Αντισυνταγματικός ο δεκαπλασιασμός παραβόλου της μήνυσης

Η δικαστική προστασία είναι συνταγματικό δικαίωμα του ατόμου, δηλαδή αντιστοιχεί σε θεμελιώδη υποχρέωση της Πολιτείας να εγγυηθεί ότι τα δικαιώματά του θα προστατευθούν από ένα δικαστήριο (άρθρο 20 του Συντάγματος). Όταν αυτή η Πολιτεία προσθέτει διαρκώς νέα εμπόδια για την άσκηση της δικαστικής προστασίας σημαίνει ότι παρακωλύει την ενάσκηση του συνταγματικού δικαιώματος. Σημαίνει ότι δεν εκπληρώνει με την ευχέρεια που αναμένεται την υποχρέωσή της για προστασία των πολιτών.

Πρώτα ήρθε η επιβολή Φ.Π.Α. στις δικηγορικες υπηρεσίες. Στον αρχικό νόμο του 1986 περί Φ.Π.Α. δεν είχαν περιληφθεί οι δικηγορικές υπηρεσίες, επειδή τότε η αιτιολογική έκθεση ανέφερε ότι η πρόσβαση στη δικαιοσύνη είναι συνταγματικό δικαίωμα και δεν είναι δυνατόν να φορολογείται επιπρόσθετα.

Τώρα δεκαπλασιάζεται το παράβολο που οφείλει να καταβάλει ο μηνυτής, όταν καταθέτει μια μήνυση. Δηλαδή μιλάμε για την πιο απλή νομική προστασία που μπορεί να ζητησει ο πολίτης χωρίς καν την παρέμβαση δικηγόρου, την πιο οικονομική λύση για καθέναν που μπορεί να γράψει μόνος του μια μήνυση και να την καταθέσει στην αστυνομία ή στην εισαγγελία. Κι ενώ έπρεπε να πληρώσει ένα ποσό Χ (το οποίο αντιστοιχούσε ας πούμε στα εισιτήρια μετρο μιας εβδομάδας), τώρα πρέπει να πληρώσει το ποσό 10Χ.

Μήπως βελτιώθηκαν οι συνθήκες απονομής δικαιοσύνης και η ταχύτητα επεξεργασίας των μηνύσεων και βελτιώθηκαν και οι μισθοί των εισαγγελέων; Όχι βέβαια. Απλώς το κράτος όπου έχει διαπιστώσει ότι υπάρχει μια υποχρεωτική εισροή χρημάτων, επεμβαίνει και πολλαπλασιάζει το αιτούμενο ποσό. Αδιακρίτως περί του αν πρόκειται περί ανάγκης ή επιλογής. Δηλαδή σε λίγο θα κάνουμε μια ερώτηση σε έναν δημόσιο υπάλληλο κι από δίπλα θα υπάρχει ένας κερματοδέκτης που θα του ξεβουλώνει τα αυτιά για να ακούσει τι λέμε, μόνο όταν θα καταβάλουμε το αντίτιμο (όπως στην ταινία με την Βλαχοπούλου που έκανε το μέντιουμ).

Για την περίφημη "δικομανία" των Ελλήνων, έχω να πω ότι πλέον θεωρώ ότι πρόκειται για έναν μύθο. Η ταλαιπωρία που περνούν οι ίδιοι οι διάδικοι μέχρι να προσεγγίσει η υπόθεσή τους στην ώρα της εκδίκασής της λειτουργεί αποτρεπτικά. Το ότι δεν έχουμε εξειδικεύσει και καλλιεργήσει μια κουλτούρα εξωδικαστικής επίλυσης διαφοράς εμείς οι νομικοί είναι μια αλήθεια. Όπως και το ότι εκκρεμούν εκατομμύρια μηνύσεις ετών στα ελληνικά δικαστήρια. Προσωπικά είμαι κατά της προσφυγής στην ποινική δικαιοσύνη, αλλά υπάρχουν και ορισμένες διαφορές οι οποίες δεν μπορούν να λυθούν αλλιώς, όπως τα φαινόμενα ενδοοικογενειακής βίας, οι βιασμοί, η κακοποίηση παιδιών, εγκλήματα που η συγχώρεση μπορεί να φέρει μεγαλύτερα κοινωνικά προβλήματα. Υπάρχουν λοιπόν και μηνύσεις που πρέπει να γίνονται.

H υπερφόρτωση όμως των δικαστηρίων οφείλεται και στο ότι το Ελληνικό Δημόσιο δεν ακούει. Δεν διαθέτει αποτελεσματικούς διαμεσολαβητές για να λύνουν τις διαφορές με τους πολίτες, με αποτέλεσμα τα δικαστήρια να γεμίζουν και με προσφυγές κατά του κράτους.

Η μήνυση είναι όμως και το πιο οικονομικό μέσο για να ζητήσει ο πολίτης την δικαστική προστασία του, ακόμα και χωρίς δικηγόρο, όπως είπα παραπάνω. Ο δεκαπλασιασμός του παραβόλου αποτελεί μια άμεση επίθεση σε αυτό το συνταγματικό δικαίωμα. Επίθεση που δεν συνοδεύεται από ένα εξισορροπητικό μέτρο περί παροχής καλύτερων υπηρεσιών δικαστικής προστασίας. Οπότε η επίθεση αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί τελικά δίκαιη και συμβατή με το Σύνταγμα.