1. Δήλωση υπευθύνου διαχείρισης
Ο νόμος περί τύπου επιβάλλει στα μμε να ορίζουν ως κατά νόμον υπέυθυνο ένα φυσικό πρόσωπο που κατοικεί στην Ελλάδα. Έχει υποστηριχθεί η άποψη ότι αυτό πρέπει να εφαρμοστεί και στις ιστοσελίδες, δηλαδη να δηλώνεται ένας υπεύθυνος διαχείρισης. Υποστηρίζω ότι αυτό δεν μπορεί να αφορά τις προσωπικές ιστοσελίδες όπου ο διαχειριστής ταυτίζεται με τον συντάκτη. Διότι συνιστά παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης: δεν μπορείς να επιβάλλεις στον άλλο να εκφράζεται αποκλειστικά και μόνο με το ονοματεπώνυμό του. Είναι σαν να υποχρέωνες τον Ελύτη να υπογράφει τα ποιήματά του ως Αλεπουδέλης. Επομένως: όχι γενική ονομαστικοποίηση, που αντιμετωπίζει εξ αρχής όλους ως υπόπτους, αφού υπάρχει το ηπιότερο και πιο στοχευμένο μέτρο της άρσης του απορρήτου.
2. Ειδικές ρυθμίσεις για ´´ελληνόφωνα blogs"
Αυτό από μόνο του θα εισήγαγε αθέμιτη διάκριση με κριτήριο τη γλώσσα πράγμα που είναι αντίθετο στο άρθρο 5 παρ 2 Συντάγματος και στα άρθρα 14 και 10 της ΕΣΔΑ. Αν ο σκοπός είναι ο ρεαλισμός ως προς το πεδίο εφαρμογης, δηλαδή να εστιάσει ο νομοθέτης στην ´´ελληνική μπλογκόσφαιρά´´ το κριτήριο της γλώσσας για τον προσδιορισμό της δικαιοδοσίας είναι εντελώς εσφαλμένο. Τα άρθρα 5,6 και 7 του ποινικού κώδικα ορίζουν με σαφήνεια ότι κριτήριο εφαρμογής των ελληνικών ποινικών νόμων δεν είναι μόνο το ελληνικό έδαφος αλλα διώκεται ακόμα και ημεδαπός στην αλλοδαπή αλλά και αλλοδαπός στην αλλοδαπή. Οπότε η γλώσσα δεν παίζει απολύτως κανένα ρόλο.
3. Αρμοδιότητα του ΕΣΡ για έλεγχο περιεχομένου
Το ΕΣΡ είναι κατά το Σύνταγμα αρμόδιο για την ποιοτική στάθμη των ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών στην έννοια των οποίων δεν εντάσσονται τα blogs. Άρα η επέκταση της αρμοδιότητάς του θα γνώριζε συνταγματικής φύσεως ενστάσεις.
4. Εξαίρεση των blogs από την αρμοδιότητα της δικαιοσύνης
Επειδή ακούστηκε κι αυτό, μην ξεχνάμε ότι ο δημόσιος λόγος εκτός από ενάσκηση δικαιώματος αφορά και μορφή εξουσιαστικής επιβολής. Όπως κάθε εξουσία, δημόσια ή ιδιωτική, δεν πρέπει να παραμένει ανεξέλεγκτη. Άλλωστε το ίδιο το Σύνταγμα επιτρέπει στις δικαστικές αρχές την άρση του απορρήτου για τα ιδιαίτερα σοβαρά αδικήματα. Από εδώ κάπου πρέπει να ξεκινήσει ο δημόσιος διάλογος για το ποια από τα αδικήματα που τελούνται μέσω Διαδικτύου μπορούν να θεωρούνται ιδιαίτερα σοβαρα από το νομοθέτη.
24 σχόλια:
1. Υπεύθυνος διαχείρισης μπορεί και πρέπει να οριστεί και όσον αφορά στις προσωπικές ιστοσελίδες, χωρίς αυτό να συνεπάγεται την υποχρέωση υπογραφής των κειμένων αποκλειστικά και μόνο με το ονοματεπώνυμό του. Προφανώς, υπεύθυνος σημαίνει κατά νόμο υπεύθυνος για οτιδήποτε δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα, ανεξάρτητα από την υπογραφή των κειμένων. Είμαι κατά της ανωνυμίας σε κάθε περίπτωση, παντού και πάντα.
2. Το κριτήριο της γλώσσας είναι πράγματι εσφαλμένο. Συμφωνώ.
3. Η επέκταση των αρμοδιοτήτων του ΕΣΡ δεν απαγορεύεται από το Σύνταγμα.
4. Παρά τις όποιες δυσκολίες στην πράξη, ό,τι ισχύει γενικά, πρέπει να εφαρμόζεται mutatis mutandis και στο διαδίκτυο.
Είμαι αναφανδόν υπέρ της διατήρησης της ανωνυμίας των blogs... Ωστόσο, η εγγενής χυδαιότητα και οι αυριανιστικές σκοπιμότητες ορισμένων κατ' όνομα μόνον blogs, όπως το αλήστου μνήμης Τρωκτικό και τα συναφή, έθεσαν εκ των πραγμάτων το ζήτημα της άρσης της ανωνυμίας - και, πολύ φοβάμαι, δίχως να ακουσθεί ούτε εγκαίρως ούτε καν αργά οποιαδήποτε φωνή διαμαρτυρίας από αυθεντικούς bloggers για την καπήλευση...
Εφ' όσον, λοιπόν, αρχίζει μια τέτοια νομική συζήτηση, η ταπεινή μου γνώμη είναι ότι θα πρέπει να αρχίσει από τον ορισμό του blog... και τούτο διότι τα Τρωκτικοειδή και λοιπά ενημερωτικά sites, που απλώς χρησιμοποιούν την δωρεάν πλατφόρμα του Blogger, blogs δεν είναι, αλλά μάλλον όργανα προπαγάνδας για ιδιοτελείς σκοπούς.
Και ως προς αυτά, αξιώνω κι εγώ ακόμη την άρση της ανωνυμίας, γιατί ως πολίτης θέλω να ξέρω ποιός με ενημερώνει!
Είναι καλό να λέμε τα πράγματα με τ' όνομά τους κι είναι καλό να διαχωρίζουμε την ήρα από το σιτάρι. Και πλάτη για να επιβιώσουν τα Τρωκτικοειδή sites δεν έχουν κανένα λόγο να βάλουν οι bloggers.
Ελπίζω να ξεινήσει κι από εδώ μια ανοιχτή συζήτηση για το θέμα, πριν πονέσερι αδίκως όλη σφαίρα του blogging!
Η οικονομία είναι το κλειδί και στην περίσταση. Δια της φυγής προς τα εμπρός μάλιστα προ της βίας, έξω εντελώς από την κρίση, η οικονομία μας θα κατορθωθεί τόσον ανταγωνιστική, οπού οι έλληνες πολίτες καθόλου δεν θα χρειάζονται ως μέσον ανάγκης τους λόγους τους γραπτούς, τις αναρτήσεις με ιμέιλ ή επικόλληση, αφού θα ζουν επί γαίας ελληνικής στον πιο ασυμβίβαστο της ύπαρξης παράδεισο. Δεν έχουμε μυθικούς οικονομολόγους. Οι Έλληνες δεν περπατούν ωραία, όπως είπε η Μελίνα, οι Έλληνες οικονομολόγοι δεν γνωρίζουν από καλές περπατησιές λαμπρών πεδίων δόξης, από πατριωτικό παρεμβατισμό έχουν μεσάνυχτα.
Aλέξανδρε, η ψευδωνυμία στο δημόσιο λόγο δεν απαγορεύεται ούτε στα παραδοσιακά μέσα και το ενυπόγραφο δεν επιβάλλεται ούτε απο κώδικες δημοαιογραφικής δεονρολογίας. Μήπως είσαι και κατά της προστασίας των δημοσιογραφικών πηγών;
Όσον αφορά την ανάθεση αρμοδιότητας ελέγχου στο ΕΣΡ, αυτό θα σήμαινε ότι μία δραστηριότητα που της αναγνωρίζονται οι εγγυήσεις του άρθρου 14 του Συντάγματος (ελευθερία διάδοσης στοχασμών), αίφνης θα υπαχθεί στον "άμεσο έλεγχο του Κράτους" του άρθρου 15, την στιγμή που υπάρχει ρητή κατανομή της Συνταγματικής ύλης ανάμεσα στα δύο άρθρα και η μόνη περίπτωση πασαρέλας έχει ασκηθεί μόνο με συνταγματική αναθεώρηση ( βασικός μέτοχος). Άρα η ανακατανομή της ύλης ανάμεσα σε άρθρα 14-15 είναι απαγορευτική για τον κοινό νομοθέτη.
Βασίλη, ως προς τις δημοσιογραφικές πηγές δεν θεωρώ ότι τίθεται οποιοδήποτε ζήτημα, καθώς υπεύθυνος για ό,τι γράφει είναι έτσι κι αλλιώς ο ίδιος ο δημοσιογράφος. Κατά τα άλλα, θεωρώ αυτονόητο ότι, σε ένα κράτος δικαίου, η άσκηση οποιουδήποτε δικαιώματος πρέπει πάντα να ανάγεται σε συγκεκριμένο / προσδιορισμένο υποκείμενο. Η δημοκρατική κοινωνία προϋποθέτει ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. Αλίμονο στην κοινωνία στην οποία οι πολίτες δεν έχουν το θάρρος της γνώμης τους. Οι τελευταίοι έχουν πάψει εκ των πραγμάτων να λειτουργούν ως πολίτες και, πιθανότατα, η ίδια η κοινωνία θα πάψει να είναι δημοκρατική...
Το ΕΣΡ δύναται να αποκτήσει νέες αρμοδιότητες, πέρα από τις προβλεπόμενες στο άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος. Ναι μεν ο έλεγχος των ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του ΕΣΡ αλλά, αντιστρόφως, οι αρμοδιότητες του ΕΣΡ δεν είναι αποκλειστικές. Το πραγματικό ερώτημα είναι αν, κατ' άρθρο 14 παρ. 1 του Συντάγματος, επιτρέπεται o έλεγχος του περιεχομένου των blogs από οποιαδήποτε κρατική / διοικητική υπηρεσία εν γένει. Αν η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι θετική, τότε η ανάθεση της σχετικής αρμοδιότητας στο ΕΣΡ - ως σαφώς διακριτής αρμοδιότητας έναντι των κατ' άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος αρμοδιοτήτων του - δεν προσκρούει στο Σύνταγμα.
Η άποψή σου για την ονομαστικοποίηση ως μόνης εκδοχής της υπεύθυνης άσκησης οποιουδήποτε δικαιώματος στην οριζόντια εφαρμογή της θα σήμαινε και κατάργηση της μυστικότητας της ψήφου. Προφανώς όμως υπάρχουν δικαιώματα στα οποία η ανωνυμία είναι επιβεβλημένη προκειμένου να διασφαλιστεί η ακώλυτη άσκησή τους. Αν εγώ τηρώ στο μπλογκ μου όλες τις δεοντολογικές υποχρεώσεις του δημόσιου λόγου δεν υπάρχει κανένας λόγος να πρέπει να λογοδοτήσω.
Θα σου πω ένα παράδειγμα. Υπάρχουν πολλά gay blogs στην ελληνική μπλογκόσφαιρα, όπου δόθηκε η δυνατότητα σε ανθρώπους οου βιώνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό να εκφραστούν δημόσια και ελεύθερα αλλά με ψευδώνυμο. Αυτούς γιατί να τους υποχρεώσεις να δηλώσουν διαχειριστή, δηλαδή να αποκαλύψουν το όνομά τους ή να υποχρεωθούν σε κάποιον τρίτο;
Έπειτα γιατί να δημιουργήσουμε άλλο ένα παραεπάγγελμα όπως του ´´αυτοφωράκιά´´ ο οποίοσεπι της ουσίας δεν θα είναι διαχειριστής αλλά θα πληρώνεται για να τον παριστάνει;
Όλα αυτά είναι εμπόδια στην ελευθερία της έκφρασης η οποία περιλαμβάνει και το δικαίωμα χρήσης επωνύμου. Η παραβατικότητα μπορεί να διωχθεί με άρση απορρήτου, ως κατασταλτικό μέτρο. Προληπτικά όμως προσκρούει στην ιδιωτικότητα του χρήστη αφού δεν είναι το ηπιότερο μέτρο.
Όσον αφορά το ΕΣΡ το Σύνταγμα του επιφυλάσσει ένα ρόλο κατά ρητή αντιδιαστολή προς την ελευθερία διάδοσης στοχασμών. Δεν επιτρέπεται δηλαδή το ΕΣΡ να αναλάβει την εποπτεία του Τύπου (πλην ραδιοτηλεόρασης) γιατί αυτό θα ήταν αντίθετο στο ίδιο το άρθρο 15 και θα επιφόρτιζε το ΕΣΡ με μια εξωσυνταγματική αποστολή που θα δυσχέραινε την εκπλήρωση του αρχικού του ρόλου.
Η ψήφος ανάγεται πάντοτε σε συγκεκριμένα / προσδιορισμένα υποκείμενα. Η μυστικότητα δεν έγκειται στο "ποιοι" ψήφισαν αλλά στο "τι" ψήφισαν. Οπότε, ακόμα και σε αυτή την ειδική περίπτωση, δεν θεωρώ ότι δημιουργείται εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα.
Οι προβληματισμοί που τίθενται σε όλη αυτή τη συζήτηση έχουν σίγουρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Παραδέχομαι ότι με προβλημάτισε ιδιαίτερα το παράδειγμα των δημοσίων συζητήσεων με "ευαίσθητο" περιεχόμενο, όπως είναι, μεταξύ άλλων, τα gay blogs, αλλά ακόμα και σε αυτή την περίπτωση... αναρωτιέμαι... η ενθάρρυνση της ανωνυμίας είναι για καλό; Ενισχύει την αξιοπιστία της πληροφορίας; Βοηθάει στη διάδοσή της; Π.χ. μία "ανώνυμη εξομολόγηση" μπορεί να ληφθεί σοβαρά υπόψη αν δεν εγγυάται για τη σοβαρότητά της έστω ένας "γνωστός" διαχειριστής;
Το ζήτημα, εν προκειμένω, δεν είναι μόνο η καταπολέμηση της παραβατικότητας. Σε μία δημοκρατική κοινωνία, το δικαίωμα στην πληροφόρηση δεν περιλαμβάνει και το δικαίωμα των ενδιαφερομένων να γνωρίζουν έστω σε ποιον ανήκει ένα διαδικτυακό μέσο ενημέρωσης, ένα blog, κ.λπ.; Καλώς ή κακώς, η αξιοπιστία μιας πληροφορίας ή η αξιολόγηση της ορθότητας μίας γνώμης δεν ανάγεται εν πολλοίς και στο πρόσωπο που την εκφράζει ή, έστω, στο μέσο στο οποίο δημοσιεύεται; Ειδικότερα, όταν ένα blog έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει ιδιαιτέρως μεγάλη επισκεψιμότητα, οπότε οι διαχειριστές του αποκτούν την ανάλογη δυνατότητα επιρροής και διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, η κοινή γνώμη δεν έχει δικαίωμα να γνωρίζει ποιοι είναι αυτοί οι διαχειριστές;
Μα ξεκινάς από την παραδοχή ότι όλα τα μπλογκς είναι ειδησεογραφικά ενώ υπάρχουν και καλλιτεχνικά, ψυχαγωγικά, θρησκευτικά, μαγειρικά, οτιδήποτε! Είμαι ας πούμε δικαστής και θέλω να δημοσιεύσω ποίηση με ψευδώνυμο. Γιατί να πρέπει να ορίσω και υπεύθυνο διαχείρισης, μοιραζόμενος το μυστικό μου με το ζόρι με κάποιον άλλο; Η ιδιωτικότητα είναι μια ζώνη αλληλεπίδρασης που καλύπτει πτυχές και του δημόσιου βίου όπως έχει νομολογήσει και το ΕΔΔΑ. Η ψευδωνυμία είναι αξιολογήσιμη από τους αναγνώστες αλλά η νομική άρση της πρέπει να γίνεται μόνο με όρους αναλογικότητας, δηλ εφόσον δεν υπάρχει ηπιότερο μέσο για την επίτευξη του επιδιωκόμενου θεμιτού στόχου.
Η άποψη μου, αν και στα Αγγλικά:
http://apas.gr/2010/08/01/power-broccoli-kopimi-and-the-internets/
Παρακολουθώ με εξαιρετικό ενδιαφέρον την επιχειρηματολογία, που αναπτύσσετε, και την συθζήτησή σας.
Φοβάμαι ότι πολύ δύσκολα θα καταλήξετε σε κάποιον κοινό τόπο, όμως, ακριβώς επειδή δεν έχετε πάντα στον νου τα ίδια πράγματα, την ίδια έννοια και το ίδιο περιεχόμενο για τον όρο blog.
Γι' αυτό και επιμένω ότι οποιαδήποτε προσπάθεια ρύθμισης του χώρου του blogging δεν μπορεί παρά να ξεκινήσει από έναν σαφή ορισμό του τι είναι blog και του τι, κατ' αναλογίαν θα επιχειρηθεί να ρυθμισθεί.
Ασφαλώς, αυτό δεν είναι σε κάθε περίπτωση εύκολο, αλλ' είναι απαραίτητο, αν δεν θέλουμε να περιπέσουμε σε αντιδημοκρατικές ρυθμίσεις ή σε ρυθμίσεις αχρείαστες, που απλώς θα δυσκολεύσουν την ζωή των πολιτών.
Τα blogs ξεκίνησαν ως δημόσια προσωπικά ημερολόγια και από την άποψη αυτή η τήρησή τους ήταν απολύτως συνυφασμένη με την ανωνυμία του συντάκτη. Στην συνέχεια, έγιναν και οχήματα γενικότερης πληροφόρησης, ανταλλαγής ιδεών και απόψεων, βήματα εκφοράς λόγου πολιτικού, κοινωνικού κ.λπ., ενώ, πιο πρόσφατα, αξιοποιούνται ως υποκατάστατα εφημερίδων - όχι, όμως, εφημερίδων γνώμης και υπεύθυνου λόγου. Προφανής εδώ ο ανταγωνισμός για την πρωτιά στην παρουσίαση μιας είδησης - ακόμη κι απολύτως αδιασταύρωτης - προφανής ο σκοπός επηρεασμού της Κοινής Γνώμης ή ακόμη και η δυσφήμηση ενός ατόμου ή μιας επιχείρησης, τουλάχιστον αμφιλεγόμενη ή και ανύπαρκτη η δεοντολογία... συχνά άνομοι οι σκοποί.
Πολύ σύντομα και πολύ σχηματικά, θα πω τούτο μόνοπν: προφανές ότι δεν είναι όλα τα blogs ίδια και προφανές ότι δεν χρειάζεται παρέμβαση, παρά μόνον σε όσα λειτουργούν με πρόθεση την παρέμβαση στην δημόσια σφαίρα...
Από εδώ πρέπει και μπορεί να ξεκινήσει η νομική συζήτηση, αλλιώς δεν πρόκειται να βγει άκρη.
Πως μπορεί να οριοθετηθεί το υποκείμενο που θα αφορά ο νόμος. Σε ποιους θα εφαρμόζεται δηλαδή; Δεν μπορεί να αναφέρεται σε κάθε ιστοσελίδα που εμφανίζεται στην Ελλάδα προφανώς διότι εμφανίζονται όλες. Πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος διαχωρισμού και αυτό είναι το δύσκολο καθως το δυκτιο ειναι παγκοσμιο.
Ταυτόχρονα τα blogs δεν είναι ΜΜΕ και δεν βγάζουν χρήματα όποτε δεν υπάρχει εύκολα κινητρο για να υπαρξει αδικημα.
Ο blogger ειναι συνηθως ενας εξοργισμενος πολιτης
Σκεφτείτε ίσως να απαγορευτεί σε ενέργεια Δημοσιογράφους να έχουν blogs …
λεμε τωρα
Θα ήταν προτιμότερο κάθε αναφορά σε "blogs" να μπαίνει σε εισαγωγικά, το "blog" είναι μαγική εικόνα στο κεφάλι του καθενός, το blog έχει μόνο τεχνικά χαρακτηριστικά και ιδιαίτερα απλά, μια βάση όπου κάθε εγγραφή έχει τίτλο, ημερομηνία και κείμενο είναι προφανώς. Είναι πράγματα που έχουν επαναλάβει χιλιάδες φορές εκατομμύρια άνθρωποι, και σύμφωνα με τους υπολογισμούς μου αυτό σημαίνει ότι έχουν επαναληφθεί δισεκατομμύρια φορές.
Εκτός εισαγωγικών, υπάρχει ηλεκτρονική δημοσιογραφία όπως υπάρχει και έντυπη, κάθε ηλεκτρονική εγγραφή δεν είναι "δημοσίευμα" όπως δεν είναι και κάθε ορνιθοσκάλισμα σε κομμάτι χαρτί πεταμένο στο δρόμο.
Ο δημοσιογράφος έχει συγκεκριμένες υποχρεώσεις και συγκεκριμένα κατ' εξαίρεση δικαιώματα, θεμελιωμένα εδώ και πολλές δεκαετίες τουλάχιστο. Το τι είναι δημοσιογράφος όμως δε μπορεί να συγκεκριμενοποιηθεί και ειδικά μέχρι κεραίας, το αποφασίζουν μια χαρά τα δικαστήρια κατά περίπτωση, εφόσον έχουν καμιά επαφή με τον πλανήτη Γη. Τουλάχιστο η εμπειρία χρόνων από τις αποφάσεις των αμερικάνικων δικαστηρίων εμένα αυτό μου λέει, άσχετα με τον ανηλεή βομβαρδισμό παπαροαναλύσεων από "δημοσιογράφους" και "bloggers" που τις καταδιαστρέβλωσαν εξίσου, προσαρμόζοντάς τες ακριβώς στη λογική που αρνούνταν να μπουν.
Γενικότερα τα πράγματα νομίζω είναι εξαιρετικά απλά για όποιον θέλει να τα δει. Όποιος περιμένει να νομοθετηθεί η άποψή του περί δημοσιογραφίας ίσως κατά βάθος επιθυμεί να θεσμοθετηθεί η άποψή του περί δημοκρατίας.
Μια ρύθμιση μπορεί να είναι τόσο ουδέτερη ώστε να παρακαμφθούν όλα αυτα τα αδιέξοδα αναζήτησης ορισμών. Αν πει ο νόμος ´´επιτρέπεται άρση απορρήτου για τη διερέυνηση του αδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμησης ´´ έχει τελειώσει το θέμα αφού πιάνει από τηλέγραφο μέχρι δορυφόρο.
Μη μπερδεύουμε και απόρρητα στη μέση. Ή τουλάχιστο ας κάνουμε καμιά διάκριση ανάμεσα στο απόρρητο των επικοινωνιών που προστατεύεται ρητά από το σύνταγμα, και το "ιδιωτικό απόρρητο" που προστατεύεται έμμεσα από οτιδήποτε μιλάει για "προσωπικότητα" και "ζωή". Και το δικαίωμα στην ανωνυμία είναι ακόμα πιο έμμεσο και ασαφές, ο νόμος λέει ότι είναι υποχρεωτικό να μπορείς να πάρεις τηλέφωνο οποιονδήποτε ανώνυμα, αλλά δε ξέρω κανένα νόμο που να λέει ότι είναι υποχρεωτικό να μπορείς να δημοσιεύεις οτιδήποτε ανώνυμα. Από την άλλη, το τελευταίο είναι χρήσιμο πέρα από τη σφαίρα της ιδιωτικότητας, και όπως και να 'χει δεν απαγορεύεται.
Χοντρικά λοιπόν, θέμα άρσης "απορρήτου" δεν υπάρχει, παγκόσμια εξετάζεται (κι εδώ ένας e-lawyer κάτι γράφει που και που) πόσο συντριπτικές πρέπει να είναι οι ενδείξεις ενοχής (για συκοφαντία ας πούμε) προτού παραβιαστεί η ανωνυμία. Και με γνώμονα τη χρησιμότητά της στην ενημέρωση περισσότερο παρά τη προστασία της ιδιωτικότητας, τα ατομικά δικαιώματα του καθενός σαφώς σταματάνε από την ώρα που βρίζει τον γείτονα από το παράθυρο και μετά τρέχει να κρυφτεί κάτω από το κομοδίνο.
Αυτές είναι ισορροπίες που εξετάζονται κατά περίπτωση, σε αρμόδια δικαστήρια. Όμως όταν η παπάρα ξεχειλίζει ανεξέλεγκτα, σαφώς χρειάζονται νομοθετικές ρυθμίσεις για να περιορίσουν το φόρτο των δικαστηρίων. Για παράδειγμα, ο υπεύθυνος ενός "blog" δε χρειάζεται να δημοσιεύει επώνυμα εφόσον ή έχει μεγάλη επισκεψιμότητα και του τραβάς μια μηνυσάρα και πάει περίπατο η ανωνυμία του ή δε τον διαβάζει κανένας και δεν αξίζει ο κόπος να ξοδευτεί τίποτα για την υπόθεση. Αλλά τα σχόλια σε σελίδες με μεγάλες επισκεψιμότητες είναι πρόβλημα, όλο και μεγαλύτερο. Και για να λυθεί δυστυχώς, εφόσον οι αχαρακτήριστοι που δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη της αχαρακτηριστιάς τους είναι αμέτρητοι, χρειάζεται να περιοριστούν δικαιώματα -- ή κάνεις το διαχειριστή κατά νόμο υπεύθυνο για τα σχόλια ή επιβάλλεις να είναι επώνυμα σε σελίδες μεγάλης επισκεψιμότητας, τάσεις που και οι δυο έχουν αρκετή στήριξη παγκόσμια και θα έχουν μεγαλύτερη όσο αυξάνονται οι αχαρακτηριστιές.
Μη μπερδεύουμε τα πράγματα, το ξαναλέω. Ήδη αρκετοί αχαρακτήριστοι ξεσκίζονται στις αχαρακτηριστιές πιστεύοντας ότι προασπίζουν απόρρητα και ελευθερίες από πάνω.
Δεν έχεις παρακολουθήσει τη σχετική συζήτηση. Όταν λέμε άρση της διαδικτυακής ανωνυμίας (η οποία φυσικά και καλύπτεται από το απόρρητο των επικοινωνιών, μόνο ο Σανιδάς έχει διαφωνήσει επ' αυτού) εννοούμε δύο διαφορετικά μέτρα: (α) υποχρεωτική ονομαστικοποίηση των ιστοσελίδων με δήλωση κατά νόμον υπεύθυνου (proactive approach) ή (β) θέσπιση της άρσης του απορρήτου για αδικήματα που τελούνται μέσω Διαδικτύου (λ.χ. συκοφαντική δυσφήμηση.
Και είναι λάθος που λες ότι εγείρω εγώ το θέμα της άρσης της ανωνυμίας, γιατί έχει προηγηθεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο καταδίκασε την Φιλνανδία, επειδή ο νόμος δεν πρόβλεπε άρση του διαδικτυακού απορρήτου ώστε να εντοπιστεί άτομο που τέλεσε συκοφαντική δυσφήμηση προσβάλλοντας έτσι την ιδιωτικότητα ενός ανηλίκου.
Πάρε να ενημερωθείς: http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=1&portal=hbkm&action=html&highlight=K.U.%20|%20Finland&sessionid=57778597&skin=hudoc-en
Το απόρρητο των επικοινωνιών δε καλύπτει καμιά ανωνυμία, καλύπτει το απόρρητο των επικοινωνιών προφανώς. Ο πιο εύκολος τρόπος να εντοπιστεί η ταυτότητα υπέυθυνου συγκεκριμένης "δράσης" στο δίκτυο, εφόσον είναι σίγουρο ότι φυσικά βρίσκεται στην Ελλάδα, είναι με σάρωμα όλων των επικοινωνιών που έχουν καταγράψει όλοι οι Έλληνες ISPs, πράγμα που επίσης προφανώς είναι άρση απορρήτου των επικοινωνιών.
Χωρίς σάρωμα, κοπανάς σε διάφορα προβλήματα ιδιωτικότητας και ελευθερίας όσο προσπαθείς να βρεις κάποιον που έστειλε κάτι σε συγκεκριμένη υπηρεσία, χρησιμοποιώντας πολλές άλλες ενδιάμεσα και σε επίπεδα. Αυτό δε σημαίνει ότι απαγορεύεται να το κάνεις ή είναι κάθε τρόπος θεσμικά ή ηθικά αθέμιτος. Και τελικά όταν η Κυρά Κατίνα βρίζει τη Κυρά Παναγιώτα ανώνυμα μέσω διαδιχτύου, δε χρειάζεται να πας μέσω διαδιχτύου για να "άρεις" την ανωνυμία της.
Δεν είδα πουθενά να λέω ότι κυνηγάς τον ανώνυμο στο δίχτυο ρέι, ότι συζητάς τα όρια όπως και όλος ο κόσμος νομίζω ότι είπα.
Η απόφαση που αναφέρεις, και με έβαλες να τη διαβάζω τζάμπα, επιδίκασε αποζημίωση δυόμισι χιλιάδων ευρώ στον παθόντα, από το φινλανδικό κράτος γιατί δε μπορούσε να τα πάρει από αλλού (με υπεθυνότητα του φινλανδικού κράτους σύμφωνα με το σκεπτικό). Και κυρίως γιατί ήταν υπόθεση έμμεσης προσβολής και έκθεσης ανηλίκου. Δε ξέρω τι προηγούμενο δημιουργεί, αλλά με τη κοινή μου λογική, μόνο νομικίστικο προηγούμενο μου φαίνεται να μπορεί να δημιουργεί, για να μπερδεύει το κόσμο χωρίς λόγο.
Cheap το είχα υποψιαστεί οτι δεν έχεις ιδέα τι σημαίνει άρση του απορρήτου. Αλλα μην εκτίθεσαι τόσο. Όταν ζητείται η άρση του απορρήτου προφανώς και δεν αφορά το σύνολο των παγκόσμιων επικοινωνιών αλλά μόνο των επικοινωνιών του ύποπτου λογαριασμο, όπως έγινε στην υπόθεση press-gr.
Οι servers της Google, και οποιασδήποτε άλλης υπηρεσίας στο δίχτυο, έχουν συγκεκριμένες IP. Άμα ο κατηγορούμενος τις χρησιμοποιεί αυτές τις υπηρεσίες από το σπίτι του, ζητάς από τον ISP να σου παραδώσει όλα τα IPs που συνδέθηκαν τις συγκεκριμένες χρονικές στιγμές στους συγκεκριμένους servers (και όχι όλη τη.. παγκόσμια επικοινωνία). Πράγμα που το κάνει εξαιρετικά εύκολα, σαρώνοντας τις βασεις του για να εντοπίσει εγγραφές με τα συγκεκριμένα στοιχεία.
Αυτό είναι άρση απορρήτου των επικοινωνιών, χωρίς τη γνώση των επικοινωνούντων (κατηγορούμενου και σύνδεσμου ή ότι άλλο) και μάλιστα στο πνεύμα του συντάγματος και όχι στο γράμμα του νόμου. Και προφανώς χρειάζεται ιδιαίτερα σημαντικό λόγο.
Ο Σανιδάς αυτά λέει εξωτερικά στοιχεία της επικοινωνίας που δε προστατεύονται από το απόρρητο, για να βρίσκει εύκολα όσους κάνουν εξίσου εύκολα (χωρίς προφυλάξεις) αναρτήσεις σε ιστοσελίδες, εντός και εκτός Ελλάδας. Και το λέει γιατί αυτός είναι ουσιαστικά ο μόνος τρόπος εντοπισμού του κατηγορούμενου που δε κοπανάει σε άλλες ελευθερίες και δικαιώματα, που τα περισσότερα είναι αρμόδια να τα κρίνουν ξένα δικαστήρια επιπλέον.
Η σύνδεση IP και χρήστη, ως μέρος του απορρήτου των επικοινωνιών, είναι μια ψιλο-ιλαρή ψιλοσοβαρή κατάσταση που δεν έχει λογικά πολλά χρόνια ζωής ακόμα. Στο δίκτυο κάθε IP έχει συγκεκριμένο κάτοχο/υπεύθυνο με δημόσια προσβάσιμα στοιχεία. Οι δυναμικές IP ήταν εφεύρεση των ISPs για να έχουν στην ιδοκτησία τους πολύ λιγότερες από όσες μοίραζαν στους συνδρομητές, το συνέχισαν και στην εποχή των always on συνδέσεων για να χρεώνουν επιπλέον τις στατικές. Καλώς προστατεύεται από το απόρρητο των επικοινωνιών όπου προστατεύεται, από την άλλη είναι λεπτομέρεια, τεχνική και εφήμερη, που δεν αποτελεί φυσικά φλάμπουρο για κανένα απόρρητο και καμιά άρση του.
Η έρευνα στην υπόθεση press-gr κράτησε δυο χρόνια. Αν είχε να ξεπεράσει μόνο το απόρρητο της δυναμικής IP πιστεύω θα κράταγε λιγότερο. Επιπλέον, η υπόθεση press-gr μπήκε στο αρχείο, δε νομίζω να αποτελεί καλό προηγούμενο για τίποτα.
Τα εξωτερικά στοιχεία της επικοινωνίαζ εντάσσονται στη σφαίρα πληροφοριών που καλύπτονται από το απόρρητο, είτε μιλάμε για φάκελο συμβατικής αλληλογραφίας (χρειάζεται άρση για να στείλουν τα ΕΛΤΑ λίστα με τις διευθύνσεις που έστειλες επιστολές) είτε για τηλεφωνικές κλήσεις είτε για ip + ώρα χρήσης. Αυτό διδάσκεται παντού στο συνταγματικό δίκαιο και νομολογείται πάγια απο τα δικαστήρια εκτός από μία απόφαση αρείου πάγου που επικαλείται ο Σανιδας (λίστα τηλεφωνικών κλήσεων που χορηγήθηκε χωρίς άρση) και η οποία είναι αντίθετη στο ευρωπαικό δίκαιο.
Τα δύο χρόνια που πήρε η διαδικασία άρσης του pressgr αφορούν την εκκρεμοδικία στο αμερικάνικο δικαστήριο και όχι την τεχνική έρευνα, η οποία χρειάζεται δυο δευτερόλεπτα για να σου βρει τον συνδρομητή. Η αρχειοθέτηση της υπόθεσης μάλλιν θα αφορά την ουσία περί του αν υπήρχαν επαρκή στοιχεια εκβίασης και όχι το θέμα της άρσης του απορρήτου που ούτως ή άλλως έγινε.
Θα μου επιτρέψετε, άνευ πολλών νομικών γνώσεων, να σταθώ στο τελευταίο, τέταρτο σημείο, όπου και εμπλέκεται η έννοια της εξουσίας.
Εξουσία < ἔξεστι [τινί] [τί] = «επιτρέπεται / υπάρχει η δυνατότητα [σε κάποιον] να κάνει [κάτι]»
Καλώς θεωρούνταν ως «εξουσία» ο δημόσιος λόγος, όσον αφορά στις μέχρι πρότινος γνωστές και παραδεκτές μορφές του και τρόπους διάδοσής του. Η έντυπη διάδοση χρειαζόταν μέσα και η κατοχή αυτών των μέσων (εκτύπωσης, διανομής κ. ά.) ήταν στα χέρια συγκεκριμένων. Άρα και η έκφραση δημόσιου λόγου δεν ήταν γενικό δικαίωμα, παρά μόνο θεωρητικά - όσο, εξίσου θεωρητικά, ο καθένας έχει το δικαίωμα να γίνει βιομήχανος.
Τα ανάλογα ίσχυαν και ισχύουν μέχρι σήμερα στα ηλεκτρονικά, ραδιοτηλεοπτικά μέσα. Οπότε, για όλα αυτά, καλώς ο νόμος τα εξελάμβανε ως μορφή εξουσίας και τα δικαιϊκά συστήματα των διαφόρων ειδών αστικών δημοκρατιών εμπεριείχαν μηχανισμούς ελέγχου τους.
Ο διαδικτυακός λόγος, όμως, έχει μια θεμελιώδη διαφορά. Μπορεί να παραχθεί από τον καθένα. Και αυτό δεν είναι κενό νοήματος «δικαίωμα» (όπως το πολυφορεμένο «δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση» των πολυειδών δημοκρατιών) αλλά θεμελιώδης νόμος της δομής του διαδικτύου. Αυτό που οι δημοκρατίες πασχίζουν (ή ίσως και όχι) να διασφαλίσουν (το δικαίωμα έκφρασης-συμμετοχής), στο διαδίκτυο είναι δεδομένη πραγματικότητα και θεμέλιος λίθος του ίδιου του δικτύου.
Δεν υφίσταται κανενός είδους «εξουσιαστική επιβολή» (όπως όντως συμβαίνει με τα παραδοσιακά ΜΜΕ). Ο καθένας μπορεί να ακούσει μια άποψη, αλλά και να αρθρώσει, ταυτόχρονα, την δική του. Μπορεί να πληροφορηθείαπό κάποια πηγή, αλλά ταυτόχρονα να αποτελέσει ο ίδιος πηγή πληροφοριών.
Παρακαλώ να μη τεθεί ως αντίλογος το επιχείρημα «μπορεί να έχουν την δυνατότητα, αλλά στην πράξη δεν την ενεργοποιούν». Γιατί στο διαδίκτυο, κάθε είδους συμπεριφορά είναι θέμα επιλογής, σε αντίθεση με τον κόσμο των παραδοσιακών ΜΜΕ, όπου οι πλείστοι μπορούν μόνο να καταναλώνουν πληροφορίες και απόψεις, ενώ στερούνται πραγματικής δυνατότητας να παράξουν πληροφόρηση και να εκφράσουν γνώμη. Στο διαδίκτυο δεν έχει κανείς απλώς το δικαίωμα, αλλά και την πλήρη, δομικά κατοχυρωμένη, πραγματική δυνατότητα να λειτουργήσει αμφίδρομα.
Άρα και δεν χρειάζεται νόμος, ή επέμβαση όποιας εξω-διαδικτυο-θεσμικής εξουσίας, για να περιορίσει κάποια «εξουσία» που είναι οντολογικά ανύπαρκτη στο διαδίκτυο.
Ο δημόσιος λόγος δεν χάνει την εξουσιαστική λειτουργία του μόνο και μόνο επειδή υπάρχει και ο δημόσιος αντίλογος: αυτό το επιχείρημα αφορά μόνι την συκοφαντική δυσφήμηση όπου παλιά ο θιγόμενος δεν μπορούσε να δημοσιοποιήσει τον αντίλογο.
Αν βγω και δώσω μία πληροφορία ότι αύριο γίνεται σεισμός ή δημοσιοποιήσω μία διαρροή τύπου wikileaks που αναστρέφει αυτόματα τη γνώση του κοινού για έναν πόλεμο ή βγάλω ένα ψεύτικο μπλογκονομοσχέδιο , είναι σαφές ότι σε χειραγωγώ γιατί ακόμα κι αν είμαι αναξιόπιστος, θα ασχοληθείς για να το αποδείξεις . Άρα σε εξουσιάζω.
Μία άλλη διαφορά από τα παραδοσιακά μέσα και τι διαδίκτυο είναι η αλλαγή κλίμακας: καμία εφημερίδα πριν δεν ήταν ΚΑΙ παγκόσμιας διανομής ΚΑΙ δωρεάν πρόσβασης ταυτόχρονα. Αυτό διευρύνει την έκταση της ισχύος που μπορούν να έχουν τα διαδικτυακά μέσα. Για να μην σταθώ στο γεγονός ότι αυτή η ισχύς δεν προέρχεται από αιρετούς αλλά ασκείται ως μορφή ατομικού δικαιώματος.
Έτσι δεν θεωρώ ότι παραλλάσσει το γεγονός ότι ο διεθνής νομοθέτης ειδικά για την ελευθερία της έκφρασης αναγνωρίζει ότι πρόκειται για το μοναδικό δικαίωμα η άσκηση του οποίου ´´συνεπάγεται καθήκοντα και ευθύνες ´´ όπως χαρακτηριστικά είναι η πάγια διατύπωση των κατοχυρώσεών του. Όπως και στα συμβατικά έτσι και στα διαδικτυακά μέσα η έκφραση δεν μπορεί παρά να συνεπάγεται καθήκοντα και ευθύνες έναντι των υπόλοιπων ατόμων.
Αξιότιμε e-lawyer,
Αυτό το ποστ το βρίσκω εξαιρετικό και... αδυνατώ να διαφωνήσω σε κάτι. Μόνο για το [4] μπορεί κάποιος να εκφράσει ενστάσεις, αλλά... αν βρεθεί κάποτε στη... γλυκειά θέση να τον απειλούν με θάνατο και να παίρνουν τηλ. τον εργοδότη του για να τον λασπώσουν, τότε ίσως καταλάβει το ζουμί του [4]!
Οσον αφορά το πρόβλημα της συκοφαντίας, τώρα...
Συμφωνώ στα περισσότερα που σου επεσήμανε ο "Πότμος", αλλά... με την εξής διαφορά (που λύνει και τη μεταξύ σας διαφορά απόψεων).
Η οποιαδήποτε "εξουσία" Λόγου στο διαδίκτυο πηγάζει από 2 (και ΜΟΝΟ δύο) λόγους νομίζω:
1) τον αποκλεισμό της έκφρασης αντίθετης άποψης ΜΕΣΑ στο συγκεκριμμένο ιστοχώρο ή μπλογκ.
2) την (ίσως) πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα ενός ιστοχώρου που συκοφαντεί (με αποτέλεσμα να ΜΗΝ ακούγεται πρακτικά ο αντίλογος αν δεν γίνει σε μικρής επισκεψιμότητας ιστοχώρο).
Δεν βλέπω άλλον τρόπο να αδικηθεί κανείς, παρά μόνο τους προηγούμενους 2. Από ΚΑΘΕ άλλη άποψη νομίζω ο Πόσχος έχει δίκιο όταν επισημαίνει τη θεμελιώδη ιδιότητα του διαδραστικού διαδικτυακού λόγου να ΑΚΥΡΩΝΕΙ τη συκοφαντία μέσω δημοσίευσης αντιλόγου (το λέω με δικά μου λόγια βέβαια).
Σαν λογικό συμπέρασμα... όχι μόνο η συκοφαντία στο διαδίκτυο πρέπει να αντιμετωπισθεί ΑΚΟΜΗ ΛΙΓΟΤΕΡΟ αυστηρά από όσο στον Τύπο (ή άλλα μη-διαδραστικά μέσα)...
...αλλά και (ΝΑ μια ευκαιρία ΚΑΙ για σένα αγαπητέ e-lawyer) εσείς οι σκεπτόμενοι δικηγόροι και νομικοί ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΗΣΕΤΕ κατοχυρώνοντας για πρώτη φορά στη δικαιοσύνη το δικαίωμα Αντιλόγου στο διαδίκτυο, ένα δικαίωμα που υφίσταται ΒΑΝΑΥΣΗ επίθεση ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια (κακή χρήση του moderation για λογοκρισία ΑΠΟΨΕΩΝ κλπ). ΤΙ λες γι' αυτό? Ανοιξα μεγάλο θέμα, αξίζει πρσεκτική σκέψη νομίζω...
Συμφωνώ ότι η δυνατότητα απάντησης είναι σημαντική και το έχω υποστηρίξει σε δικαστήρια λέγοντας ότι είναι καταχρηστικό κάποιος να κάνει αμέσως μήνυση χωρίς προηγούμενη επικοινωνία και παράθεση ενός σχολίου. Στην υπόθεση των καθηγητών εναντιον του tvxs το υποστήριξα, αλλά το επιχείρημα της άλλης πλευράς ήταν ´´γιατί να μπούμε σε διάλογο με αυτούς που μας βρίζουν´´, πράγμα που έγινε δεκτο απο το δικαστήριο των ασφαλιστικών μέτρων. Υπάρχει δηλαδη αυτό το πρόβλημα: ο αντίλογος είναι δικαίωμα του θιγόμενου, το οποίο δεν μπορούμε να μεταστρέψουμε σε υποχρέωσή του.
Ο μόνος τρόπος είναι να αποδείξεις ότι καταχρηστικά δεν το άσκησε επειδη λχ μόνος σκοπός του μηνυτή είναι η αποζημίωση αλλά αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο να περάσει δικαστηριακά.
Η δική μου θέση είναι η αξιοποίηση των όρων χρήσης ιστοσελίδας όταν ο μπλόγκερ δυστροπεί να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις του. Είναι μια ενδιάμεση λύση για να αποκατασταθεί κάποιος χωρίς να γίνει άρση της ανωνυμίας του μπλόγκερ που δυστροπεί.
Δεν γνωρίζω που βρίσκεται η χρυσή τομή (ή αν υπάρχει) στο συγκεκριμένο θέμα, καθότι εξαιρετικά πολύπλοκο και σε εξέλιξη.
Το "Τρωκτικό" προσωπικά δεν με ενοχλούσε καθόλου, και καλώς ή κακώς που και που έγραφε και την αλήθεια, δεν ήταν όλα τα posts σκουπίδια. Επίσης αποτελούσε δημόσιο βήμα για κάθε πικραμένο, κι αυτό δεν είναι κακό να υπάρχει.
Αυτό που με τρομάζει σε κάθε περίπτωση είναι ότι, δεδομένου ότι η Ελληνική δικαιοσύνη είναι ίσως ο πιο διεφθαρμένο και δυσλειτουργικό κομμάτι της κοινωνίας μας, πως θα αντιμετωπίσει τα blogs αν κι εφόσον βγει ένας τέτοιος νόμος.
Προσωπικά θα γυρίσω το blog μου σε Αγγλόφωνο και μάλλον θα (ξανά)μετακομίσω σε servers του εξωτερικού.
Δημοσίευση σχολίου