Ο Συνήγορος του Πολίτη κυνηγάει την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων

Όπως έχει διαπιστωθεί από τις αρχές του έτους, ουσιαστικά η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων έχει αυτοκαταργηθεί, πράγμα που διαπιστώσαμε όλοι και από την κατόπιν εορτής δημοσίευση των γνωμοδοτήσεών της για κάμερες και DNA. Μία εβδομάδα μετά την ψήφιση των νομοσχεδίων η Αρχή εξέδωσε τις βαρύνουσας σημασίας γνωμοδοτήσεις της για την αντισυνταγματικότητα, ενώ  είχε λάβει αρκετό καιρό πριν τα σχέδια νόμου και όφειλε να είχε δράσει.

Ο Συνήγορος του Πολίτη διαπιστώνει με τη σειρά του ότι η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων δεν λειτουργεί. Με έγγραφό του στις 4.8.2009 υπενθυμίζει σχετική εκκρεμότητα της Αρχής για απάντηση σε καταγγελία πολίτη. Η Αρχή φυσικά δεν έχει απαντήσει ακόμη - κι ούτε πρόκειται μάλλον. 

Το εν λόγω έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη, με δικές μας υπογραμμίσεις, έχει ως εξής:

"Αξιότιμοι κύριοι, 

Με αναφορά του ο κ. *** έχει ζητήσει την παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη να τύχει απαντήσεως από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η υπ' αριθμό ***/2008 αίτησή του, συμπληρωματική παλαιότερων με αρ. πρωτ. ***/2004 και ***/2006 σχετικά με καταστροφή προσωπικών του δεδομένων τα οποία φέρονται να τηρούνται στο Γενικό Αρχείο του Πρωτοδικείου Αθηνών.

Ο Συνήγορος του Πολίτη δεν αντιτίθεται στην άποψη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (γνωμοδότηση 591/2000), ότι και οι συνταγματικά κατοχυρωμένες ανεξάρτητες αρχές "ανεξαρτήτως της φύσεώς ... και του ειδικού καθεστώτος" τους εντάσσονται "στη διοίκηση και στο νομικό πρόσωπο του ελληνικού δημοσίου" και συνεπώς εμπίπτουν στο "πεδίο εφαρμογής" του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, ή τουλάχιστον "στο άρθρο 10 του Συντάγματος" που καθιερώνει υποχρέωση απάντησης. Ξεχωριστά, βέβαια θα πρέπει να κριθεί το κατά πόσον η μια ή η άλλη αρμοδιότητα ανεξάρτητης αρχής, ως εκ της φύσεως και λειτουργίας της, παρίσταται καν δεκτική προθεσμιών, ιδιαίτερα σε σχέση με τις κατ' εξοχήν ελεγκτικές πράξεις, των οποίων η λυσιτελής ολοκλήρωση εξ ορισμού προϋποθέτει σύνθετες ενέργειες και συνεργασία των ελεγχομένων.

Ωστόσο, στην αρμοδιότητα του Συνηγόρου του Πολίτη "δεν υπάγονται ... οι ανεξάρτητες αρχές ως προς την κύρια λειτουργία τους" (άρθρο 3 παρ. 2 ν.3094/2003). Ο ίδιος ο Συνήγορος του Πολίτη παγίως κάνει δεκτό ότι το εν λόγω πεδίο αναρμοδιότητάς του καταλαμβάνει και διαδικαστικά ζητήματα που άπτονται της "κύριας λειτουργίας", όπως, λόγου χάριν, η τήρηση τυχόν προθεσμιών για διεκπεραίωση αιτημάτων αναγομένων σε αυτήν. Με την έννοια αυτή, το παρόν έγγραφο αποσκοπεί αμιγώς στην ενημέρωσή σας για την συγκεκριμένη εκκρεμότητα και δεν προσλαμβάνει χαρακτήρα ελέγχου, κατέστη δε αναγκαίο μόνο μετά από πολύμηνες μάταιες προσπάθειες για απ' ευθείας επικοινωνία μας με τους οικείους χειριστές."

_____________________________

Παρατηρούμε λοιπόν ότι ακόμα και παρ' όλο που τυπικά είναι πέραν των αρμοδιοτήτων του , ο Συνήγορος παρεμβαίνει διαπίστωσε την ματαιότητα των πολύμηνων προσπαθειών του για "απ' ευθείας επικοινωνία" με τους χειριστές. Εάν ο Συνήγορος του Πολίτη δεν μπορεί καν να επικοινωνήσει με τους συναδέλφους του σε μια άλλη ανεξάρτητη αρχή, γίνεται αντιληπτο ότι το θέμα της λειτουργίας της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, όπως υποστηρίζουμε κι εμείς εδώ και πολλούς μήνες, είναι ιδιαιτέρως σοβαρό.

Η στοιχειώδης σοβαρότητα εκ μέρους της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων επιβάλλει όχι μόνο  την απάντηση στον Συνήγορο του Πολίτη ως θεσμικού συνομιλητή, αλλά και την λήψη συγκεκριμένων νέων μέτρων για την διασφάλιση ότι η Αρχή θα απαντά τουλάχιστον σε εύλογη προθεσμία (η οποία δεν είναι δυνατόν να ξεπερνά τους 3 μήνες) στους πολίτες. 

Προτεινόμενο μέτρο για την επιτάχυνση της διαδικασίας: 

Σε περίπτωση που τα έγγραφα προς την Αρχή υποβάλλονται με την επιμέλεια δικηγόρων, θα μπορούσε η Αρχή να ενθαρρύνει  την σύνταξη σχεδίου απαντήσεως της υπηρεσίας από τον πληρεξούσιο δικηγόρο, (όπως συμβαίνει και στην προετοιμασία σχεδίων διαταγής πληρωμής ή σχεδίων διαταγής αποδόσεως μισθίου) ώστε η εργασία της Αρχής να περιορίζεται στην έγκριση ή την απόρριψη του σχεδίου. Σε υποθέσεις άρνησης πρόσβασης στα έγγραφα, δικαιώματος αντίρρησης του υποκειμένου ή αδειοδότησης για επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων, η διαδικα΄σια της έγκρισης ή απόρριψης ενός σχεδίου απάντησης μπορεί να γίνει με τήρηση της 50ήμερης συμφωνίας - πέρα από κάθε αμφιβολία. 

Κατ' αυτόν τον τρόπο, οι ίδιοι δικηγόροι μπορούν εμμέσως να διευκολύνουν το έργο της Αρχής. Χρειάζεται όμως και η δημιουργική προσέγγιση εκ μέρους της ίδιας της Αρχής, ώστε να μην αντιμετωπιστεί η συγκεκριμένη πρωτοβουλία ως δήθεν αθέμιτη "υπόδειξη", αφού ο σκοπός δεν είναι η υποκατάσταση της υπηρεσίας, αλλά η αντιμετώπιση ενός υπαρκτού προβλήματος, δηλαδή της ουσιαστικής απενεργοποίησης της προστασίας προσωπικών δεδομένων στην Ελλάδα.