Πέμπτη, Μαρτίου 30, 2017

H Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για δημοσίευση emails δικαστικών λειτουργών

Σήμερα δημοσιεύθηκε η πρώτη μεγάλη απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα υπό την νέα σύνθεσή της, όπως η σύνθεση αυτή καθορίστηκε από την Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής το καλοκαίρι. Πρόκειται για αυτεπάγγελτη παρέμβαση της Αρχής για την δημοσιοποίηση σε εφημερίδες και ιστοσελίδες emails ενός Αντιπροέδρου του ΣτΕ με μια δικαστική λειτουργό, στο "φόντο" της επικείμενης τότε Ολομέλειας του ΣτΕ για το θέμα του νόμου Παππά περί αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών (Απόφαση 41/2017)
1. Η απόφαση είναι εκτενής και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα ΜΜΕ που δημοσιοποίησαν τις πληροφορίες παραβίασαν την ιδιωτική ζωή του Αντιπροέδρου - μια πρώτη ένστασή μου είναι ότι όλη η απόφαση εστιάζει στα προσωπικά δεδομένα του Αντιπροέδρου του ΣτΕ, ενώ υπάρχει και έτερο μέρος: η δικαστής με την οποία συνομιλεί ο Αντιπρόεδρος! Τα δικά της προσωπικά δεδομένα δεν παραβιάστηκαν;
2. Έπειτα η απόφαση είναι ξεκάθαρο ότι κρίνει το περιεχόμενο μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, δηλαδή το περιεχόμενο του απορρήτου των επικοινωνιών. Αυτό όμως αποτελεί "ύλη" που εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπάρχει αλληλεπικάλυψη και με αρμοδιότητες της Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Οι δύο αυτές ανεξάρτητες αρχές πρέπει να συγχωνευθούν για να μην δημιουργούνται τέτοιες αλληλεπικαλύψεις και αμφιβολίες.
3. Παρ' όλο που η Αρχή έκρινε ότι δημοσιοποιήθηκαν παρανόμως ευαίσθητα δεδομένα (ερωτική ζωή), περιορίζεται να απευθύνει ... σύσταση στα ΜΜΕ! Αυτό συμβαίνει μάλλον για πρώτη φορά στην "νομολογία" της Αρχής: οι παράνομες δημοσιοποιήσεις ευαίσθητων δεδομένων σε ΜΜΕ στο παρελθόν έχουν οδηγήσει πάντοτε σε επιβολή προστίμων (ίσως όχι πάντοτε για την "πρώτη" μετάδοση για την οποία υπάρχει και εύλογο ενδιαφέρον του κοινού, βλ. αποφάσεις ΑΠΔΠΧ 24-26/2005, σίγουρα όμως για τις καταχρηστικές και κερδοσκοπικές επαναλήψεις). Η επιείκεια με την οποία αντιμετώπισε η Αρχή την συγκεκριμένη παραβίαση προσωπικών δεδομένων, χωρίς να υπάρχει και κανένα ιδιαίτερο δικαιολογημένο ή εύλογο ενδιαφέρον του κοινού για την ερωτική ζωή δύο δικαστικών δημιουργεί ερωτηματικά, σε όσους παρακολουθούμε στενά την νομολογία της.

Κυριακή, Μαρτίου 12, 2017

To Eυρωπαϊκό Δικαστήριο αθωώνει μπλογκ για ανώνυμο υβριστικό σχόλιο

Με την απόφαση Pihl κατά Σουηδίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ασχολείται για τρίτη φορά με το ποιος έχει την ευθύνη για σχόλια που αναρτούν ανώνυμοι χρήστες του Διαδικτύου. Είχε προηγηθεί η απόφαση  Delfi SA κατά Εσθονίας, στην οποία το ΕΔΔΑ έκρινε ότι παρά τα φίλτρα και τα μέτρα που είχε πάρει η ιστοσελίδα, είχε όντως ευθύνη λόγω της βαρύτητας των σχολίων (μισαλλόδοξος λόγος και προτροπή σε βίαιες πράξεις). Ακολούθησε πέρσι η απόφαση MTZ και Index.hu κατά Ουγγαρίας, στην οποία το ΕΔΔΑ επανέλαβε ότι ευθύνη της ιστοσελίδας υπάρχει αν τα σχόλια συνδέονται με βαριά αδικήματα όπως ρατσιστικός λόγος και προτροπή σε βία, αθωώνοντας έτσι σε αυτή την υπόθεση την ιστοσελίδα γιατί τα σχόλια ήταν απλώς υβριστικά.

Στην τρίτη υπόθεση που δημοσιοποιήθηκε την 9.3.2017, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έπρεπε να κρίνει ένα ανώνυμο σχόλιο που χαρακτήριζε κάποιον άλλον "πρεζάκι", κάτω από ένα πόστ που του απέδιδε ψευδώς ότι ανήκε σε ένα νεοναζιστικό κόμμα. Ο προσφεύγων είχε κάνει μήνυση εναντίον του φορέα που διαχειριζόταν το μπλόγκ και όχι φυσικά εναντίον του σχολιαστή, ο οποίος ήταν ανώνυμος. Είχε χάσει την δίκη στην Σουηδία, καθώς τα εσωτερικά δικαστήρια δεν αναγνώρισαν ευθύνη του μπλογκ, το οποίο είχε κατεβάσει το σχόλιο όταν ειδοποιήθηκε από τον προσφεύγοντα και συγκεκριμένα την επόμενη κι όλας μέρα από την λήψη του e-mail. Όμως, το σχολιο είχε παραμείνει συνολικά για 9 μέρες ανεβασμένο στο ιστολόγιο. 

Τα κριτήρια που χρησιμοποίησε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ήταν βεβαίως η φύση του σχολίου, το οποίο ήταν απλά δυσφημηστικό κι όχι ρατσιστικό ή προτρεπτικό σε βία. Έπειτα έλαβε υπόψη ότι το μπλογκ κατέβασε το σχόλιο όταν ειδοποιήθηκε και ανάρτησε μια συγγνώμη. Στο επιχείρημα του προσφεύγοντα ότι πάντως το σχόλιο ήταν εντοπίσιμο από τις μηχανές αναζήτησης παρά την αφαίρεσή του, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο υπενθύμισε ότι με βάση την απόφαση Google & Google Spain του Δικαστηρίου της Ε.Ε. καθένας μπορεί να ζητήσει  από τις μηχανές αναζήτησης να μπλοκάρουν την πρόσβαση σε ιστοσελίδες που τους θίγουν παράνομα. Εκείνο όμως που βάρυνε ιδιαιτέρως στην απόφαση του ΕΔΔΑ είναι ότι επρόκειτο για ένα μικρό ιστολόγιο, με χαμηλή επισκεψιμότητα και το διαχειριζόταν ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο. 


Πέμπτη, Μαρτίου 02, 2017

Δικαστική μεταβολή στοιχείων από άρρεν σε θήλυ χωρίς χειρουργείο

Ένα ακόμη βήμα για την νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου. Με σημερινή απόφαση το δικαστήριο δέχτηκε την μεταβολή στοιχείων ατόμου από άρρεν σε θήλυ, χωρίς χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης των ανδρικών αναπαραγωγικών οργάνων!
Πρόκειται για την πρώτη απόφαση στα Ελληνικά δικαστικά χρονικά που δέχεται τη συγκεκριμένη μεταβολή ληξιαρχικών στοιχείων και το σκεπτικό της βασίζεται στις δύο προηγούμενες δικαστικές αποφάσεις του 2016 που αφορούσαν την αντίστροφη μεταβολή:
(α) την απόφαση 418/2016 (αναγνώριση μεταβολής στοιχείων από θήλυ σε άρρεν χωρίς αφαίρεση αναπαραγωγικών οργάνων, αλλά κατόπιν μαστεκτομής και ορμονοθεραπείας) και
(β) την απόφαση 1572/2016 (αναγνώριση μεταβολής στοιχείων από θήλυ σε άρρεν χωρίς μαστεκτομή, χωρίς αφαίρεση γυναικείων αναπαραγωγικών οργάνων και χωρίς να θέτει ως προϋπόθεση την ορμονική θεραπεία). Ανάμεσα στις δύο αποφάσεις, εκδόθηκε και μια σχετική (από θήλυ σε άρρεν) από το Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης, σε υπόθεση που δεν έχω χειριστεί ο ίδιος.
Στην πρώτη απόφαση του 2016 αναφερόταν στο σκεπτικό ότι η μεταβολή ισχύει και για το αντίστροφο αίτημα (από θήλυ σε άρρεν), αλλά μέχρι σήμερα δεν υπήρξε δικαστική απόφαση που να έχει εφαρμόσει αυτή την παραδοχή του σκεπτικού της 418/2016. Στην υπόθεση του 2017 (από άρρεν σε θήλυ), προσκόμισα στο δικαστήριο αυτές τις αποφάσεις - όπως και άλλα νομικά έγγραφα ευρωπαϊκών και διεθνών οργάνων- επισημαίνοντας ότι για λόγους ίσης μεταχείρισης των φύλων θα πρέπει να γίνει δεκτή η μεταβολή των στοιχείων και προς την κατεύθυνση από άρρεν σε θήλυ. Επομένως, η υπάρχουσα νομολογία του 2016 δεν ακολουθήθηκε με "αυτοματισμό", αλλά κατ΄αίτηση εφαρμογής της αρχής της ισότητας των φύλων: αφού γίνεται δεκτό από θήλυ σε άρρεν, θα πρέπει να γίνει δεκτό και από άρρεν σε θήλυ. Όπερ και εγένετο. Θεωρώ ότι αυτό το βήμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, γιατί μέχρι σήμερα η αντίληψη ότι μπορεί να γίνει ήταν θεωρητική, ενώ τώρα αποδείχθηκε δικαστικά. Έχει επίσης ιδιαίτερη βαρύτητα και κοινωνιολογικά, καθώς στις συνθήκες που ζούμε, η αποδοχή της μεταβολής στοιχείων από θήλυ σε άρρεν είναι μάλλον ευχερέστερη από την μεταβολή στοιχείων από άρρεν σε θήλυ.
Έτσι, ολοκληρώθηκε πλέον ένα σώμα (corpus) νομολογίας που αποτελείται από τέσσερις μέχρι στιγμής δικαστικές αποφάσεις,με τις οποίες αναγνωρίζεται ότι η μεταβολή στοιχείων φύλου στο ληξιαρχείο δεν προϋποθέτει την χειρουργική επέμβαση (και, σε μια περίπτωση, ούτε καν την ορμονοθεραπεία), αλλά βασίζεται αποκλειστικά στην ταυτότητα φύλου, δηλαδή στην προσωπική, ατομική, εσωτερική αλλά και εξωτερική αντίληψη που έχει το πρόσωπο για το φύλο του που μπορεί να ταυτίζεται (cis) ή και να μην ταυτίζεται (trans) με το φύλο που αποδόθηκε κατά την γέννηση. Το θέμα είναι εντελώς διαφορετικό από τον σεξουαλικό προσανατολισμό, κάτι το οποίο αντελήφθησαν και τα δικαστήρια, τα οποία αναγνωρίζουν το δικαίωμα του ατόμου να μην αυτοπροσδιορίζεται - στη συγκεκριμένη περίπτωση - ως ένας άνδρας ομοερωτικού προσανατολισμού, αλλά ως μια γυναίκα ετεροερωτικού προσανατολισμού. Χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και ομοερωτικά ή αμφιερωτικά τρανς άτομα (αλλά αυτό είναι ένα θέμα για πιθανό επόμενο βήμα της νομολογίας).
Ευχαριστώ τους ανθρώπους που με εμπιστεύθηκαν για την εκπροσώπησή τους στο δικαστήριο και για την επιμονή τους να διεκδικήσουν το ατομικό δικαίωμά τους, το οποίο έγινε σεβαστό από την Ελληνική Δικαιοσύνη.

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...