Απαγόρευση ανάρτησης αντισημιτικού μηνύματος στο Ίντερνετ

Ο Συνήγορος του Πολίτη εντόπισε ότι στην ιστοσελίδα του Τεχνικού και Εμπορικού Επιμελητηρίου υπήρχαν αναφορές σε βιβλία όπως "Τα πρωτόκολλα των σοφών της Σιών" και άλλα στοιχεία που θεωρήθηκαν ότι προωθούν τον αντισημιτικό λόγο. Το γεγονός ότι οι αναφορές βρίσκονταν σε υποσελίδες του σάιτ που αναφερόταν ότι αυτές εμπεριέχουν απόψεις που δεν εκφράζουν αντιλήψεις των οργάνων του Επιμελητηρίου, δεν θεωρήθηκε επαρκής δικαιολόγηση από τον Συνήγορο.

"... το ΤΕΕ φέρει σε κάθε περίπτωση ευθύνη για την ύλη που δημοσιεύεται στο "Ενημερωτικό Δελτίο" του, ανεξάρτητα από την προέλευση αυτής. Τουτο πρακτικά σημαίνει ότι δεν αρκεί η απλή επισήμανση, όπως οι εκεί δημοσιευόμονες απόψεις δεν εκφράζουν αντιλήψεις του ΤΕΕ, αλλ΄ απαιτείται αποτίμηση αυτών, τουλάχιστον όταν πρόκειται για ακραία ενδεχόμενα όπως βλάβη δικαιωμάτων τρίτων προσώπων ή η παρακίνηση μισαλλοδοξίας. Η αποτίμηση αυτή δεν αποτελεί φίμωση των εν λόγω απόψεων, παρά μόνο θέτετι τους ιδιώτες διακινητές αυτών προ των ευθυνών τους και πιστοποιεί την προσήλωση του κράτους στους συνταγματικούς του σκοπούς."

Το ΤΕΕ τελικά συμμορφώθηκε δηλώνοντας μάλιστα ότι θα προβεί και σε κατάρτιση Κώδικα Δεοντολογίας.

http://www.synigoros.gr/reports/sunopsh_diamesolabhshs_Istrael.pdf

Στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για μια ιστοσελίδα ενός νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου που δεν απολαμβάνει βέβαια στην ίδια έκταση με τα φυσικά πρόσωπα το δικαίωμα στην ελευθερία διάδοσης των απόψεων (αφού δεσμεύεται από τη αρχή της νομιμότητας), ούτε το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.

Ωστόσο, η παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη σε αυτήν την υπόθεση είναι πολύ χρήσιμη για να κατανοήσουμε ότι η σχέση του διαχειριστή μιας ιστοσελίδας προς το περιεχόμενό της δεν είναι σχέση ιδιοκτησίας (εκτός από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας που έχει στα δικά του κείμενα, ως δημιουργός). Εφόσον δεν έχεις μεριμνήσει με τεχνικό τρόπο για περιορισμένη πρόσβαση (με χρήση κωδικών-κλειδιών π.χ.), δεν μπορείς εκ των υστέρων να σβήνεις σχόλια, ή να κάνεις έξωση σε χρήστες. Είναι σαν να βγαίνει ο Χριστόδουλος και να λέει "απαγορεύω οι μη ορθόδοξοι να διαβάζουν τα βιβλία μου" (δηλαδή σχεδόν περιττό κι ολας, στις περισσότερες περιπτώσεις). Επίσης, δεν μπορεί κάποιος να ανεβάζει ό,τι κείμενα θέλει στην ιστοσελίδα "του", ενώ, αντίθετα, έχει το δικαίωμα να διαβάζει ό,τι κείμενα θέλει και να τα αρχειοθετεί στο σπίτι του. Υπάρχει μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στην πρόσβαση στην πληροφορία (και το δικαίωμα διατήρησής της) και την διάδοση δεδομένων. Η ευθύνη που αναλαμβάνει κάποιος στο επίπεδο της διάδοσης της πληροφορίας είναι πολύ πιο αυξημένη. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να σας κατηγορήσει για τα βιβλία που έχετε στο σπίτι σας, ή στην τσάντα σας, ή διαβάζετε στο μετρό, ακριβώς γιατί καλύπτονται από την προστασία της ιδιωτικότητας (άρθρο 9 Σ.), το δικαίωμά σας για πρόσβαση στην πληροφόρηση (άρθρο 5Α), το δικαίωμά σας στην ιδιοκτησία (17), την ελεύθερη διαμόρφωση των στοχασμών (14 παρ. 1), αλλά αυτό δεν σημαίνει πως, αν δημοσιεύσετε στο blog σας το απόρρητο σχέδιο δράσης σε περίπτωση θερμού επεισοδίου, έχετε δικαίωμα να επικαλεστείτε το δικαίωμά σας στην ελευθερία διάδοσης πληροφοριών (για να φέρω ένα χοντρό παράδειγμα).

Νομίζω γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η σχέση μας με τον χώρο μας στο Διαδίκτυο δεν είναι και δεν μπορεί να είναι η αντίληψη ιδιοκτησίας που έχουμε για τα εμπράγματα δικαιώματά μας.

Και δεν μιλάω, βέβαια, για "κοινωνικοποίηση" των μέσων όπως -σχεδόν με φόβο- πρόφερε ο φιλελεύθερος συνομιλητής. Αλλά για μια νέα, ανοιχτή και, από τα πράγματα, πολύ χαλαρή σχέση εξουσίασης με ενισχυμένο το στοιχείο της ανοχής, ανάμεσα σε δημιουργό και μέσο (όχι "έργο", πάντως, το ίδιο το blog είναι ένα μέσο που κατέχουμε -έργα είναι τα κείμενά μας, επομένως όχι ο χώρος για τα σχόλια, Niebelungen), η οποία λόγω της διάδρασης, οφείλει από τα πράγματα να υιοθετείται και ως νοοτροπία από χρήστες και administrators.

Φυσικά, το ζήτημα είναι σε φάση αντιπαράθεσης (debate) και περιμένω ακόμη τα πειστικά συνταγματικά επιχειρήματα για μια άλλη, ενδεχομένως, προσέγγιση του νέου άρθρου 5Α§2 Σ. απο εκείνη που είχα προτείνει από εδώ και αναφέρεται στο δικαίωμα καθενός για συμμετοχή στην Κοινωνία της Πληροφορίας και την θετική υποχρέωση του κράτους για την υποστήριξη της ανταλλαγής, δημιουργίας και διακίνησης των πληροφοριών.

Για αυτό, νομίζω, ότι οι διατυπώσεις όπως "Το Διαδίκτυο είναι το σπίτι μου" που υιοθετεί, ο αγαπητός και πολυδιαβασμένος από εμάς, πιονιέρος της ελληνικής Κοινωνίας της Πληροφορίας, Νίκος Δήμου, όσο κι αν τις υιοθετούμε, συχνά με μια δόση ρομαντισμού, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αναφέρονται σε μια άλλη έννοια "σπιτιού" (=τοπικής οικειότητας), μία άλλη έννοια σχέσης με τον χώρο. Όχι την έννοια του εμπράγματου δικαιώματος της κυριότητας, πάντως.