Απαράδεκτη η ακύρωση του θέματος Φυσικής στις πανελλήνιες

Η μεταβολή ενός από τα κριτήρια αξιολόγησης σε έναν θεσμό εισόδου στην ανώτατη εκπαίδευση, όπως είναι οι πανελλήνιες εξετάσεις, αποτελεί μείζον ζήτημα για τον έλεγχο της νομιμότητας του διαγωνισμού. Τα κριτήρια πρέπει να είναι εξ αρχής προβλέψιμα, ώστε να μην διαταράσσεται η ταυτότητα της αφετηρίας για τους διαγωνιζόμενους. Η εκ των υστέρων ακύρωση ενός θέματος, το οποίο θεωρήθηκε  εσφαλμένο (μολονότι υπήρξαν υποψήφιοι που ισχυρίζονται ότι το επέλυσαν), διαταράσσει ακριβώς αυτή την προβλεψιμότητα των κριτηρίων, δηλαδή την διεξαγωγή των εξετάσεων με όρους ισότητας. Διότι προφανώς υπήρξαν υποψήφιοι που αφιέρωσαν πολύτιμο χρόνο για να ασχοληθούν με το ακυρωθέν θέμα, εμπιστευόμενοι την αξιοπιστία του. Η εκ των υστέρων ακύρωσή του, λειτούργησε ενδεχομένως εις βάρος αυτών των υποψηφίων και προς όφελος εκείνων που ασχολήθηκαν με τα υπόλοιπα θέματα, δίνοντας στο προβληματικό την τελευταία  προτεραιότητα.

Η συμμετοχή στις διαδικασίες εισόδου στην ανώτατη εκπαίδευση διέπεται από τις αρχές του δικαιώματος στην εκπαίδευση, το οποίο έχει κατοχυρωθεί, εκτός των άλλων, και από το 1ο Πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει ασχοληθεί με τέτοιες περιπτώσεις εκ των υστέρων μεταβολής κριτηρίων σε εισαγωγικές εξετάσεις, σε περιπτώσεις προσφευγόντων που δεν δικαιώθηκαν από τα εθνικά δικαστήρια. Η αυθαίρετη μεταβολή των όρων εισαγωγής ενός υποψηφίου σε εκπαιδευτικό ίδρυμα εξετάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος στην εκπαίδευση, με την απόφαση της 7ης Φεβρουαρίου 2006. Στην υπόθεση αυτή, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αναγνώρισε ότι οι όροι εισαγωγής δημιουργούν νόμιμη προσδοκία στους συμμετέχοντες ότι θα κριθούν μόνο με βάση αυτούς που ισχύουν κατά το χρόνο των εξετάσεων κι όχι με βάση άλλα κριτήρια, τα οποία δεν θα μπορούσαν να προβλέψουν. Προκειμένου να κριθεί κατά πόσον αυτή η κατάργηση όρου, κατά τη διάρκεια των εξετάσεων είναι σύμφωνη με το άρθρο 2 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, θα πρέπει, κατά την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, να εξεταστεί κατά πόσον ο περιορισμός πρόσβασης στο εκπαιδευτικό ίδρυμα ήταν: α) προβλέψιμος για τα ενδιαφερόμενα άτομα, β) επιδίωκε νόμιμο στόχο, γ) ήταν αναλογικό μέτρο ενόψει του επιδιωκόμενου στόχου.

Συνεπώς, μόνο εάν η κατάργηση του συγκεκριμένου θέματος είναι σύμφωνη με αυτά τα τρία κριτήρια θα μπορούσε να θεωρηθεί συμβατή με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Θεωρώ όμως ότι σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε ο εν λόγω όρος να θεωρηθεί "προβλέψιμος", αφού ούτε καν από τα μέλη της επιτροπής εξετάσεων δεν είχε προβλεφθεί. 

Update: τελικά η Επιτροπή Εξετάσεων αποφάσισε να βαθμολογηθεί κανονικά το θέμα.