Από τις 13.2.2005 έως τις 25.2.2005 προβαλλόταν κατά τη διάρκεια μιας τηλεοπτικής εκπομπής η φωτογραφία του Δημάρχου Πειραιά και δίπλα η φράση "Σε λίγες μέρες συγκλονιστικές αποκαλύψεις στην εκπομπή [τίτλος], ο βίος και η πολιτεία του Δημάρχου Πειραιά [όνομα] και των αδελφών του! Ένας φάκελος φωτιά που θα συγκλονίσει". Όμως, ουδέποτε προβλήθηκε το διαφημιζόμενο ρεπορτάζ...
Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης έκρινε ότι η ανακοίνωση δημιούργησε αμφιβολίες περί της εντιμότητας του Δημάρχου και ότι για αυτό προσέβαλε την τιμή και την υπόληψη του σε όλο το πανελλήνιο. Κρίθηκε, μάλιστα, ότι η αποκατάσταση της βλάβης δεν μπορεί να επέλθει με μια τηλεοπτική ανακοίνωση. Και για αυτό, λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα της προσβολής επέβαλε στον τηλεοπτικό σταθμό πρόστιμο 40.000 ευρώ.
(πηγή: http://www.esr.gr/media/305-2005.pdf)
Πρώτα απ' όλα: γιατί θεωρήθηκε ότι η προσβολή αφορά μόνο την τιμή του Δημάρχου και όχι και "των αδελφών του", όπως διαφήμιζε η εκπομπή; Το ΕΣΡ δεν φαίνεται να θεωρεί την προσβολή των συγγενών του Δημάρχουν τόσο σοβαρή ώστε να την μνημονεύσει στο σκεπτικό της απόφασης και να την λάβει υπόψη για την επιμέτρηση του προστίμου. Αν και, για αυτά τα πρόσωπα, η προσβολή της τιμής θα έπρεπε να θεωρηθεί σημαντικότερη, δεδομένου ότι δεν είναι δημόσια πρόσωπα όπως ο Δήμαρχος (ώστε να γίνεται δεκτή μια σφαίρα ανεκτών "προσβολών" της προσωπικότητάς τους), αλλά ιδιώτες.
Δεύτερον: ποια προσβολή προσωπικότητας; Το να βγει κάποιος και να πει ότι "άσε, θα σου πω κάτι συγκλονιστικό" για τον τάδε διάσημο, δεν προεξαγγέλλει ότι θα μου πει κάτι κακό. Μπορεί να πει κάτι πιπεράτο, αλλά μπορεί και να μου πει απλώς οτι έκανε μια σημαντική δωρεά σε άπορους (λέμε, τώρα). Το επιβαρυντικό είναι, βέβαια, ότι δεν επακολούθησε κάποια τέτοιου τύπου ανακοίνωση, οπότε καθένας μπορεί να υποθέσει ότι για διάφορους λόγους μπορεί να μην προβλήθηκε το σχετικό υλικό. Αλλά αυτοί οι λόγοι , γιατί θα πρέπει απλώς να θεωρηθούν ύποπτοι; Μπορεί η μη επακολούθηση των αποκαλύψεων να ήταν απλώς μια αυτολογοκρισία του σταθμού, ύστερα από την γνωμοδότηση της νομικής του υπηρεσίας. Φυσικά και έπρεπε να υπάρξει μία ανακοίνωση που να διευκρινίζει ότι για συγκεκριμένους λόγους δεν θα έπρεπε να προβληθεί το συγκεκριμένο υλικό. Αυτό πράγματι είναι μία παράλειψη του σταθμού.
Τρίτον: για ποιο λόγο "δεν μπορεί να αποκατασταθεί η βλάβη με μια ανακοίνωση του σταθμού"; Έστω και ίδιας διάρκειας, αρκετών ημερών. Αυτό επιβάλλει και το ίδιο το Σύνταγμα, στο άρθρο 14. Εδώ η απόφαση του ΕΣΡ είναι εντελώς αθεμελίωτη. Βέβαια ενδεχομένως μια τέτοια ανακοίνωση να έβλαπτε περισσότερο, καθώς ο θεατής θα μπορούσε πάλι να φανταστεί διάφορες εκδοχές "παρέμβασης" για την απόκρυψη του φακέλου του Δημάρχου. Αλλά και πάλι η προσφυγή στη λύση του προστίμου δεν φαίνεται να ειναι ενδεδειγμένη...
Τέταρτον: το ίδιο το πρόστιμο είναι ιδιαίτερα υψηλό, δεδομένης της ελαφρότητας της παράβασης. Αυτού του είδους τα πρόστιμα θυμίζουν επιβολή ποινής (αποκλειστικό έργο της ποινικής δικαιοσύνης) και όχι επιβολή διοικητικής κύρωσης από ανεξάρτητη αρχή. Ο σκοπός της διοικητικής κύρωσης είναι ο εξαναγκασμος του διοικούμενου να συμμορφωθεί με το νόμο και όχι η απόδοση απαξίας στην πράξη του, σκοπός που επιφυλάσσεται από το δίκαιο αποκλειστικά για την ποινική δικαιοσύνη. Παρατηρούμε ότι, κατά πάγια τακτική, το ΕΣΡ λαμβάνει υπόψη τα μερίδια τηλεθέασης για να επιμετρήσει το ύψος των προστίμων. Χωρίς να μας λέει στις αποφάσεις του (οι οποίες οφείλουν να είναι αιτιολογημένες) από που έχει αντλήσει τα στοιχεία για τα μερίδια τηλεθέασης που αναφέρει. Όπως και για την αξία του διαφημιστικού χρόνου που αναφέρει μεχρι τελευταίου ευρώλεπτου.
Συνολικά, η απόφαση δεν πείθει. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά δημιουργεί και συνειρμούς για το κατά πόσο το Συμβούλιο ασχολείται με τα πραγματικά νομικά προβλήματα της ραδιοτηλεόρασης σήμερα.
5 σχόλια:
Το να αναπαράγεται μια αόριστη φημολογία για την ακεραιότητα ενός προσώπου, ΧΩΡΙΣ στο τέλος να παρουσιαστούν τα γεγονότα που (υποτίθεται) τη στηρίζουν, είναι σαφέστατα, κατά την άποψή μου, αντιδεοντολογικό δημοσιογραφικά και πιθανότατα αξιόποινο (όσο και αν είναι θολή η υπαγωγή του ανάμεσα στην εξύβριση και τη συκοφαντική δυσφήμιση). Συνιστά έντονη προσβολή του συγκεκριμένου ατόμου, χωρίς το τελευταίο να έχει τη δυνατότητα αντίκρουσης (σε τι;). Είναι χειρότερο από το να παρατεθούν ψευδή αλλά συγκεκριμένα γεγονότα. Προσωπικά τη θεωρώ εξαιρετικά ύπουλη προσπάθεια σπίλωσης. Τέλος, "ανεκτές" πρέπει να είναι οι προσβολές που γίνονται στα πλαίσια δημόσιας, συγκεκριμένης κριτικής δημοσίων προσώπων και όχι στα πλαίσια μιας αόριστης "λασπολογίας", η οποία σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να είναι γόνιμη - αφού όχι μόνο δεν ενισχύει τον δημοκρατικό έλεγχο των προσώπων αυτών αλλά, αντιθέτως, τον αποπροσανατολίζει και τον υπονομεύει, εκθέτοντάς τον σε σκοπιμότητες.
Μα δεν υπήρξε λασπολογία. Η ανακοίνωση μιλούσε για "συγκλονιστικές αποκαλύψεις". Το συγκλονιστικό δεν σημαίνει κατ' ανάγκη ότι μπορεί να είναι και δυσφημιστικό. Μπορεί να είναι επαινετικό.
Ποιο είναι το "γεγονός που ισχυρίστηκε ή διέδωσε ενώπιον τρίτου και μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη" ο τηλεοπτικός σταθμός (άρθρο 362 Ποινικού Κώδικα-Δυσφήμιση); Ποιο είναι το "ψευδές γεγονός που ο υπαίτιος γνώριζε ότι είναι ψευδές (άρθρο 363 Π.Κ.-Συκοφαντική Δυσφήμιση);
Ποια είναι η "με άλλο τρόπο" προσβολή της τιμής που υπέστη ο Δήμαρχος (άρθρο 361 Π.Κ.-Εξύβριση).
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πράξη του τηλεοπτικού σταθμού ήταν εσφαλμένη και αδικαιολόγητη και ενδεχομένως να στοιχειοθετούσε, ας πούμε, προπαρασκευαστική πράξη (πρώτο στάδιο απόπειρα) για τις ανωτέρω πράξης. Αλλά, σε καμία περίπτωση "τελείωσή" τους.
Όταν βρισκόμαστε στη σφαίρα της ελευθερίας της έκφρασης η διάκριση της άκομψης, άστοχης, κακόγουστης (αλλά νόμιμης) συμπεριφοράς ορισμένες φορές ενδεχομένως να βρίσκεται στα όρια της νομιμότητας.
Όταν όμως μιλάμε για κυρωτικό διοικητικό δίκαιο, το οποίο οφείλει να εφαρμόζει ευλαβικά μια ανεξάρτητη αρχή, οι κατ' αναλογία ισχύουσες αρχές του ποινικού δικαίου πρέπει να γίνονται απόλυτα σεβαστές. Δεδομένου ότι ο έλεγχος που ασκείται στις αρχές αυτές (εκ μέρους του διοικούμενου) είναι μόνο ο (δαπανηρός και άκρως περιοριστικώς ως προς τους ισχυρισμούς που μπορούν να προταθούν) ακυρωτικός δικαστικός έλεγχος ενώπιον του ΣτΕ.
Ε το "Σε λίγες μέρες συγκλονιστικές αποκαλύψεις στην εκπομπή [τίτλος], ο βίος και η πολιτεία του Δημάρχου Πειραιά [όνομα] και των αδελφών του! Ένας φάκελος φωτιά που θα συγκλονίσει" δεν νομίζω να παραπέμπει σε ...έπαινο. Αποτελεί, νομίζω, αόριστη και ατεκμηρίωτη μομφή, η οποία έμεινε μετέωρη, χωρίς άλλη εξήγηση, έχοντας όμως κάνει το δυσφημιστικό (εν ευρεία εννοία) έργο της.
Κατάλαβα ότι η υπαγωγή στον Ποινικό Κώδικα θα χώλαινε στο "γεγονός", γι' αυτό εκφράστηκα επιφυλακτικά. Θα μπορούσε κανείς να εκλάβει ως τέτοιο (γεγονός) την ύπαρξη στοιχείων που "καίνε" το Δήμαρχο, αλλά δεν επιμένω στο ποινικό σκέλος.
Για μένα μια τέτοια "δημοσιογραφική" συμπεριφορά πρέπει να αντιμετωπίζεται (ως επικίνδυνη για τη σωστή λειτουργία της ενημέρωσης και της δημοκρατίας). Πολύ σωστά, κατ' εμέ, επενέβη το ΕΣΡ, αν και καταλαβαίνω τη συλλογιστική σου.
* Συνέχισε την καλή δουλειά στο blog σου!
Ευχαριστώ για τα καλά λόγια.
Σε μία δεύτερη σκέψη είχα τα παράπονα που καταθέτει κάθε χρόνο το Συμβούλιο, στην Ετήσια Έκθεσή του και όταν καλείται από τη Βουλή: έχει επιφορτιστεί όγκο διοικητικής αρμοδιότητας δυσανάλογο της στελέχωσής του, αν και το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η έλλειψη know how, ιδίως στο ακανθώδες θέμα της αδειοδότησης των σταθμών. Τελικά όμως φαίνεται ότι και στη διαχείριση προτεραιοτήτων υπάρχει πρόβλημα, αφού ένα 80% των αποφάσεων του έχουν την στόχευση "βελτίωση της ποιότητας του προγράμματος" (κοινώς: μην ακουστεί καμία βρισιά) και όχι τα σοβαρά θεσμικά θέματα που του έχουν ανατεθεί.
και μια είδηση για έναν καθηγητή μας από τη Νομική Αθηνών:
Εκλογή καθηγητή Εμμανουήλ Ρούκουνα από το Συμβούλιο της Ευρώπης στην "Επιτροπή Σοφών".
O καθηγητής Εμμανουήλ Ρούκουνας εξελέγη μέλος της 11μελούς «Επιτροπής Σοφών», στη σημερινή συνεδρίαση της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ) στο Στρασβούργο, αναφέρει με ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών.
Σημειώνεται ότι για την εκλογή αυτή είχαν υποβληθεί 22 υποψηφιότητες.
Η απόφαση για τη συγκρότηση της «Επιτροπής Σοφών» ελήφθη κατά τις εργασίες της 3ης Συνόδου Κορυφής του ΣτΕ, που πραγματοποιήθηκε στη Βαρσοβία τον περασμένο Μάιο. Η Επιτροπή είναι επιφορτισμένη με τη διενέργεια έρευνας και την εκπόνηση πορίσματος σχετικά με το μέλλον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο -ιδιαίτερα κατά τα τελευταία χρόνια- έχει να αντιμετωπίσει πλημμυρίδα ατομικών προσφυγών πολιτών από τα 45 κράτη-μέλη του ΣτΕ και όχι μόνον.
Η εκλογή του Έλληνα υποψηφίου στην "Επιτροπή Σοφών" αποτελεί μία ακόμα επιβεβαίωση της ουσιαστικής, ενεργού συμμετοχής και δραστηριοποίησης της χώρας μας στο πλαίσιο της αποστολής του Συμβουλίου της Ευρώπης, ιδιαίτερα δε όσον αφορά την προώθηση, προάσπιση και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και την εφαρμογή των αποφάσεων του Δικαστηρίου, προσθέτει η ανακοίνωση.
Η Ελλάδα, όπως τόνισε και ο πρωθυπουργός κατά την ομιλία του στη Σύνοδο Κορυφής του ΣτΕ στη Βαρσοβία, πάντα υποστήριζε και συνεχίζει να υποστηρίζει ενθέρμως την ενίσχυση του ρόλου του διεθνούς αυτού δικαιοδοτικού θεσμού και την απαρέγκλιτη εφαρμογή των αποφάσεών του.
Η «Επιτροπή Σοφών» αναμένεται να αρχίσει τις εργασίες της το αμέσως προσεχές διάστημα, ώστε να υποβάλει την έκθεσή της στην Υπουργική Σύνοδο που έχει προγραμματιστεί για το Μάιο του 2006.
Ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητής Εμμανουήλ Ρούκουνας έχει διακριθεί κατά την υπηρεσία και συμβολή του στην Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, καθώς και σε πολλές άλλες Επιτροπές του ΟΗΕ, της UNESCO και του Συμβουλίου της Ευρώπης, καταλήγει η ανακοίνωση.
Δημοσίευση σχολίου