ΕΣΡ: Σύσταση για χαρακτηρισμό Μητροπολίτη-blogger ως "θλιβερού ρασοφόρου"

Με την απόφαση 161-2009  του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης επιβλήθηκε η διοικητική κύρωση της σύστασης στον τηλεοπτικό σταθμό MEGA για τα σχόλια που έκαναν οι τηλεπαρουσιαστές σε σχόλια ενός Μητροπολίτη στο blog του, σχετικά με τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο.

Το ΕΣΡ έκρινε ότι υπήρξε προσβολή της προσωπικότητας του Μητροπολίτη. Το κρίσιμο απόσπασμα της εκπομπής είναι το εξής:

κ. Καµπουράκης: Και θέλω πριν πάµε στα καθαυτό πολιτικά, έχω εδώ πέρα µια άποψη του Μητροπολίτη Καλαβρύτων Αµβρόσιου. 

κ. Οικονοµέας: Ναι. 

κ. Καµπουράκης: Που απαντάει στο µπλοκ του προφανώς, στην ιστοσελίδα του, σε κάποιο «Yellow Kid». Κάποιος «Yellow Kid» του ’χε στείλει λοιπόν µία αυτή για τα  γεγονότα και απαντάει ο Αµβρόσιος. 

Σε πρώτο πλάνο επί της οθόνης παρουσιάζεται έγγραφο, στο οποίο αναφέρεται ο κ. Καµπουράκης. Εικονίζεται ο Μητροπολίτης Αµβρόσιος και ακολουθεί η απάντησή του  στον επονοµαζόµενο ως «Yellow Kid»: 

Ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων……µε αφορµή τη δολοφονία του Αλέξη και την 

επιστολή που µοίρασαν οι φίλοι του: «ΘΕΛΟΥΜΕ ΕΝΑΝ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΚΟΣΜΟ! 

ΒΟΗΘΗΣΤΕ ΜΑΣ», ΑΠΑΝΤΩ ΣΤΟΝ ΑΓΑΠΗΤΟ «Yellow Kid» 

Αγαπητό µου παιδί. ∆ιάβασα µε προσοχή το σχόλιό σου,……………….  

κ. Καµπουράκης: Λοιπόν, µε αφορµή λοιπόν τη δολοφονία του Αλέξη, «θέλουµε έναν κόσµο καλύτερο, βοηθήστε µας» και τα λοιπά, απαντάει. Θέλω να σου πω ότι αυτός ο θλιβερός ρασοφόρος, γιατί δεν µπορώ να τον πω αλλιώς- να µην τον πω χειρότερα. 

κ. Οικονοµέας: Όχι, είναι σεβάσµιος γέροντας. 

κ. Καµπουράκης: Όχι, δεν είναι καθόλου σεβάσµιος. Είναι θλιβερός ρασοφόρος. 

κ. Οικονοµέας: Όχι! 

κ. Καµπουράκης: Απ’ αυτό εδώ πέρα το κείµενο, αφού λοιπόν εξηγεί ότι αυτός, η γενιά του δεν είχε παπούτσια, δεν είχε ρούχα, σε γκαζιέρα, ήταν ο πατέρας του τσαγκάρης, η µάνα του µοδίστρα… 

κ. Οικονοµέας: Συγγνώµη, δεν ήταν και χωροφύλακας παλιά; 

κ. Καµπουράκης: Λοιπόν, ναι. Ήταν χωροφύλακας. Άκου να δεις πώς καταλήγει! Άκου να δεις πώς καταλήγει, αφού τα λέει όλα αυτά, ότι η γενιά µου δεν είχε τίποτα αυτό, αλλά είχαµε αγάπη, πιστεύαµε στο Χριστό και τα λοιπά, καταλήγει. Σ’ αυτό το σηµείο στο κάτω µέρος της οθόνης εµφανίζεται η λεζάντα: 

Τηλ. Εκποµπής 210 6903640-3 

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ: 

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΕΞΗ ΕΛΕΙΠΕ Η ΠΙΣΤΗ ΣΤΟ ΘΕΟ 

Ο κ. Καµπουράκης βάζει τα γυαλιά του και αναγιγνώσκει από έγγραφο που 

παρουσιάζεται επί της οθόνης σε πρώτο πλάνο. 

κ. Καµπουράκης: Αυτή ήταν η γενιά µας. Λέει για τη δική του γενιά. 

κ. Οικονοµέας: Ναι. 

κ. Καµπουράκης: Και καταλήγει: « Η γενιά όµως του Αλέξη αντίθετα σήµερα τα έχει όλα, αλλά δεν έχει ευτυχία. Ο Αλέξης, ο Αλέξης ήταν παιδί πλούσιας οικογένειας και καλοµαθηµένο. Πήγαινε σε σχολείο ιδιωτικό. Είχε επάρκεια αγαθών. Ένα µόνο του έλειπε: ο Χριστός, η πίστη στο Χριστό και η ελπίδα, που χαρίζει ο Χριστός σ’ αυτούς, που τον ακολουθούν. 

[Στο συγκεκριµένο σηµείο η κάµερα κάνει ζουµ στο κείµενο.] 

Αυτό λείπει σχεδόν από όλα τα νέα παιδιά της εποχής µας. ∆ηλαδή αυτός φταίει. 

κ. Οικονοµέας: Ε, βέβαια, δεν… 

κ. Καµπουράκης: Ο Αλέξης φταίει που τον σκοτώσανε. 

κ. Οικονοµέας: Σου λέει, αν πήγαινε στην εκκλησία κι όχι στα Εξάρχεια… 

κ. Καµπουράκης: Κατάλαβες; Ο άθλιος ρασοφόρος, ο γελοίος τύπος. Να µην πω καµιά χειρότερη κουβέντα! 

κ. Οικονοµέας: Αν πήγαινε στην εκκλησία κι όχι στα Εξάρχεια, δεν θα τον πυροβολούσαν. Άρα… 

κ. Καµπουράκης: Μπράβο! ∆εν φταίει ο αστυνοµικός, δεν φταίει το κράτος. Φταίει ο πιτσιρικάς που δεν πίστευε στο Χριστό, που τα ’χε όλα, που ’τανε καλοµαθηµένος. Γι’ αυτό τον σκοτώσανε! [Ο λόγος του δηµοσιογράφου συνοδεύεται από ανάλογες έντονες κινήσεις] Μπράβο, ρε Αµβρόσιε! Μπράβο, ρε Αµβρόσιε! 

κ. Οικονοµέας: Λοιπόν… 

κ. Καµπουράκης: Είδες τώρα ορισµένοι; ∆ες διαφορά που έχουν ορισµένοι απ’  αυτούς τους τύπους- αυτός ήταν ταγµατάρχης χωροφυλακής, έχει δείρει κόσµο αυτός. Ο Αµβρόσιος έχει δείρει κόσµο πολύ. 

κ. Οικονοµέας: Ναι. 

κ. Καµπουράκης: Με στολή, µε στολή, αλλά µετά… ∆ες διαφορά που ’χουνε µε τον Αρχιεπίσκοπο! 

κ. Οικονοµέας: Του οποίου ένα απόσπασµα από το άρθρο του διαβάσαµε προηγουµένως για το πώς προσπαθεί να… «Τα παιδιά µας είναι θυµωµένα επειδή µας  αγαπούν.» 

Στο σηµείο αυτό η λεζάντα στο κάτω µέρος της οθόνης µεταλλάσσεται σε: 

ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ: ΤΑ ΠΑΙ∆ΙΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ 

ΘΥΜΩΜΕΝΑ ΕΠΕΙ∆Η ΜΑΣ ΑΓΑΠΟΥΝ 

κ. Σαραντάκος: Εγώ δεν καταλαβαίνω τις αναφορές που γίνονται στο ιδιωτικό  σχολείο, στο αν είχε λεφτά, αν δεν είχε λεφτά, τι ήτανε. ∆ηλαδή θα ’ταν διαφορετικό  µάλλον, αν δεν είχε ή αν δεν πήγαινε στο ιδιωτικό σχολείο. 

κ. Οικονοµέας: Αυτό που θέλουνε να πούνε, αν δεν τολµάνε να το πούνε όλοι αυτοί, 

είναι ότι ήταν ένοχος. 

κ. Καµπουράκης: Έτσι. 

κ. Οικονοµέας: Ήταν ένοχος, καλώς κάνανε και τον πυροβολήσανε. 

κ. Καµπουράκης: Έτσι! Αυτό ακριβώς! 

κ. Σαραντάκος: Και που το λένε… 

κ. Καµπουράκης: Αυτό λένε! 

κ. Οικονοµέας: Αυτό θέλουν να πουν και δεν τολµάνε να το πουν. ∆υστυχώς! 

κ. Καµπουράκης: Αυτό λένε, αυτό λένε. 

κ. Οικονοµέας: Λοιπόν… 

Το ΕΣΡ αναφέρει στην απόφαση: "Ο ένας εκ των τηλεπαρουσιαστών, προδήλως προς δηµιουργία εντυπώσεων, απεκάλεσε τον Μητροπολίτη «θλιβερό ρασοφόρο» και µάλιστα σε παρέµβαση του άλλου τηλεπαρουσιαστού ότι είναι σεβάσµιος γέροντας, επέµεινε  «όχι δεν είναι καθόλου σεβάσµιος, είναι θλιβερός ρασοφόρος».  Πρόκειται αναµφιβόλως περί έλλειψης σεβασµού προς την προσωπικότητα του Μητροπολίτη, αλλά ενόψει του ότι ο εν λόγω τηλεπαρουσιαστής µε το από 18.2.2009 έγγραφό του προς τον ως άνω Μητροπολίτη αναγνώρισε το σφάλµα του και ζήτησε συγνώµη, ενδείκνυται όπως επιβληθεί στον ευθυνόµενο για τη συµπεριφορά του προστηθέντος τηλεπαρουσιαστού τηλεοπτικό σταθµό, η διοικητική κύρωση της συστάσεως. "

Δεν συμφωνώ με την απόφαση του ΕΣΡ. Ο Μητροπολίτης είναι κρατικός λειτουργός, δημόσιο πρόσωπο, όπως έχει κριθεί και από τη νομολογία. Συνεπώς ο νόμος επιτρέπει την σκληρή, ακόμη και την οξεία κριτική. 

Το επίθετο "θλιβερός" (το  "ρασοφόρος" είναι κυριολεξία για έναν Μητροπολίτη) είναι ένας οξύς και δυσμενής χαρακτηρισμός, ο οποίος όμως αποτελεί μια αξιολογική κρίση, χωρίς μάλιστα το στοιχείο της αναξιοπρεπούς έκφρασης (δεν είναι ύβρις). "Θλιβερός" είναι αυτός που προκαλεί το συναίσθημα της θλίψης, τίποτε παραπάνω. 

Ο  δημοσιογράφος προέβη σε αυτόν τον οξύ χαρακτηρισμό για να εκφράσει την αποδοκιμασία του για τις απόψεις του κρατικού λειτουργού, οι οποίες διέπονταν μάλιστα από αρνητικές εκφράσεις για την κοινωνική τάξη και για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις ενός θύματος ανθρωποκτονίας. 

Στην υπόθεση Κατράμη κατά Ελλάδας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδίκασε την χώρα μας επειδή έκρινε ότι οι χαρακτηρισμοί "επίορκος" και "καραγκιόζης" που χρησιμοποίησε μια δημοσιογράφος για να επικρίνει έναν δικαστικό λειτουργό ήταν αξιολογικές κρίσεις και όχι "εξύβριση" όπως είχε κρίνει η Ελληνική Δικαιοσύνη. 

Εφόσον λοιπόν οι όροι "επίορκος" και "καραγκιόζης" κρίθηκαν ως ανεκτές αξιολογικές κρίσεις για έναν δημόσιο λειτουργό από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, δεν είναι ιδιαίτερα συνεπές το ΕΣΡ να εκλαμβάνει τον όρο "θλιβερός ρασοφόρος" ως προσβολή προσωπικότητας ενός κρατικού λειτουργού.