[30/11/09] H Ευρώπη σήμερα δεν έχει απαλλαγεί από τον ρατσισμό, την ξενοφοβία, την ισλαμοφοβία, τον αντιτσιγγανισμό, τον αντισημιτισμό, την ομοφοβία και άλλα ήδη φοβίας που στρέφονται εναντίον των άλλων. Οι μειονότητες γίνονται στόχοι του μισαλλόδοξου λόγου, της βίας και των συστηματικών διακρίσεων, αλλά και στην αγορά εργασίας. Οι υπεύθυνοι πολιτικοί πρέπει να πάρουν στα σοβαρά αυτές τις αρνητικές τάσεις. Χρειάζεται να αναλυθούν και να βρεθούν οι ίδιες οι ρίζες αυτών των ανθρώπινων και πολιτικών εκτροπών.
Φαίνεται ότι η έλλειψη ανοχής έχει αυξηθεί κατά την οικονομική κρίση. Στην διάρκεια των επισκέψεών μου έχω παρατηρήσει ότι οι εξτρεμιστικές ομάδες και κόμματα έχουν γίνει πιο ενεργά και πιο απειλητικά και έχουν καταφέρει να στρατολογήσουν ως υποστηρικτές νέους άνεργους ανθρώπους.
Ομάδες όπως οι Ρομά, οι οποίοι έχουν ήδη περιθωριοποιηθεί, είναι σοβαρά στοχοποιημένες και υφίστανται επιθέσεις βίας. Η απάντηση από τα παραδοσιακά πολιτικά και κόμματα και άλλους εκπροσώπους των πλειοψηφιών είναι συχνά ήπιες και συγκεχυμένες.
Το αποτέλεσμα της "παγκοσμιοποίησης" εμφανίζεται ως μια εξήγηση σε αυτά τα προβλήματα. Η αύξηση της μετανάστευσης εντός και ανάμεσα στις χώρες και η προϊούσα ηλεκτρονική επανάσταση έχουν συμβάλλει σε ένα αίσθημα ανασφάλειας σε πολλούς. Περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζονται να ζητούν την ανάγκη να δηλώσουν την ταυτότητά τους σε ένα κόσμο που μεταβάλλεται με ταχύτητα.
Ο πρόεδρος Sarkozy ξεκίνησε έναν εθνικό διάλογο στην Γαλλία για το ίδιο το θέμα της Γαλλικής εθνικής ταυτότητας. Σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν επίσης καλέσματα για να οριστεί η "ταυτότητα".
Αυτές οι συζητήσεις θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες εάν αυτοί που παίρνουν μέρος αποφύγουν την παγίδα της προώθησης της "μονοδιάστατης" ταυτότητας που ορίζει ποιος περιλαμβάνεται και κατ΄επέκταση ποιος εξαιρείται.
Παρά τη δυσάρεστη ιστορία διακρίσεων και καταπίεσης των μειονοτήτων και των ευπαθών ομάδων, η Ευρώπη έχει οφεληθεί με το να είναι εξ αρχής μια πλουραλιστική και πολυπρόσωπη ήπειρος. Η δυνατότητά μας για θετική αλληλεπίδραση θα επηρεάσει το μέλλον της Ευρώπης. Ο πολυπολιτισμός είναι μια αξία που πρέπει να προστατευθεί.
Ελπίζω ότι μερικοί από όσους πάρουν μέρος στις ομφαλοσκοπικές συζητήσεις για την εθνική ταυτότητα θα διαβάσουν δύο ιδιαιτέρως σχετικά βιβλία: το Identity and Violence του Amartya Sen και το The Other του Ryszard Kapuscinski.
O Kαθηγητής Sen παρατηρεί ότι ο κόσμος εμφανίζεται ολοένα και περισσότερο ως μια ομοσπονδία από θρησκείες ή πολιτισμούς και ότι αγνοούμε όλους τους άλλους τρόπους με τους οποίους αυτοπροσδιορίζονται οι άνθρωποι. Θέτει σε αμφιβολία την προκατάληψη ότι οι άνθρωποι μπορούν να κατηγοριοποιούνται με ένα μονοδιάστατο τρόπο αρχειοθέτησης και κατηγοριοποίησης.
Έχει φυσικά δίκιο. Στην πραγματικότητα όλοι μας ανήκουμε σε έναν αριθμό διαφορετικών κατηγοριών με κριτήριο όχι μόνο την εθνότητα, την εθνικότητα, την πίστη αλλά επίσης και με βάση τις τοπικές ρίζες, το φύλο, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την γονεϊκότητα, την γλώσσα, την εκπαίδευση, το επάγγελμα, την κοινωνική τάξη, τις πολιτικές πεποιθήσεις, την ηλικιακή ομάδα, την θρησκεία, τις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου τη συμμετοχή σε οργανώσεις και πολλές άλλες κατηγορίες.
Η σχετική σημασία του να ανήκεις σε μια συγκεκριμένη ομάδα ή του να έχεις μια συγκεκριμένη ταυτότητα μπορεί να προσδιορίζεται μόνο από το άτομο. Αν και η εθνική ή θρησκευτική ταυτότητα μπορεί να είναι ιδιαίτερης σημασίας για κάποιους, δεν ισχύει για άλλους. Για παράδειγμα, μια διαδεδομένη παρεξήγηση είναι ότι οι περισσότεροι Μουσουλμάνοι πάνε στο τέμενός του τις Παρασκευές απέχει εξίσου από την αλήθεια όπως η παραδοχή ότι οι περισσότεροι Χριστιανοί εκκλησιάζονται κανονικά.
Γνωρίζουμε από την εμπειρία ότι η επιβολή εκ μέρους του κράτους ή από άλλες εξουσίας μίας υποτιθέμενης μοναδικής ταυτότητας - όπως έναν συγκεκριμένο πολιτισμό ή μια συγκεκριμένη θρησκεία - δημιουργεί τη βάση για επιβολή διακρίσεων.
Ο Sen υπογραμμίζει τον κίνδυνο ότι η δυνατή αίσθηση της ταυτότητας μόνο μιας ομάδας μπορεί να γίνει ένα σημαντικό όπλο για βιαιότητες έναντι των άλλων. Η ενδο-ομαδική αλληλεγγύη μπορεί να τροφοδοτήσει την διχόνοια μεταξύ των ομάδων.
Ο Κapuscinski, Πολωνός δημοσιογράφος και συγγραφέας, υπογραμμίζει ότι πρακτικά όλοι οι πολιτισμοί έχουν μια τάση ναρκισσισμού που οδηγεί σε αλλαζονεία και καταδίκη των Άλλων. Πρέπει να διδαχθούμε μαθήματα από τη ιστορία. Επίσης γράφει ότι η ατομική ταυτότητα επηρεάζεται πολύ από τον τρόπο με τον οποίον κάποιος αντιμετωπίζεται από τους Άλλους και υπογραμμίζει την σημασία των δι-ομαδικών επαφών και σχέσεων.
Ενώ επιχειρηματολογεί υπέρ του πολυπολιτισμού, υπογραμμίζει ότι το να αποτελείς μέρος ενός πολυπολιτισμικού κόσμου απαιτεί μια δυνατή, ώριμη αίσθηση αυτοπροσδιορισμού. Αυτό είναι το πεδίο στο οποίο η μειωμένη εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα και τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης μπορούν να αποβούν καταστροφικά.
Η εκτεταμένη ανεργεία είναι μια πραγματική απειλή για το χτίσιμο γεφυρών και το σεβασμό των ανθρώπων όπως είναι. Η έλλειψη εργασίας υποσκάπτει την αυτοπεποίθηση και μπορεί να αποτελέσει εύκολα αντικείμενο εκμετάλλευσης από εξτρεμιστικές ομάδες που προσφέρουν "ταυτότητα" μέσω της επίθεσης στους Άλλους, ιδιαίτερα στους ευπαθείς.
Ποιες είναι οι πραγματικές προκλήσεις για τις πολιτικές περί ανθρώπινων δικαιωμάτων;
• Τα κράτη θα πρέπει να προωθούν ενεργητικά τις θεμελιώδεις αρχές του πλουραλισμού, της ανεκτικότητας και της ευρύτητας πνεύματος στις οποίες βασίζεται πραγματικά η Δημοκρατία.
• Ακολουθώντας αυτές τις θεσμικές αξίες, τα κράτη θα πρέπει να δείχνουν μεγαλύτερη αποδοχή στην διαφορετικότητα στις κοινωνίες τους και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να επιτρέπουν στα μέλη υπαρκτών μειονοτικών ομάδων να ορίζουν και να εκφράζουν τις ταυτότητές τους.
• Τα κράτη θα πρέπει να δημιουργήσουν συμβουλευτικούς μηχανισμούς, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο για να διασφαλιστεί ο θεσμικός, ανοικτός, ειλικρινής και διαρκής διάλογος με τους εκπροσώπους των μη - κυριαρχικών ομάδων, όπως είναι οι μειονότητες. Αυτά τα συμβουλευτικά όργανα θα πρέπει να έχουν σαφή νομική θέση και να είναι πολυπρόσωπα και αντιπροσωπευτικά.
•Τα κοινωνικά δικαιώματα είναι απολύτως κρίσιμα προκειμένου να αποφευχθούν τα μεγάλα χάσματα και οι περαιτέρω αδικίες. Οι μειονότητες υποφέρουν δυσανάλογα από τέτοιου είδους ανισότητες και τείνουν να καθίστανται εξιλαστήρια θύματα όταν άλλες πληθυσμιακές ομάδες απογοητεύονται.
• Περαιτέρω συγκεκριμένα μέτρα απαιτούνται για να περιοριστούν οι διακρίσεις σιτς πολιτικές εργασίας στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Πρέπει να γίνουν περισσότερες προσπάθειες για να εισαχθούν μειονοτικοί επρόσωποι σε επαγγέλματα κλειδιά όπως στην εκπαίδευση και την αστυνομία καθώ και σε πολιτικές θέσεις.
• Μεγαλύτερη προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στο σχολικό σύστημα. Η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση δεν θα πρέπει να είναι διασχιστική, αλλά ενωτική. Ο σεβασμός των Άλλων θα πρέπει να είναι μέρος του εκπαιδευτικού συστήματος όπως ορίζεται από την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
• Τα ανθρώπινα δικαιώματα θα πρέπει και πάλι να γίνουν ο θεμέλιος λίθος των πολιτικών μετανάστευσης.
• Ο μισαλλόδοξος λόγος και οι διακρίσεις εις βάρος των Ρομά θα πρέπει να σταματήσει. Τα προβλήματα εδω παραμένουν σκανδαλώδη και φαίνετα ότι οι Ευρωπαϊκές κυβερβήσεις δεν έχουν επιδείξει την απαιτούμενη σοβαρότητα για την προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων για όλους. Μια καλή αρχή θα ήταν η δημόσια έκφραση συγγνώμης για τις παραβιάσεις του παρελθόντος.
• Θα πρέπει να θεσπιστεί κατανοητή νομοθσία κατά των διακρίσεων και εποπτεύοντες οργανισμοί θα πρέπει να εγγυώνται την ισότητα όλων.
• Τα βήματα που πρέπει να γίνουν για ίσες ευκαιρίες δεν ακυρώνουν τα θετικά επιτεύγματα που έγιναν μέχρι σήμερα σε αυτόν τον τομέα. Η εξάρτηση του ενός από τον άλλο, περιλαμβανομένων των μεταναστών, χρειάζεται να τονιστεί.
• Οι διάφορες ομάδες θα πρέπει να επιτρέπεται να ενσωματώνονται στην κοινωνία και , με το χρόνο, να διαδηλώνον τις συμβολές του πολιτισμού τους. Η περιέργεια και η ευρύτητα πνεύματος θα πρέπει να ενθαρρύνεται ως ένα δυναμικό όραμα για το μέλλον, σε αντίθεση με το φόβο και την υποψία.
"Το χτίσιμο γεφυρών για την κατανόηση" γράφει ο Kapuscinski, “δεν είναι μόνο ένα δεοντολογικό καθήκον, αλλά κι μια επείγουσα αποστολή στον καιρό μας, σε έναν κόσμο που όλα είναι τόσο ευθραυστα και υπάρχει τόση δημαγωγία, αποπροσανατολισμός, φανατισμός και κακοπιστία.
Thomas Hammarberg
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου