Σύμφωνο Συμβίωσης: ο Συνήγορος του Πολίτη αγνοεί την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Με δύο έγγραφά του (1,2) σχετικά με τον αποκλεισμό των ομόφυλων ζευγαριών από τη δυνατότητα σύναψης συμφώνου συμβίωσης, ο Συνήγορος του Πολίτη παρεμβαίνει, χωρίς να έχει αρμοδιότητα, και  ενώ η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κρίνοντας ότι δήθεν ο σχετικός νόμος δεν προσκρούει στο ευρωπαϊκό δίκαιο!

 Η δημοσιοποίηση αυτών των, εκτός αρμοδιότητας και απολύτως εσφαλμένων νομικά απόψεων, δημιουργεί σοβαρές αμφιβολίες για τον πραγματικό λόγο που οδήγησε τον Συνήγορο στο να σπεύσει να αναρτήσει αυτά τα έγγραφα στην ιστοσελίδα του. “Απλή” άγνοια της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, αντίθεση στα διεκδικούμενα ανθρώπινα δικαιώματα ή προσπάθεια αποφυγής   “δύσκολων” αιτημάτων, με μια επιθετική επικοινωνιακή πολιτική η οποία τελικά στρέφεται ενάντια στον πολίτη; Αν εξετάσουμε αναλυτικά αυτή την υπόθεση.

1. Η  αρμοδιότητα του Συνηγόρου σε ερωτήματα πολιτών για τη νομοθεσία 

Ως δημόσιο όργανο, ο Συνήγορος του Πολίτη δεσμεύεται από την αρχή της νομιμότητας, σύμφωνα με την οποία, τα δημόσια όργανα έχουν μόνον όσες αρμοδιότητες τους απονέμονται από τη νομοθεσία. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τρεις είναι οι κρίσιμες αρμοδιότητες του Συνηγόρου, τα όρια των οποίων περιγράφονται στην νομοθεσία ως εξής:

Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει αρμοδιότητα να  “ερευνά ατομικές διοικητικές πράξεις ή παραλείψεις ή υλικές ενέργειες οργάνων των δημοσίων υπηρεσιών που παραβιάζουν δικαιώματα ή προσβάλλουν νόμιμα συμφέροντα φυσικών ή νομικών προσώπων” (άρθρο 3 παρ. 3 Ν.3094/2003). Δεν έχει δηλαδή αρμοδιότητα να “ενημερώνει” περί του αν μία νομοθετική διάταξη είναι ορθή, παρά μόνο στο πλαίσιο της εξέτασης μιας υπόθεσης στην οποία ο αναφερόμενος θίγεται από μία ατομική πράξη/παράλειψη/υλική ενέργεια, και όχι γενικά από την ύπαρξη ενός κακού νόμου. 

Έχει όμως την αρμοδιότητα, στο πλαίσιο της Ετήσιας Έκθεσής του που υποβάλλεται κάθε Μάρτιο στον Πρόεδρο της Βουλής να προτείνει “αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις” (άρθρο 3 παρ. 5 εδ. β Ν.3094/2003). Δηλαδή δεν είναι μεν υποχρεωμένος να απαντήσει στον πολίτη που δεν θίγεται ατομικώς, αλλά έχει ως αποστολή να επισημαίνει στην Ετήσια Έκθεσή στη Βουλή ότι ένας νόμος είναι αντισυνταγματικός ή και αντίθετος με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Ειδικότερα για θέματα διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού έχει και την αρμοδιότητα να δημοσιεύει Ειδικές Εκθέσεις, πέραν δηλαδή της ετήσιας, στις οποίες επίσης μπορεί να προτείνει αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις. Επομένως, ελλείψει αναφοράς άμεσα θιγόμενου πολίτη, και δεδομένου ότι η αυτεπάγγελτη δράση του αφορά επίσης μόνον ατομικές πράξεις,  μόνο στο πλαίσιο αυτων την Εκθέσεων έχει αρμοδιότητα ο Συνήγορος να αποφαίνεται για τη νομοθεσία. Κάθε άλλη δημόσια κρίση του ως προς την νομοθεσία είναι εκτός αρμοδιότητας.

Όπως είναι γνωστό, η λειτουργία του Συνηγόρου του Πολίτη είναι διαμεσολαβητικη, δηλαδή από τη φυσιογνωμία του θεσμού ο ρόλος του δεν περιλαμβάνει την επιβολή κυρώσεων, αλλά μόνο την προσφυγή στη δημοσιότητα, όταν κάποιο δημόσιο όργανο δεν συμφωνεί με τις προτάσεις του. Αν δηλαδή ο Συνήγορος υποδείξει με Πόρισμά του σε ένα δημόσιο όργανο τι πρέπει να πράξει και το όργανο δεν το πράξει και δεν αιτιολογεί καταλλήλως, τότε ο Συνήγορος μπορεί να δημοσιοποιήσει τη μη αποδοχή των προτάσεών του (άρθρο 4 παρ. 6 Ν.3094/2003).  Επομένως, μόνο σε αυτές τις περιπτώσεις επιτρέπεται ο Συνήγορος να δημοσιοποιεί τις απόψεις του: κάθε άλλη δημοσιοποίηση άποψης για τη νομοθεσία βρίσκεται πέραν των αρμοδιοτήτων του.

2. Τα δύο επίμαχα έγγραφα του Συνηγόρου

Στο πρώτο δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα του Συνηγόρου έγγραφο περιλαμβάνεται η από 7 Ιανουαρίου 2009 απάντησή του στο ερώτημα ενός πολίτη περί “κατά πόσον οι διατάξεις του ν. 3719/2008 (ΦΕΚ Α’241), με τις οποίες προβλέπεται η δυνατότητα σύναψης συμφώνου συμβίωσης αποκλειστικά μεταξύ προσώπων διαφορετικού φύλου,  τυχόν παραβιάζουν υπερκείμενες διατάξεις ευρωπαϊκού δικαίου, οι οποίες απαγορεύουν τη διακριτική μεταχείριση προσώπων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού.”

Ο Συνήγορος απαντά ότι, σύμφωνα με τη νομοθεσία, “ δεν διαθέτει γενική αρμοδιότητα παροχής πληροφοριών για ζητήματα που αφορούν την ισχύουσα νομοθεσία ή αρμοδιότητα παροχής νομικών συμβουλών προς τους πολίτες. Αντιθέτως, ο νομοθέτης έχει περιορίσει την αρμοδιότητα του Συνηγόρου του Πολίτη στον έλεγχο της νομιμότητας ορισμένων ατομικού χαρακτήρα διοικητικών πράξεων ή παραλείψεων οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας εκ μέρους οργάνων της δημόσιας διοίκησης, οι οποίες θίγουν κατ’ άμεσο τρόπο τον ίδιο τον αναφερόμενο. Από το περιεχόμενο της αναφοράς σας δεν φαίνεται κατ’ αρχήν να συντρέχουν εν προκειμένω οι ανωτέρω προϋποθέσεις.”

Η απάντηση αυτή είναι ορθή, αλλά, όπως είδαμε, ελλιπής: ο Συνήγορος έχει αρμοδιότητα να διατυπώνει προτάσεις για τη βελτίωση της νομοθεσίας μέσω της Ετήσιας Έκθεσής του, αλλά και να εκδίδει Ειδικές Εκθέσεις για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης. Επομένως, έπρεπε να ενημερώσει τον συγκεκριμένο πολίτη ότι δεν έχει μεν αρμοδιότητα να του απαντήσει ατομικώς στο νομικό ερώτημα, αλλά επειδή το θέμα αφορά την ίση μεταχείριση, μπορεί να εκδόσει μια Ειδική Έκθεση, αρμοδιότητα την οποία αποφεύγει να ασκήσει, για άγνωστους λόγους (και ευτυχώς -από μία άποψη- δεδομένων των εσφαλμένων ερμηνειών που υιοθετεί). 

Σε κάθε περίπτωση, η απάντηση στον πολίτη έπρεπε να ολοκληρώνεται εκεί και, φυσικά, να μη δημοσιοποιηθεί στην ιστοσελίδα του Συνηγόρου περί ίσης μεταχείρισης. 

Από εκεί και πέρα, η υπόλοιπη επιστολή δημοσιοποιείται κατά παραβίαση της νομοθεσίας και εμπεριέχει σοβαρότατα νομικά σφάλματα. Αντίστοιχα, δεν έπρεπε να δημοσιοποιηθεί και το δεύτερο “ενημερωτικό” έγγραφο στην ιστοσελίδα, αφού δεν πρόκειται για αντίθετη άποψη του Συνηγόρου σε άρνηση δημόσιου οργάνου  να ακολουθήσει τις προτάσεις του. Ας δούμε αναλυτικά ποια είναι τα σοβαρά νομικά σφάλματα των εγγράφων.

3. Η πλήρης αποσιώπηση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Ο Συνήγορος  λέει - με δυο λόγια - ότι ο νόμος για το σύμφωνο συμβίωσης δεν είναι αντίθετος στο κοινοτικό δίκαιο, δηλαδή σε μία Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ερώτηση που του τέθηκε όμως, δεν ήταν αυτή. Όπως προκύπτει από τα ίδια τα έγγραφα του Συνηγόρου, ο πολίτης ρώτησε κατά πόσον ο νόμος είναι σύμφωνος με “υπερκείμενες διατάξεις ευρωπαϊκού δικαίου”.

Το ευρωπαϊκό δίκαιο δεν είναι βέβαια μόνον οι “κοινοτικές οδηγίες”, δεν είναι μόνον το δίκαιο της Ε.Ε., η οποία έχει  περιορισμένη αρμοδιότητα σε ατομικά δικαιώματα. Υπάρχει και το ευρωπαϊκό δίκαιο που θεσπίζεται στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης. "Υπερκείμενες διατάξεις ευρωπαϊκού δικαίου" περιλαμβάνει και  η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η οποία αποσιωπάται εντελώς αδικαιολόγητα στα δημοσιευμένα κείμενα του Συνηγόρου του Πολίτη. 

To 2008, όμως, η Εθνική Επιτροπή των Δικαιωμάτων του Ανθρωπου, μέλος της οποίας είναι και ο Συνήγορος του Πολίτη, αναπληρούμενος μάλιστα και από τον Βοηθό Συνήγορο  κ. Ανδρέα Τάκη, ο οποίος υπογράφει και το επίμαχο έγγραφο εδώ, εξέδωσε τις "Παρατηρήσεις" της επί του τότε νομοσχεδίου. Στις Παρατηρήσεις αυτές ρητά και κατηγορηματικά αναφέρεται ότι ο αποκλεισμός των ομόφυλων ζευγαριών από το δικαίωμα σύναψης συμφώνου συμβίωσης είναι αντίθετος με το άρθρο 8 (σεβασμός οικογενειακής ζωής) σε συνδυασμό με το άρθρο 14 (απαγόρευση διακριτικής μεταχείρισης) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου:

“το ότι ο Έλληνας νοµοθέτης εισάγει ένα νέο θεσµό, από τον οποίο αποκλείει την οµόφυλη συµβίωση συνιστά άµεση διάκριση λόγω γενετήσιου προσανατολισµού, ευθέως αντίθετη µε τα άρθρα 8 και 14 της ΕΣΔΑ. Το ΕΔΔΑ έχει κρίνει ότι ο γενετήσιος προσανατολισµός καλύπτεται από το άρθρο 14 ΕΣΔΑ, και ότι «η έννοια της ‘οικογένειας’ δεν περιορίζεται σε σχέσεις βασισµένες στο γάµο αλλά περιλαµβάνει και άλλους   de facto    οικογενειακούς δεσµούς όταν τα µέρη ζουν µαζί εκτός γάµου.”

Δηλαδή η Εθνική Επιτροπή, μέλος της οποίας είναι και ο Συνήγορος του Πολίτη, ρητώς έχει γνωμοδοτήσει ότι ο νόμος είναι αντίθετος με υπερκείμενες διατάξεις ευρωπαϊκού δικαίου. Ο Συνήγορος του Πολίτη όμως, αντί να παραπέμψει σε αυτό το έγγραφο της Εθνικής Επιτροπής, ή έστω να μνημονεύσει απλώς την αντίθεση του νόμου στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων, απλώς εξετάζει το θέμα από την στενή οπτική του κοινοτικού δικαίου, καταλήγοντας σε εσφαλμένα συμπεράσματα.

4. Εσφαλμένα συμπεράσματα ως προς το κοινοτικό δίκαιο

Ο Συνήγορος ξεκινά από την παραδοχή ότι δήθεν η ίση μεταχείριση στο κοινοτικό δίκαιο αφορά μόνο την εργασία και την απασχόληση, επειδή υπάρχει μια κοινοτική οδηγία αυτού του τομέα που απαγορεύει τις διακρίσεις.

Παραβλέπει έτσι ο Συνήγορος το -πρωτογενούς κοινοτικού δικαίου-  άρθρο 6 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση που αναφέρει ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως κατοχυρώνονται από την ΕΣΔΑ, αποτελούν γενικές αρχές του κοινοτικού δικαίου. Παραβλέπει ο Συνήγορος ότι η παραβίαση των άρθρων 8 και 14 της ΕΣΔΑ αποτελούν παραβιάσεις κοινοτικού δικαίου, ακριβώς λόγω του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ και ότι , ως εκ τούτου, η απαγόρευση διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού δεν είναι ύλη μιας οδηγίας, αλλ' αποτελεί γενική αρχή που διατρέχει συνολικά το κοινοτικό δίκαιο. 

Ο Συνήγορος του Πολίτη αγνοεί εξάλλου την απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων  Maruko C-267/06 (1.4.2008), σύμφωνα με την οποία δεν επιτρέπεται σε μια χώρα, ενώ έχει αναγνωρίσει ως θεσμό το δικαίωμα σύναψης συμφώνου συμβίωσης, να μην αναγνωρίζει συνταξιοδοτικά δικαιώματα στον επιβιώσαντα σύντροφο (χήρο), ύστερα από το θάνατο του συνταξιούχου συντρόφου του. Σύμφωνα με την απόφαση Maruko, η μη αναγνώριση αυτών των δικαιωμάτων συνιστούσε αποκλεισμό από κοινοτικό δικαίωμα, λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού. Συγκεκριμένα το ΔΕΚ αναφέρει: “Ασφαλώς, η οικογενειακή κατάσταση και οι παροχές που εξαρτώνται από αυτήν είναι τοµείς που εµπίπτουν στην αρµοδιότητα των κρατών µελών και το κοινοτικό δίκαιο δεν θίγει την αρµοδιότητα αυτή. Ωστόσο, υπενθυµίζεται ότι τα κράτη µέλη πρέπει, κατά την άσκηση της αρµοδιότητας αυτής, να τηρούν το κοινοτικό δίκαιο, µεταξύ άλλων, τις διατάξεις περί της αρχής της απαγορεύσεως των διακρίσεων” (αρ. 59 της Απόφασης).

Στην δημοσιευμένη απάντηση του Συνηγόρου προς τον πολίτη όμως, περιλαμβάνεται η πληροφορία ότι  “ήδη μελετάται από τα αρμόδια κοινοτικά όργανα η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της αρχής της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού σε πρόσθετους τομείς, όπως αυτόν της πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες, χωρίς και πάλι να διαφαίνεται τυχόν πρόθεση επέκτασης του κοινοτικού νομοθέτη στο πεδίο ρύθμισης της οικογενειακής κατάστασης προσώπων, πεδίο το οποίο φαίνεται να παραμένει στην αρμοδιότητα εκάστου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.” 

Κι όμως, στην Πρόταση της Επιτροπής για μια Οδηγία για την Ίση Μεταχείριση (2.7.2008), ρητά υιοθετείται η παραπάνω νομολογία Maruko και αναφέρεται ότι: 

“Τα κράτη μέλη εξακολουθούν να είναι ελεύθερα να αποφασίζουν κατά πόσον θα θεσπίσουν και θα αναγνωρίσουν τη νόμιμα δηλωμένη συμβίωση. Ωστόσο, από τη στιγμή που το εθνικό δίκαιο αναγνωρίσει αυτές τις σχέσεις ως ανάλογες των συζυγικών σχέσεων, τότε εφαρμόζεται η αρχή της ίσης μεταχείρισης.” (βλ. σελ. 9, με υποσημείωση στην Maruko) 

Δηλαδή ναι μεν το συνολικό οικογενειακό δίκαιο παραμένει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, αλλά παραβιάσεις της αρχής της ίσης μεταχείρισης παραμένουν στη σφαίρα της κοινοτικής δικαιοδοσίας! Αυτό γιατί παραλείπει ο Συνήγορος να το επισημανει;

Περαιτέρω, ως προς την προϋπόθεση του αν ο Ν.3719 προβλέπει σχέση “ισοδύναμη προς το γάμο”, ο Συνήγορος  επιφυλάσσεται να απαντήσει μόνο αν υποβληθεί αναφορά από πολίτη “άλλου κράτους μέλους” (!) ενώ το πρόβλημα της μη εφαρμογής της Οδηγίας 2004/38 δεν αφορά τις σχέσεις συμβίωσης μεταξύ  πολιτών των κρατών μελών (που ούτως ή άλλως έχουν και μεμονωμένα δικαιώματα μετακίνησης βάσει της ΣυνθΕΚ), αλλά τις σχέσεις συμβίωσης  πολιτών κρατών μελών ΕΕ με πολίτες κράτους εκτός ΕΕ. Αυτές οι περιπτώσεις συμβίωσης κοινοτικών με εξωκοινοτικούς είναι που προστατεύονται από την κοινοτική οδηγία, γεγονός που φαίνεται να αγνοεί ο Συνήγορος, μολονότι του είχε τεθεί υπόψη η γνωστή υπόθεση του ομοφυλόφιλου ιρανού σεξουαλικού πρόσφυγα που ζητούσε άσυλο. 

Τέλος, ο Συνήγορος αποφαίνεται ότι δήθεν “η έλλειψη έως σήμερα θεσμικής αναγνώρισης των υφιστάμενων στην Ελλάδα σχέσεων μεταξύ προσώπων του ιδίου φύλου, εν αντιθέσει προς τα ισχύοντα σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε., η οποία παρεμποδίζει την εφαρμογή της οδηγίας 2004/38/ΕΚ στους  de facto συντρόφους ελλήνων πολιτών σε περίπτωση μετακίνησης και εγκατάστασής τους σε άλλο κράτος μέλος της Ένωσης, δεν προσκρούει αφ’ εαυτήν στους κανόνες εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου, δεδομένου ότι η επίκλησή τους προϋποθέτει την προηγούμενη αναγνώριση, βάσει της εθνικής νομοθεσίας του κράτους μέλους προέλευσης, δικαιώματος το οποίο ακολουθεί τον δικαιούχο σε περίπτωση μετακίνησής του σε άλλο κράτος μέλος υποδοχής.”

Δηλαδή ο Συνήγορος θεωρεί δεδομένο ότι το κράτος μέλος προέλευσης δεν θα έχει αναγνωρίσει δικαίωμα που ακολουθεί τον δικαιούχο σε περίπτωση μετακίνησης σε άλλο κράτος μέλος υποδοχής.  Πόθεν;

Στοιχειώδης έρευνα για το αν παραβιάζονται δικαιώματα της Οδηγίας 38/2004 από τον αποκλεισμό ομόφυλων ζευγαριών θα είχε οδηγήσει τον Συνήγορο στην από 10.10.2008 Προσφυγή της Φιλελεύθερης Συμμαχίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την οποία επίσης αγνοεί. Σε αυτό το κείμενο απαριθμούνται όλες οι περιπτώσεις αθέμιτων αποκλεισμών δικαιωμάτων της Οδηγίας 38/2004, σε ομόφυλα ζευγάρια, μόνο και μόνο επειδή το ελληνικό δίκαιο δεν επιτρέπει την αναγνώριση σύναψης συμφώνου συμβίωσης σε ομόφυλα ζευγάρια. Συνοπτικά:

- Εάν ένα οµόφυλο ζευγάρι, το οποίο βρίσκεται σε άλλο κράτος µέλος, επιθυµεί να µεταβεί και να διαµείνει στην στην Ελλάδα, δεν θα έχει το δικαίωµα να συνάψει σε αυτήν ένα σύµφωνο συµβίωσης, µε αποτέλεσµα να µην του  αναγνωρίζονται τα δικαιώµατα  της Οδηγίας 2004/38. Αντίθετα, αν το ίδιο ζευγάρι ήταν ετερόφυλο, θα µπορούσε να συνάψει σύµφωνο συµβίωσης ή γάµο στην Ελλάδα και να ασκήσει τα δικαιώµατα της Οδηγίας. 

- Εάν ένα οµόφυλο ζευγάρι, το οποίο έχει συνάψει σύµφωνο συµβίωσης σε άλλο κράτος µέλος, επιθυµεί να µεταβεί και να διαµείνει στην Ελλάδα, δεν θα αναγνωριστεί στο τυχόν µέλος του που δεν διαθέτει την ευρωπαϊκή ιθαγένεια η ιδιότητα του “µέλους οικογένειας”, άρα ούτε και τα δικαιώµατα της Οδηγίας. Αντίθετα,  εάν το ίδιο ζευγάρι ήταν ετερόφυλο και είχε συνάψει σύµφωνο συµβίωσης ή γάµο σε άλλο κράτος µέλος, θα µπορούσε να ασκήσει τα δικαιώµατα της Οδηγίας, επειδή η Ελλάδα αναγνωρίζει τα σύµφωνα συµβίωσης που συνάπτονται ανάμεσα σε ετερόφυλα ζευγάρια.

5. Συμπεράσματα

Ο Συνήγορος όφειλε να εξηγήσει στον πολίτη ότι εφόσον δεν είναι άμεσα θιγόμενος, δεν υπάρχει αρμοδιότητα απάντησης των ερωτημάτων που τίθενται περί συμβατότητας του ν.3719 με το ευρωπαϊκό δίκαιο, χωρίς τελικά να απαντήσει στο ερώτημα. Αλλιώς, ας έλεγε εξ αρχής ότι θα απαντήσει στο ερώτημα. Εδώ, αφενός λέει ότι δεν θα απαντήσει, αφετέρου απαντάει.

Ο Συνήγορος όφειλε να μη δημοσιοποιήσει την απάντηση που έδωσε στον πολίτη, αφού δεν διαθέτει τέτοια αρμοδιότητα. Δεν πρόκειται για πόρισμα που έστειλε σε υπουργό ο οποίος δεν συμμορφώθηκε: μόνο σε αυτή την περιπτωση θα είχε αρμοδιότητα δημοσιοποίησης της απάντησης.

Ο Συνήγορος μπορεί να επιληφθεί του ζητήματος της αντίθεσης του Ν.3719 προς το ευρωπαϊκό και το συνταγματικό δίκαιο με την Ετήσια Έκθεση ή με Ειδική Έκθεση καθόσον αφορά την ίση μεταχείριση.

Ο Συνήγορος δεν είναι όργανο της  Ευρωπαϊκής Κοινότητας για να επιλαμβάνεται ζητημάτων ίσης μεταχείρισης μόνο στο στενό πλαίσιο των κοινοτικών οδηγιών. Ως  κρατικό όργανο, οφείλει να εφαρμόζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης και της απαγόρευσης διακρίσεων στο ευρύτερο πεδίο που περιγράφεται από το Σύνταγμα (άρθρα 4 και 5 Σ.) 

-διευκολύνοντας την ανεμπόδιστη άσκηση των ατομικών δικαιωμάτων (άρθρο 25 Σ)-  και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (άρθρο 14 ΕΣΔΑ).

Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι ο Συνήγορος του Πολίτη δημοσιοποιεί γρήγορα-γρήγορα (7.1.09 εκδόθηκε, 12.1.09 δημοσιεύθηκε) μια αρνητική απάντηση, οι νομικές πλημμέλειες της οποίας εξηγήθηκαν παραπάνω. 

Για ποιο λόγο ο Συνήγορος αγνοεί την ΕΣΔΑ; Για ποιο λόγο αποσιωπά την αρμοδιότητα για πρόταση μεταβολής της νομοθεσίας μέσω της Ετήσιας Έκθεσης; Για ποιο λόγο δεν εκδίδει μια Ειδική Έκθεση ως έχει αρμοδιότητα; Για ποιο λόγο παίρνει θέση σε ένα ζήτημα το οποίο εκκρεμεί ύστερα από Προσφυγή πολιτικού κόμματος ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ ο ίδιος αναφέρει ότι δεν έχει αρμοδιότητα να κρίνει τη συμβατότητα με το κοινοτικό δίκαιο σε αυτήν την φάση, αλλά παρ' όλ' αυτά, την κρίνει;

Μα, για να αποθαρρύνει τυχόν άλλες ερωτήσεις πολιτών για αυτό το νομικό θέμα.  

Ο Συνήγορος του Πολίτη, για να αποφύγει πρόσθετο φόρτο εργασιών, συμπεριφέρθηκε με τρόπο που θέτει σε κίνδυνο τα ανθρώπινα δικαιώματα των ομόφυλων ζευγαριών στην Ελλάδα, δίνοντας επιχειρήματα στην Κυβέρνηση για όταν τυχόν κληθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να απαντήσει στην Προσφυγή της Φιλελεύθερης Συμμαχίας. Ο Συνήγορος του Πολίτη συμπεριφέρθηκε σαν να είναι το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους: "δεν" απαντάμε μεν σε ερωτήσεις πολιτών, αλλά σπεύδουμε να δώσουμε τις απαντήσεις που χρειάζεται η Κυβέρνηση σε περίπτωση που ελεγχθεί από την ΕΕ.

Αντί να διευκολύνει την προσπάθεια που γίνεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ώστε να πιεστεί η Ελλάδα να αναγνωρίσει το σύμφωνο συμβίωσης και των ομόφυλων ζευγαριών,  ο Συνήγορος, καθ' υπέρβασιν αρμοδιοτήτων, ψάχνει εναγωνίως νομικά προσχώματα "κοινοτικού δικαίου"!

Αν αυτό είναι "συνήγορος", δεν τολμώ να σκεφτώ πως θα είναι ο αντίδικος.

Αναμένουμε με πολύ ενδιαφέρον να δούμε τι θα προταθεί από τον Συνήγορο για το θέμα του Ν.3719/2008 στην Ετήσια Έκθεση 2008 τον Μάρτιο ή αν θα εκδοθεί κάποια Ειδική Έκθεση για το θέμα αυτό.