Eλληνική δικαστική απόφαση για ιστότοπο - ευρετήριο με links

Η τοποθέτηση συνδέσμων (links) που οδηγούν τον χρήστη σε άλλες ιστοσελίδες αποτελεί μια έκφανση του συνταγματικού δικαιώματος για μετάδοση πληροφοριών στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Σύμφωνα με αυτό το δικαίωμα, το οποίο προβλέπεται από το άρθρο 5Α του Συντάγματος και το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρωπου, περιορισμοί στη μετάδοση πληροφοριών είναι επιτρεπτοί μόνο εφόσον βασίζονται στο νόμο και μόνον εφόσον αυτός ο νόμος είναι αναγκαίος σε μια δημοκρατική κοινωνία για την εξυπηρέτηση έννομων συμφερόντων. Ο νόμος για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας προβλέπει ότι οι δικαιούχοι των έργων έχουν δικαίωμα να απαγορεύουν την αναπαραγωγή ή δημόσια εκτέλεση ή διανομή των έργων τους στο κοινό από τρίτους που δεν έχουν την άδεια τους (άρθρο 3 σε συνδυασμό με άρθρο 66 Ν.2121/1993). Σε αυτή την έννοια, όμως, δεν περιλαμβάνεται η τοποθέτηση links προς ήδη δημοσιευμένα έργα που βρίσκονται αναρτημένα σε άλλες ιστοσελίδες. Αυτή η γενική αρχή, στην οποία βασίζεται η ίδια η έννοια της λειτουργίας του "Δια-δικτύου", δηλαδή η ελεύθερη και διαρκής διασύνδεση, είναι κεκτημένο κάθε μετέχοντα στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Είναι η αρχή επί της οποίας οικοδομήθηκε η λειτουργία των μηχανών αναζήτησης, η οποία έχει μεταβάλει συνολικά τον τρόπο με τον οποίο αναζητούμε και βρίσκουμε πληροφορίες στο σύγχρονο κόσμο, αλλά και η αρχή επί της οποιας οργανώθηκαν οι σύγχρονες υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης. Κατ' αυτή την έννοια, η τοποθέτηση link δεν αποτελεί ενέργεια που συνιστά "χρήση" ενός ήδη δημοσιευμένου έργου, αφού η ίδια η ανάρτηση του έργου στο Διαδίκτυο, εφόσον δεν έχουν ληφθεί τεχνολογικά μέτρα προστασίας ή μνεία περιοριστικής αδειοδότησης, κατατείνει ακριβώς στην ανεύρεση της ηλεκτρονικής διεύθυνσης (URL) στην οποία είναι ήδη αναρτημένο.

Οι παραπάνω γενικές αρχές έχουν επαληθευθεί αρκετές φορές στα τελευταία χρόνια, μέσα από αποφάσεις δικαστηρίων διαφόρων χωρών (ΗΠΑ, Γαλλίας, Γερμανίας, Δανίας, Ολλανδίας, Κίνας βλ. E-Lawyer: τα links δεν παραβιάζουν πνευματική ιδιοκτησία). Σε αυτή την πινακοθήκη δικαστικών αποφάσεων έρχεται να προστεθεί και η ελληνική δικαστική απόφαση υπ' αρ. 965/2010 του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Κιλκίς, με την οποία αθωώθηκε o διαχειριστής του γνωστού διαδικτυακού τόπου greek-movies.com, κατόπιν μηνύσεως που υπέβαλε εναντίον του ένας Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων. Με ένα ξεκάθαρο σκεπτικό, η απόφαση αναλύει όλες τις παραμέτρους του θέματος, απεμπλέκοντας με οριστικό τρόπο την τοποθέτηση links από τις διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Αλλά και πριν από την έκδοση αυτής της δικαστικής απόφασης, το σύνολο της ελληνικής νομικής βιβλιογραφίας συμφωνεί ότι η τοποθέτηση συνδέσμων υπερκειμένου είναι μια κατ' αρχήν αδιάφορη, από απόψεως πνευματικής ιδιοκτησίας, πράξη, η οποία εμπίπτει στην ελευθερία μεταδόσεως πληροφοριών.

Πρέπει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα, οι σημαντικές νομολογιακές οδοί για το Διαδίκτυο άνοιξαν μέσα από την ανεξάρτητη κρίση δικαστηρίων της περιφέρειας (Μονομελές Πρωτοδικείο Σύρου για την κακόπιστη χρήση domain names, Μονομελές Πρωτοδικείο Ροδόπης για την μη εφαρμογή του νόμου περί τύπου στα blogs κλπ).

Ακολουθεί το κρίσιμο απόσπασμα από την σημαντική αυτή απόφαση:

“ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΚΙΛΚΙΣ

Αριθ.: 965/2010

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ ΠΛΗΜΜΕΛΕΙΟΔΙΚΕΙΟΥ ΚΙΛΚΙΣ

Δημόσια συνεδρίαση της 19ης Οκτωβρίου 2010

Δικαστές κλπ ***

Κατηγορούμενος *** ΠΑΡΩΝ

Πράξη: "Παράβαση άρθρ. 66 παρ 1 Ν.2121/1993 κατ' εξακολούθηση"

[...]

Από την εκτίμηση των ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων κατηγορίας και υπεράσπισης και τα έγγραφα που αναγνώσθηκαν σε συνδυασμό με την απολογία του κατηγορουμένου και όλη γενικά την αποδεικτικά διαδικασία προέκυψαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Ο κατηγορούμενος είναι ιδιοκτήτης και διαχειριστής της ιστοσελίδας με την ονομασία “greek-movies” που ανευρίσκεται στη διαδικτυακή διεύθυνση “greek-movies.com” και την οποία ο κατηγορούμενος λειτουργεί από το Φεβρουάριο του 2006. Αντικείμενο της ανωτέρω ιστοσελίδας είναι ο ευρετηριασμός και η κατηγοριοποίηση ελληνικών κινηματογραφικών ταινιών και τηλεοπτικών σειρών βάσει διαφόρων κριτηρίων αναζήτησης ώστε να είναι ευχερής η ανεύρεσή τους από τον χρήστη των υπηρεσιών τηες ιστοσελίδας αλλά όχι και η αναπαραγωγή τους μέσω αυτής. Ειδικότερα, ο επισκέπτης ή χρήστης της πιο πάνω ιστοσελίδας μπορεί να εξεύρει εύκολα, μέσω του συστήματος αναζήτησης που διαθέτει η ιστοσελίδα, την ταινία ή την τηλεοπτική σειρά που τον ενδιαφέρει και στη συνέχεια, αφού προβεί στην παραπάνω ενέργεια, η ως άνω ιστοσελίδα του αναφέρει τον σύνδεσμο (link) τον οποίο θα πρέπει να χρησιμοποιήσει προκειμένου να μεταβεί στην ιστοσελίδα στην οποία βρίσκεται αποθηκευμένη η επιλεγμένη ταινία ή τηλεοπτική σειρά και απ' όπου θα γίνει η αναπαραγωγή της κατ' επιλογή του χρήστη. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η ιστοσελίδα του κατηγορουμένου αποτελεί κατ' ουσίαν μια μηχανή αναζήτησης πληροφοριών όπως πολλές άλλες που λειτουργούν στο χώρο του διαδικτύου (π.χ. “google”) με τη διαφορά ότι το αντικείμενό της είναι εξειδικευμένο και αφορά μόνο σε ελληνικές ταινίες και ελληνικές τηλεοπτικές σειρές, η κατηγοριοποίηση και ο ευρετηριασμός των οποίων από την ως άνω ιστοσεοίδα είναι πληρέστερη και αναλυτικότερη από εκείνη που πραγματοποιούν άλλες ιστοσελίδες. Υπογραμμίζεται ότι οι ως άνω πληροφορίες που συλλέγει η ιστοσελίδα του κατηγορουμένου αναφορικά με την εξεύρεση ιστοσελίδων όπου ο χρήστης μπορεί να παρακολουθήσει ελληνικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές αποτελούν δημόσιες πληροφορίες, υπό την έννοια ότι ο χρήστης του διαδικτύου εφόσον γνωρίζει τη σχετική διαδικτυακή διεύθυνση, έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει αυτές άμεσα, χωρίς τη μεσολάβηση της ιστοσελίδας του κατηγορουμένου, με τη μετάβασή του στην ιστοσελίδα που κατέχει το αρχείο που περιέχει την ταινία που επιθυμεί να παρακολουθήσει και από την οποία (ιστοσελίδα) θα γίνει η αναπαραγωγή του αρχείου. Περαιτέρω, το οικονομικό όφελος που αποκομίζει ο κατηγορούμενος από τη λειτουργία της ιστοσελίδας του κατά τον προαναφερθέντα τρόπο συνίσταται στα έσοδα που έχει από τις διαφημισεις τρίτων που καταχωρούνται στην ανωτέρω ιστοσελίδα του και τις οποίες μπορούν να παρακολουθήσουν οι χρήστες της ιστοσελίδας κατά τη μετάβασή τους σε αυτή. Ενόχει των ανωτέρω, η προεκτεθείσα συμπεριφορά του κατηγορουμένου δεν συνιστά αξιόποινη πράξη προβλεπόμενη από τη διάταξη του άρθρου 66 παρ. 1 του Ν.2121/1993 αφού ο κατηγορούμενος, υπό την ιδιότητα του ιδιοκτήτη και διαχειριστή της ως άνω ιστοσελίδας, δεν προβαίνει σε άμεση ή έμμεση αναπαραγωγή και δημόσια εκτέλεση και πολύ περισσότερο σε διανομή και κατοχή με σκοπό διανομής των ταινιών και τηλεοπτικών σειρών που διαθέτει η ιστοσελίδα του αφού η τελευταία, όπως προεκτέθηκε, δεν διαθέτει τα σχετικά αρχεία στα οποία έχουν αποθηκευθεί οι συγκεκριμένες ταινίες και τηλεοπτικές σειρές, αλλά διευκολύνει, μέσω της αναφοράς της αντίστοιχης ηλεκτρονικής διεύθυνσης, την πρόσβαση στις ιστοσελίδες – κατόχους των σχετικών αρχείων από τις οποίες είναι εφικτή η αναπαραγωγή τους από το χρήστης του διαδικτύου και οι οποίες προφανώς οφείλουν να συμμορφώνονται με τις διατάξεις του Ν.2121/1993 κατά την εκ μέρους τους διάδοση των σχετικών πληροφοριών, γεγονός, όμως το οποίο δεν είναι δυνατό να ελεγχθεί τόσο από τον κατηγορούμενο κατά τη λειτουργία της ως άνω ιστοσελίδας του, όσο και από οποιονδήποτε άλλο διαδικτυακό χρήστη των υπηρεσιών των εν λόγω ιστοσελίδων – κατόχων των αρχείων που επιθυμεί να απαραγάγει κάποιο αρχείο τους ατα πλαίσια της ταχύτητας και της ελευθερίας μετάδοσης των πληροφοριών που διακρίνει το διαδίκτυο. Συνεπώς, με βάση τα παραπάνω, δεν πληρούται η αντικειμενική υπόσταση της αξιόποινης πράξης για την οποία κατηγορείται εν προκειμένω ο κατηγορούμενος και πολύ περισσότερο δεν προέκυψε τέλεση κακουργηματικής εκ μέρους του πράξης (ώστε να συντρέχει λόγος καθ' ύλην αναρμοδιότητας του δικαστηρίου τούτου για την εκδίκασή της) και ως εκ τούτου, ο κατηγορούμενος θα πρέπει να κηρυχθεί αθώος.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Δικάζει με παρόντα τον κατηγορούμενο *** του ***, κάτοικο Κιλκίς, ***.

Κηρύσσει τον κατηγορούμενο αθώο του ότι "στο Κιλκίς κατά το χρονικό διάστημα Μάιος – Ιούλιος 2008, με περισσότερες πράξεις που συνιστούν εξακολούθηση του ίδιου εγκλήματος, με πρόθεση χωρίς την άδεια των παραγωγών οπτικοακουστικών έργων (παραγωγών υλικών φορέων ήχου και εικόνας), διέθετε στο κοινό ταινίες και προέβαινε στην διανομή μέσω διαδικτύου ταινιών, κατά τρόπο ώστε οποιοσδήποτε να έχει πρόσβαση στο πρωτότυπο και στα αντίτυπα ταινιών, όπου και όταν ο ίδιος επιλέγει. Συγκεκριμένα στον ανωτέρω τόπο και χρόνο, ως ιδιοκτήτης και διαχειριστής της ιστοσελίδας με την ονομασία “www.greek-movies.com”, χωρίς δικαίωμα και χωρίς προηγούμενη άδεια των νομίμων δικαιούχων, οι οποίοι εκπροσωπούνται από την ***”, συγκέντρωνε αυθαίρετα διαδικτυακές διευθύνσεις (URLS) που παραπέμπουν στο σύνολο των ελληνικών ταινιών και τηλεοπτικών σειρών (ενδεικτικά ***), μεσολαβούσε ώστε να καθίστανται προσιτές στο ευρύ κοινό ελληνικές ταινίες και ελληνικές τηλεοπτικές σειρές και διευκόλυνε χωρίς την άδεια των νόμιμων δικαιούχων τη δημόσια προβολή των ανωτέρω ελληνικών ταινιών, κατά παράβαση της νομοθεσία για την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας." Κρίθηκε, αποφασίστηκε και δημοσιεύθηκε αμέσως στο ακροατήριο σε δημόσια συνεδρίαση.

Κιλκίς, 19 Οκτωβρίου 2010. Ο Προεδρεύων Ο Γραμματέας”