Πώς θα αποζημιωθείτε από Δήμους και Περιφέρειες

Την διαδικασία για την εξωδικαστική αποζημίωση θα την βρείτε εδώ:



- Ειδική Πρόταση στον Δήμαρχο Αθηναίων 2/2013 εδώ.

- Θετική ανταπόκριση του Δήμου στην Ειδική Πρόταση 2/2013 εδώ.

- Εγκύκλιο υπουργείου Εσωτερικών για την εξωδικαστική επίλυση διαφορών εδώ.

- Διαμεσολάβηση σε υπόθεση άρνησης αποζημίωσης θύματος πτώσης λόγω κακοτεχνίας πεζοδρομίου εδώ.

Μια ομιλία για την τόλμη και το δίκαιο #TedXThess

Αυτή ήταν η ομιλία μου στο TEDx Thessaloniki, στις 2 Απριλίου 2016.
Ευχαριστώ όλες και όλους για την προετοιμασία, την οργανωτικότητα και την παρακολούθηση.

Η νέα προστασία προσωπικών δεδομένων στην Ευρώπη

Σήμερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψηφίστηκε ένα σύνολο νέων διατάξεων που μεταβάλλει εκ βάθρων την προστασία προσωπικών δεδομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα νομοθετήματα είναι τρία: ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων και η Οδηγία για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων για σκοπούς καταπολέμησης του εγκλήματος (τομείς αστυνομίας και δικαιοσύνης). Αυτά τα δύο κείμενα είναι το "νομοθετικό πακέτο για την μεταρρύθμιση της προστασίας δεδομένων" (data protection reform package) που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αρχικά, το 2012. 

Tί αλλάζει;

Ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας δεδομένων είναι ένα νομοθέτημα άμεσης εφαρμογής: κατισχύει των εθνικών νομοθεσιών των κρατών μελών για την προστασία προσωπικών δεδομένων,  χωρίς να χρειάζεται να εισαχθεί με νόμο στην εσωτερική έννομη τάξη. Αυτό σημαίνει ότι η θέση σε ισχύ του Κανονισμού εκτοπίζει ουσιαστικά τον δικό μας Ν.2472/1997, τουλάχιστον ως προς το πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού και ως προς τις διατάξεις του που βρίσκονται τυχόν σε αντίθεση με τις διατάξεις του Κανονισμού.  Ο Κανονισμός θα αποκτήσει τυπική ισχύ 20 ημέρες μετά την δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα ισχύει στα κράτη μέλη 2 χρόνια μετά, δηλαδή το 2018. Καταργεί επίσης την Οδηγία 95/46 που ήταν εδώ και 20 χρόνια το βασικό νομοθέτημα για την προστασία προσωπικών δεδομένων σε επίπεδο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Η Οδηγία όμως που αφορά την επεξεργασία δεδομένων για την αποτροπή του εγκλήματος  (αντικαθιστώντας την σχετική Απόφαση - Πλαίσιο του 2008), πρέπει να εισαχθεί στα κράτη μέλη με την εθνική νομοθεσία, 2 χρόνια μετά την δημοσίευση της στην Επίσημη Εφημερίδα. Για την Ελλάδα, η συγκεκριμένη Οδηγία παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς ο ισχύων Ν.2472/1997, όπως τροποποιήθηκε το 2008, εξαιρεί από την προστασία προσωπικών δεδομένων τις δικαστικές - εισαγγελικές αρχές και τις αστυνομικές και άλλες αντίστοιχες υπηρεσίες. Έτσι, με την Οδηγία, η ελληνική νομοθεσία θα πρέπει να επαναφέρει την εφαρμογή της προστασίας προσωπικών δεδομένων και στις αστυνομικές και εισαγγελικές υπηρεσίες. 

Ποια είναι τα νέα δικαιώματα;

- Προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών: για τους κάτω των 16 ετών δεν αρκεί η συγκατάθεσή τους για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, αλλά χρειάζεται και η συγκατάθεση της/του κηδεμόνα

- Δικαίωμα στην λήθη: όταν εκλείπει ο λόγος της επεξεργασίας των δεδομένων ή το υποκείμενο αίρει την συγκατάθεσή του (σε περίπτωση που αυτή είναι αναγκαία), ή όταν τα δεδομένα υποβλήθηκαν σε παράνομη επεξεργασία κ.τ.λ. το υποκείμενο έχει δικαίωμα να ζητήσει την διαγραφή των δεδομένων και ο υπεύθυνος επεξεργασίας έχει υποχρέωση άμεσα να τα διαγράψει και, αν τα έχει δημοσιοποιήσει, να ενημερώσει και όλους τους άλλους που τα έχουν αναδημοσιεύσει ότι το υποκείμενο ζήτησε την διαγραφή τους. 

- Δικαίωμα φορητότητας των δεδομένων: το υποκείμενο έχει δικαίωμα να ζητά από τον υπεύθυνο επεξεργασίας να λαμβάνει τα δεδομένα σε κοινώς αναγνωρίσιμο μορφότυπο, καθώς και την απευθείας διαβίβαση των δεδομένων του σε άλλον υπεύθυνο επεξεργασίας. 

Νέα προστασία στην αστυνομική και δικαστική επεξεργασία δεδομένων

- Διάκριση προσωπικών δεδομένων που βασίζονται σε γεγονότα από αυτά που βασίζονται σε εκτιμήσεις (αυτό ίσχυε και με την Απόφαση - πλαίσιο αλλά ουδέποτε υλοποιήθηκε μέχρι τώρα στην Ελλάδα). 

- Εφαρμογή των κανόνων και στις αρχές που είναι υπεύθυνες για την δίωξη των εγκλημάτων - αυτό σημαίνει ότι και η Εισαγγελία δεσμεύεται από τις διατάξεις της Οδηγίας, ενώ ο ισχύων Ν.2472/1997 την έχει εξαιρέσει από το πεδίο εφαρμογής, με αποτέλεσμα τους γνωστούς τραγέλαφους που ισχυριζόταν η Αρχή Προστασίας Δεδομένων στην υπόθεση των οροθετικών ("δεν ελέγχουμε την απόφαση του εισαγγελέα για την δημοσιοποίηση γιατί είναι αντίθετη στην διάκριση των εξουσιών"). Τώρα η Αρχή θα έχει ευρωπαϊκού δικαίου αρμοδιότητα, όταν φυσικά ενσωματωθεί η Οδηγία, να εποπτεύει και την Εισαγγελία ως διωκτική αρχή. 

Πώς θα επιτευχθούν οι νέοι νομικοί στόχοι για την προστασία δεδομένων;

Προστασία δεδομένων ήδη από τον σχεδιασμό και "εξ ορισμού προστασία δεδομένων": οι υπεύθυνοι επεξεργασίας πρέπει ήδη από τον σχεδιασμό ενός συστήματος συλλογής δεδομένων να επιλέγουν εκείνα τα οργανωτικά και τεχνικά μέτρα που θα ακολουθούν τις διατάξεις του Κανονισμού 

Υποχρέωση γνωστοποίησης παραβιάσεων ασφάλειας: όταν ο υπεύθυνος λάβει γνώση την παραβίαση της ασφάλειας του συστήματος οφείλει να ειδοποιήσει την ανεξάρτητη αρχή που είναι υπεύθυνη για την προστασία προσωπικών δεδομένων. (Αυτό ήταν ένα ευαίσθητο νομικό σημείο στην υπόθεση της Vodafone την περασμένη δεκαετία, εάν δηλαδή η εταιρία όταν ενημερώθηκε για τις μυστικές παρακολουθήσεις είχε υποχρέωση να ενημερώσει την αρμόδια αρχή ή όχι). Η γνωστοποίηση πρέπει να γίνεται και στο ίδιο το υποκείμενο των δεδομένων

Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων: Σε κάθε δημόσιο φορέα (εκτός από τα δικαστήρια στο πλαίσιο των δικαιοδοτικών τους αρμοδιοτήτων, εάν τα κράτη επιλέξουν να τα εξαιρέσουν) και σε κάθε ιδιωτικό φορέα που λόγω της φύσης των δραστηριοτήτων τους παρακολουθούν υποκείμενα δεδομένων σε μεγάλη κλίμακα ή επεξεργάζονται ευαίσθητα δεδομένα, ορίζεται ένα πρόσωπο ως ΥΠΔ. Αυτή/αυτός είναι μια εσωτερική Αρχή Προστασίας Δεδομένων που διασφαλίζει ότι η δημόσια υπηρεσία ή ο ιδιωτικός φορέας τηρεί τις διατάξεις του Κανονισμού και συνεργάζεται με την Εθνική Αρχη Προστασίας για την τήρηση των διατάξεων. 

Συνέντευξη για την προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο περί γλυπτών του Παρθενώνα

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε τη συνέντευξη που έδωσα στο Elginism σχετικά με την προσφυγή του Συλλόγου των Αθηναίων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρωπου, για το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα:

http://www.elginism.com/elgin-marbles/athenians-association-parthenon-marbles-legal-action-explained/20160408/8054/

Η διάκριση του σχολίου από την είδηση

Σε μια υπόθεση που χειρίστηκα πρόσφατα, το Εφετείο Αθηνών διατύπωσε ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες θέσεις για τις υποχρεώσεις των δημοσιογράφων να διαχωρίζουν τα σχόλιά τους από την είδηση που μεταδίδουν. Επικαιροποιώντας την θέση της ελληνικής νομολογίας προς τις σχετικές κρίσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Εφετείο διευκρινίζει τα όρια της ελευθερίας της έκφρασης στις διακριτές περιπτώσεις, αναγνωρίζοντας ότι και για τα "σχόλια" πρέπει να υφίσταται ένα επαρκές γεγονοτικό υπόβαθρο (sufficient factual basis, όπως αναφέρεται στις αποφάσεις του ΕΔΔΑ) που να δικαιολογεί τουλάχιστον την ουσία του σχολίου.

Είναι πάντα αισιόδοξο όταν τα εγχώρια δικαστήρια λαμβάνουν υπόψη τις επεξεργασμένες θέσεις της διεθνούς νομολογίας, ιδίως όταν παραπέμπουν σε εντελώς πρόσφατες αποφάσεις. Στην απόφαση αυτή που δημοσιεύθηκε στις 8.3.2016, το Εφετείο Αθηνών αναφέρεται σε αποφάσεις του ΕΔΔΑ που είχαν εκδοθεί λίγες μέρες πριν!

Παραθέτω το σχετικό απόσπασμα από την ΕφΑθ 963/2016 (υπογράμμιση δική μου):

"Σύμφωνα με την νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου [βλ., μεταξύ άλλων, τη σκέψη με τον αριθμό 67 τηςαπόφασης στην υπόθεση Aertztkammer Fuer Wien and Dorner εναντίον Αυστρίας (Application no. 8895/10) της 16ης Φεβρουαρίου 2016, τη σκέψη με τον αριθμό 83 της απόφασης στην υπόθεση Siredhuk εναντίον Ουκρανίας (Application no. 16901/03) της 21ης Ιανουαρίου 2016, τις σκέψεις με τους αριθμούς 37και 38 της απόφασης στην υπόθεση Genner εναντίον Αυστρίας (Application no. 55495/08) της 12ης Ιανουαρίου 2016 και τη σκέψη με τον αριθμό 31 της απόφασης στην υπόθεση Caragea εναντίον Ρουμανίας (Application no. 51/06) της 8ης Δεκεμβρίου 2015], το Δικαστήριο διακρίνει μεταξύ γεγονότων και αξιολογικών κρίσεων. Η ταξινόμηση μιας δήλωσης ως γεγονότος ή ως αξιολογικής κρίσης αποτελεί ζήτημα που πρωτίστως εμπίπτει στο περιθώριο εκτίμησης των εθνικών αρχών, ιδίως των εθνικών Δικαστηρίων, ωστόσο το ΕΔΔΑ έχει τη δυνατότητα να αλλάξει αυτή την ταξινόμηση σύμφωνα με τον εποπτικό του ρόλο. Το Δικαστήριο τονίζει ότι η αλήθεια των αξιολογικών κρίσεων δεν επιδέχεται απόδειξη. Η απαίτηση να αποδειχθεί η αλήθεια των αξιολογικών κρίσεων είναι αδύνατο να εκπληρωθεί και παραβιάζει την ίδια την ελευθερία της γνώμης, η οποία αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο του δικαιώματος που εξασφαλίζεται με το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ. Ωστόσο, ακόμη και όταν η δήλωση ισοδυναμεί με αξιολογική κρίση, πρέπει να υπάρχει ένα επαρκές γεγονοτικό υπόβαθρο (sufficient factual basis) για να υποστηρίξει την κρίση αυτή, χωρίς το οποίο η κρίση είναι υπερβολική. Στην προκειμένη περίπτωση, από τις προαναφερόμενες ουσιαστικές παραδοχές συνάγεται ότι αφενός μεν στο επίμαχο δημοσίευμα περιέχονται ισχυρισμοί γεγονότων και όχι αξιολογικές κρίσεις, αφετέρου δε, ακόμη και στην περίπτωση που σε αυτό περιέχονταν και αξιολογικές κρίσεις, το γεγονοτικό υπόβαθρο αυτών δεν είναι στέρεο και επαρκές, αλλά σαθρό, αβάσιμο και κατασκευασμένο, σύμφωνα με εκείνα που θα αναφερθούν στην συνέχεια."