Τετάρτη, Οκτωβρίου 22, 2008

Πνευματική ιδιοκτησία: λύση από χρήστες και δημιουργούς

Συζητάμε επί μέρες για το ζήτημα της πνευματικής ιδιοκτησίας και φαίνεται ότι όλοι ζητούν τροποποίηση της νομοθεσίας. Άλλος λέει λιγότερο χρόνο προστασίας των έργων, άλλος να μην υπάρχει καθόλου ηθικό δικαίωμα (δηλαδή, μεταξύ άλλων, να μπορεί καθένας να αλλοιώνει ένα έργο, χωρίς άδεια), άλλος καθόλου πνευματική ιδιοκτησία. Ακόμη κι αν το έκανε αυτό ο νομοθέτης, οι εκτεταμένες τροποποιήσεις (τύπου κατάργησης ηθικού δικαιώματος) θα ήταν αντισυνταγματικές: οι εταιρίες θα πήγαιναν στα δικαστήρια για καταπάτηση συνταγματικών κεκτημένων και θα δικαιώνονταν (το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Στρασβούργου έχει πει ότι η πνευματική ιδιοκτησία θεμελιώνεται πάνω στο ανθρώπινο δικαίωμα της περιουσίας, οπότε κάθε επέμβαση από το κράτος ελέγχεται όπως και η απαλλοτρίωση).

Πάλι τα περιμένουμε όλα από το κράτος δηλαδή. Αντί να λειτουργήσουμε ως αγορά που οργανώνεται γύρω από δημιουργούς που αντιλαμβάνονται τα έργα  τους ως ελεύθερα διαθέσιμα. Που είναι οι κοινότητες που παρακολουθούν τα έργα που διατίθενται με άδειες χρήσης όπως οι Creative Commons και οι Ask2Use; 

Aν είχε διαμορφωθεί ένα τέτοιο ρεύμα, οι δημιουργοί θα έβλεπαν κι αυτοί αλλιώς τα συμφέροντά τους: θα έτρεχαν εκεί που έχει τους πολλούς χρήστες, για να αναγνωριστούν και να καθιερωθούν ως ονόματα, να διαβαστούν, να ακουστούν, να τους δουν. Θα "έφτιαχναν" το κοινό τους και δεν θα σκεφτονταν ότι απλώς θα γράψουν ένα βιβλίο ελπίζοντας ότι θα πιάσουν την καλή μόνο και μόνο επειδή θα τους εκδώσει ένας μεγάλος οίκος (που θα τους δώσει ένα ξεροκόμματο, το πολύ 10%, δηλαδή στη συνήθη περίπτωση 1.000 ευρώ για  τον πρώτο χρόνο).

Έχουν ευθύνη όμως και οι χρήστες που δεν ενδιαφέρονται να βρουν αυτές τις κοινότητες και να αποτελέσουν ένα κοινό τέτοιο, ώστε να διαμορφώσουν το ρεύμα που θα φέρει τους δημιουργούς. Προτιμάμε τις παλιές, εμπορικές επιλογές έργων και το παράνομο download, για να βρίζουμε μετά τα "σκουπίδια" του Χόλιγουντ χάριν των οποίων βέβαια πληρώνουμε τις γρήγορες συνδέσεις. Μετά μας φταίει η νομοθεσία για την πνευματική ιδιοκτησία. Η νομοθεσία δίνει όμως πολλές επιλογές και παρέχει δυνατότητες για λύσεις όπως οι παραπάνω.  Φυσικά υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης. Αν απαξιώσουμε όμως συνολιά τα πνευματικά δικαιώματα, είναι σαν να λέμε στις εταιρίες "ελάτε να μας παρακολουθήσετε τις συνδέσεις γιατί μόνο έτσι θα μας πιάσετε". Νομίζω ότι από τον στείρο ατομικισμό που οδηγεί σε ολοένα μεγαλύτερη παρακολούθηση και παρέμβαση στην ιδιωτικότητα του χρήστη, θα πρέπει να επιλέξουμε τη λογική του έξυπνου καταναλωτή: ενημέρωση και υποστήριξη των κοινοτήτων με τα δωρεάν έργα. 

Μια καλή αρχή είναι η παρακολούθηση της εκπομπής Radio Commons  όπου ο nikan και ο dealsend παρουσιάζουν κάθε μήνα ό,τι καλύτερο υπάρχει στην commonsphere ("κοινόσφαιρα", χαχα καλο;).

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Κύμαι υπέρ της στροφής και της διοχέτευσης, όλου του άγχους που βαραίνει έναν απλό άνθρωπο, προς την οργάνωση. Πολύ το θέλω αυτό το πράγμα να κατασυμβεί. Για παράδειγμα: πιστεύει η εταιρία ότι αυτό το πράγμα πρέπει να γίνει (ώστε να...δια να...άθλοι...ανάπτυξη...στόχος) ναι. Να της πούμε να το κάνει μόνη της. Και σκέφτομαι: μα μήπως όμως, και σήμερα αυτό το πράγμα λειτουργεί... Είναι και κάτι άλλο: πάμφθηνα θα μας έρθει αν δανειστούμε βιβλία, ταινίες, άλλα πράγματα, και τα παρακολουθήσουμε όλοι μαζεμένοι. Θέλω να πω, ότι, βεβαίως, αυτή τη φυσική κατάσταση, η εταιρία δεν μπορεί να την απαγορεύσει με ένα νόμο. Και ακολουθούν οι σκέψεις ότι μας νομοθετούν οντολογικώς, υπαρκτικώς, ότι ευνοούν την ατομικότητα με σκοπό να στήνουν πάνω της την κατανάλωση, για την οποία δεν έχω άγχος να πω πόσο άχρηστη είναι, όταν δεν εξυπηρετεί την επιβίωση. Κάποια στιγμή θα μας υποχρεώσουν όλους, σαν άτομα, να κατέχουμε ένα αντίγραφο καθένας μας από κάθε προϊόν (θα πρέπει, μέσα στην παράνοια του, να ελέγχει τον πλούτο όλο, να με οργανώσει οικονομικά). Με τα αντικείμενα του υλικού κόσμου ένα παιγνίδι, το οποίον πολύ μας έχει αγχώσει. Μπορώ να πω: πνευματική ιδιοκτησία δεν υπάρχει, αφού δεν γίνεται με τρόπο φυσικό αυτό το πράγμα. Στην παραδοχή αυτή σταματάει η λογική, η εμπειρία μας στη φύση, ο πραγματισμός, και αρχίζει το παιγνίδι με το αντικείμενο. Θα συμφωνήσουν νόμους για το πως θα παίξουνε το παράλογο. Υποχρέωση τους; Όχι. Δικαίωμα. Στο όνειρο; Σε όλα. Σε μια αδιαβατική πραγματικότητα, επί τέλους, δεν δέχομαι (για μενα) υποχρέωση να αποδώσω έπαινο ή κατάκριση σε αυτή την επιλογή, μα ούτε και να προβληματιστώ για την πνευματική ιδιοκτησία. Είναι η διάθεση μου αστροσκότεινη. Άλλο το άγχος (=παιχνίδι με το αντικείμενο) και άλλο η εκδήλωση του (εμείς πρέπει να). Να δω και τα νεοελληνικά: πόσοι συγγραφείς (πείτε ώς και ποιητές) δεν ήταν δημόσιοι υπάλληλοι; Λέγοντας σκέψεις, συμπέρασμα βαριέμαι να δείξω, γι' αυτό θα κόψω σε λεπτές φέτες μία ντομάτα, τι να κάνω...να μη φάω; Θα φάω, και βλέπουμε.

Ανώνυμος είπε...

Εδώ έχουμε να λύσουμε δυο δύσκολα προβλήματα:

1) Τα έργα που διανέμονται ελεύθερα με άδειες π.χ. Creative Commons δεν εξασφαλίζουν αμοιβές για τους δημιουργούς.
2) Τα έργα που διανέμονται ως πνευματική ιδιοκτησία προσφέρουν μεγάλα κέρδη στους διανομείς οι οποίοι κινητοποιούν ισχυρούς διαφημιστικούς μηχανισμούς. Πως όμως μπορεί να γίνει ευρέως γνωστό κάποιο Creative Commons έργο, ιδιαίτερα αν ο δημιουργός του είναι άγνωστος;

Χωρίς κάποια νομοθετική παρέμβαση με πρόνοια για τους ανεξάρτητους δημιουργούς και περιορισμό των δικαιωμάτων της βιομηχανίας διανομής δεν βλέπω κάποια λύση. Πώς θα μπορούσε η «αγορά» να «οργανωθεί γύρω από δημιουργούς που αντιλαμβάνονται τα έργα τους ως ελεύθερα διαθέσιμα»;

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...