την πληροφόρηση, η κ. Πιπιλή είπε ότι λυπήθηκε που αποσύρθηκε το νομοσχέδιο του κ. Καστανίδη όπως ήταν, "γιατί έχασα την ευκαιρία ως φυσική ξανθιά να έχω τη δυνατότητα να προσφεύγω σε οποιονδήποτε μεταδίδει ανέκδοτα εναντίον των ξανθών γυναικών, υποστηρίζοντας εμμέσως ότι είμαστε ηλίθιες. Έτσι ήταν το παλιό νομοσχέδιο. Γνωρίζω το δικό σας κύριε Υπουργέ, έχει ουσιαστικές αλλαγές".

Η ατυχής ελαφρότητα της εισηγήτριας της Ν.Δ. μαρτυρά ίσως μια πρόχειρη ανάγνωση του αρχικού νομοσχεδίο του κ. Καστανίδη. Αλλά και τον μάλλον επιφανειακό τρόπο με τον οποίο η βουλευτής κ. Πιπιλή αντιμετωπίζει ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως ο ρατσισμός και η ξενοφοβία. Δεν λέω να μην κάνει χιούμορ, αλλά και αυτό το χιούμορ είναι ενδεικτικό.

Στη συνέχεια, η κ. Πιπιλή είπε ότι δεν πρέπει να δώσουμε στον καθένα την ευκαιρία να θεωρήσει ότι οι Έλληνες είναι ρατσιστές και αναφέρει ότι προσφάτως "το σύνολο της κοινής γνώμης, όπως εκφράστηκε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ήταν κατηγορηματικά αντίθετο και υπερπροστατευτικό σε αυτά που έγιναν στην συναγωγή στα Χανιά της Κρήτης και να τιμήσουμε και την ελληνική πολιτεία, η οποία μέσω της τοπικής αστυνομίας στην Κρήτη και εν συνεχεία τη δικαιοσύνη, αυτούς τους τρεις αχαρακτήριστους βέβληλους τους συνέλαβε και θυμίζω ότι ήταν Αμερικανοί ή Ελληνοαμερικανοί" (και φυσικά όχι Έλληνες). Έπειτα, η βουλευτής εξέφρασε την αντίθεσή της με τον όρο "πολυπολιτισμικότητα" και δήλωσε ότι ο όρος έχει βγει από το λεξιλόγιο χωρών όπως το Βέλγιο και η Γαλλία κι ότι δεν υπάρχει "πολυπολιτισμικότητα", ενώ υπάρχει η "ελληνικότητα, η βρετανικότητα, η γαλλικότητα, η ιταλικότητα". Η βουλευτής διαφωνεί με την αρμοδιότητα του ΕΣΡ να επιβάλλει κυρώσεις (μολονότι, βέβαια, αυτό είναι συνταγματικά επιβεβλημένο από το άρθρο 15 όσον αφορά την ραδιοτηλεόραση), αναφέροντας ότι η δικαιοσύνη χρειάζεται στήριξη, χωρίς άλλους ενδιάμεσους. Ανέφερε ότι "υπάρχουν κλίκες και ομάδες δικηγόρων μη κυβερνητικών οργάνωσεων, οι οποίες καραδοκούν για προσπορισμό πολιτικού ή οικονομικού οφέλους, να παίρνουν τέτοιου είδους περιπτώσεις, δηλαδή αν ειπωθεί ένα ανέκδοτο σε κάποιο ραδιόφωνο ή έγινε κάποια αιχμή, για παράδειγμα για τους ομοφυλόφιλους... Προσέξτε το γιατί έχουμε υποστεί πολλά από μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες εκμεταλλεύονται και διάφορα άλλα θέματα που άπτονται άλλων Υπουργείων και άλλων Επιτροπών, μην τους ανοίξουμε την όρεξη και δημιουργηθούν διάφορα προβλήματα". Αναρωτιέμαι ποια είναι τα "πολλά" που έχει υποστεί η κ. Πιπιλή από ΜΚΟ και τους δικηγόρους τους. Στη συνέχεια, η βουλευτής διαφωνεί με την αναφορά στην λέξη "μίσος" και αναρωτιέται αν "θα συλλαμβάνουμε ή θα καταδικάζουμε ένα συναίσθημα". Στην κατακλείδα, η κ. Πιπιλή ανησυχεί μήπως η ψήφιση αυτού του νομοσχεδίου σημάνει μια παραδοχή ότι οι Έλληνες είναι ρατσιστές.

Ας σημειώσουμε, πρωτ' απ' όλα, οι αποδέκτες του νομοσχεδίου (δηλ. οι εν δυνάμει δράστες) δεν είναι "οι Έλληνες", αλλά καθένας ο οποίος δεσμεύεται από το Ελληνικό ποινικό δίκαιο. Επομένως, οι ενστάσεις της βουλευτή είναι αβάσιμες νομικά, αφού το νομοσχέδιο δεν στοχοποιεί κάποια συγκεκριμένη εθνική ομάδα, αλλά αφορά κάθε δράστη καθώς και κάθε θύμα. Εξάλλου, εάν ακολουθούσαμε το σκεπτικό της κ. Πιπιλή θα έπρεπε να καταργηθεί όλος ο Ποινικός Κώδικας, αφού "οι Έλληνες" δεν είναι κλέφτες, ληστές, συκοφάντες, βιαστές κλπ. Γενικώς, κάθε φορά που ανοίγει ένας διάλογος για την καταδίκη του ρατσισμού, στην πραγματικότητα καταλήγουμε να συζητάμε για την σκοπιμότητα του ποινικού δικαίου, γεγονός που αφορά όμως μια άλλη, γενικότερη συζήτηση κι όχι αυτήν εδώ. Έπειτα, οι απόψεις ότι θα συλλαμβάνονται τα "συναισθήματα" και θα καταδικάζονται τα "ανέκδοτα" είναι πραγματικά αστείες και δείχνουν άγνοια για το ποιες υποθέσεις έχουν φτάσει στα δικαστήρια και το ποια είναι τα πραγματικά προβλήματα που αφορούν τον φυλετικό και κοινωνικό ρατσισμό.

Κατόπιν, το λόγο πήρε ο κ. Καστανίδης, ο οποίος έδωσε στη δημοσιότητα το αρχικό νομοσχέδιο όταν ήταν Υπουργός Δικαιοσύνης. Ζήτησε να μην λέγεται "νομοσχέδιο Καστανίδη", επειδή δεν το είχε εισάγει ο ίδιος στη Βουλή, κι επισήμανε ότι δεν είναι δυνατόν με αυτό το νομοσχέδιο να διωχθεί κανένα "φρόνημα" και συναίσθημα, επειδή υπάρχουν πολλές δικλείδες ασφαλείας.

Στη συνέχεια, το λόγο πήρε ο ειδικός αγορητής του Κ.Κ.Ε. κ. Σκυλλάκος, ο οποίος είπε ότι ως κόμμα θα καταψηφίσουν το νομοσχέδιο, αλλά δεν έχουν αποφασίσει ακόμη αν θα δηλώσουν "παρών" ή θα ψηφίσουν "κατά". Ο κ. Σκυλλάκος είπε ότι το νομοσχέδιο χειροτερεύει το καθεστώς σε σχέση με το παρελθόν, δηλαδή με το ν.927/1979. Στο σημείο αυτό, ο ειδικός αγορητής έκανε μια εύστοχη παρατήρηση: ότι με το νομοσχέδιο η το αξιόποινο προϋποθέτει οι πράξεις να μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την δημόσια τάξη ή να ενέχουν απειλή για τη ζωή ή την ελευθερία ή την σωματική ακεραιότητα των ως άνω προσώπων. "Δυσκολεύει τον εισαγγελέα και δυσκολεύει το να ασκηθεί ποινική δίωξη". Στη συνέχεια όμως ο κ. Σκυλλάκος αναφέρει ότι "στο προηγούμενο καθεστώς ποινικοποιείτο (...) όποιος δεν προμήθευε αγαθά, δηλαδή πήγαινε για παράδειγμα στο σούπερ μάρκετ κι εκεί ο πωλητής αρνιόταν να του δώσει τρόφιμα ή να του παράσχουν υπηρεσίες, ποινικοποιείτο η συμπεριφορά άρνησης. Αυτά εξαιρούνται τώρα και έχουν καταργηθεί".

Στο σημείο αυτό είναι προφανές ότι ο βουλευτής ξεχνάει τον Ν.3304/2005, ο οποίος στο άρθρο 16 ποινικοποιεί την άρνηση προμήθειας αγαθών και παροχής υπηρεσιών για λόγους αθέμιτων διακρίσεων. Και βέβαια ούτε και ο Υπουργός δίνει την σωστή απάντηση, γιατί του επισημαίνει ότι αυτά τα λέει ο Αγορανομικός Κώδικας, ενώ το θέμα αφορά το θεσμικό πλαίσιο της ίσης μεταχείρισης.

Στη συνέχεια, ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ διαφωνεί κάθετα με την ποινικοποίηση της άρνησης γενοκτονιών, γιατί θεωρεί ότι αυτά είναι θέματα διαφορετικών πολιτικών τοποθετήσεων. Επισημαίνει όμως και ότι το νομοσχέδιο εξαιρεί από την εφαρμογή του τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου από την διάταξη για τα νομικά πρόσωπα: "αυτοί μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν, χωρίς καμία συνέπεια: ρατσισμό, ξενοφοβία, να παραβιάζουν την νομοθεσία". Δεν είναι ακριβώς έτσι, γιατί τα ν.π.δ.δ. δεσμεύονται από τον Ν.3304/2005, ενώ το νομοσχέδιο προβλέπει και την επιβαρυντική περίσταση για την τέλεση των αξιόποινων πράξεων από τους δημόσιους υπαλλήλους. Αλλά όντως, το κενό ως προς την ευθύνη των νομικών προσώπων υπάρχει στη διατύπωση του εν λόγω άρθρου του νομοσχεδίου.

'Επειτα, ο λόγος δόθηκε στον ειδικό αγορητή του ΛΑ.Ο.Σ. κ. Α.Πλεύρη, ο οποίος είπε ότι το κόμμα του θα καταψηφίσει το νομοσχέδιο για δύο λόγους: για την αναφορά στην "πολυπολιτισμική κοινωνία" και για τον περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης. Ο κ. Πλεύρης προχώρησε σε μια νομική ανάλυση, με αναφορές στο Σύνταγμα, αλλά παρακάμπτει τελείως τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, κυρίως με βάση τη Διεθνή Σύμβαση για την εξάλειψη κάθε μορφής φυλετικών διακρίσεων, η οποία στο άρθρο 4 επιβάλλει να υπάρχει σχετικό ποινικό αδίκημα που τιμωρεί ιδέες και δηλώσεις που προσβάλλουν λόγω φυλετικής καταγωγής, καθώς και το Διεθνές Σύμφωνο των Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων που επιβάλλει στο άρθρο 20 παρ. 2 την νομοθετική απαγόρευση τέτοιων επικλήσεων μίσους. Έπειτα, ο βουλευτής διατυπώνει μια ένσταση σχετικά με την διοικητική κύρωση που μπορεί να επιβληθεί σε νομικό πρόσωπο, κατόπιν γνωμοδότησης της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ενώ ακόμη υπάρχει το τεκμήριο της αθωότητας. Η ένσταση είναι εσφαλμένη: το τεκμήριο της αθωότητας θα αφορά τα τυχόν φυσικά πρόσωπα που κατηγορούνται κι όχι βέβαια το νομικό πρόσωπο που πρόκειται για διαφορετική νομική οντότητα και δεν καλύπτεται από το τεκμήριο της αθωότητας που απολαμβάνει το φυσικό πρόσωπο στο επίπεδο του ποινικού δικαίου. Η αιτίαση του βουλευτή ότι ενώ η Απόφαση της ΕΕ αναφέρεται σε καταδίκη "ορισμένων μορφών" ρατσισμού, ενώ το νομοσχέδιο είναι γενικό, παρορά ότι ο αρ. 10 του Προοίμιου της Απόφασης της ΕΕ αναφέρει:

"Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο δεν εμποδίζει κράτος μέλος να θεσπίζει διατάξεις εθνικού δικαίου με τις οποίες επεκτείνεται το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 1 παράγραφος 1 στοιχεία γ) και δ) σε εγκλήματα που απευθύνονται εις βάρος ομάδας προσώπων, η οποία προσδιορίζεται βάσει άλλων κριτηρίων εκτός από εκείνα της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, των γενετικών καταβολών ή της εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, όπως είναι αυτά της κοινωνικής θέσης ή των πολιτικών πεποιθήσεων."

Ο ειδικός αγορητής του ΛΑ.Ο.Σ. τέλος, δήλωσε ότι θα καταψηφίσει το νομοσχέδιο, το οποίο θεωρεί ότι θα έπρεπε να περάσει και από το νέο Υπουργικό Συμβούλιο, αλλά το κόμμα του θα κάνει επισημάνσεις και για τροποποιήσεις άρθρων.

Στη συνέχεια, ο λόγος δόθηκε στον ειδικό αγορητή του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. κ. Β.Μουλόπουλο, ο οποίος χαρακτήρισε το νομοσχέδιο "επικίνδυνο και ατελέσφορο", παρόλο που ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α έχει κατ' επανάληψη εκφραστεί υπέρ της επέκτασης του πεδίου εφαρμογής του Ν.927 ώστε να περιλαμβάνει και τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου!!! Ο βουλευτής θεωρεί ότι το νομοσχέδιο εγκυμονεί τον κίνδυνο του περιορισμού της ελευθερίας της έκφρασης και της διακίνησης ιδεών, δικαιώματα κατοχυρωμένα σε διεθνή δεσμευτικά κείμενα. Μίλησε επίσης για "άνεμο λογοκρισίας" που "φυσά ανησηχυτικά για απόψεις που θεωρούνται κοινωνικά μη αποδεκτές". Ωστόσο, ο βουλευτής δεν αναφέρθηκε στην Διεθνή Σύμβαση για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων, ούτε στο Διεθνές Σύμφωνο των Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων, το οποίο ξεκάθαρα στο άρθρο 20 παρ. 2 αναφέρει ότι "κάθε επίκληση εθνικού, φυλετικού ή θρησκευτικού μίσους, που αποτελεί υποκίνηση διακρίσεων, εχθρότητας ή βίας απαγορεύεται από το νόμο". Ο κ. Μουλόπουλος αναφέρει ότι, με βάση αυτό το νομοσχέδιο θα μπορούσε να κινδυνεύει και ο Μαρξ επειδή μίλησε για ταξικό μίσος: "σύμφωνα με αυτό το νομοσχέδιο, θα μπορούσαμε, να βάλουμε τον Μαρξ στην φυλακή ή έναν Μαρξιστή καθηγητή στο πανεπιστήμιο που διδάσκει Μαρξισμό, επίσης."

Πρόκειται φυσικά για εντελώς εσφαλμένη "ανάγνωση" του νομοσχεδίου, αφού σε αυτό δεν αναφέρεται απολύτως τίποτα για κοινωνικές τάξεις ή πολιτικές πεποιθήσεις! Το νομοσχέδιο αφορά μόνο την φυλή, το χρώμα την θρησκεία, το χρώμα, την εθνική - εθνοτική καταγωγή, τις γενεαλογικές καταβολές και τον σεξουαλικό προσανατολισμό, όχι την ταξική ένταξη του ατόμου ή τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Είναι εξαιρετικά δυσάρεστη αυτή η απόπειρα αποπροσανατολισμού που επιχειρεί ο κ. Μουλόπουλος, λες και το νομοσχέδιο δεν έχει δημοσιευθεί και δεν μπορούμε να διαβάσουμε ποιες περιπτώσεις δημόσιας υποκίνησης βίας αφορά. Είναι απολύτως απογοητευτικό που ο ΣΥΡΙΖΑ περιφρονεί τις διεθνείς συμβάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων που δεσμεύουν την χώρα. Καταγράφουμε μια 180 μοιρών απόκλιση από τις καταστατικές αρχές του ΣΥΡΙΖΑ και από τις προεκλογικές εξαγγελίες του 2009 που με σαφήνεια υποστήριζε την επέκταση του ν.927 και σε άλλες κατηγορίες θιγόμενων όπως λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου.

Στο σημείο αυτό επενέβη ο Υπουργός Δικαιοσύνης, ο οποίος είπε ότι το "μίσος" υπάρχει ήδη στο Ν.927/1979. Στη συνέχεια, ο κ. Μουλόπουλος ανέφερε ότι οι υπάρχουσες (γενικές) διατάξεις είναι επαρκείς για να τιμωρήσουν τις πράξεις βίας και ότι δεν χρειάζεται να τιμωρείται και ο λόγος.

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης κ. Παπαϊωάννου πήρε το λόγο και ανέφερε ότι το "μίσος" υπάρχει ήδη σε ισχύουσες ποινικές διατάξεις και ότι δεν είναι κάτι ξένο στο ποινικό μας σύστημα. Για τα νομικά πρόσωπα, επισήμανε ότι δεν υπάρχει ούτως ή άλλως αξιόποινο, ενώ αποκάλυψε ότι εκτός από την ΕΕΔΑ, της οποίας το έργο εξήρε, υπήρχε η πρόταση να γνωμοδοτεί και η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής. Ο ίδιος είπε ότι πρόκρινε την επιλογή της ΕΕΔΑ, αλλά αναφέρει ότι δεν έχει και "καμία αντίρρηση" το ρόλο αυτόν να αναλάβει η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας.

Αυτή η πρόταση είναι προβληματική από πλευράς συνταγματικού δικαίου και διάκρισης των λειτουργιών. Η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας δεν είναι διοικητικό όργανο, αλλά κοινοβουλευτικός θεσμός. Δηλαδή ανάγεται στην άσκηση της νομοθετικής λειτουργίας και είναι αδιανόητο να παρεμβαίνει έστω και γνωμοδοτικά στο εάν ο Υπουργός θα επιβάλλει ή όχι μια διοικητική κύρωση.

Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο βουλευτής της Ν.Δ. κ. Γ.Αποστολάκος, ο οποίος εξέφρασε ορισμένες απορίες για την πιθανή ταύτιση του όρου "ρατσισμός" με τον όρο "ξενοφοβία". Διατύπωσε όμως και την νομικά αβάσιμη θέση ότι "η απόφαση - πλαίσιο δεν σημαίνει υποχρέωση εφαρμογής. Σε κάθε περίπτωση κυρίαρχη βούληση είναι η νομοθετούσα Βουλή, με τη δική σας πρωτοβουλία. Διατηρώ σοβαρή επιφύλαξη εάν και κατά πόσο υπάρχει νομική υποχρέωση της χώρας να θεσμοθετηθεί αυτή η απόφαση." Εντυπωσιακή αυτή η διατύπωση, την στιγμή που υπάρχουν ήδη δύο (2) προειδοποιήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την καθυστέρηση της Ελλάδας να ενσωματώσει την απόφαση πλαίσιο που και με δική της ομοφωνία (και μάλιστα με κυβέρνηση της Ν.Δ., στην οποία ανήκει κ. Αποστολάκος) θεσπίστηκε, στο πλαίσιο του τρίτου πυλώνα, το 2008. Κατά τ' άλλα, ο κ. Αποστολάκος ακολουθεί το επιχείρημα της κ. Πιπιλή ότι οι Έλληνες δεν είναι ρατσιστές (λες και ο νόμος αφορά μόνο τους Έλληνες κι όχι κάθε υπόχρεο εφαρμογής του ποινικού δικαίου που βρίσκεται στην Ελληνική Επικράτεια), ενώ θεωρεί ότι η ισχνή εφαρμογή του ν.927 μπορεί να σημαίνει είτε ότι δεν υπήρχε αντικείμενο εφαρμογής είτε ότι ήταν κακός νόμος. Ο βουλευτής καταλήγει ότι κακός νόμος δεν μπορεί να ήταν "γιατί η προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση είναι αντιγραφή του παλιού, απλώς προσθέτονται ένα ή δύο άρθρα". Άρα: "η προτεινόμενη νομοθετική πρόταση που κάνετε δεν έχει αντικείμενα εφαρμογής"! Δηλαδή, δεν υπάρχει ρατσισμός στην Ελλάδα.

Ακολούθησε η τοποθέτηση του βουλευτή της Ν.Δ. κ. Προκόπη Παυλόπουλου, ο οποίος συμμετείχε στο Συμβούλιο Υπουργών της Ε.Ε. από το οποίο εκδόθηκε η Απόφαση - πλαίσιο. Ο κ. Παυλόπουλος υποστήριξε ότι όλα ξεκινούν από την Διεθνή Σύμβαση του 1966, λόγω της οποίας ψηφίστηκε και ο Ν.927/1979, "για τον οποίο νόμο δεν κατηγορηθήκαμε ποτέ, δεν υπάρχει ούτε μία μομφή διεθνούς φόρουμ, ούτε μομφή ή απόφαση δικαστηρίου που να λέει ότι η Ελλάδα εις εκτέλεση αυτής της συμφωνίας των Ηνωμένων Εθνών παραβίασε τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από αυτήν.Άρα, δεν υπήρχε έναυσμα για να πει κανείς ότι δεν συμμορφωθήκαμε στις υποχρεώσεις μας. Βρείτε μου έστω και μία μομφή, για την οποία η Ελλάδα στα θέματα ξενοφοβίας και ρατσισμού δεν συμμορφώθηκε.".

Ας απαντήσουμε λοιπόν στην πρόσκληση του κ. Παυλόπουλου, ο οποίος μας καλεί να του βρούμε έστω και μία μομφή για τον ν.927/1979 και θα περιοριστώ σε κείμενα διεθνών οργανισμών κατά την περίοδο που ο ίδιος ήταν Υπουργός:

1. Kαταληκτικές παρατηρήσεις Επιτροπής του ΟΗΕ κατά του Ρατσισμού (CERD), 19.8.2009:

"10. Η Επιτροπή ανησυχεί για το ότι το Κράτος μέλος δεν εφαρμόζει αποτελεσματικά τις νομικές διατάξεις που αποσκοπούν στην εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων και ιδίως αυτές που σχετίζονται με την ποινική δίωξη και την τιμωρία των εγκλημάτων με ρατσιστικό κίνητρο.

Η Επιτροπή καλεί το Κράτος μέλος να διασφαλίσει την αποτελεσματική εφαρμογή όλων των νομικών διατάξεων που αποσκοπούν στην εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων καθώς και το ότι τα εγκλήματα με ρατσιστικό κίνητρο θα διώκονται ποινικά και θα τιμωρούνται με αποτελεσματικό τρόπο. Η Επιτροπή περαιτέρω ζητά από το Κράτος μέλος να παράσχει στην επόμενη έκθεσή του επικαιροποιημένες πληροφορίες όσον αφορά την εκ μέρους των δικαστηρίων εφαρμογή των ποινικών διατάξεων που τιμωρούν πράξεις φυλετικών διακρίσεων, όπως αυτές που περιλαμβάνονται στο Νόμο 927/1979. Τέτοιες πληροφορίες θα πρέπει να περιλαμβάνουν τον αριθμό και τη φύση των υποθέσεων ενώπιον της δικαιοσύνης, τις καταδίκες που αποφασίστηκαν και τις ποινές που επιβλήθηκαν, όπως και κάθε αποζημίωση ή άλλης μορφής αποκατάσταση που παρασχέθηκε στα θύματα αυτών των πράξεων.

11. Η Επιτροπή ανησυχεί από αναφορές για τη διάδοση ρατσιστικών στερεοτύπων και μισαλλόδοξων σχολίων από συγκεκριμένες οργανώσεις και ΜΜΕ κατά προσώπων που ανήκουν σε διαφορετικές εθνοτικές και φυλετικές ομάδες.

Η Επιτροπή απευθύνει σύσταση στο Κράτος μέλος να λάβει αποτελεσματικά μέτρα για την τιμωρία των οργανώσεων και ΜΜΕ που είναι ένοχα τέτοιων πράξεων. Περαιτέρω απευθύνει σύσταση στο Κράτος μέλος να απαγορεύσει συγκεκριμένα νεο-ναζιστικές ομάδες από την επικράτειά του και να λάβει πιο αποτελεσματικά μέτρα για να διασφαλίσει την ανεκτικότητα απέναντι σε πρόσωπα με διαφορετική εθνοτική καταγωγή."

Επίσης:

2. 4η Έκθεση της Επιτροπής κατά του Ρατσισμού και Μισαλλοδοξίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, 15.9.2009

"17. Ενώ χαιρετίζει τις παραπάνω εξελίξεις, η ECRI εκφράζει τη λύπη της, καθώς οι αρχές ομολογούν ότι ο Νόμος 927/1979 εξακολουθεί να εφαρμόζεται σπάνια παρόλο που πληροφορίες υποδεικνύουν περιπτώσεις υποκίνησης φυλετικού μίσους στην Ελλάδα. Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν ενημερώσει επιπλέον την ECRI ότι οι παραπάνω περιπτώσεις τέθηκαν ενώπιον του δικαστηρίου με δική τους πρωτοβουλία. Επομένως, είναι ακόμη απαραίτητες περισσότερες ενέργειες από την πλευρά του Εισαγγελέα για το σκοπό αυτό, καθώς φαίνεται ότι σπάνια υποβάλλει αυτεπαγγέλτως υποθέσεις ενώπιον του δικαστηρίου. Οι ελληνικές αρχές έχουν ενημερώσει την ECRI ότι, για το σκοπό αυτό, ορίστηκε πρόσφατα ειδικός Εισαγγελέας ως άτομο επικοινωνίας αναφορικά με τέτοιου είδους εγκλήματα και με εγκύκλιο του Υπουργείου Δ ικαιοσύνης, όλες οι διώξεις βάσει του Νόμου 927/1979 παρακολουθούνται και σχετικά στατιστικά στοιχεία αποστέλλονται στο Εθνικό Εστιακό Κέντρο για το Ρατσισμό και την

Ξενοφοβία.

18. Η ECRI συνιστά έντονα στις ελληνικές αρχές να δράσουν σθεναρά για να διασφαλίσουν την τιμωρία των παραβάσεων του Νόμου 927/1979 ώστε να καταπολεμήσουν κατάλληλα την υποκίνηση φυλετικού μίσους

[...]

25. Η ECRI συνιστά στις ελληνικές αρχές να ενισχύσουν το Νόμο 3304/2005

επεκτείνοντας το πεδίο εφαρμογής του σε διακρίσεις που βασίζονται στο χρώμ α,

τη γλώσσα και την ιθαγένεια, όπως συνιστάται στην υπ’ αριθ μό 7 σύσταση

γενικής πολιτικής της εθνικής νομοθεσίας για την καταπολέμηση του ρατσισμού

και των φυλετικών διακρίσεων. Η ECRI συνιστά επίσης να τροποποιηθεί ο

νόμ ος για να περιλαμβάνει και την προστασία κατά των διακρίσεων στην παιδεία,

την κοινωνική προστασία και την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες με βάση

θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις.

26. Η ECRI συνιστά έντονα στις ελληνικές αρχές να λάβουν μέτρα για να

διασφαλίσουν μια πιο δυναμική εφαρμογή του Νόμου 3304/2005 σε περιπτώσεις

φυλετικών διακρίσεων τροποποιώντας τον, μεταξύ άλλων, ώστε να δώσουν τη

δυνατότητα σε φορείς της κοινωνίας των πολιτών να προσφύγουν ενώπιον του

δικαστηρίου, ακόμη και εάν δεν αναφέρεται συγκεκριμένο θύμα, όπως

υποδεικνύεται στην παράγραφο 25 της υπ’ αριθ ό 7 σύστασης γενικής πολιτικής.

27. Η ECRI συνιστά στις αρχές να πραγματοποιήσουν εκστρατείες ενημέρωσης για

το Νόμ ο 3304/2005 γενικά στο κοινό και ιδιαίτερα σε ομάδες μειονοτήτων.

"

Στη συνέχεια, ο κ. Παυλόπουλος υποστήριξε ότι δεν χρειαζόταν να έρθει ολόκληρο νέο νομοσχέδιο, αλλά ότι αρκούσαν προσθήκες, όπως για τις γενεαλογικές καταβολές και τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Το ερώτημα βέβαια είναι γιατί δεν έγιναν αυτές οι προσθήκες επί των ημερών του. Παράλληλα, όμως πρότεινε να περιοριστεί ακόμα περισσότερο το πεδίο εφαρμογής του νομοσχεδίου, αντικαθιστώντας την δυνητική διακινδύνευση της δημόσιας τάξης ("μπορεί να θέσει σε κίνδυνο") με τετελεσμένη ("θέτει σε κίνδυνο την δημόσια τάξη"). Γενικά ο κ. Παυλόπουλος πρότεινε ορισμένες φραστικές διορθώσεις που περιορίζουν σαφώς το αξιόποινο, ενώ έκανε και μερικές νομοτεχνικές προτάσεις για επαναδιατύπωση των διατάξεων.

Μετά από μια παρέμβαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, ο οποίος δήλωσε ότι δεν κατέχει την απόλυτη αλήθεια, αλλά σέβεται την ελευθερία της έκφρασης κλπ, το λόγο πήρε ο βουλευτής κ. Γ. Ψαριανός, ο οποίος δήλωσε ότι η Ελληνική κοινωνία ήταν πάντοτε πολυ-πολιτισμική, αλλά και ότι "πρέπει να ορίσουμε τις πράξεις μίσους. Όχι την πρόθεση ή τη διάθεση. Δηλαδή, το σύνθημα «θάνατος στους βάζελους» ή «έξω οι ξένοι» ή «κάτω οι αριστεροί» δεν ποινικοποιείται που είναι γραμμένο σε έναν τοίχο. Αυτό πραγματικά είναι ένα ζήτημα στο οποίο πρέπει να δούμε όχι την προτροπή αλλά τις πράξεις."

Ύστερα πήρε το λόγο η βουλευτής της Ν.Δ. κ. Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά, η οποία επισήμανε μεταξύ άλλων ότι η Ελληνική κοινωνία δεν είναι ρατσιστική και απόρησε για ποιο λόγο επιδιώκεται η ψήφιση του νομοσχεδίου μετ' επιτάσεως.

Στη συνέχεια, το λόγο πήρε ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Παναγιώτης Ρήγας, ο οποίος θεώρησε ως πιο εύστοχη από τις τοποθετήσεις των συναδέλφων του αυτήν της κ. Πιπιλή. Ωστόσο, καταλήγει στο ότι "και απαραίτητο είναι το νομοσχέδιο έτσι όπως έρχεται διότι ρυθμίζει σύγχρονα φαινόμενα και σύγχρονα χαρακτηριστικά της ελληνικής κοινωνίας –που πράγματι είναι μια κοινωνία με πολιτιστική διαφορετικότητα- και επίσης και έπρεπε να έρθει γιατί με αυτό τον τρόπο γίνεται η προσαρμογή στο Κοινοτικό Δίκαιο." Εδώ θα πρέπει να επισημανθεί ότι η Απόφαση - πλαίσιο δεν αποτελεί "κοινοτικό δίκαιο", αλλά ενωσιακό δίκαιο του τότε Τρίτου Πυλώνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή των πολιτικών αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας των κρατών μελών στο πεδίο του ποινικού δικαίου. Η διαφορά είναι ουσιαστική: το ενωσιακό δίκαιο (αντίθετα από το "κοινοτικό") προέρχεται από ομοφωνία των κυβερνήσεων των κρατών μελών της ΕΕ και δεν εμπλέκεται στη διαδικασία συναπόφασης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Ακολούθησε παρέμβαση του βουλευτή της Ν.Δ. κ. Α. Δαβάκη, ο οποίος ανέφερε μεταξύ άλλων "πολυπολιτισμικές εκφάνσεις παρουσιάζονται σε περιόδους ήρεμες, όπου διάφορα μέρη που μπορούν να έρθουν να μετακενώσουν τον πολιτισμό τους τελούν υπό καθεστώς σοβαρής ποιότητας ζωής, κάτι που δεν συμβαίνει με τις εισροές των τόσων μεταναστών που έρχονται στη χώρα μας. Διότι αυτές οι περιπτώσεις αφορούν ανθρώπους ενδεείς, που έρχονται για επιβίωση όχι για καλύτερη οικονομική κατάσταση. Για ποιο πολιτισμό αυτών των ανθρώπων μπορούμε να μιλάμε πέραν των εκφάνσεων θρησκευτικής λατρείας ή άλλων ειδών εκφάνσεις που όπως αντιλαμβάνεστε μπορούν σε μια δραματική κατάσταση που ζουν να παρουσιαστούν. Οι άνθρωποι αυτοί πεινάνε και κατά τούτο πρέπει η ελληνική πολιτεία να το δει με μια ιδιαίτερη ματιά. " Δηλαδή ο βουλευτής αμφισβητεί ότι οι μετανάστες πέραν των εκδηλώσεων θρησκευτικής λατρείας είναι φορείς πολιτισμού!

Κατόπιν, το λόγο πήρε πάλι ο Υπουργός, ο οποίος δήλωσε ότι θα μειώσει τα ποσά των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων.

Συνολικά παρατηρώ ότι δυστυχώς οι βουλευτές δεν έχουν συνειδητοποιήσει ακόμη την αρμοδιότητα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο κατά το άρθρο 258 της Συνθήκης της Λισαβόνας μπορεί να καταδικάσει την χώρα για παραβίαση υποχρέωσης που απορρέει από την Συνθήκη, όπως είναι η υποχρέωση ενσωμάτωσης των αποφάσεων - πλαίσιο που ομοφωνα ελήφθησαν από το Συμβούλιο της ΕΕ. Επίσης, δεν φαίνεται να είναι ενήμεροι για τις εκθέσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, οι αντιρατσιστικές επιτροπές των οποίων έχουν εντοπίσει εδώ και χρόνια το σοβαρό πρόβλημα μη αποτελεσματικής προστασίας από το θεσμικό πλαίσιο και την εφαρμογή του, έναντι αυτού του φαινομένου.

Η συζήτηση στην κοινοβουλευτική επιτροπή απογοητεύει, καθώς θα περίμενε κανείς να γίνουν αναφορές σε συγκεκριμένα στοιχεία, με επίκληση εκθέσεων από αρμόδιους φορείς και με ανάλυση της υπάρχουσας νομολογίας των Ελληνικών δικαστηρίων επ' αυτών των υποθέσεων, ενώ θα έπρεπε στην Επιτροπή να είχαν κληθεί (όπως έχει γίνει σε άλλα νομοσχέδια που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα) και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών και δημόσιων φορέων που ασχολούνται με αυτό το θέμα. Ο μόνος εκ των συμμετεχόντων στη συνεδρίαση που έχει πάρει μέρος σε δίκη βάσει του ν.927/1979 είναι ο κ. Α. Πλεύρης, ο οποίος ήταν συνήγορος υπεράσπισης στην υπόθεση για το βιβλίο του κ. Κ.Πλεύρη περί Εβραίων.

Θα περίμενε κανείς ότι θα είχε σχολιαστεί τουλάχιστον η έκθεση της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου σχετικά με το νομοσχέδιο.

Αντί αυτών, οι βουλευτές περιορίστηκαν σε υποκειμενικές αξιολογήσεις, συνεισφέροντας ελάχιστα στοιχεία από επίσημα κείμενα, κι αυτά αποσπασματικά ή ονομαστικά και προσαρμοσμένα στις πολιτικές γραμμές που ακολουθούν, προκειμένου να μη δυσαρεστηθεί το κομματικό ακροατήριο κάθε πλευράς. Ιδιαίτερα εντυπωσιάζει η στάση του ΣΥΡΙΖΑ που ενώ βουλευτής του έχει υποβάλλει και κοινοβουλευτική ερώτηση για την επέκταση του ν.927 στο "κοινωνικό φύλο" και είχε ταχθεί προεκλογικά και υπέρ της επέκτασης του ν.927 στον σεξουαλικό προσανατολισμό, αίφνης παρουσιάζεται να καταψηφίζει το νομοσχέδιο με το εντελώς ανυπόστατο επιχείρημα ότι δήθεν ποινικοποιείται το "ταξικό μίσος".

Είναι οδυνηρή η έλλειψη παρακολούθησης της εξέλιξης της προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων από το πολιτικό προσωπικό, όπως αποτυπώνεται στην συγκεκριμένη συνεδρίαση. Θα πρέπει να περιμένουμε και την συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής, μήπως και ληφθούν υπόψη συνολικά οι νομικές δεσμεύσεις της χώρας, όχι μόνο απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και στο διεθνές δίκαιο.