Mε αφορμή την καταδικαστική πρωτόδικη απόφαση για τους δημιουργούς του PirateBay, ας κάνουμε μια μικρή περιήγηση στην πινακοθήκη δικαστικών αποφάσεων που αφορούν δημοφιλείς πλατφόρμες ανταλλαγής αρχείων.
Πρώτη ήταν η υπόθεση Napster, όταν το 1999 η R.I.A.A. στράφηκε εναντίον της πλατφόρμας για δωρεάν διάδοση λογισμικού και παροχή τεχνικής υποστήριξης στη διαδικασία ανταλλαγής αρχείων μέσω διαχείρισης κεντρικού καταλόγου αναζήτησης. Η Napster έχασε την υπόθεση και στους δύο βαθμούς (βλ. εφετειακή απόφαση 2001) για contributory and vicarious infringement, διότι εν γνώσει της ενθάρρυνε και παρείχε στους χρήστες τα μέσα για παραβίαση πνευματικής ιδιοκτησίας, χωρίς να έχει λάβει τα μέτρα για την αποτροπή αυτών των παραβιάσεων από τους χρήστες. Η Napster καταδικάστηκε ουσιαστικά επειδή διέθετε έναν κεντρικό κατάλογο (μεταδεδομένων) που επέτρεπε την επικοινωνία μεταξύ των χρηστών και την συνεργασία τους στις παραβιάσεις. Η αρχιτεκτονική αυτή επέτρεψε πολύ εύκολα την καταδίκη.
Στη συνέχεια, όμως, το κλίμα αυτό ανατράπηκε με την πρωτόδικη απόφαση Grokster στην οποία κρίθηκε, λόγω της πιο αποκεντρωμένης δομής, ότι δεν υπήρξε contributory and vicarious infringement (βλ. απόφαση δικαστηρίου Καλιφόρνια 2003). Σε αυτή την απόφαση έγινε επίκληση της υπόθεσης Sony vs Universal City Studios, απόφαση με την οποία το αμερικάνικο Supreme Court το 1984 αθώωσε τη Sony για κατηγορίες συμμετοχής σε παραβίαση πνευματικής ιδιοκτησίας.. Η Sony ήταν κατασκευάστρια του Betamax, με το οποίο υπήρχε δυνατότητα μαγνητοσκόπησης προστατευόμενων τηλεοπτικά μεταδιδόμενων έργων και το ζήτημα ήταν αν με αυτό τον τρόπο παραβιαζόταν η πνευματική ιδιοκτησία. Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι η απλή γνώση της εταιρίας ως προς τη δυνατότητα παράνομων χρήσεων από τους χρήστες δεν αρκεί για την θεμελίωση της ευθύνης της, αφού υπάρχουν και πολλαπλές σημαντικές νόμιμες χρήσεις, ενώ παράλληλα κρίθηκε ότι η μαγνητοσκόπηση τηλεοπτικών εκπομπών από τον χρήστη υπάγεται στην έννοια της "ιδιωτικής αναπαραγωγής", αφού ο τηλεθεατής απλώς διατηρεί, σε ένα πλαισιο fair use, το δικαίωμα να δει το πρόγραμμα αργότερα (time shifting).
Tελικά, όμως, η νομολογία αυτή ανατράπηκε το καλοκαίρι του 2005, από το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών. Το Grokster και το Morpheus κρίθηκε ότι προσέβαλαν την πνευματική ιδιοκτησία και ότι η νομολογία Sony 1984 δεν μπορούσε να εφαρμοστεί αναλογικά σε αυτές τις υποθέσεις. Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ως καθοριστικό το στοιχείο της ενθάρρυνσης και παρακίνησης για την τέλεση πράξεων προσβολής πνευματικής ιδιοκτησίας από τους χρήστες ("the inducement rule"). Η δυνατότητα (και) νόμιμων εφαρμογών μιας πλατφόρμας δεν αθωώνει όταν υπάρχει η δεδομένη πρόθεση διευκόλυνσης της προσβολής της πνευματικής ιδιοκτησίας. Έτσι έρχεται σε πρώτη εξέταση το θέμα του επιχειρηματικού πλάνου κάθε συγκεκριμένης πλατφόρμας - στη συγκεκριμένη υπόθεση ακόμα και από την αλληλογραφία των υπαλλήλων των εναγόμενων εταιριών προέκυπτε η σαφής πρόθεση παρακίνησης των χρηστών να προβούν στις παραβιάσεις (βλ. εδώ τις αποφάσεις του 2003 και 2004).
Τον Σεπτέμβριο του 2005, το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Αυστραλίας καταδίκασε και το Kazaa για παραβιάσεις πνευματικής ιδιοκτησίας (απόφαση Universal Music Australia Pty Ltd v. Sherman License Holdings). Σε αυτήν την περίπτωση όμως, θεωρήθηκε καθοριστικό το ότι δεν είχαν ληφθεί υπόψη μέτρα αποτροπής της προσβολής. Με την απόφαση αυτή κρίθηκε ότι η προειδοποίηση στην ιστοσελίδα ότι η χρήση του λογισμικιού είναι παράνομη, αλλά και ο όρος χρήσης που επέβαλε στον χρήστη να απέχει από την διενέργεια πράξεων που συνιστούν παραβάσεις πνευματικής ιδιοκτησίας, δεν αθώωναν την εταιρία. Διότι δεν κρίθηκαν από το δικαστήριο ως αποτελεσματικά κι επαρκή μέτρα για την αποτροπή των παραβιάσεων.
Το λογισμικό Cybersky TV επιτρέπει την συμμετοχή σε ένα εικονικό δίκτυο ανταλλαγής ταινιών και διαδικτυακών προγραμμάτων και επιτρέπει σε έναν κανονικό συνδρομητή υπηρεσίας Pay TV να προωθήσει το πρόγραμμα σε κάποιον που παρακολουθεί streaming. Oι δημιουργοί του το παρουσίαζαν ως "free pay TV" στοιχείο που από μόνο του κρίθηκε παρακίνηση σε προσβολή της πνευματικής ιδιοκτησίας. Η υπόθεση δικάστηκε στην Γερμανία όπου οι δημιουργοί καταδικάστηκαν πρωτόδικα όσο και στο εφετείο του Αμβούργου (2006). Το Εφετείο έκρινε ότι η απλή αποποίηση της ευθύνης για διακίνηση παράνομου περιεχομένου δεν απαλλάσει κανέναν και ότι οι δημιουργοί του λογισμικού θα έπρεπε να είχαν χρησιμοποιήσει και φίλτρα που θα απέτρεπαν την προσβολή δικαιωμάτων. Στις αρχές του 2009 εκδόθηκε και η απόφαση του Ομοσπονδιακού Γερμανικού Δικαστηρίου με το οποίο απαγορεύθηκε οριστικά η διανομή του εν λόγω λογισμικού, καθώς απορρίφθηκε η σχετική προσφυγή των δημιουργών του (βλ. εδώ).
Με βάση αυτά τα νομολογιακά προηγούμενα και συμφραζόμενα, νομίζω ότι είναι σαφές πως πολύ δύσκολα θα κερδίσει το PirateBay τις σχετικές δίκες.
Στην ανάρτηση αυτή χρησιμοποίησα ως οδηγό το εξαιρετικά ενημερωμένο βιβλίο "Πνευματική Ιδιοκτησία & Νέες Τεχνολογίες, Η σχέση χρήστη - δημιουργού" της κ. Τατιάνας - Ελένης Συνοδινού, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2008. Πρόκειται για το πρώτο σύγγραμμα στην ελληνική βιβλιογραφία που εξετάζει τα ζητήματα της πνευματικής ιδιοκτησίας από την σκοπία της σχέσης χρήστη - δημιουργού, διότι η κυρίαρχη λογική (και η νομοθεσία) στρέφεται γύρω από τη σχέση δημιουργού - παραγωγού.
Bλ. επίσης της ίδιας συγγραφέως:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου