Αντισυνταγματική η ανάρτηση φορολογικών στοιχείων στο διαδίκτυο

Η σχεδιαζόμενη κυβερνητική πρωτοβουλία για την ανάρτηση φορολογικών στοιχείων των πολιτών στο διαδίκτυο, με καθολική πρόσβαση, είναι αντίθετη στο Σύνταγμα και συγκεκριμένα στο άρθρο 9Α.

Σύμφωνα με το άρθρο 9Α του Συντάγματος, "καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών του δεδομένων, όπως νόμος ορίζει." Ο οργανωτικός νόμος που υλοποιεί το συγκεκριμένο συνταγματικό δικαίωμα και κεκτμένο είναι ο Ν.2472/1997.

Κατά το άρθρο 2 (α) του Ν.2472/1997, "δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα" (δηλ. προσωπικά δεδομένα) είναι κάθε πληροφορία που αναφέρεται στο υποκείμενο των δεδομένων. "Υποκείμενο των δεδομένων" είναι το φυσικό πρόσωπο στο οποίο αναφέρονται τα δεδομένα και η ταυτότητά του είναι γνωστή ή μπορεί να εξακριβωθεί. Επομένως τα φορολογικά στοιχεία που αναφέρονται σε ένα φυσικό πρόσωπο με γνωστή ταυτότητα αποτελούν "δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα" και η επεξεργασία τους διέπεται από τον Ν.2472/1997.

Το άρθρο 4 παρ. 1 περ. (α) του Ν.2472/1997 ορίζει ότι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, για να τύχουν νόμιμης επεξεργασίας "πρέπει να συλλέγονται κατά τρόπο θεμιτό και νόμιμο για καθορισμένους, σαφείς και νόμιμους σκοπούς και να υφίστανται θεμιτή και νόμιμη επεξεργασία ενόψει των σκοπών αυτών." Αυτό σημαίνει ότι δεν επιτρέπεται για άλλο σκοπό να συλλέγονται τα δεδομένα και για άλλον σκοπό να χρησιμοποιούνται. Η αρχή του δεσμευτικά καθορισμένου σκοπού επιβάλλει τα δεδομενα να χρησιμοποιούνται μόνο για τον σκοπό για τον οποίο συνελέγησαν. Σημειωτέον ότι ο κανόνας εμπεριέχεται και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την προστασία προσωπικών δεδομένων που έχει κυρώσει η Ελλάδα με το Ν.2068/1992 (βλ. εδώ, άρθρο 5 b). Συνεπώς, η παράβαση της αρχής αυτής σημαίνει και παραβίαση των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας.

Σύμφωνα με το άρθρο 85 παρ. 2 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, "οι φορολογικές δηλώσεις, τα φορολογικά στοιχεία, οι εκθέσεις, οι πράξεις προσδιορισμού αποτελεσμάτων (...) και κάθε στοιχείο του φακέλου που έχει σχέση με τη φορολογία ή άπτεται αυτής είναι απόρρητα και δεν επιτρέπεται η γνωστοποίησή τους σε οποιονδήποτε άλλον εκτός από τον φορολογούμενο στον οποίο αφορούν αυτά. " Αυτό σημαίνει ότι ο σκοπός συλλογής των φορολογικών στοιχείων από το Κράτος είναι μόνον η διεκπεραίωση της διαδικασίας φορολόγησής τους και κανένας άλλος, ενώ οι λόγοι για τους οποίους επιτρέπεται η άρση του φορολογικού απορρήτου προβλέπονται αποκλειστικά και περιοριστικά στην παράγραφο 4 του ίδιου άρθρου. Οι διατάξεις για το φορολογικό απόρρητο μπορούν βεβαίως να τροποποιηθούν νομοθετικά, αλλά μόνο στο μέτρο που δεν μειώνεται το επίπεδο προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών. Δηλαδή μία διάταξη με την οποία καταργείται συνολικά το φορολογικό απόρρητο απλώς θα παραβιάζει το θεσμικό κεκτημένο προστασίας των συγκεκριμένων δεδομένων, κατά τρόπο που θίγει τον πυρήνα του δικαιώματος.

Eπομένως η θέσπιση μιας νέας διάταξης με την οποία τα φορολογικά στοιχεία εισοδήματος θα αναρτώνται σε κοινή θέα στο διαδίκτυο θα παραβιάζει την "αρχή του δεσμευτικά καθορισμένου σκοπού" του Ν.2472/1997, δηλαδή έναν θεμελιώδη κανόνα της συνταγματικά κατοχυρωμένης προστασίας προσωπικών δεδομένων.

H απόφαση για τη δημοσιοποίηση των φορολογικών στοιχείων θυμίζει έντονα την απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης, της Νέας Δημοκρατίας, για δημοσιοποίηση των ονομάτων όλων όσων απαλλάχθηκαν από την υποχρέωση στράτευσης. H απόφαση αυτή προσέκρουσε σε απόφαση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, η οποία επικυρώθηκε με την υπ΄αρ. 2629/2006 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (βλ. εδώ την απόφαση με σχόλιο "Διαφάνεια και δημόσια διαπόμπευση: οριοθετήσεις με γνώμονα την προστασία προσωπικών δεδομένων").

Για άλλη μια φορά έχουμε μια κυβερνητική πρωτοβουλία χωρίς έλεγχο της συμβατότητάς της με την προστασία προσωπικών δεδομένων και τα συνταγματικά δικαιώματα.