Δικαιώματα των παιδιών και Συνήγορος του Πολίτη

Ο κ. Γεώργιος Μόσχος είναι ο Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη, υπεύθυνος του "Κύκλου Δικαιωμάτων του Παιδιού". Ο "Κύκλος" αυτός είναι το τμήμα της ανεξάρτητης αρχής που έχει ως αποστολή την προάσπιση και η προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού και είναι αρμόδιος και για θέματα που ανάγονται σε δημόσιες υπηρεσίες, αλλά και σε ιδιώτες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, που προσβάλλουν τα δικαιώματα του παιδιού. Ο "Συνήγορος του Παιδιού" λειτουργεί, λοιπόν, ως τμήμα του Συνηγόρου του Πολίτη.

Ο Συνήγορος του Παιδιού:
-εξετάζει καταγγελίες παιδιών και ενηλίκων για παραβιάσεις δικαιωμάτων του παιδιού στον δημόσιο και τον ιδιωτικό χώρο,
-επισκέπτεται σχολεία και ιδρύματα,
-συναντά τα παιδιά και ακούει τις απόψεις τους,
-επικοινωνεί με εκπαιδευτικούς και άλλους επαγγελματίες που ασχολούνται με τα παιδιά,
-προτείνει προς τη διοίκηση και τα αρμόδια Υπουργεία μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού.

Στα 2 χρόνια λειτουργίας του ο Κύκλος Δικαιωμάτων του Παιδιού στο Συνήγορο του Πολίτη:
Έχει ασχοληθεί με 470 έγγραφες αναφορές – καταγγελίες, 40% των οποίων σχετίζονται με την εκπαίδευση.
Έχει δημιουργήσει ειδική ιστοσελίδα όπου παρουσιάζονται η λειτουργία, οι δράσεις και οι προτάσεις του ( www .0-18. gr ).
Λειτουργεί ειδική τηλεφωνική γραμμή χωρίς χρέωση για ανηλίκους (800.11.32000, καθημερινά 9 :00 π.μ – 3 3 :00 μ.μ.)
Έχει δημιουργήσει προγράμματα για μαθητές και σχολεία.
Έχει παρέμβει δημοσιεύοντας επιστολές, πορίσματα και δελτία τύπου που αφορούν την εφαρμογή των δικαιωμάτων του παιδιού .
Έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού στην οικογένεια, στο σχολείο, στις υπηρεσίες, στα ιδρύματα, στους χώρους κράτησης, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και γενικά σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής.

Στο Συνήγορο του Πολίτη μπορεί να απευθυνθεί οποιοσδήποτε γνωρίζει ότι παραβιάζονται δικαιώματα του παιδιού και να ζητήσει τη βοήθειά του για την αποκατάσταση και την προστασία τους. αντιμετώπιση παραβιάσεων δικαιωμάτων του παιδιού

Με αφορμή την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς 2005 – 2006, ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση, όπως κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα, τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και τη λοιπή εθνική νομοθεσία, αφορά όλους ανεξαιρέτως τους ανηλίκους που ζουν στη χώρα. Το δικαίωμα στην εκπαίδευση εξειδικεύεται σε επί μέρους δικαιώματα, που πρέπει να είναι σε γνώση των μαθητών, των γονέων και των εκπαιδευτικών. Η εξασφάλιση ποιοτικής εκπαίδευσης για όλους άλλωστε αποτελεί την καλύτερη επένδυση για το μέλλον μιας κοινωνίας.

Το δικαίωμα στην εκπαίδευση μεταξύ άλλων περιλαμβάνει:

Δικαίωμα εγγραφής και φοίτησης : Κάθε παιδί δικαιούται να εγγράφεται στο σχολείο και να παρακολουθεί τα διδασκόμενα μαθήματα. Στο σχολείο γίνονται δεκτά και τα παιδιά που οι γονείς τους δεν έχουν νόμιμη διαμονή στη χώρα, καθώς και αυτά που δεν διαθέτουν νόμιμα δικαιολογητικά, αρκεί να έχουν εμβολιασθεί και οι γονείς ή κηδεμόνες τους να υποβάλουν υπεύθυνη δήλωση για τα στοιχεία τους. Μέχρι την ηλικία των 16 χρόνων και έως την Τρίτη τάξη του Γυμνασίου οι γονείς τους έχουν υποχρέωση να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, ειδάλλως διαπράττουν ποινικό αδίκημα. Τα σχολεία πρέπει να παίρνουν άμεσα και ουσιαστικά μέτρα για να αποτρέπουν την εγκατάλειψη και να ενθαρρύνουν τη συνέχιση των σπουδών από τους μαθητές.
Δικαίωμα διευκόλυνσης στην πρόσβαση : Τα παιδιά που μένουν μακριά από το σχολείο πρέπει να διευκολύνονται από τη νομαρχία ή τον δήμο της περιοχής τους για να πηγαίνουν στην σχολική μονάδα που βρίσκεται πιο κοντά στην κατοικία τους. Το μέτρο αυτό ισχύει και για τα παιδιά που μένουν σε καταυλισμούς ή απομονωμένους οικισμούς.
Δικαίωμα μη διάκρισης: Κανένα παιδί δεν πρέπει να γίνεται αντικείμενο διάκρισης στο σχολείο, για το φύλο, τη φυλή, την εθνικότητα, την καταγωγή, τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις ή την κατάσταση της υγείας του.
Δικαίωμα ποιότητας σπουδών: Η δωρεάν εκπαίδευση για όλατα παιδιά πρέπει να συνδυάζεται με κατάλληλες σχολικές εγκαταστάσεις, έγκαιρο διορισμό επαρκούς αριθμού εκπαιδευτικών, παροχή σχολικών βοηθημάτων και διεξαγωγή των μαθημάτων, σύμφωνα με το εγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
Δικαίωμα υγιεινής και ασφάλειας: Οι σχολικοί χώροι πρέπει να παρέχουν ασφάλεια και να πληρούν τους όρους υγιεινής, με τακτική καθαριότητα και αποτροπή περιβαλλοντικών επιπτώσεων στην υγεία των μαθητών.
Δικαίωμα εξειδικευμένης εκπαίδευσης: Οι μαθητές που δεν μιλούν την Ελληνική γλώσσα πρέπει να διευκολύνονται με από τη λειτουργία τάξεων υποδοχής και υποστηρικτικών μαθημάτων με τη βοήθεια ειδικών σχολικών εγχειριδίων, ενώ τα παιδιά άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει να αξιολογούνται από τα αρμόδια κέντρα (Κ.Δ.Α.Υ.) και να έχουν κατάλληλη στήριξη και δυνατότητα συμμετοχής στην εκπαίδευση σύμφωνα με τις κλίσεις και ικανότητές τους.
Δικαίωμα σεβασμού της προσωπικότητας και της αξιοπρέπειας: Κάθε μαθητής και μαθήτρια πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό ως αυτόνομη προσωπικότητα που έχει δικαιώματα και δυνατότητες. Η εφαρμογή της σχολικής πειθαρχίας πρέπει να γίνεται με τρόπο που σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, εξαντλώντας τα παιδαγωγικά μέσα σωφρονισμού, και αποφεύγοντας το στιγματισμό και τη διαπόμπευση.
Δικαίωμα έκφρασης απόψεων και διαλόγου: Οι μαθητές έχουν δικαίωμα έκφρασης των απόψεών τους ατομικά και συλλογικά. Ο διάλογος και η συμμετοχή των παιδιών στη λήψη αποφάσεων για ζητήματα που τα αφορούν πρέπει να είναι βασικό συστατικό της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Δικαίωμα ενημέρωσης, κατανόησης και στήριξης: Το σχολείο έχει υποχρέωση να ενημερώνει τους μαθητές για τα δικαιώματά τους και να καταβάλλει προσπάθειες για να κατανοήσει τα προβλήματα που τυχόν αντιμετωπίζουν, δίνοντάς τους την κατάλληλη στήριξη, και συνδέοντάς τους με τις ειδικές υπηρεσίες της κοινότητας, όπου υπάρχουν, ώστε να αντιμετωπίζουν τις δύσκολες καταστάσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Δικαίωμα προστασίας από τη βία: Οι μαθητές πρέπει να προστατεύονται από κάθε μορφής βία και προσβλητική συμπεριφορά, όπως αντίστοιχα και οι εκπαιδευτικοί, ώστε να μπορούν να προσφέρουν απρόσκοπτα το παιδαγωγικό τους έργο.
Δικαίωμα ενημέρωσης των γονέων: Οι γονείς και κηδεμόνες των μαθητών έχουν δικαίωμα τακτικής ενημέρωσης για την πρόοδο των παιδιών τους.
Δικαίωμα απονομής τίτλων σπουδών: Κάθε μαθητής που ολοκληρώνει τον κύκλο σπουδών στον οποίο έχει εγγραφεί, εφόσον προάγεται, δικαιούται να λαμβάνει τους αντίστοιχους τίτλους σπουδών.
(πηγή: synigoros.gr)

Υπενθυμίζεται, βέβαια, πως ο Συνήγορος του Πολίτη δεν εκδίδει εκτελεστές αποφάσεις, αλλά Πορίσματα (γνωμοδοτήσεις) που έχουν βέβαια ιδιαίτερη βαρύτητα λόγω της άψογης νομικής θεμελίωσής τους. Η παρέμβαση του ΣτΠ, γενικά, δεν βασίζεται στην επιβολή με τα μέσα της δημόσιας εξουσίας, αλλά στην πειθώ. Το ίδιο συμβαίνει με κάθε θεσμό που έχει ιδρυθεί κατά το πρότυπο του Ombudsman.
Από την άλλη πλευρά, η Εισαγγελία Ανηλίκων είναι η αρμόδια υπηρεσία που εκπροσωπεί την παραδοσιακή δημόσια εξουσία στον τομέα αυτό. Οι αποφάσεις του Εισαγγελέα Ανηλίκων είναι άμεσα εκτελεστές και η μη συμμόρφωση προς αυτές επισύρει κυρώσεις.