Λογοκρισία στο Διαδίκτυο: τα λάθη της ΕΕΤΤ στη διαχείριση domain names

Η γνωστή σύγχυση που υπάρχει για τον όρο “λογοκρισία” οφείλεται στο ότι δεν έχει γίνει αντιληπτό ότι η λογοκρισία είναι προληπτικό (και όχι κατασταλτικό) μέτρο και ότι προϋποθέτει το στοιχείο της επιβολής του λογοκριτή στον λογοκρινόμενο. Είναι δηλαδή μια μορφή ενάσκησης εξουσίας εις βάρος της ελευθερίας της έκφρασης. Αν όμως λείπει το ένα από τα δύο στοιχεία, δεν πρόκειται για λογοκρισία, αλλά για εκούσια ή ακούσια περιστολή της ελευθερίας αυτής.

Ας δούμε ένα παράδειγμα σύγχρονου λογοκριτή: την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, την γνωστή σε όλους μας ΕΕΤΤ. Η ΕΕΤΤ απασχολει κυρίως τα μέσα ενημέρωσης στην μάχη που δίνει για την απελευθέρωση του μονοπωλίου των τηλεπικοινωνιών: εκκωφαντικά πρόστιμα εις βάρος μεγάλων εταιριών, σημαντικές διαβουλεύσεις, προστασία του καταναλωτή. Μια ανεξάρτητη αρχή με χρήσιμες αρμοδιότητες στον τομέα της. Πρόσφατα μάλιστα ξεκίνησε και η λειτουγία μιας μικτής επιτροπής που αποτελείται από ανθρώπους της ΕΕΤΤ και από εκπροσώπους των ΜΚΟ, προκειμένου να προωθηθεί η συνεργατική σχέση της κοινωνίας των πολιτών με το κράτος.

Που είναι η λογοκρισία, θα ρωτήσετε. Η ΕΕΤΤ εκτός από αυτές τις αρμοδιότητες έχει επίσης εκ του νόμου τη διαχείριση των Ονομάτων Χώρου με κατάληξη .gr Έφτιαξε λοιπόν μόνη της έναν Κανονισμό (το 2002), τον οποίο αντικατέστησε με έναν νεότερο (το 2005) και, με βάση τις διατάξεις που η ίδια θέσπισε, αποφασίζει ποιος έχει δικαίωμα να παίρνει ποιο Όνομα Χώρου και ποιος όχι. Η ΕΕΤΤ κατοχύρωσε για τον εαυτό της το δικαίωμα επίσης να μην επιτρέπεται να εκχωρούνται Ονόματα Χώρου που είναι αντίθετα στη “Δημόσια Τάξη” ή τα “χρηστά ήθη”. 

Εκεί άρχισε το μεγάλο ηθικολογικό πανυγηρι, της πολιτικής ορθότητας και του  κρατικού καθωσπρεπισμού, όπου η ΕΕΤΤ αποφασίζει οτι αντίκειται στα χρηστά ήθη ή τη δημόσια τάξη να χρησιμοποιεί κάποιος ως ηλεκτρονική διεύθυνση το blowjob.gr ή το foodjunkie.gr. Για ποιο λόγο, αγαπητή Επιτροπή, είναι αντίθετο στο νόμο να ονομάζω την “.gr” ιστοσελίδα μου για το στοματικό σεξ με την αντίστοιχη λέξη  στα αγγλικά; Αν πάω να κατοχυρώσω το “τσιμπούκι” ή την “πίπα” στα ισπανικά θα είσαστε σε θέση άραγε και πάλι να το απαγορεύσετε; Το κράτος απαγορεύει τα τσιμπούκια στο internet;

Εκτός βέβαια από αυτήν την ξεκάθαρη περίπτωση επίσημης υποκρισίας, υπάρχουν και άλλες πιο έμμεσες, αλλά και πιο βίαιες περιπτώσεις παραβίασης της ελευθερίας της έκφρασης. Η περίπτωση euroelections.gr που αφαιρέθηκε από πολιτικό κόμμα με την αιτιολογία “προφανής κακοπιστία” είναι μια κραυγαλέα περίπτωση παρέμβασης στον ελεύθερο πολιτικό λόγο: η ΕΕΤΤ αναφέρει στην δεύτερη απόφασή της ότι το Όνομα Χώρου πρέπει να “αφεθεί” για το υπουργείο Εσωτερικών, μολονότι το εν λόγω υπουργείο ουδέποτε το ζήτησε και έχει την δική του ιστοσελίδα με ειδικό κεφάλαιο για τις ευρωεκλογές! Όταν επισημάνθηκε ότι για τα elections.gr και ekloges.gr, που ανήκουν επίσης σε πολιτικά πρόσωπα, η ΕΕΤΤ δεν παρενέβη, το θέμα φυσικά έγινε γαργάρα, με “αιτιολογία” ότι είχαν εκχωρηθεί το 1998, δηλ. πριν τον κανονισμό  2002. Επιχείρημα που δεν ευσταθεί, αφού ο σήμερα ισχύων κανονισμός 2005 αναφέρει ότι εφαρμόζεται σε ΟΛΑ τα Ονόματα Χώρου, ειδικά για το θέμα της κακόπιστης χρήσης. Δηλαδή: το elections.gr δεν χρειάζεται να το “αφήσουμε” για το υπουργείο Εσωτερικών (άλλωστε ο κ. Λούλης μπορεί να κάνει καλόπιστη χρήση του – δεν το λέω ειρωνικά) ενώ το euroelections.gr πρέπει να το αφήσουμε για το υπουργείο - κι ας μην το θέλει! Η ΕΕΤΤ αποφασίζει τι πρέπει να θέλουν τα υπουργεία, παραβιάζοντας τα ατομικά δικαιώματα. Μια ακραία περίπτωση κρατικού πατερναλισμού, η οποία απέχει αιώνες από την αποστολή μιας ανεξάρτητης αρχής σε ένα φιλελεύθερο κράτος που οι δημόσιοι οργανισμοί έχουν αποκλειστικά και μόνο ρυθμιστικό χαρακτήρα. 

Πιο πρόσφατη περίπτωση, η διαγραφή του didyma.gr από επίκουρο καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών. Ο καθηγητής είχε αυτήν την ιστοσελίδα από το 2004, δεν τον ενόχλησε κανείς μέχρι φέτος, η ΕΕΤΤ του ενέκρινε μάλιστα και ανανέωση του didyma.gr μέχρι το 2010, ώσπου ξαφνικά έρχεται ο Δήμος Κρανιδίου και καταγγέλλει ότι ο καθηγητής χρησιμοποιεί το domain name του δημοτικού διαμερίσματος “Δίδυμα” του Κρανιδίου και ότι πρέπει να του αφαιρεθεί, επειδή προσβάλλει -δήθεν- το Δήμαρχο με αυτά που αναφέρει στην ιστοσελίδα του. Η ΕΕΤΤ φυσικά αποδέχεται όλα αυτά και ξεχνάει ότι έχει εγκρίνει το Όνομα Χώρου μέχρι το 2010, ότι για 4 χρόνια ο Δήμος δεν  είχε διαμαρτυρηθεί για κανένα λόγο σχετικά με τη νομιμότητα και ότι βεβαίως ο Δήμος έχει μόνο μία ιστοσελίδα, το kranidi.gr που καλύπτει όλα του τα διαμερίσματα, χωρίς να χρειάζεται εκχώρηση και του didyma.gr για να πληροφορεί τους δημότες! Παρ' όλ' αυτά, η ΕΕΤΤ έκρινε ότι έπρεπε να αφαιρέσει από τον πολίτη το Όνομα Χώρου, επειδή πείστηκε ότι ο Δήμος θέλει να το χρησιμοποιήσει, παρακάμπτοντας ότι στην πραγματικότητα υπήρχε ομολογημένη ενόχληση του Δήμου από την κριτική την οποία ασκούσε ο κ. Μπροδήμας. Από πότε όμως η σκληρή κριτική οδηγεί σε αφαίρεση ιστοσελίδας και από πότε η ΕΕΤΤ αποφασίζει, κατ΄αποτέλεσμα, για το αν υπάρχει προσβολή προσωπικότητας; Μια πραγματικά εξοργιστική περίπτωση, στη οποία ελπίζουμε η ΕΕΤΤ να δώσει σύντομα λύση.

Η μεγάλη παθογένεια έχει εντοπιστεί: ο Κανονισμός 2005 είναι μια νομική βάση γεμάτη αντινομίες, αντισυνταγματικές “λύσεις”, υπεργενικές διατάξεις που αφήνουν ευρύτατη διακριτική ευχέρεια για την ΕΕΤΤ, η οποία μπορεί να αποφασίζει κατά το δοκούν και χωρίς γνωστά εκ των προτέρων κριτήρια. 

Η ΕΕΤΤ δεν τηρεί σχεδόν ποτέ τις προθεσμίες που επιβάλλει ο Νόμος (η απόφαση σε αίτηση θεραπείας πρέπει να κοινοποιείται εντός 30 ημερών στον αιτούντα), δεν καλεί σε ακρόαση όταν έχει αποφασίσει να απορρίψει την αίτηση εκχώρησης ενός Ονόματος Χώρου (παραβιάζοντας το άρθρο 20 παρ. 2 του Συντάγματος),  και γενικώς δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί της όταν της επισημαίνονται τα σοβαρά νομικά σφάλματα που διαπράττει κατά τη διαχείριση των Ονομάτων Χώρου με κατάληξη .gr.  

Δεν χρειάζεται να καταδικαστεί η χώρα μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για να καταλάβει η ΕΕΤΤ ότι η διαχείριση Ονομάτων Χώρου δεν μπορεί να γίνεται με τον αυτοματισμό που η ίδια αντιλαμβάνεται αυτή τη διαδικασία, ειδικά όταν έχει θέσει και παραμέτρους όπως “χρηστά ήθη” κλπ. Πρέπει να αλλάξει ο Κανονισμός 2005, να ξεκινήσει μια μεγάλη διαβούλευση πάνω σε αυτό το θέμα. Διαφορετικά, ας αναγνωρίσει η ΕΕΤΤ ότι δεν μπορεί να επιτελέσει αυτό το ρόλο κι ας ανατεθεί σε έναν άλλο θεσμικό φορέα η εκχώρηση των ονομάτων και η επίλυση των σχετικών διαφορών. Η ειλικρίνεια και η παραδοχή της αποτυχίας δεν αρκεί, χρειάζεται και πράξη που να εξασφαλίζει στον πολίτη ότι μπορεί να απολαύσει ανενόχλητος τις συνταγματικές του ελευθερίες.

Αναρωτιέμαι τι θα πει η ΕΕΤΤ αν ζητήσω να μου εκχωρηθεί το Όνομα Χώρου triplotsimpoyko.gr, το οποίο αντιστοιχεί σε ορολογία των κατασκευαστών ακινήτων, χωρίς να εξηγήσω όμως στην αίτησή μου αυτή τη λεπτομέρεια.