ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ
"Κείμενο δημόσιας διαβούλευσης αναφορικά με την τροποποίηση και κωδικοποίηση διατάξεων του κανονισμού διαχείρισης και εκχώρησης ονομάτων χώρου (domain names) με κατάληξη .gr"
1. Εισαγωγή
Με το παρόν κείμενο συμμετοχής στην διαβούλευση της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων επισημαίνονται ορισμένα θεμελιώδη ζητήματα που αφορούν τις διατάξεις του Κανονισμού Εκχώρησης και Διαχείρισης Ονομάτων Χώρου με κατάληξη .gr. Ωστόσο, το χρονικό διάστημα που ορίστηκε από την ΕΕΤΤ για την υποβολή των παρατηρήσεων (18.6.2009-20.7.2009) είναι ανεπαρκές προκειμένου να προετοιμαστεί μια επαρκής ανάλυση των 75 σελίδων του Κειμένου Βάσης. Γι' αυτό το λόγο, οι εδώ Παρατηρήσεις επισημαίνουν μόνο ορισμένα θεμελιώδη ζητήματα και συνοδεύονται από αίτημα για παράταση της διαβούλευσης για άλλους τρεις (3) μήνες, με την προετοιμασία και κατάλληλης διαδικτυακής υποδομής wiki, ώστε να καταστεί εφικτή η μεγαλύτερη συμμετοχή του ενδιαφερόμενου κοινού.
1.1. Ιστορικό υπόβαθρο: Κανονισμοί 2002 και 2005
1.1.1. Ο πρώτος Κανονισμός Εκχώρησης και Διαχείρισης Ονομάτων Χώρου με κατάληξη .gr εκδόθηκε υπό τον τύπο Κανονιστικής Διοικητικής Πράξης της ΕΕΤΤ, το έτος 2002, εντός του πλαίσιου της σχετικής νομοθετικής εξουσιοδότησης. Ο Κανονισμός 2002 αντικαταστάθηκε εντός τριών (3) ετών από τον Κανονισμό Εκχώρησης και Διαχείρισης Ονομάτων Χώρου με κατάληξη .gr το έτος 2005, υπό την ίδια νομοτυπική μορφή.
1.1.2. Οι εθνικές και διεθνείς εξελίξεις στην “ορθή νομοθέτηση” επιβάλλουν την τακτή αναθεώρηση των κανονιστικών ρυθμίσεων που σχετίζονται με την τεχνολογία και τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, προκειμένου να διασφαλίζεται η τεχνική ουδετερότητα, η οποία αποτελεί κεντρική αρχή του δικαίου της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Η “παλαίωση” του Κανονισμού 2005 πολύ πριν κηρυχθεί η έναρξης της Δημόσιας Διαβούλευσης έχει επισημανθεί από πολλές πλευρές και ιδίως από τους προσφεύγοντες ή τους καθ' ου οι προσφυγές ενώπιον της ΕΕΤΤ.
1.1.3. Η ονοματοδοσία στο Διαδίκτυο δεν αποτελεί κοινοτική αρμοδιότητα της ΕΕ κι έτσι τα Κράτη οφείλουν να παρακολουθούν τις εξελίξεις και να λαμβάνουν τις σχετικές ρυθμιστικές πρωτοβουλίες.Η εμπειρία από τους δύο προηγούμενους Κανονισμούς υποδεικνύει ότι η υποχρέωση επανεξέτασης θα πρέπει να θεσμοθετηθεί (όπως συμβαίνει και με τις κοινοτικές Οδηγίες) και να κωδικοποιηθεί με μια διάταξη του νέου Κανονισμού.
1.1.5. Η προτεινόμενη μεταβατική διάταξη θα μπορούσε να προβλέπει ότι:
“Ο παρών Κανονισμός θα επανεξετασθεί με κήρυξη δημόσιας διαβούλευσης μετά το πέρας δύο (2) ετών από τη θέση του σε ισχύ”.
1.2. Σκοπός: η επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου
1.2.1. Ο διακηρυγμένος στόχος της Δημόσιας Διαβούλευσης είναι η κατάρτιση ενός νέου Κανονισμού για την ονοματοδοσία στο Διαδίκτυο. Αυτό προϋποθέτει την “ανάγνωση” του υφιστάμενου Κανονισμού σε συνδυασμό με: (α) τους αντίστοιχους Κανονισμούς που ισχύουν διεθνώς στο πλαίσιο λειτουργίας Κέντρων Διαμεσολάβησης για την Επίλυση Διαφορών Ονομάτων Χώρου, (β) τις υφιστάμενες διατάξεις αυξημένης τυπικής ισχύος (Συνταγματικου και Ευρωπαϊκού Δικαίου) στις οποίες προσκρούουν οι διατάξεις του υφιστάμενου Κανονισμού και (γ) τις γενικές αρχές διοικητικού δικαίου στις οποίες προσκρούουν οι διατάξεις του υφιστάμενου Κανονισμού.
1.2.2. Η επικαιροποίηση δεν αφορά λοιπόν μόνο την παρακολούθηση των τεχνικών και νομολογιακών εξελίξεων, αλλά και την λήψη υπόψη νέων παρατηρήσεων για πρόσκρουση σε ήδη υφιστάμενες συνταγματικές, ευρωπαϊκές και εθνικές νομοθετικές διατάξεις.
1.2.3. Πέραν λοιπόν από τις διατάξεις που σκοπεύει να αναθεωρήσει η ΕΕΤΤ, όπως αυτές σημειώνονται στο Κείμενο βάσης, θα πρέπει να εξετάσει και άλλες διατάξεις του Κανονισμού οι οποίες συγκρούονται αποδεδειγμένα με άλλες διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.
2. Η σύγκλιση προς τα διεθνή πρότυπα
Είναι γνωστό ότι οι διαφορές που ανακύπτουν από την εκχώρηση και χρήση Ονομάτων Χώρου έχουν οδηγήσει στην ίδρυση ειδικών Κέντρων Επίλυσης Διαφορών, όπως το Κέντρο Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας (World Intellectual Property Organization - WIPO). Ο νέος Κανονισμός της ΕΕΤΤ θα πρέπει να λάβει υπόψη του τα ισχύοντα, προκειμένου να μην παρατηρούνται ασυνέχειες στην επίλυση σχετικών διαφορών σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο. Ο ισχύων Κανονισμός παρουσιάζει αποκλίσεις από τα αντίστοιχα διεθνή κείμενα και αυτό έχει οδηγήσει την ΕΕΤΤ στην έκδοση αποφάσεων που προσκρούουν σε αποφάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας, στον οποίο η Ελλάδα συμμετέχει ως κράτος μέλος, έχοντας κυρώσει την σχετική Διεθνή Σύμβαση με το Ν.Δ. 100/1975, αποκτώντας έτσι τυπική ισχύ αυξημένη σε σχέση με κάθε άλλη διάταξη, όπως οι διατάξεις των Κανονισμών της ΕΕΤΤ.
2.1. Η δημοσιοποίηση των αποφάσεων επί διαφορών για Ονόματα Χώρου
2.1.2. H ασφάλεια δικαίου και η προβλεψιμότητα (forseeability) που πρέπει να υπάρχει για κάθε πολίτη, οδηγεί τα Κέντρα Επίλυσης Διαφορών από Ονόματα Χώρου στην δημιουργία ιστοσελίδων, στις οποίες αναρτώνται όλες οι αποφάσεις που λαμβάνουν. Για παράδειγμα, όλες οι αποφάσεις που έχει εκδώσει ο WIPO από το 1999 έως σήμερα, σχετικά με Ονόματα Χώρου, βρίσκονται αναρτημένες στην ιστοσελίδα του.
2.1.3. Η ΕΕΤΤ έχει νομοθετική και κοινοτική υποχρέωση, βάσει του Ν.3448/2006 (Περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα) και της Οδηγίας 2003/98/ΕΚ να διαθέτει το σύνολο των εγγράφων της για περαιτέρω χρήση, ει δυνατόν με ηλεκτρονικά μέσα. Άρα, οφείλει να αναρτά και το σύνολο των αποφάσεων που έχει λάβει σε διαφορές που αφορούν Ονόματα Χώρου με κατάληξη .gr.
2.1.4. O Συνήγορος του Πολίτη, με δύο έγγραφά του προς την ΕΕΤΤ, της έχει απευθύνει το ερώτημα περί δημοσιεύσεως των αποφάσεών της, χωρίς να έχει λάβει μέχρι σήμερα απάντηση. Πρόκειται για τα έγγραφα του Συνηγόρου του Πολίτη υπ' αρ. πρωτ. 8800.08.2.1/14.7.2008 και 9511/09/01/4.6.2009.
2.1.5. Οπωσδήποτε, η δημοσιοποίηση αυτή θα πρέπει να γίνεται ύστερα από πλήρη απάλειψη των προσωπικών δεδομένων που περιέχονται σε αυτές τις αποφάσεις, όπως ορίζεται από το άρθρο 3 παρ. 2 του Ν.3448/2006, και αντίστοιχα προς την Γνωμοδότηση 2/2006 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, περί ανάρτησης δικαστικών αποφάσεων σε διαδικτυακές βάσεις δεδομένων.
2.1.6. Η προτεινόμενη διάταξη θα μπορούσε να έχει την παρακάτω διατύπωση:
“Οι αποφάσεις της ΕΕΤΤ επί ακροάσεων σε υποθέσεις Ονομάτων Χώρου αναρτώνται στην ιστοσελίδα της (www.eett.gr) με την επιφύλαξη των διατάξεων περί προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ”.
2.2. Η παρακολούθηση της νομολογίας διεθνών οργανισμών
2.2.1. Από την αιτιολογία των αποφάσεων της ΕΕΤΤ επί ακροάσεων σε υποθέσεις Ονομάτων Χώρου λείπει η θεμελίωση στην νομολογία διεθνών οργάνων, μολονότι υπάρχουν μέλη του προσωπικού της ΕΕΤΤ τα οποία υπηρετούν ως κριτές σε τέτοια όργανα. Η περιφρόνηση της νομολογίας των διεθνών οργανισμών σε υποθέσεις Ονομάτων Χώρου είναι ανεξήγητη και δημιουργεί ζητήματα ανασφάλειας δικαίου, ιδίως όταν η ΕΕΤΤ αποφαίνεται αντίθετα απ' ό,τι οι διεθνείς οργανισμοί σε αντίστοιχες περιπτώσεις.
2.2.2. Ιδίως οι αποφάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας θα πρέπει να θεωρούνται δεσμευτικές, ως προς το οριζόντιο αποτέλεσμά τους, για την ΕΕΤΤ. Κι αυτό γιατί η Διεθνής Σύμβαση συμμετοχής της Ελλάδας στον Π.Ο.Δ.Ι. έχει κυρωθεί με το ν.δ. 100/1975, σύμφωνα με το άρθρο 28 του Συντάγματος κι έτσι έχει αποκτήσει νομική ισχύ αυξημένη σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη διάταξη νόμου. Αποφάσεις της ΕΕΤΤ αντίθετες με τις αποφάσεις του Π.Ο.Δ.Ι. αμφισβητούν κατ' αποτέλεσμα την συμμετοχή της Ελλάδας στον Οργανισμό, άρα είναι αντίθετες στο ν.δ. 100/1975 και συνεπώς δεν έχουν καμία δεσμευτικότητα, ενόψει του άρθρου 28 του Συντάγματος.
2.2.3. Ωστόσο, η ΕΕΤΤ δεν φαίνεται να σέβεται τις αποφάσεις του Π.Ο.Δ.Ι. Σε μία υπόθεση, η ΕΕΤΤ αμφισβητεί εμμέσως το κύρος της Ενιαίας Πολιτική Επίλυσης Διαφορών για Ονόματα Χώρου που ακολουθεί ο Π.Ο.Δ.Ι., χαρακτηρίζοντάς την έγγραφο “κανονιστικής σημασίας” , εντός εισαγωγικών (απόφαση 486/179/74-7-2008). Με την απόφαση του Π.Ο.Δ.Ι. D2008-0055, κρίθηκε ότι η επιχείρηση δημιουργίας portfolio Ονομάτων Χώρου δεν είναι κατ' αρχήν παράνομη, στο μέτρο που δεν υπάρχει κακόπιστη χρήση. Η ΕΕΤΤ όμως, για την ίδια επιχείρηση, έκρινε με την (χρονικά μεταγενέστερη) απόφασή της, ότι η επιχείρηση είναι a priori παράνομη, χωρίς να εξετάσει case-by-case την κακοπιστία. Το EU.Rid, έχει επίσης απαντήσει ότι η κακοπιστία εξετάζεται με έρευνα case-by-case και όχι με a priori διαπίστωση της παρανομίας. Η εν λόγω απόφαση της ΕΕΤΤ εκκρεμεί στην Δικαιοσύνη, ενώπιον της οποίας η ΕΕΤΤ υποστήριξε ότι δεν δεσμεύεται από τις αποφάσεις του Π.Ο.Δ.Ι. επειδή αυτές εκδίδονται βάσει της Ενιαίας Πολιτικής Επίλυσης Διαφορών για Ονόματα Χώρου. Η εκτίμηση αυτή της ΕΕΤΤ προσπερνά την ιδιότητα της Ελλάδας ως κράτος μέλος του Π.Ο.Δ.Ι.
2.2.4. Σε κάθε περίπτωση, η παρακολούθηση της νομολογίας διεθνών οργάνων αποτελεί κι έναν κανόνα τήρησης της ασφάλειας δικαίου, πολύ περισσότερο καθόσον οι δικές τους αποφάσεις είναι αναρτημένες στο Διαδίκτυο, ενώ της ΕΕΤΤ όχι. Ο πολίτης σχηματίζει μια εικόνα για την νομιμότητα ή μη με βάση το δημοσιευμένο υλικό κι έτσι αποκτά έννομες προσδοκίες με βάση τις δημοσιευμένες αποφάσεις. Το επιχείρημα αυτό ενισχύει τόσο την προηγούμενη πρόταση (2.1.6.), όσο και την ανάγκη για ενίσχυση ασφάλειας δικαίου. Διότι αυτό είναι το πιο σημαντικό ζητούμενο σήμερα, τόσο για τους ενδιαφερόμενους όσο και για τους νομικούς τους παραστάτες: δεν είναι προβλέψιμο το πώς θα κρίνει η ΕΕΤΤ σε κάθε υπόθεση, επειδή δεν υπάρχει αναρτημένο υλικό κι επειδή δεν έχει εκδηλώσει ιδιαίτερη προσήλωση στην διεθνή νομολογία σχετικά με τα Ονόματα Χώρου.
2.2.5. Η ΕΕΤΤ θα πρέπει λοιπόν να παρακολουθεί την νομολογία των διεθνών οργάνων επίλυσης διαφορών και να ενημερώνει τους ενδιαφερόμενους για τις σχετικές εξελίξεις. Αυτό πρέπει να γίνει με την δημιουργία ειδικού χώρου στην ιστοσελίδα της, στην οποία να παρουσιάζονται οι σχετικές εξελίξεις. Επίσης μπορεί να αποτυπωθεί με μια σχετική διάταξη στον υπό Διαβούλευση Κανονισμό.
2.2.6. Η προτεινόμενη διάταξη θα μπορούσε να είναι μια προσθήκη στο άρθρο 9 (1) (β) (v) του Κανονισμού κατά το οποίο:
“Για την κρίση της κακοπιστίας, λαμβάνεται υπόψη η νομολογία διεθνών οργάνων επίλυσης διαφορών ονομάτων χώρου”.
2.3. Η ελαχιστοποίηση των τελών
Η διαδικασία εκχώρησης Ονομάτων Χώρου προβλέπει μια ανεξήγητα διογκωμένη σειρά τελών που πρέπει να καταβάλλει ο ενδιαφερόμενος. Αυτό δεν συμβαίνει σε άλλες χώρες. Το τέλος που καταβάλλεται λ.χ. για την μεταβίβαση Ονόματος Χώρου, θα πρέπει να καταργηθεί.
3. Ο σεβασμός των συνταγματικών αρχών και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
Σύμφωνα με το άρθρο 25 του Συντάγματος, όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη κι αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Αυτό ισχύει και για την ΕΕΤΤ, η οποία και στο πλαίσιο του Κανονισμού της οφείλει να διασφαλίζει την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων που προβλέπονται από το Σύνταγμα και από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η παρατήρηση αυτή όμως δεν ισχύει μόνο στο πλαίσιο της αναθεώρησης των άρθρων του Κανονισμού, αλλά και στο πλαίσιο της εφαρμογής των άρθρων. Έτσι η απάντηση της ΕΕΤΤ (αρ. πρωτ. 12978/Φ.800/11.3.2009) προς τον Συνήγορο του Πολίτη ότι “θα λάβουμε υπόψιν τους προβληματισμούς σας μελλοντικά σε περίπτωση τροποποίησης του ισχύοντος νομικού πλαισίου”, σε επισήμανση αντισυνταγματικής εφαρμογής υφιστάμενης διάταξης του Κανονισμού, συνιστά απλώς περιφρόνηση της ανώτατης τυπικής ισχύος του Συντάγματος σε σχέση με τις κανονιστικές διοικητικές πράξεις.
3.1. Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης του ενδιαφερόμενου
3.1.1. Ο Κανονισμός περιέχει ευθεία παραβίαση του άρθρου 20 παρ. 2 του Συντάγματος, περί προηγούμενης ακρόασης του ενδιαφερόμενου πριν την επιβολή μέτρου ή ενέργειας εις βάρος των δικαιωμάτων και συμφερόντων του. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 8 του Κανονισμού προβλέπεται διαδικασία απόρριψης Αίτησης Εκχώρησης Ονομάτων Χώρου, χωρίς την τήρηση διαδικασίας προηγούμενης ακρόασης. Η διάταξη αυτή παραβιάζει λοιπόν το συνταγματικό δικαίωμα του άρθρου 20 παρ. 2 του Συντάγματος και γι' αυτό πρέπει να εμπλουτισθεί με σχετική διαδικασία ακρόασης.
3.1.2. Το γεγονός της παραβίασης του δικαιώματος προηγούμενης ακρόασης με αυτή τη διαδικασία του άρθρου 8 του Κανονισμού το έχει επισημάνει και ο Συνήγορος του Πολίτη με το υπ' αρ. 8800.08.2.1/14.7.2008 έγγραφό του, στο οποίο η ΕΕΤΤ ουδέποτε έδωσε απάντηση.
3.1.3 Το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης παραβιάζεται επίσης και με τη διαδικασία μεταβίβασης Ονόματος Χώρου, επειδή ούτε και στο πλαίσιο του άρθρου 15 καλείται σε ακρόαση το πρόσωπο του οποίου η ΕΕΤΤ σκοπεύει να απορρίψει την αίτηση, όπως επισημαίνει και ο Συνήγορος του Πολίτη με το υπ' αρ. 9511/09/01/4.6.2009, το οποίο ακόμη δεν έχει απαντηθεί από την ΕΕΤΤ.
3.1.4. Στα άρθρα 8 και 15 θα πρέπει να προστεθούν διατάξεις με τις οποίες θα παρέχεται το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης στους ενδιαφερόμενους.
3.2. Η αρχή της χρονικής προτεραιότητας ως έκφανση της ελευθερίας της έκφρασης
3.2.1. Η ελεύθερη επιλογή Ονομάτων Χώρου επί των οποίων δεν υπάρχουν προϋφιστάμενα κατοχυρωμένα δικαιώματα/έννομα συμφέροντα και επί των οποίων δεν υπάρχουν ρητές απαγορεύσεις δημοσίου δικαίου, αποτελεί μέρος του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης. Σύμφωνα με το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ, καθένας έχει δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης και οι περιορισμοί στο δικαίωμα αυτό που μπορούν να προβλέψουν τα κράτη, απαριθμούνται στην παρ. 2 του άρθρου 10. Περαιτέρω, η ελευθερία της έκφρασης προβλέπεται από το άρθρο 14 του Συντάγματος, ενώ το ειδικότερο δικαίωμα πληροφόρησης προβλέπεται στο άρθρο 5Α του Συντάγματος, με κλειστό αριθμό περιορισμών (βλ. παρακάτω υπό 3.3.). Κατά το άρθρο 25 του Συντάγματος, οι περιορισμοί που επιβάλλονται στα ατομικά δικαιώματα πρέπει να προβλέπονται από το Σύνταγμα ή από τον νόμο και να είναι σύμφωνοι με την αρχή της αναλογικότητας. Άρα θα πρέπει να εξεταστεί και η συμφωνία των απορρίψεων εκχώρησης Ονομάτων Χώρου προς την αρχή της αναλογικότητας.
3.2.2. Οι περιορισμοί στην αρχή της χρονικής προτεραιότητας, πρέπει λοιπόν να είναι συμβατοί με τους περιορισμούς που κατά το άρθρο 10 παρ. 2 της ΕΣΔΑ επιτρέπονται στην ελευθερία της έκφρασης. Σύμφωνα με την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, οι περιορισμοί αυτοί πρέπει να είναι προσβάσιμοι και προβλέψιμοι. Ειδικά όμως για το θέμα της “κακοπιστίας” καθώς και των “χρηστών ηθών”, όπως έχει επισημανθεί και από τον Συνήγορο του Πολίτη στα δύο παραπάνω έγγραφά του, λόγω της αοριστίας αυτής της έκφρασης, θα πρέπει να προσδίδεται δημοσιότητα στις κρίσεις της ΕΕΤΤ, ώστε οι περιορισμοί να είναι προσβάσιμοι και προβλέψιμοι. Επομένως, η ΕΣΔΑ και η νομολογία του ΕΔΔΑ επιβάλλουν επίσης την δημοσιοποίηση των αποφάσεων της ΕΕΤΤ, όπως έχει υποστηριχθεί και παραπάνω.
3.2.3. Πέρα από την “κακοπιστία” και τα “χρηστά ήθη”, αδιευκρίνιστη είναι και η έννοια του αποκλεισμού από την εκχώρηση Ονόματος Χώρου, για λόγους “δημόσιας τάξεως”, άρθρο 8 παρ. 1 (γ) του Κανονισμού. Η αδικαιολόγητη γενικότητα του όρου, σε συνδυασμό με την αυτονόητη δικαιϊκή αρχή ότι δεν επιτρέπονται οι παράνομες πράξεις, επιβάλλει την αφαίρεση του εν λόγω περιορισμού στην ελευθερία της έκφρασης.
3.2.4. Διάταξη του Κανονισμού που παραβιάζει ευθέως τις διατάξεις για τους επιτρεπτούς περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης είναι και η διάταξη του άρθρου 8 (1) (δ), κατά την οποία δεν εκχωρείται Όνομα Χώρου αν αποτελεί “σημείο μεγάλης συμβολικής σημασίας, ιδίως θρησκευτικά σύμβολα και λέξεις”. Με αυτή την λογική, όμως, η τραγουδίστρια Madonna δεν θα είχε δικαίωμα στο www.madonna.gr, επειδή το όνομά της αποτελεί ταυτόχρονα “σημείο μεγάλης συμβολικής σημασίας, ιδίως θρησκευτικό σύμβολο και λέξη”. Αντίθετα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διανοητικής Ιδιοκτησίας, με την απόφαση D2000-0847 μεταβίβασε στην τραγουδίστρια το www.madonna.com, το οποίο είχε καταλάβει κακόπιστα τρίτος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Διανοητικής Ιδιοκτησίας έχει ενθαρρύνει ιδιαίτερα την ελεύθερη χρήση λέξεων μεγάλης συμβολικής αξίας στο πλαίσιο της αρχής της χρονικής προτεραιότητας. Γι' αυτό από την εν λόγω διάταξη θα πρέπει επίσης να αφαιρεθεί ο περιορισμός που αφορά τα “σημεία μεγάλης συμβολικής σημασίας, ιδίως θρησκευτικά σύμβολα και λέξεις”.
3.2.5. Ένα άλλο ζήτημα είναι η κατάχρηση του προνομίου υπέρ των ΟΤΑ για κατάληψη γεωγραφικών όρων. Έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο ότι διάφοροι ΟΤΑ, για να αποτρέψουν τον αντιπολιτευτικό λόγο που ασκείται μέσω ιστοσελίδων, επικαλούνται καταχρηστικά το δικαίωμά τους για κατάληψη των αντίστοιχων Ονομάτων Χώρου. Η πρακτική αυτή είναι επίσης αντίθετη στην ελευθερία της έκφρασης, καθώς στις περισσότερες φορές καταπατώνται και κεκτημένα δικαιώματα πολλών ετών, με καταστρατήγηση της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των κατόχων των Ονομάτων Χώρου. Γι' αυτές τις περιπτώσεις, θα πρέπει η ΕΕΤΤ να λάβει υπόψη της ότι η κατάχρηση των δυνατοτήτων λήψης ενός Ονόματος Χώρου, συνιστά “ανάστροφη διαρπαγή ονόματος χώρου” (reverse domain name hijacking) κατά την σχετική νομολογία του Π.Ο.Δ.Ι. (βλ. ιδίως απόφαση D2000-1202).
3.2.6. Προκειμένου να προστατευθεί η αρχή της χρονικής προτεραιότητας και κατ' επέκταση η ελευθερία της έκφρασης, θα πρέπει να προστεθεί στον Κανονισμό μια διάταξη αντίστοιχη της Ενιαίας Πολιτικής για την Επίλυση Διαφορών Ονομάτων Χώρου, η οποια να απαγορεύει την απόπειρα ανάστροφης διαρπαγής ονόματος χώρου. Μια τέτοια διάταξη θα μπορούσε να προβλέπει:
“Καταγγελία διαγραφής απορρίπτεται όταν η υποβολή της συνιστά απόπειρα ανάστροφης διαρπαγής Ονόματος Χώρου με κατάληξη .gr”.
3.3. Ο numerus clausus περιορισμών του δικαιώματος στην πληροφόρηση
3.3.1. Tα παραπάνω επιχειρήματα περί αντισυνταγματικών περιορισμών στον Κανονισμό επιβεβαιώνονται και ενδυναμώνονται από το άρθρο 5Α του Συντάγματος, το οποίο προστέθηκε με την αναθεώρηση του 2001. Σύμφωνα με αυτό το άρθρο, το δικαίωμα στην πληροφόρηση επιδέχεται μόνο περιορισμούς οι οποίοι επιβάλλονται με “νόμο μόνο εφόσον είναι απολύτως αναγκαίοι και δικαιολογούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας, καταπολέμησης του εγκλήματος ή προστασίας δικαιωμάτων και συμφερόντων τρίτων”.
3.3.2. Επομένως, η πρόβλεψη περιορισμών που δεν ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες, προφανως παραβιάζουν το δικαίωμα στην πληροφόρηση κατά το άρθρο 5Α, στην ειδικότερη έκφανσή του. Μια τέτοια περίπτωση είναι τα “χρηστά ήθη”, τα οποία δεν επαναλαμβάνονται ως ειδικός περιορισμός του 5Α Σ., μολονότι μνημονεύονται στο άρθρο 5 (1) Σ. Όμοια, η απαγόρευση εκχώρησης Ονομάτων Χώρου μεγάλης συμβολικής αξίας, προφανώς είναι ένας περιορισμός που αντίκειται στο δικαίωμα στην πληροφόρηση.
3.4. Ο σεβασμός της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του διοικούμενου
3.4.1. Η ΕΕΤΤ δεν σέβεται τα κεκτημένα δικαιώματα που η ίδια έχει απονείμει στους ενδιαφερόμενους και, υποπίπτοντας σε αντιφάσεις, ανακαλεί Ονόματα Χώρου, ακόμη και μετά από χρόνια χρήσης τους. Με αυτό τον τρόπο παραβιάζει την αρχή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του διοικούμενου, θέμα που έχει τεθεί από τον Συνήγορο του Πολίτη με το υπ' αρ. πρωτ. 15689.08.2.1/18.11.2008 έγγραφό του. Η απάντηση που δόθηκε από την ΕΕΤΤ, μετά από πέντε (5) μήνες ήταν ότι θα λάβει υπόψη την παρατήρηση αλλά στο πλαίσιο μεταβολής του Κανονισμού κι όχι στο πλαίσιο της κρινόμενης τότε υπόθεσης.
3.4.2. Η ΕΕΤΤ θα πρέπει λοιπόν να σεβαστεί με δεσμευτικό τρόπο τα δικαιώματα που έχει αναγνωρίσει, ιδίως όταν περνούν άνω των 3 ετών από απόφασή της, εκτός αν συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος (κι όχι λόγοι ιδιωτικών συμφερόντων) για την ανάκληση των αποφάσεών της.
3.4.3. Η σχετική διάταξη που θα πρέπει να προστεθεί στον Κανονισμό είναι:
“Μετά την παρέλευση τριετίας, οι αποφάσεις της ΕΕΤΤ δεν ανακαλούνται, με την επιφύλαξη των λόγων δημοσίου συμφέροντος”.
3.5. Η ενίσχυση της αντικειμενικότητας και της αμεροληψίας της ΕΕΤΤ
3.5.1. Έχει επισημανθεί ότι μετά την νομοθετική μεταβολή του 2005, η επιλογή των μελών της ΕΕΤΤ γίνεται με την πρωτοβουλία του Υπουργού Μεταφορών, χωρίς την αποφασιστική εμπλοκή της Βουλής. Ανεξάρτητα όμως από το γεγονός ότι τα μέλη της ΕΕΤΤ επιλέγονται από την Κυβέρνηση, η προσωπική ακεραιότητα και αντικειμενικότητα είναι ένα ζητούμενο που μπορεί να αποδειχθεί στην πράξη.
3.5.2. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό δεν επιβεβαιώθηκε. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ που ως κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αιτήθηκε να λάβει το euroelections.gr, η απόρριψη του αιτήματος από την ΕΕΤΤ, ενισχύθηκε με την εκ των υστέρων άσκηση “παρέμβασης” εκ μέρους του Υπουργού Εσωτερικών [της Νέας Δημοκρατίας], με αίτημα την απόρριψη του αιτήματος του ΠΑΣΟΚ. Στην απόφαση της ΕΕΤΤ δεν απορρίφθηκε ρητώς η παρέμβαση του Υπουργού Εσωτερικών, μολονότι διαδικασία “παρέμβασης” δεν προβλέπεται από τον Κανονισμό. Το γεγονός επίσης ότι ο Υπουργός δεν ισχυρίστηκε ότι θα χρησιμοποιήσει το Όνομα Χώρου, σε συνδυασμό με το αναπόδεικτο του ισχυρισμού περί δήθεν “συγχύσεως” (που δεν αποτελεί καν λόγω διαγραφής κατά τον Κανονισμό) επιβεβαιώνει ότι η απόφαση της ΕΕΤΤ δεν ήταν αντικειμενική. Δεδομένου μάλιστα ότι ορισμένα από τα νομικά σφάλματα είχαν επισημανθεί με δύο (2) επιστολές του Συνηγόρου του Πολίτη, οι οποίες έμειναν αναπάντητες, τα ερωτηματικά περί μη αντικειμενικότητας των μελών της ΕΕΤΤ παραμένουν.
3.5.3. Σε άλλη περίπτωση, η ΕΕΤΤ απέρριψε αίτημα εξαίρεσης Γραμματέα του Οργάνου Ακροάσεων με την αβάσιμη αιτιολογία ότι ο Γραμματέας δεν είναι μέλος της Επιτροπής Ακροάσεων. Ενώ πράγματι ο Γραμματέας δεν είναι μέλος της “επιτροπής ακροάσεων”, είναι μέλος του ευρύτερου “οργάνου ακροάσεων” (που αποτελείται από την επιτροπή + τον Γραμματέα) και σαφώς προβλέπεται η εξαίρεσή του κατά τον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, ανεξάρτητα από το αν “αποφασίζει” ή όχι.
3.5.4. Υπάρχει η διάχυτη πεποίθηση πως όταν ο καταγγέλλων είναι ένας ισχυρός οικονομικός ή κυβερνητικός ή κρατικός φορέας ή Ο.Τ.Α., η ΕΕΤΤ αποφασίζει σε κάθε περίπτωση υπέρ του, “χαρίζοντάς” του το Όνομα Χώρου. Προκειμένου η ΕΕΤΤ να διασκεδάσει αυτές τις εντυπώσεις θα πρέπει να ενισχύσει και τον Κανονισμό με διατάξεις που αποκλείουν αυτήν την εντύπωση, όπως η απαγόρευση του reverse domain name hijacking (βλ. παραπάνω). Επίσης θα πρέπει χωρίς καμία καθυστέρηση να απαντά στις επιστολές του Συνηγόρου του Πολίτη.
3.5.5. Επίσης η υποβολή καταγγελιών θα πρέπει να γίνεται με διαφανή και τεχνοκρατικό τρόπο, όπως με την δημιουργία μιας φόρμας υποβολής καταγγελιών στην ιστοσελίδα της ΕΕΤΤ, αντίστοιχα όπως συμβαίνει στην ιστοσελίδα του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή.
4. Τήρηση διατάξεων του διοικητικού δικαίου
Ως διοικητικό όργανο, η ΕΕΤΤ οφείλει να τηρεί το διοικητικό δίκαιο και αυτό θα πρέπει να αποτυπωθεί με συγκεκριμένες διατάξεις του Κανονισμού.
4.1. Σεβασμός των προθεσμιών του Ν.2690/1999
4.1.1. Επί καταγγελίας για Ονόματα Χώρου, η ΕΕΤΤ ουδέποτε έχει τηρήσει την προβλεπόμενη προθεσμία για διεκπεραίωση της υπόθεσης εντός 50 ημερών, όπως προβλέπεται από το άρθρο 4 του Ν.2690/1999, μολονότι η προθεσμία αυτή ισχύει και για τις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές, όπως έχει γνωμοδοτήσει και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Γνωμ. 591/2000).
4.1.2. Επί αιτήσεως θεραπείας σε απόφαση της για Όνομα Χώρου, η ΕΕΤΤ ουδέποτε έχει τηρήσει την προβλεπόμενη προθεσμία για κοινοποίηση της απάντησης εντός 30 ημερών, όπως προβλέπεται από το άρθρο 24 παρ. 2 του Ν.2690/1999.
4.1.3. Οι προθεσμίες αυτές πρέπει να προστεθούν με ειδικές διατάξεις στον Κανονισμό, ώστε να προβλέπεται ότι:
“Εντός δέκα ημερών από την λήψη καταγγελίας σχετικά με Όνομα Χώρου, τα μέρη καλούνται σε ακρόαση κατά τον Κανονισμό Ακροάσεων. Εντός δέκα ημερών μετά την ακρόαση αποστέλλονται στα μέρη τα απομαγνητοφωνημένα πρακτικά για υποβολή υπομνημάτων. Η έκδοση αποφάσεως δεν υπερβαίνει τις πένήντα ημέρες, υπολογιζομένων από την ημέρα της υποβολής της καταγγελίας.”
“Κατά της έκδοσης αποφάσεως επί Ονόματος Χώρου, ασκείται αίτηση θεραπείας ενώπιον της ΕΕΤΤ, σύμφωνα με το άρθρο 24 του Ν.2690/1999. Εντός δέκα ημερών από την λήψη της αίτησης θεραπείας, τα μέρη καλούνται σε ακρόαση και υποβάλλουν τα υπομνήματά τους και κάθε αποδεικτικό μέσο. Η απόφαση κοινοποιείται στα μέρη το αργότερο την τριακοστή ημέρα από την υποβολή της αίτησης θεραπείας.”
4.2. Σεβασμός των διατάξεων προστασίας προσωπικών δεδομένων του Ν.2472/1997
4.2.1. Έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο σώρευσης καταγγελιών ή αυτεπαγγέλτως ερευνώμενων ζητημάτων σε μία Πράξη Διεξαγωγής Ακρόασης της ΕΕΤΤ, με αποτέλεσμα οι κληθέντες να πληροφορούνται για επαγγελματικά ή άλλα ζητήματα των καταγγελλόντων ή καταγγελλομένων ή ελεγχομένων, χωρίς να έχουν δικαίωμα προς τούτο. Η ΕΕΤΤ έχει υποχρέωση όπως και κάθε δημόσιο όργανο να ανακοινώνει μόνον όσα προσωπικά δεδομένα είναι απολύτως αναγκαία για την ενάσκηση των αρμοδιοτήτων της, διαχωρίζοντας, εν ανάγκη τις Κλήσεις που απευθύνονται στους καταγγελλόμενους/ ελεγχόμενους, από τις κλήσεις που απευθύνονται σε τρίτα άτομα
4.2.2. Κατά την εφαρμογή των διατάξεων του Κανονισμού επίσης, η ΕΕΤΤ προβαίνει σε ενέργειες που αφορούν τα προσωπικά δεδομένα των ενδιαφερομένων, χωρίς προηγούμενη ενημέρωσή τους, κατά το άρθρο 11 παρ. 3 του Ν.2472/1997. Η παράλειψη αυτή συνιστά παραβίαση του θεσμικού πλαισίου για τα προσωπικά δεδομένα: κάθε ενέργεια της ΕΕΤΤ που περιλαμβάνει διαβιβάσεις προσωπικών δεδομένων τρίτων από τις υπηρεσίες της προς τρίτους αποδέκτες (λ.χ. το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας κλπ) θα πρέπει να ενημερώνεται προηγουμένως το υποκείμενο των δεδομένων.
4.2.3. Η συμμόρφωση προς αυτές τις διατάξεις, οι οποίες αποδίδουν μάλιστα κοινοτικό δίκαιο (Οδηγία 95/46/ΕΚ) απαιτεί προσεκτική τροποποίηση του Κανονισμού και προσθήκη συγκεκρμένων διατάξεων που να επιβάλλουν στην ΕΕΤΤ την βήμα προς βήμα ενημέρωση των ενδιαφερομένων για την τύχη των στοιχείων τους.
- 5. Σύνοψη
Στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Κανονισμού Εκχωρησης και Διαχείρισης Ονομάτων Χώρου, προτείνονται οι παρακάτω τροποποιήσεις επί του Κειμένου βάσης:
(α) Προσθήκη διάταξης για επανεξέταση Κανονισμού σε δύο έτη.
(β) Προσθήκη διάταξης για την ανάρτηση των αποφάσεων ΕΕΤΤ σε θέματα Ονοματοδοσίας, στο Διαδίκτυο.
(γ) Προσθήκη διάταξης για τη λήψη υπόψη νομολογίας διεθνών ή περιφερειακών οργάνων επίλυσης διαφορών Ονομάτων Χώρου.
(δ) Προσθήκη διατάξεων για την ενάσκηση του δικαιώματος προηγούμενης ακρόασης σε περίπτωση επικείμενης απόρριψης αίτησης εκχώρησης ή αίτησης μεταβίβασης Ονόματος Χώρου.
(ε) Αφαίρεση περιορισμού “χρηστών ηθών”, “δημόσιας τάξης” και λέξεων μεγάλης συμβολικής αξίας από το δικαίωμα εκχώρησης Ονομάτων Χώρου
(στ) Προσθήκη διάταξης απαγόρευσης ανάστροφης διαρπαγής Ονόματος Χώρου.
(ζ) Προσθήκη διάταξης για το ανέκκλητο αποφάσεων μετά την παρέλευση τριετίας.
(η) Πρόβλεψη αυτοματοποιημένου τρόπου υποβολής καταγγελίας για διαγραφή Ονόματος Χώρου.
(θ) Προσθήκη διατάξεων για τον σεβασμό των προθεσμιών του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.
(ι) Προσθήκη διατάξεων για ενημέρωση των υποκειμένων των δεδομένων πριν την διαβίβασή τους σε τρίτους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου