Σχέδιο ΚΠολΔ: Ο θεσμός της διαμεσολάβησης στις ιδιωτικές διαφορές

Στο σχέδιο του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του υπουργείου Δικαιοσύνης περιλαμβάνεται ένας νέος θεσμός για την επίλυση των ιδιωτικών διαφορών: η προσφυγή σε διαμεσολαβητή (mediator). 

To σχετικό άρθρο αναφέρει: 

Άρθρο 14

1. Ο τίτλος του Πρώτου Κεφαλαίου του Δευτέρου Βιβλίου του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που ρυθμίζει τη διαδικασία στα πρωτοβάθμια δικαστήρια τροποποιείται ως εξής:

ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ- ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΥ

2. Το άρθρο 208 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αντικαθίσταται ως εξής:

"1. Οι διαφορές ιδιωτικού δικαίου που υπάγονται στη δικαιοδοσία των τακτικών πολιτικών δικαστηρίων μπορούν να επιλυθούν με διαμεσολάβηση τρίτου προσώπου κοινής επιλογής των διαδίκων, εφόσον οι διάδικοι έχουν την εξουσία να διαθέτουν ελεύθερα το αντικείμενο της διαφοράς. Εφόσον από το νόμο δεν ορίζεται διαφορετικά, τα άρθρα 210 έως και 214Α εφαρμόζονται αναλόγως και στη διαδικασία της διαμεσολάβησης. Η συμφωνία της διαμεσολάβησης πρέπει να αποδεικνύεται με έγγραφο.

2. Είτε πριν, είτε μετά την έναρξη της εκκρεμοδικίας και μέχρι τη συζήτηση της υπόθεσης, οι διάδικοι μπορούν να συμφωνήσουν να επιχειρηθεί επίλυση της διαφοράς με διαμεσολάβηση τρίτου προσώπου κοινής επιλογής. Σε περίπτωση αποτυχίας της διαμεσολάβησης δεν επιτρέπεται δεύτερη απόπειρα μεταξύ των ίδιων διαδίκων. Σε περίπτωση επιτυχίας ή αποτυχίας της διαμεσολάβησης συντάσσεται και υπογράφεται πρακτικό, σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 5 και 7 του άρθρου 214Α. Στην περίπτωση αυτή δεν είναι υποχρεωτική η τήρηση της διαδικασίας του άρθρου 214Α. Η απόπειρα διαμεσολάβησης επιτρέπεται και αν απέτυχε η διαδικασία του άρθρου 214Α. Το τρίτο πρόσωπο κοινής επιλογής πρέπει να έχει την ιδιότητα του δικηγόρου, να πληροί τις προϋποθέσεις ορισμού ως διαιτητή και να μη συντρέχουν οι λόγοι εξαίρεσης, από εκείνους που αναφέρονται στο άρθρο 52.

3. Όποιος έχει την πρόθεση να ασκήσει αγωγή μπορεί πριν από την κατάθεσή της να προτείνει στον αντίδικό του την επίλυση της διαφοράς με διαμεσολάβηση τρίτου προσώπου κοινής επιλογής και να τον προσκαλέσει να προσέλθει στο γραφείο της γραμματείας του αρμοδίου δικαστηρίου ή στα γραφεία του οικείου δικηγορικού συλλόγου προκειμένου να ορίσουν το τρίτο πρόσωπο. Τα μέρη μπορούν από κοινού να ορίσουν άλλη ημερομηνία ή άλλο τόπο συνάντησης. Το μέρος στο οποίο απευθύνεται η πρόσκληση για διαμεσολάβηση οφείλει, μέσα σε προθεσμία οκτώ ημερών, να γνωστοποιήσει σε εκείνον που το προσκαλεί αν αποδέχεται την πρόταση για διαμεσολάβηση.

4. Η διαμεσολάβηση επιτρέπεται και όταν ασκηθεί έφεση κατά απόφασης πρωτοβαθμίου δικαστηρίου και μέχρι τη συζήτηση της έφεσης, εκτός αν είχε επιχειρηθεί διαμεσολάβηση και στην πρωτοβάθμια δίκη και απέτυχε."

Πρόκειται για μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα καινοτομία στην Πολιτική Δικονομία, η οποία συμπληρώνει τις δυνατότητες εξώδικης επίλυσης διαφοράς (διαιτησία, εξώδικος συμβιβασμός) και προσδίδει μια νέα αρμοδιότητα στους δικηγόρους - πράγμα που σημαίνει όμως ότι θα πρέπει να ακολουθήσει και τροποποίηση του κώδικα περί δικηγόρων. 

Ο θεσμός της διαμεσολάβησης αποτελεί ένα πεδίο στο οποίο θα αναδειχθούν νομικοί - διαπραγματευτές. Εφόσον υπάρξουν διαμεσολαβητές που να επιτύχουν τις δύσκολες ισορροπίες ανάμεσα στα αντικρουόμενα συμφέροντα, έτσι ώστε όλοι να μένουν ικανοποιημένοι, θα δημιουργηθεί ένας νέος κλάδος στην δικηγορική αγορά (mediation), ο οποίος έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα στις αγγλοσαξωνικές χώρες.  

Βλ. επίσης: Σχετικά με μια Ομάδα Φιλικής Επίλυσης Διαδικτυακών Διαφορών