Η εν λόγω διαφήμιση ουσιαστικά απογυμνώνει τη γυναίκα από την ανθρώπινη αξία της εξισώνοντάς την με αντικείμενο και εμπόρευμα, για την προώθηση του προϊόντος που διαφημίζεται.
Οι προβαλλόμενες απόψεις παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 2 του Συντάγματος «Ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας» και τις παρ. 1 και 2 του Άρθρου 25, είναι απαράδεκτες, συνιστούν και αναπαράγουν σεξιστικές στερεοτυπικές αντιλήψεις ως προς τους ρόλους, την αξία και τις ικανότητες γυναικών και ανδρών.
Η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων, με έγγραφη καταγγελία της, προσέφυγε σήμερα στο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης και στο Συμβούλιο Ελέγχου Επικοινωνίας, ζητώντας να αποσυρθεί άμεσα η συγκεκριμένη διαφήμιση. "
_____
Είναι πέρα από προφανές ότι η εν λόγω διαφήμηση σατιρίζει ακριβώς το εν λόγω σεξιστικό στερεότυπο για το οποίο "καταγγέλλεται". Όλη η δομή του διαφημιστικού σεναρίου κινείται γύρω από την πρόκληση γέλιου για την παρωχημένη συμπεριφορά του συζύγου, ο οποίος αντιλαμβάνεται εργαλειακά το ρόλο της συζύγου του.
Όλος ο λόγος που χρησιμοποιείται είναι χιουμοριστικός: η αναφορά σε αριθμό καφέδων, γευμάτων, περίεργων ταινιών (ο Έρωτας στη Ζουαζουλάνδη), δώρων γενεθλίων, εντάσσονται ξεκάθαρα σε μια κωμική στόχευση. Το αν θα γελάσει το κοινό ή όχι είναι ζήτημα της επιτυχίας ή μη του αστείου. Αλλά το γεγονός ότι δεν πρόκειται για κυριολεξία είναι μάλλον αντικειμενικό και αυταπόδεικτο.
Είναι δεδομένο ότι ο σκοπός του διαφημιστικού μηνύματος δεν είναι φυσικά η επικρότηση μιας ακραίας και καταδικαστέας αντίληψης, αλλά η διακωμώδησή της, μέσα από το κλασικό στρατήγημα της σάτιρας που είναι η απόδοση ιδιοτήτων "αντικειμένου" (ή ζώου) σε ανθρώπους. Μέσα από αυτή την ανάλυση είναι σαφέστατο ότι η Γενική Γραμματεία Ισότητας προέβη σε μια άκρως επιφανειακή ανάγνωση του εν λόγω διαφημιστικού, χωρίς να αναζητήσει το κωμικό context και την εφαρμογή συγκεκριμένων κανόνων της σάτιρας, η οποία προφανώς και αποτελεί μεταφορικό κι όχι κυριολεκτικό λόγο.
16 σχόλια:
Το ότι κάτι είναι κωμικό δε σημαίνει ότι δε μπορεί να είναι σεξιστικό ή ρατσιστικό, βλέπε ανέκδοτα με ξανθιές, Εβραίους, Πόντιους κ.λπ.
Συμφωνώ. Όταν όμως ο σεξιστικός λόγος χρησιμοποιείται μεταφορικά, για να στηλιτεύσει ακριβώς τον σεξισμό, είναι σαν να κατηγορείς τον δικηγόρο του θύματος ότι περιλαμβάνει στην αγόρευσή του τις προσβλητικές εκφράσεις.
Βασίλη μου η διαφήμιση δε στηλιτεύει τίποτα, ίσα ίσα τα αναπαράγει όλα πολύ καλά, κι αφήνει μάλιστα ανοιχτό το τέλος με νόημα... Χρησιμοποιεί μια πολύ οικεία κατάσταση, που εξακολουθεί να βρίσκεται τόσο σε μυαλά όσο και σε καθημερινότητες, προκειμένου να ενεργοποιήσει αντανακλαστικά.
Η πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγισή σου έχει εφαρμογή σε ένα θεατρικό δρώμενο ή κάποια μορφή θεατρικής ή κινηματογραφικής τέχνης που έχει σκοπό να σατυρίσει μια υπάρχουσα κατάσταση και θα τη δει ένα συγκεκριμένο κοινό που έχει μια πολύ ανοιχτή άποψη για τη σάτιρα.
Ομως η διαφήμιση γενικά, όσο και να επιχειρεί να χρησιμοποιεί κώδικες τέχνης, απευθύνεται σε ένα κοινό, κατά βάση συντηρητικό και γαλουχημένο με τις παλιές σχέσεις των δύο φύλων, οι οποίες συνεχίζουν να υφίστανται σε πολλές περιοχές της χώρας μας και φυσικά δεν ε΄χει και τόσο ανοιχτή άποψη για το χιούμορ, τη σάτιρα, κλπ.
Αλλωστε σατιρικές σκηνές σαν αυτές των παρωχημενων σχέσεων των δύο φύλων βλέπουμε και σε πολλές παλιές ελληνικές ταινίες, οι οποίες γυρίστηκαν και εκείνες τις εποχές που μεσουρανούσαν αυτές οι σχέσεις, ή έστω είχε αρχίσει η κριτική αντιμετώπσή τους. Το ευρύ κοινό, λοιπόν, δεν είναι σε θέση να κάνει τέτοιους λεπτούς διαχωρισμούς, σε ένα τηλεοπτικό θέαμα που από τη μια είναι κώδικας διαφήμισης (επαναλαμβανόμενη δεκάδες φορές την ημέρα ανάμεσα σε σωρεία ανεπεξέργαστης πληροφορίας άλλων εκπομπών ή διαφημίσεων) και από την άλλη χρησιμοποιεί πιο βαθυστόχαστους κώδικες τέχνης.
Η κατάσταση αυτή όμως δεν προβάλλεται ως μέρος της πραγματικότητας αλλά ως μια κρυφή επιθυμία του συζύγου, η οποία αγγίζει τα όρια της παράνοιας. Ακολουθείται ένας τόσο εξωπραγματικός σεναριακός ιστός ώστε να είναι αισθητό ότι ο σεξισμός αντιμετωπίζεται ως μοτίβο στη σκέψη του άντρα, ο οποίος στο τέλος επανέρχεται στην πραγματικότητα και απορρίπτει τη σεξιστική εκδοχή.
Αν ήταν σεξιστικό δεν θα προβαλλόταν ως ακραία φαντασίωση, με υπερβολές και αστεία, αλλά ως κάτι αυτονόητο και αναμενόμενο μέσα στην καθημερινότητα του ζευγαριού, δηλαδή μια ενταγμένη στάση κι όχι μια αμαρτωλή σκέψη.
Blackened, μην περιφρονείς τόσο το κοινό. Οι κώδικες δεν αφορούν μόνο την comedia erudita.
το κοινό όμως δεν είναι μια ενιαία σκεπτόμενη οντότητα, ούτε όλοι ερμηνεύουν με τόσο ανοιχτό τρόπο ένα δρώμενο. Οι συντηρητικοί κύκλοι, όπου αυτές οι σχέσεις υφίστανται ακόμα μπορεί να δουν την υπερβολή της ανδρικής συμπεριφοράς στη διαφήμιση και ως επιβεβαίωση αυτών των σχέσεων, αλλά όχι και να είμαστε τόσο ακραίοι, πρέπει να σεβόμαστε το... "υποζύγιο" της οικογένειας ή της αφεντιάς μας!
Οι πιο ευχάριστες και σατιρικές διαφημίσεις βρίσκονται μέσα σε κάτι βιβλία που επιγράφονται με τίτλους ως ΠΟΙΗΣΗ, και συμπληρώνονται με άλλους τίτλους, όπως ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ. Εκεί και η γλωσσική ακρίβεια της ερωτικής ύπαρξης.
Ξεκίνησε η λογοκρισία τώρα...
Μην μιλατε - Μην αναπνέετε
Aντιστρέψτε τότε τα φύλα και ελπίζω να ευχαριστηθείτε το ίδιο, τον π.χ εξωπραγματικό σεναριακό ιστό!
Πρόκειται για μία κατάπτυστη διαφήμιση. Η γυναίκα είναι εμπόρευμα προς επιστροφή λόγω ελαττωματικού "ανταλλακτικού"... Και ακόμα και ο γάμος είναι μία απλή αγοραπωλησία. Πολύ καλή η πρωτοβουλία.
Η κριτική σου είναι αισθητικής και ηθικής φύσεως. Θεωρείς ότι πρέπει να επικυρωθεί και από την επιβολή μιας νομικής κύρωσης;
Νομίζω πως ακόμη κι αν ο σεξιστικός λόγος δεν χρησιμοποιούταν μεταφορικά, πάλι το δικαίωμα του διαφημιστή στην ελεύθερη έκφραση δεν μπορεί να περιοριστεί από την εικασία του σεξιστικού λόγου.
Διαφημίσεις με ημίγυμνες γυναίκες, που παρουσιάζουν γυναίκες ως αντικείμενα πόθου που ορέγονται τον πρωταγωνιστή δεν μπορούν να είναι περισσότερο αθώες.
Και στο κάτω κάτω, έχω το δικαίωμα σε μια ελεύθερη κοινωνία να είμαι σεξιστής, ρατσιστής, ή ό,τι άλλο σε -ης, ή η κοινωνία περιορίζει και τις απόψεις μου πλέον;
Σωστή ερώτηση, δεν το σκέφτηκα έτσι. Μάλλον όχι. Βασικά είμαι κατά των κάθε λογής ποινικών ρητρών σε πνευματικές προσπάθειες (έστω κι εμπορικές). Θα συμφωνούσα με την επιβολή απαγόρευσης της διαφήμισης λόγω της εκχυδάισης των έμφυλων διακρίσεων, αλλά όχι ποινικοποίησης ή επιβολής προστίμου κλπ. Η απαγόρευση που στηρίζεται σε επιχειρήματα περί προβολής των διακρίσεων δε συνιστά αντιδημοκρατική επιλογή.
Προς στιγμή ενόμισα που θα θυμόσουνα στο Νεκρόδειπνο του Σινόπουλο την απορία του ποιητή: "μα τι θα πει κεκυρωμένος;". Όμως, εσύ Δείμε, τέτοια σκέψη δεν έκαμες. Γελάστηκα.
Ο κύριος Δανέζης θα ήθελε το ΕΡΣ να παρέμβει στις αντιεπιστημονικές τηλεοπτικές περιστάσεις. Δεν ξέρει ότι η αλήθεια είναι η ανώτατη φάση του ψεύδους.
Δημοσίευση σχολίου