Απάντηση στο άρθρο του Χ.Γιανναρά "Γιατί τόσο μεταφυσικό μένος;"

Ο κ. Γιανναράς με αυτό το άρθρο του επιτίθεται στην "προοδευτική" δημοσιογραφία επειδή καταδίκασε την "ιερή" λογοκρισία του φιλμ Γαβρά που προβάλλεται στο Μουσείο Ακρόπολης. Τιτλοφορεί το άρθρο του "γιατί τόσο μεταφυσικό μένος;", λες και η πράξη των τότε και των τώρα ρασοφόρων ήταν "μεταφυσική" και όχι 100% γήινη, υλικότατη και λασπερά χωμάτινη: κατακρεούργηση του Παρθενώνα τότε, τηλεφωνήματα και απαίτηση κατακρεούργησης του φιλμ Γαβρά τώρα. Κανένα "μεταφυσικό" μένος, λοιπόν. Ο δημόσιος διάλογος και οι επιθέσεις που εξαπολύθηκαν ενάντια σε εκκλησιαστικούς και διοικητικούς παράγοντες δεν αφορούσε καθόλου τις "μεταφυσικές" τους αρμοδιότητες, αλλά ακριβώς το αντίθετο: την αθέμιτη, παράνομη και αναρμόδια εμπλοκή τους σε ζητήματα στα οποία δεν έχουν απολύτως κανένα λόγο, όπως η ελεύθερη καλλιτεχνική δημιουργία.

Για να (ξε)θεμελιώσει τον αντίλογό του, ο κ. Γιανναράς κάνει μια περίεργη υπόθεση: θα έπρεπε άραγε το Λούβρο, σε ένα αντίστοιχο βίντεο για τη Τζοκόντα, να περιλάβει και τον μανιακό που την είχε "μαχαιρώσει" τον φημισμένο πίνακα. Αναρωτιέται ο κ. Γιανναράς αν θα καταριόμασταν ως σκοταδιστές και λογοκριτές όσους διαμαρτύρονταν για την προβολή "ή την σκοπιμότητα" της έμφασης στο βανδαλισμό. Πρόκειται για τον ορισμό του απρόσφορου και μη ανάλογου παραδείγματος: οι εκεί "διαμαρτυρόμενοι" προφανώς και δεν ταυτίζονται με την θεσμικά κρατούσα θρησκευτική πλειοψηφία, η οποία ορκίζει την νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία. Το παράδειγμα θα είχε κάποια πειστική λειτουργία μόνον αν την διαμαρτυρία στο Λούβρο υπέβαλαν οι ... απόγονοι του Λεονάρντο Ντα Βίντσι.

Η δομική απόσταση αντίληψης που έχει ο κ. Γιανναράς από το θέμα που αναπτύσσει φαίνεται όμως από το εσφαλμένο πραγματολογικό πλαίσιο στο οποίο τοποθετεί το συμβάν: "Θέλουμε να παρουσιάσουμε στο διεθνές κοινό τη σχέση του λαού μας με τον Παρθενώνα σε μια μονόλεπτη καταγραφή ιστορίας είκοσι πέντε αιώνων". Όχι, κ. Γιανναρά. Ούτε στο διεθνές κοινό θέλουμε ακριβώς να το παρουσιάσουμε (το video του Μουσείου έχει ηχητική αφήγηση στα ελληνικά), ούτε τη σχέση του λαού μας με τον Παρθενώνα θέλουμε να παρουσιάσουμε (το video του Μουσείου αναφέρεται συνολικά στην ιστορία του Παρθενώνα, ενώ το video Γαβρά περιορίζεται στις επιδρομές που υπέστη το μνημείο), ούτε για μονόλεπτη καταγραφή ιστορίας είκοσι πέντε αιώνων πρόκειται (το video του Μουσείου είναι 15 λεπτά, το video Γραβρά είναι 6 λεπτά, το απόσπασμα του video Γαβρά που παίζεται στο video του Μουσείου είναι 1 λεπτό και 20 δευτερόλεπτα). Κανονικά, λοιπόν, ο στοιχειωδώς ενήμερος αναγνώστης της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ σταματάει εδώ την ανάγνωση του άρθρου του κ. Γιανναρά και κλείνει χαμογελώντας με συγκατάνευση την εφημερίδα ή την ιστοσελίδα της, επειδή ο επιφανής συνεργάτης της πιάστηκε αδιάβαστος. 

Αλλά επειδή είναι επιφανής ο κ. Γιανναράς, αξίζει να διαβάσει κανείς και τη συνέχεια (αποδεχόμενος την  "μεταφυσική" επιρροή της υποτιθέμενης αυθεντίας). 

Η ουσία της ένστασης του κ. Γιανναρά στις αντιδράσεις για την λογοκρισία του video είναι η εξής: οι αντιδρώντες στη λογοκρισία ταυτίζουν τους "φανατικούς βανδάλους του κοινωνικού περιθωρίου" που κατέστρεψαν τότε το αέτωμα και τις μετώπες, με την "Εκκλησία", η οποία είναι η "θεσμική έκφανση της μεταφυσικής παράδοση των Ελλήνων" (λες και οι Έλληνες είχαν τότε ή σήμερα μόνο μία "μεταφυσική παράδοση" για να νοείται η Εκκλησία ως η "θεσμική έκφανσή" της). Δηλαδή, λίγο - πολύ, ο κ. Γιανναράς μας λέει ότι η δημόσια και διεθνής κατακραυγή για το πετσόκομμα του video Γαβρά ήταν ένας μιντιακός  εξορκισμός των τότε φορέων της Εκκλησίας που η σημερινή Εκκλησία όχι μόνο δεν έχει αποκηρύξει (ενώ μέχρι και ο Πάπας έχει ζητήσει συγγνώμη για τον Γαλιλέο κ.λπ.), αλλά εξακολουθεί να προστατευει με λογοκριτικές επεμβάσεις. Και το πρόβλημα είναι οι ... προοδευτικοί δημοσιογράφοι! 

Βέβαια ο κ. Γιανναράς αναγνωρίζει ότι υπάρχει και η "εκτρωματική εξουσιαστική αντίληψη για την Εκκλησία" που συντηρούν οι "δεσποτάδες" της ελληνικής παρακμής σήμερα, αλλά, συνεχίζει ο αρθρογράφος, προς Θεού, δεν πρέπει να συγχέουμε την ηγεσία της Εκκλησίας με το "εκκλησιαστικό γεγονός ως λαϊκό σώμα". Στη συγκεκριμένη περίπτωση πάντως, η αφαίρεση της σκηνής μάλλον δεν έγινε από αυτό το λαϊκό σώμα αλλά από συγκεκριμένα ανώτερα ηγετικά κλιμάκια της πάντα εναγκαλιζόμενης την Δημόσια Διοίκηση Εκκλησίας  . Δεν έκαναν το μοντάζ ζηλωτές Χριστιανοί, το έκανε το Μουσείο Ακρόπολης. Διαμαρτυρόμενοι για την σκηνή δεν εμφανίστηκαν απλοί πολίτες, αλλά "βυζαντινολόγοι", όπως είπε ο κ. Παντερμαλής σε πρωϊνή εκπομπή εκείνων των ημερών. Δεν ήταν το ποίμνιο της Εκκλησίας που είπε ότι θα διευθετηθεί το θέμα, αλλά ο Υπουργός Πολιτισμού. Άρα, ποιο "εκκλησιαστικό γεγονός ως λαϊκό σώμα" μπέρδεψαν οι δημοσιογράφοι με την "εκτρωματική εξουσιαστική Εκκλησία"; Ο κ. Γιανναράς επικαλείται το εκκλησίασμα ως την ηθική κολυμβήθρα μιας αμαρτωλής θεσμικής έκφρασης της κρατούσας θρησκείας. Το ότι, εκτός από τους παπάδες, υπάρχει και ο λαός της εκκλησίας, αυτομάτως στο γιανναρικό "σύστημα" σκέψης, εξωραϊζει οποιαδήποτε ηθική αμφιβολία. Να, λοιπόν, με ποιες ακριβώς λέξεις θα όριζε μια εγκυκλοπαίδεια το πρωτογενές νόημα του  αστραφτερού, φιλοσοφικά "θεμελιωμένου" και ιδεολογικά απρόσμικτου λαϊκισμού. 

Στη συνέχεια ο κ. Γιανναράς παραθέτει μια άλλη, ανύπαρκτης αναλογίας, διαπίστωσή του: όταν επί χίλια χρόνια τα παιδιά στο Βυζάντιο "ξεκινούσαν ανάγνωση και γραφή με αλφαβητάρι τον Όμηρο, τότε τα δώδεκα δευτερόλεπτα εμφατικής προβολής των ψυχανώμαλων του περιθωρίου στην μονόλεπτη ταινία για τον Παρθενώνα είναι τουλάχιστον ανεξήγητη μεροληψία που μοιάζει με κακόβουλη προπαγάνδα."  Δηλαδή επειδή τα παιδιά κακοποιούνταν επί χίλια χρόνια με μια από αιώνων τότε νεκρή γλώσσα, δεν θα πρεπε σήμερα στο φιλμάκι να υπάρχουν οι καταστροφές του Παρθενώνα από τους πρωτοχριστιανούς. Και είναι "κακόβουλη προπαγάνδα" που το φιλμάκι (για τον Παρθενώνα) δεν έδειχνε τα νήπια να βασανίζονται με τις ομηρικές αναγνώσεις. Και ως "κακόβουλη προπαγάνδα", ήταν δικαιολογημένη η κρατική λογοκρισία και αδικαιολόγητη η διαμαρτυρία των ελληνικών και διεθνών μέσων ενημέρωσης εναντίον των λογοκριτών. 

Ο κ. Γιανναράς διακατέχεται από  πρωτογενώς "ποδοσφαιρική" αντιμετώπιση των πραγμάτων, όπως και ο θαυμαστής του μακαρίτης αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος που μερικές φορές ενσωμάτωνε στις ομιλίες του γιανναρικά αποσπάσματα. Όλα χωρίζονται σε δύο: εμείς και οι άλλοι. Σημειολογική παρατήρηση: αυτό αποτυπώνεται και στην ίδια την αισθητική του κειμένου καθώς και στην διατύπωσή του: "Ακόμα και όρους υγειονομικής προστασίας στο Δείπνο της Ευχαριστείας θέλουν να μας επιβάλλουν οι "προοδευτικοί" μας δημοσιογράφοι - με την ίδια φασιστική λογική θα αστυνομε΄θουν και την υγιεινή του έρωτα επιβάλλοντας οπωσδήποτε το προφυλακτικό." Λες και η Εκκλησία δεν επιβάλλει απολύτως κανέναν κανόνα στον έρωτα, τόσο πολύ που η χρήση προφυλακτικού για λόγους υγιεινής θα ήταν μια ανοίκεια ενόχληση για τον τυπικό Χριστιανό, ή και για κάθε άλλο άμοιρο κάτοικο αυτής της Χώρας που είναι υποχρεωμένος να δέχεται το ορθόδοξο σφυροκόπημα για την ερωτική του ζωή και τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. Έλεος, όμως. Στο σπίτι του βιασθέντος, δεν μιλάνε για προφυλακτικά. 

Δεν θα περίμενα κάποια ουσιαστικότερη ανάλυση του πραγματικού προβλήματος που υπήρξε στην περίπτωση της λογοκρισίας του φιλμ από το Μουσείο της Ακρόπολης, από έναν συγγραφέα ο οποίος έχει αφιερώσει έναν ολόκληρο τόμο της εργογρφίας του σε έργο με τίτλο "Η απανθρωπιά του δικαιώματος". Η ουσία που σκοπίμως αποσιωπάται από τον κ. Γιανναρά περιλαμβάνεται σε ένα δικαίωμα, κατ' ενάσκηση του οποίου και ο ίδιος δημοσίευσε το φαιδρό και λαϊκίστικο άρθρο του στην Καθημερινή: στην ελευθερία της έκφρασης. Ο κ. Γιανναράς ουδέποτε θα ομολογήσει ότι δεν είναι "διωκόμενος" ως Χριστιανός, αλλά αντίθετα, μέλος μιας μεγάλης τυραννικής πλειοψηφίας, η οποία απολαμβάνει κρατικής χρηματοδότησης, επικοινωνιακής προβολής και επιβολής και καταδυνάστευσης σε κάθε πτυχή του δημόσιου και ιδιωτικού βίου των ανθρώπων που βρίσκονται σε αυτή την Χώρα. Διωκόμενος δεν είναι ο κ. Γιανναράς και οι ομόδοξοί του, οι οποίοι απολαμβάνουν πλήρως τα δικαιώματα όχι στο ελάχιστο που προστατεύονται από το Σύνταγμα και τις διεθνείς συνθήκες, αλλά στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Διωκόμενοι είναι όλοι οι υπόλοιποι που επιδιώκουν, μάταια συνήθως, την προστασία τους από την διαβρωτική επεμβαση των Γιανναράδων σε κάθε, μα κάθε, φωτεινή στιγμή της ζωής τους. 

Ο κ. Γιανναράς είναι ένας "διανοοούμενος", ο οποίος αποσιωπά ή και αποδομεί θεωρητικά τις δημοκρατικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, υποπίπτοντας βέβαια στην δομική αντίφαση του να επικαλείται τα ... δικά του ανθρώπινα δικαιώματα και δημοκρατικές ελευθερίες, οι οποίες όμως  αντιστοιχούν σε κρατούσες εξουσιαστικές δομές επιβολής. Εκεί έγκειται τόσο η τραγικότητά του, όσο και η θεμελιώδης άγνοιά του για θέματα στα οποία αυτοπροβάλλεται μάλιστα και ως ειδικός.