Συνήγορος του Πολίτη: πρόσληψη δημοσιογράφων σε τοπικό ραδιοσταθμό

Σύμφωνα με Σύνοψη Διαμεσολάβησης του Συνήγορου του Πολίτη μία κυρία ανταποκρίθηκε σε  ανακοίνωση του Δημοτικού Ραδιοτηλεοπτικού Σταθμούγια πρόσληψη δημοσιογράφων, υποβάλλοντας  σχετική αίτηση συνοδευόμενη με τα απαραίτητα δικαιολογητικά. 

Ζήτησε τη συνδρομή του Συνηγόρου του Πολίτη για το λόγο ότι δεν απαντήθηκεη  αίτησή της, στην οποία ζητούσε να της γνωστοποιηθούν τα πρακτικά της συνεδρίασης και τα κριτήρια που ελήφθησαν υπόψη στις επιλογές των δημοσιογράφων. 

Ο Συνήγορος του Πολίτη ζήτησε, με έγγραφό του  απάντηση σχετικά με τα κριτήρια που ελήφθησαν υπόψη στην επιλογή των δημοσιογράφων. Από το περιεχόμενο της απαντητικής 

επιστολής του  προέκυψαν προβλήματα στη διαδικασία επιλογής επειδή,  αφενός μεν δεν ετέθησαν από την αρχή συγκεκριμένα και αντικειμενικά κριτήρια τα οποία να γνωστοποιούνται στους υποψηφίους ήδη από την πρόσκληση για την υποβολή υποψηφιοτήτων, αφετέρου δε τα θεσπιθέντα κριτήρια εισήγαγαν άμεσες διακρίσεις σε θέματα ηλικίας και οικογενειακής κατάστασης, πιθανόν και έμμεση διάκριση λόγω φύλου κατά παράβαση των Ν. 3304/2005 και 3488/2006. 

Ο Συνήγορος του Πολίτη απέστειλε έγγραφα εκθέτοντας τις απόψεις του στο υπουργείο Εσωτερικών και άλλους αρμόδιους φορεί,  ζητώντας να διασφαλίσουν με ενέργειές τους, ότι στο μέλλον θα τηρείται πιστά το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, τόσο ως προς τη νομιμότητα των ενεργειών όσο και ως προς την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού (Ν. 3488/2006 και 3304/2005). 

Η Περιφέρεια ανταποκρίθηκε στο έγγραφο της Αρχής και απέστειλε απόφαση, σύμφωνα με την οποία θεωρήθηκε ως μη σύννομη η « απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Δημοτικού Ρ/Σ ... διότι αφενός, δεν ετέθησαν εξ αρχής συγκεκριμένα και αντικειμενικά κριτήρια για την πρόσληψη δύο (2) δημοσιογράφων, αλλά λίγο πριν την τελική επιλογή τους κι ενώ είχε λήξει η προθεσμία υποβολής αιτήσεων και αφετέρου τα κριτήρια που εκ των υστέρων ετέθησαν έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις διατάξεις των Ν. 3304/2005 και Ν. 3488/2006 με τις οποίες εισάγονται ρυθμίσεις καταπολέμησης κάθε είδους διακρίσεων (φυλετικών, αναπηρίας, γενετήσιου προσανατολισμού κ.λπ.) και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στην εργασία σύμφωνα με το από 6.10.2008 έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη» (emphasis added).

Ομοίως θεωρήθηκε με την εν λόγω απόφαση ως μη σύννομη η  «απόφαση ... σύμφωνα με την οποία επαναπροσελήφθη μια εκ των δύο δημοσιογράφων που είχαν επιλεγεί με την ... απόφαση ... χωρίς να έχει προηγηθεί δημόσια προκήρυξη της θέσης αυτής καθώς και η διαδικασία πλήρωσής της». 

Ωστόσο, η Περιφέρεια λόγω των διατάξεων των άρθρων 148-154 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων δεν είχε περιθώρια περαιτέρω δράσης. 

Το Υπουργείο Εσωτερικών με αφορμή το έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη εξέδωσε την αριθμ. πρωτ. 65336/29.12.2008 εγκύκλιο την οποία απέστειλε προς όλες τις Περιφέρειες, διαπιστώνοντας την παραβίαση των αρχών της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης κατά τα αναφερόμενα στις επιχειρήσεις ραδιοφωνίας και τηλεόρασης των ΟΤΑ. 

Με την εν λόγω εγκύκλιο ζήτησε να ενημερωθούν οι ΟΤΑ και οι  επιχειρήσεις τους για την υποχρέωση εφαρμογής των αρχών της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού, όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, σύμφωνα με τις διατάξεις των Ν. 3304/2005 και 3488/2006. Επεσήμανε ειδικότερα ότι τα κριτήρια πρόσληψης των δημοσιογράφων πρέπει να είναι συγκεκριμένα και αντικειμενικά, να μην εισάγουν διακρίσεις και να γνωστοποιούνται εξ αρχής στους υποψηφίους. 

Ο εν λόγω δημοτικός ραδιοφωνικός σταθμός  προέβη σε νέα λεπτομερή προκήρυξη,  η οποία συμμορφώνεται με τις προϋποθέσεις που είχε θέσει ο Συνήγορος του Πολίτη στο 

έγγραφό του.

Εγκύκλιος Υπουργείου Εσωτερικών για πρόσληψη δημοσιογράφων (από μέσα ενημέρωσης τοπικής αυτοδιοίκησης) χωρίς διακρίσεις

Επιστολή Συνηγόρου του Πολίτη για την τήρηση της αρχής της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης κατά την πρόσληψη δημοσιογράφων από μέσα ενημέρωσης τοπικής αυτοδιοίκησης

Σύνοψη Διαμεσολάβησης (Μάρτιος 2009)

_________

Επρόκειτο για την προκήρυξη θέσης παρουσιαστή στο δελτίο ειδήσεων τοπικού τηλεοπτικού σταθμού και μετά την υποβολή των υποψηφιοτήτων ανακοινώθηκαν ως κριτήρια τα εξής:

- «η νεότητα, αφού θέλουμε νέα πρόσωπα-η ηλικία των υποψηφίων προκειμένου να δοθεί δυναμική ευελιξία στη λειτουργία του σταθμού με την επάνδρωσή του από νέους ανθρώπους με διάθεση. 

-  Η ύπαρξη δυνατότητας σε σχέση με την προσωπική κατάσταση του υποψηφίου, για ευέλικτη συνεργασία, ιδίως όσον αφορά στη 

δημοσιογραφική κάλυψη και παρουσίαση των τρεχόντων και πολλές φορές επειγόντων θεμάτων της επικαιρότητας, η οποία απαιτεί, σε 

συχνή βάση, τόσο τη μετάβαση σε διαφορετικούς τόπους όσο και την εργασία σε μη επακριβώς καθορισμένους χρόνους. 

-  Σχέση με τη δημοσιογραφία και την επικοινωνία. 

-  Η συνεργασία- η κατά το δυνατόν καλύτερη διασφάλιση των προοπτικών ομαλής και επιτυχούς συνεργασίας του σταθμού μας με τον 

υποψήφιο, ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία προβληματικών και συγκρουσιακών σχέσεων.

 

- Η εμφάνιση του υποψηφίου, κυρίαρχο για το άτομο που θα παρουσιάζει το δελτίο ειδήσεων». 

Στο Δ.Σ. αναφέρθηκε επίσης: Τη δεδομένη στιγμή πρέπει να δώσουμε φρεσκάδα» «στον τομέα του παρουσιαστή πάνω από όλα μετράει να γράφει ωραία στο γυαλί» «βασικά κριτήρια η όρεξη για δουλειά, να είναι νέος άνθρωπος, να γράφει στο γυαλί» «πρέπει να αναλάβουν οι νέοι τη σκυτάλη» «τις ειδήσεις πρέπει να τις λένε νέα άτομα, αλλιώς δεν παίρνουμε κανένα άτομο» «πώς ένας άνθρωπος θα ενταχθεί μέσα σε ένα χώρο εργασίας όταν αμφισβητεί τους εργαζόμενους που το αποτελούν;». 

Όλα αυτά θεωρήθηκαν από τον Συνήγορο του Πολίτη παραβιάσεις της αρχής της ισότητας, αφού εκτός από εξαιρετικά υποκειμενικά ως κριτήρια, εμμένουν στο θέμα της ηλικίας αναπαράγοντας το στερεοτυπικό πρότυπο ότι οι νέοι έχουν όρεξη για δουλειά ενώ οι μεγαλύτεροι όχι. Αντίστοιχα η αναφορά σε "ευελιξία" της "προσωπικής κατάστασης" του υποψηφίου θεωρήθηκε επίσης ενδεχόμενη διάκριση. 

Η συγκεκριμένη επέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη έχει ιδιαίτερη σημασία για την πολυφωνία και την εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης στα μέσα ενημέρωσης, τα οποία επίσης δεσμεύονται από τις διατάξεις του Ν.3304/2005, είτε ανήκουν στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα. Έτσι, οι προσλήψεις προσωπικού στα μέσα ενημέρωσης δεν θα πρέπει να γίνονται με κριτήρια που αφορούν την φυλετικη/εθνοτική καταγωγή, τις θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις, την αναπηρία, την ηλικία το φύλο ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό.

Πρόκειται για μια εξαιρετική αρχή που κατατείνει στην κατάργηση των στερεοτύπων και του ιδιότυπου ρατσισμού που αναπτύσσεται ιδίως στον χώρο των μέσων ενημέρωσης εναντίων συγκεκριμένων ευπαθών ομάδων λόγω των παραπάνω χαρακτηριστικών τους.