Oι υπεύθυνοι άνθρωποι είναι σε θέση να παραδεχθούν μόνοι τους τα σφάλματά τους και να αναγνωρίσουν τα δικαιώματα των άλλων που ενδεχομένως καταπάτησαν, χωρίς να χρειάζεται να τους εξαναγκάσει κάποιος μηχανισμός επιβολής κρατικής βίας.
Η διαμεσολαβητική επίλυση διαφορών, η διαπραγμάτευση, η διαιτησία, ο εξωδικαστικός διακανονισμός αποτελούν νέες μεθόδους για την αποκατάσταση των διενέξεων.
Σε αυτές τις περιπτώσεις ο νομικός που αναλαμβάνει την συμβιβαστική επίλυση της διαφοράς πρέπει να έχει ιδιαίτερες ικανότητες σύνθεσης, αντικειμενικότητας, αλλά και διαπραγμάτευσης, ώστε να πείσει τον πελάτη και τον αντίδικό του ότι το Δικαστήριο δεν θα είναι και τόσο καλή ιδέα. Άλλωστε, σε προσωπικά ή σε τεχνικά ζητήματα, οι αντίδικοι είναι οι μόνοι που μπορούν να έχουν την καλύτερη γνώση για την υπόθεσή τους και η προσφυγή σε ένα γενικό δικαστήριο - ή ακόμη και σε μια ανεξάρτητη αρχή- μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες εκπλήξεις και για τις δύο πλευρές.
Η Ένωση για την Επίλυση Διενέξεων (Association for Conflict Resolution) έχει ορίσει την 15η Οκτώβρη ως Ημέρα Επίλυσης Διενέξεων. Δεν το ήξερα πριν από χθες το βράδυ, ύστερα από την συμβιβαστική επίλυση μιας εξαιρετικά ευαίσθητης υπόθεσης προσβολής προσωπικότητας μέσω Διαδικτύου που είχα την τύχη να διευθετήσω με παρόντες τους 2 διαδίκους. Όταν η διαδικασία έληξε με ικανοποιητικά αποτελέσματα και για τις δύο πλευρες, αφού έφυγαν οι πρώην αντίδικοι, έμεινα λίγο στο γραφείο και σκέφτηκα πόσο πιο δημιουργικός είναι ο ρόλος του δικηγόρου όταν καταφέρνει να εξασφαλίσει την ειρηνική επίλυση διενέξεων και την αποφυγή πολυετών ρήξεων και ταλαιπωρίας. Αναζητώντας μετά πληροφορίες για την διαμεσολαβητική επίλυση των διαφορών, ενθουσιάστηκα όταν ανακάλυψα ότι ήταν η Ημέρα Επίλυσης Διενέξεων.
Το καλοκαίρι είχα προτείνει τη δημιουργία μιας Ομάδας Φιλικού Διακανονισμού Επίλυσης Διαφορών η οποία θα βασιστεί στη δημιουργία μιας ιστοσελίδας όπου εθελοντές διαμεσολαβητές θα παρέχουν σε κάθε ενδιαφερόμενο την προσπάθεια να επιλύσουν τις διαφορές που προκύπτουν (χρήση έργων, προσβολές, ελευθερία έκφρασης κλπ). Θα ήταν ένας θιεσμος αυτο-οργάνωσης και αυτορρύθμισης μιας κοινότητας. Όπως πολύ σωστά μου είχε επισημάνει τότε η Βίβιαν, "την διαιτησία αν δεν την πληρώσεις, δεν την σέβεσαι". Πάλι η "αγορά" λοιπόν φέρνει την υπευθυνότητα.
Η Βίβιαν έχει δίκιο, γιατί όλα αυτά προϋποθέτουν μια κουλτούρα συνεννόησης και την εμπιστοσύνη όλων των πλευρών στον μεσολαβητή. Όταν η μία πλευρά ξεκινά με την αμφισβήτηση της επάρκειας του μεσολαβητή, η υπόθεση είναι καταδικασμένη. Η υπόθεση είναι καταδικασμένη επίσης κι όταν ο μεσολαβητής όντως είναι ανεπαρκής.
Στην Ελλάδα η διαμεσολάβηση είναι σε μεγάλο μέρος "εργολαβία" του κράτους. Περιμένουμε από αυτό να ιδρύσει Συνηγόρους, Κέντρα Μεσολάβησης και Διαιτησίας κι άλλους φορείς εναλλακτικούς προς τη Δικαιοσύνη. Στο μέτρο που οι θεσμοί αυτοί παρακολουθούν την καθημερινότητα και την πραγματικότητα και δεν έχουν υποβαθμιστεί σε συνήθεις δημόσιες υπηρεσίες χαμηλής αποδοτικότητας, είναι επιτυχείς και ο κόσμος προσφεύγει σε αυτούς. Χωρίς πάντα να τους εμπιστεύεται στην πραγματικότητα - απλώς δεν έχουμε και άλλους.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν συστήσει όμως και δικά τους Τμήματα Διαχείρισης Παραπόνων. Ένα από τα καλύτερα Τμήματα, με εξαιρετικούς διαμεσολαβητές, λειτουργεί σε μια μεγάλη εταιρία κινητής τηλεφωνίας. Επίσης οι Τράπεζες έχουν ιδρύσει τον δικό τους Μεσολαβητή, έναν θεσμό αυτορρύθμισης (νομικά είναι Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία), στον οποίο μπορεί να προσφύγει κανείς όταν δεν λυθεί το πρόβλημά του από την ίδια την Τράπεζα (λειτουργεί δηλαδή σε δεύτερο βαθμό).
Στην τελευταία σχεδιαζόμενη τροποποίηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας υπάρχει ένα άρθρο που αναφέρει την αρμοδιότητα των δικηγόρων να λειτουργούν και ως διαμεσολαβητές. Μέχρι να θεσπιστεί αυτό, το στοίχημα για τον δικηγόρο (ο οποίος στο ισχύον συστημα είναι ο νομικός παραστάτης του ενός διαδίκου) είναι να πείσει και τις δύο πλευρές για την ενδεικνυόμενη νομική λύση της διένεξής τους.
Υπάρχουν φυσικά και υποθέσεις που δεν επιδέχονται συμβιβαστικής επίλυσης. Αλλά αυτές μπορούν να μειωθούν, αν μάθουμε να καθόμαστε γύρω από το τραπέζι και δεχόμαστε ότι -συνήθως- κανείς δεν έχει 100% δίκιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου