Μια συνταγματική λύση για το πρόβλημα της παραγραφής

Η διαπίστωση ότι η συνταγματική διάταξη για την ευθύνη των υπουργών υποθάλπει την ατιμωρησία είναι καθολική: όλοι συμφωνούν ότι πρέπει να αλλάξει το Σύνταγμα. Αυτοί που θα αλλάξουν το Σύνταγμα είναι βέβαια οι πολιτικοί μας, βουλευτές και πρώην υπουργοί, οι οποίοι και πάλι θα αποφασίσουν για τους εαυτούς τους. Η διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης είναι όμως εξαιρετικά αργόσυρτη και απαιτεί την εμπλοκή δύο κοινοβουλευτικών σχηματισμών, την προαναθεωρητική και την αναθεωρητική Βουλή. Πολλά χρόνια, μέσα στα οποία η όποια συναίνεση μπορεί να χαθεί.

Προχθές σε μια εκπομπή της ΝΕΤ εμφανίστηκε ο κ. Μιχάλης Σταθόπουλος, καθηγητής Νομικής και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, και επισήμανε ότι υπάρχει κι άλλη μια δυνατότητα που δίνει το Σύνταγμα στο περίφημο άρθρο 86, στην 5η και τελευταία παράγραφό του:

"Αν για οποιονδήποτε άλλο λόγο, στον οποίο περιλαμβάνεται και η παραγραφή, δεν περατωθεί η διαδικασία που αφορά δίωξη κατά προσώπου που είναι η διετέλεσε μέλος της Κυβέρνησης ή Υφυπουργός, η Βουλή μπορεί, ύστερα από αίτηση του ίδιου ή των κληρονόμων του, να συστήσει ειδική επιτροπή στην οποία μετέχουν και ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί για τον έλεγχο της κατηγορίας".

Αυτή η δυνατότητα που δίνει το Σύνταγμα για συνέχιση της υπόθεσης ακόμα και μετά την παραγραφή, πρέπει να αξιοποιηθεί. Φυσικά προϋποτίθεται η αίτηση των ίδιων των εμπλεκόμενων. Σκόπελος ιδιαίτερα δύσκολη, δεδομένου ότι οι βουλευτές ούτε για υπόθεση δυσφήμησης δεν τολμούν να παραιτηθούν από τη βουλευτική τους ασυλία, όπως πρόσφατα η βουλευτής Επικρατείας της Ν.Δ. κ. Τσουμάνη που λέει ότι η παραίτηση από την βουλευτική ασυλία θα ήταν απλώς μια "πράξη εντυπωσιασμού, πράγμα που δεν την εκφράζει" (βλ. εδώ).

Σε αυτό ακριβώς το σημείο αρχίζει όμως ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών, αλλά και των κομμάτων ως φορέων διασφάλισης της τήρησης του Συντάγματος.

Ως προς τα κόμματα, είναι υποκριτικό να συμφωνούν ότι πρέπει να αλλάξει το Σύνταγμα για να μην παραγράφονται γρήγορα τα αδικήματα και ταυτόχρονα να μην πιέζουν τα μέλη τους για αξιοποίηση των δυνατοτήτων που δίνει η παράγραφος 5. Τα κόμματα πρέπει να υποχρεώσουν τους πρώην υπουργούς που εμπλέκονται στις επίμαχες υποθέσεις να υποβάλουν αιτήσεις για τον έλεγχο της κατηγορίας. Κι αν κάποιο κόμμα αδρανεί, πρέπει να πιεστεί από τα άλλα κόμματα.

Από την άλλη μεριά, η κοινωνία των πολιτών, μέσα από την συλλογική έκφραση που της παρέχεται στα κοινωνικά μέσα επικοινωνίας, μπορεί να αναδείξει το θέμα και να πιέσει τους πρώην υπουργούς να υποβάλουν αίτηση ελέγχου της κατηγορίας. Τα κλασικά ΜΜΕ με τις γνωστές εξαρτήσεις μπορεί να ακολουθήσουν, μπορεί και όχι. Πρέπει να τεθεί πρώτ' απ' όλα το ζήτημα στους πρώην υπουργούς που εμπλέκονται στις υποθέσεις και να ερωτηθούν εάν έχουν σκεφθεί να ζητήσουν τον έλεγχο της κατηγορίας τους, τώρα που έχει παρέλθει ο χρόνος παραγραφής. Εάν διαφωνήσουν, θα πρέπει να εξεταστεί ο λόγος για τον οποίο δεν αξιοποιούν την μοναδική συνταγματική λύση για την διαλεύκανση των υποθέσεων. Και να εκτεθούν πια στους ψηφοφόρους τους, οι οποίοι σε τελική ανάλυση είναι και οι πιο αρμόδιοι για να κρίνουν τους πολιτικούς σε μια δημοκρατία.

Έτσι, ακόμη και μεμονωμένοι πολίτες μπορούν να θέσουν ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, διεκδικώντας επικοινωνιακά και πολιτικά την εφαρμογή του άρθρου 86 παρ. 5 του Συντάγματος.

Το Σύνταγμα δίνει λοιπόν μια έσχατη λύση, για την εφαρμογή της οποίας πρέπει να δουλέψει ο πολιτικός κόσμος, αλλά και οι πολίτες. Το ερώτημα είναι πόσο ώριμοι είναι αυτοί οι πόλοι για την ανάληψη τέτοιων πρωτοβουλιών.