O Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης

Το πρόγραμμα "Καλλικράτης" (Ν.3852/2010, βλ. εδώ) εισάγει την λειτουργία ενός νέου ανεξάρτητου θεσμού που θα δραστηριοποιείται στο πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης: τον Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης (στους Δήμους) και τον Συμπαραστάτη του Πολίτη (στις Περιφέρειες). Πρόκειται ουσιαστικά για τη θέσπιση τοπικών Συνηγόρων του Πολίτη (Regional Ombudsmen/Ombudswomen), δηλαδή τη δημιουργία νέων ανεξάρτητων θεσμών για την εξωδικαστική επίλυση διαφορών ανάμεσα στους πολίτες και τις δημοτικές - περιφερειακές υπηρεσίες, αλλά και για την ανεξάρτητη παρέμβαση με προτάσεις για την βελτίωση της ποιότητας ζωής και την καλύτερη ενάσκηση των δικαιωμάτων.

Ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης επιλέγεται, ανάμεσα σε υποψηφιότητες προσώπων "κύρους και εμπειρίας" που δηλώνονται ύστερα από δημόσια προκήρυξη της θέσης, από τα 2/3 του δημοτικού συμβουλίου (για δήμους άνω των 20.000 κατοίκων). Με την ίδια πλειοψηφία μπορεί να ανακληθεί ο διορισμός του, για πλημμελή εκτέλεση των καθηκόντων του. Αντίστοιχα, ο Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη επιλέγεται με την ίδια διαδικασία και πλειοψηφία από τα 2/3 του περιφερειακού συμβουλίου.

Αρμοδιότητα του Συμπαραστάτη είναι η εξέταση καταγγελιών των άμεσα θιγόμενων πολιτών και των επιχειρήσεων, για κακοδιοίκηση των υπηρεσιών του Δήμου / της Περιφέρειας. Αποστολή του είναι η διαμεσολαβητική επίλυση των διαφορών αυτών, λειτουργώντας δηλαδή ως ένας εξωδικαστικός μηχανισμός, όπως και ο Συνήγορος του Πολίτη. Σύμφωνα με τον νόμο "Καλλικράτη", ο Συμπαραστάτης έχει υποχρέωση να απαντά στον πολίτη εγγράφως ή ηλεκτρονικώς εντός τριάντα (30) ημερών. Η αρμοδιότητα αυτή δεν αναιρεί βέβαια την αρμοδιότητα του Συνηγόρου του Πολίτη, αλλά καθένας καταλαβαίνει ότι ένας Συμπαραστάτης που λειτουργεί σύμφωνα με αυτές τις διατάξεις μπορεί να επιλύσει το πρόβλημα σε πολύ ταχύτερο χρονικό διάστημα, λόγω και της εγγύτητάς του με την πηγή του προβλήματος, αλλά και της σταδιακά αποκτώμενης εξειδίκευσης στα δημοτικά/περιφερειακά ζητήματα που ανακύπτουν.

Μια δεύτερη αρμοδιότητα είναι η δυνατότητα αυτεπάγγελτης παρέμβασης του Συμπαραστάτη με τη διατύπωση προτάσεων για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους πολίτες. Αυτό μπορεί να συμβαίνει είτε κατά περίσταση, ειτε στο πλαίσιο της Ετήσιας Έκθεσης που οφείλει να συντάσσει ο Συμπαραστάτης και η οποία πρέπει να συζητείται υποχρεωτικά στα δημοτικά/περιφερειακά συμβούλια και να αναρτάται στις ιστοσελίδες τους.

Ο Συμπαραστάτης υποστηρίζεται διοικητικά από τις υπηρεσίες του Δήμου/Περιφέρειας, οι οποίες θα πρέπει να του διαθέτουν επαρκές προσωπικό και τα απαιτούμενα για την επαρκή ενάσκηση των καθηκόντων του.

Πρόκειται λοιπόν για έναν θεσμό, ο οποίος μπορεί να συμβάλλει στην εμβάθυνση των δικαιωμάτων των δημοτών/πολιτών, προσδίδοντας νέες διαστάσεις τόσο στην εξωδικαστική επίλυση διαφορών, όσο και στην θεσμική παρέμβαση σε σημαντικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι δήμοι και οι περιφέρειες ακόμα και στο πεδίο των ανθρώπινων δικαιωμάτων.