Διαβάζω αυτή την τροπολογία με την οποία τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης αυξάνονται κατά 2, δηλαδή από 7 που είναι σήμερα, σε 9. Σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, αυτή η αύξηση θα στοιχίσει 43.000 ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό. Δεν είναι όμως το μόνο τίμημα που θα καταβληθεί.
Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης είναι μια συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξάρτητη αρχή, η οποία έχει ως αποστολή την επιβολή της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας στα ηλεκτρονικά μ.μ.ε. (άρθρο 15 του Συντάγματος). Τα μέλη των ανεξάρτητων αρχών επιλέγονται με ομοφωνία ή με πλειοψηφία 4/5 από την Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής.
Ο σκοπός του συνταγματικού νομοθέτη είναι να στελεχθούν οι ανεξάρτητες αρχές από πρόσωπα που χαίρουν ήδη προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας, όπως οι δικαστικοί λειτουργοί. Η ομοφωνία και η αυξημένη πλειοψηφία είναι κανόνες που εγγυώνται ότι τα κόμματα δεν θα διορίσουν κομματικά συνδεδεμένα πρόσωπα ή άτομα της πολιτικής εμπιστοσύνης τους, αλλά ότι θα επιλέξουν πρόσωπα που έχουν την ικανότητα να είναι αμερόληπτα και αδέσμευτα από παραταξιακά συμφέροντα.
Η ανεξαρτησία λοιπόν δεν μπορεί να είναι το άθροισμα των πολλαπλών εξαρτήσεων. Ο κανόνας αυτός "σπάει" όταν κάθε κόμμα απλά έχει την δυνατότητα να ορίσει τον "δικό του" στο Ε.Σ.Ρ. και τα άλλα κόμματα απλά συγκατατίθενται στην κάθε πρόταση έχοντας ως αντάλλαγμα μία δική τους "έδρα" στην ανεξάρτητη αρχή. Το Ε.Σ.Ρ. όμως δεν είναι μια κοινοβουλευτική επιτροπή για να έχει κάθε κόμμα την δική του έδρα. Δεν είναι καν ένα διαπαραταξιακό συμβούλιο ώστε να "εκπροσωπούνται" τα κόμματα της Βουλής, όπως είναι η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που από το καταστατικό της κάθε κόμμα ορίζει έναν εκπρόσωπο.
Οι ανεξάρτητες αρχές δεν είναι εκεί για να "εκπροσωπούν", αντιθέτως είναι για να διασφαλίζουν ότι οι νόμοι θα εφαρμοστούν όσο κι αν δεν συμφέρον την εκάστοτε εξουσία, δημόσια ή ιδιωτική. Τα μέλη των ανεξάρτητων αρχών δεν είναι εντολοδόχοι των κομμάτων, αλλά, ακριβώς το αντίθετο: είναι εκεί ακόμη και για να αντιταχθούν στις ευκαιριακές πλειοψηφίες που για τους δικούς τους πελατειακούς λόγους μπορεί να κάνουν "χατήρια" σε ημέτερους που χειρίζονται τις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες και χειραγωγούν την πληροφόρηση και τον δημόσιο λόγο.
Έτσι, η διεύρυνση της σύνθεσης του Ε.Σ.Ρ. από 7 μέλη σε 9 μέλη, δεν θα μας κοστίσει μόνον τα 43.000 ευρώ που είναι οι δύο ετήσιες απολαβές των πρόσθετων 2 μελών. Θα μας κοστίσει και την θεσμική επισφράγιση ότι το Σύνταγμα δεν τηρείται και ότι στην πραγματικότητα δεν θα έχουμε μία ανεξάρτητη αρχή, αλλά άλλη μία διακομματική επιτροπή, στην οποία κάθε κοινοβουλευτικό κόμμα προτείνει κάποιον, στην εκλογή του οποίου συμφωνούν όλα τα υπόλοιπα με αντάλλαγμα ότι και αυτά θα διορίσουν τον δικό τους.
Γι' αυτό οι ανεξάρτητες αρχές δεν πρέπει να είναι πολυμελή όργανα. Στην διοικητική διάρθρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχουν δύο ανεξάρτητες αρχές: και οι δύο μονοπρόσωπες. Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, ο οποίος εκλέγεται από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ύστερα από δημόσια προκήρυξη και συνέντευξη στην αρμόδια επιτροπή ευρωβουλευτών. Και ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων που επιλέγεται με παρόμοια διαδικασία, με τον Αναπληρωτή του. Δεν βάζει λοιπόν καθένας τον δικό του, αλλά καλούνται να επιλέξουν έναν εκ των υποψηφίων.
Συγκριτικά, άλλες ανεξάρτητες αρχές στην Ελλάδα είναι μονομελείς (Συνήγορος του Πολίτη, Συνήγορος του Καταναλωτή, Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης) και άλλες 6μελείς (Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα).
Στην Ελλάδα, αντί να έρθουμε πιο κοντά στον συνταγματικό κανόνα της ανεξαρτησίας, χαλαρώνουμε τους κανόνες με θεσμικά επιζήμιο τρόπο. Αυτό καταγράφεται και σε ομιλίες βουλευτών οι οποίοι απερίφραστα αναφέρουν ότι με την τροπολογία αυτή θα μπορεί και το δικό τους κόμμα να διορίσει το μέλος του στο Ε.Σ.Ρ.
Κατά τη γνώμη μου, η εν λόγω τροπολογία αντίκειται στο άρθρο 15 παρ. 2 σε συνδυασμό με το άρθρο 101Α του Συντάγματος και το Συμβούλιο της Επικρατείας θα πρέπει να προβεί σε παρεμπίπτοντα έλεγχο για την νομιμότητα της σύνθεσης του Ε.Σ.Ρ. όταν θα προσβληθεί με αίτηση ακύρωσης η πρώτη απόφαση του οργάνου αυτού. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών.
Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης είναι μια συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξάρτητη αρχή, η οποία έχει ως αποστολή την επιβολή της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας στα ηλεκτρονικά μ.μ.ε. (άρθρο 15 του Συντάγματος). Τα μέλη των ανεξάρτητων αρχών επιλέγονται με ομοφωνία ή με πλειοψηφία 4/5 από την Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής.
Ο σκοπός του συνταγματικού νομοθέτη είναι να στελεχθούν οι ανεξάρτητες αρχές από πρόσωπα που χαίρουν ήδη προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας, όπως οι δικαστικοί λειτουργοί. Η ομοφωνία και η αυξημένη πλειοψηφία είναι κανόνες που εγγυώνται ότι τα κόμματα δεν θα διορίσουν κομματικά συνδεδεμένα πρόσωπα ή άτομα της πολιτικής εμπιστοσύνης τους, αλλά ότι θα επιλέξουν πρόσωπα που έχουν την ικανότητα να είναι αμερόληπτα και αδέσμευτα από παραταξιακά συμφέροντα.
Η ανεξαρτησία λοιπόν δεν μπορεί να είναι το άθροισμα των πολλαπλών εξαρτήσεων. Ο κανόνας αυτός "σπάει" όταν κάθε κόμμα απλά έχει την δυνατότητα να ορίσει τον "δικό του" στο Ε.Σ.Ρ. και τα άλλα κόμματα απλά συγκατατίθενται στην κάθε πρόταση έχοντας ως αντάλλαγμα μία δική τους "έδρα" στην ανεξάρτητη αρχή. Το Ε.Σ.Ρ. όμως δεν είναι μια κοινοβουλευτική επιτροπή για να έχει κάθε κόμμα την δική του έδρα. Δεν είναι καν ένα διαπαραταξιακό συμβούλιο ώστε να "εκπροσωπούνται" τα κόμματα της Βουλής, όπως είναι η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που από το καταστατικό της κάθε κόμμα ορίζει έναν εκπρόσωπο.
Οι ανεξάρτητες αρχές δεν είναι εκεί για να "εκπροσωπούν", αντιθέτως είναι για να διασφαλίζουν ότι οι νόμοι θα εφαρμοστούν όσο κι αν δεν συμφέρον την εκάστοτε εξουσία, δημόσια ή ιδιωτική. Τα μέλη των ανεξάρτητων αρχών δεν είναι εντολοδόχοι των κομμάτων, αλλά, ακριβώς το αντίθετο: είναι εκεί ακόμη και για να αντιταχθούν στις ευκαιριακές πλειοψηφίες που για τους δικούς τους πελατειακούς λόγους μπορεί να κάνουν "χατήρια" σε ημέτερους που χειρίζονται τις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες και χειραγωγούν την πληροφόρηση και τον δημόσιο λόγο.
Έτσι, η διεύρυνση της σύνθεσης του Ε.Σ.Ρ. από 7 μέλη σε 9 μέλη, δεν θα μας κοστίσει μόνον τα 43.000 ευρώ που είναι οι δύο ετήσιες απολαβές των πρόσθετων 2 μελών. Θα μας κοστίσει και την θεσμική επισφράγιση ότι το Σύνταγμα δεν τηρείται και ότι στην πραγματικότητα δεν θα έχουμε μία ανεξάρτητη αρχή, αλλά άλλη μία διακομματική επιτροπή, στην οποία κάθε κοινοβουλευτικό κόμμα προτείνει κάποιον, στην εκλογή του οποίου συμφωνούν όλα τα υπόλοιπα με αντάλλαγμα ότι και αυτά θα διορίσουν τον δικό τους.
Γι' αυτό οι ανεξάρτητες αρχές δεν πρέπει να είναι πολυμελή όργανα. Στην διοικητική διάρθρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχουν δύο ανεξάρτητες αρχές: και οι δύο μονοπρόσωπες. Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, ο οποίος εκλέγεται από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ύστερα από δημόσια προκήρυξη και συνέντευξη στην αρμόδια επιτροπή ευρωβουλευτών. Και ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων που επιλέγεται με παρόμοια διαδικασία, με τον Αναπληρωτή του. Δεν βάζει λοιπόν καθένας τον δικό του, αλλά καλούνται να επιλέξουν έναν εκ των υποψηφίων.
Συγκριτικά, άλλες ανεξάρτητες αρχές στην Ελλάδα είναι μονομελείς (Συνήγορος του Πολίτη, Συνήγορος του Καταναλωτή, Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης) και άλλες 6μελείς (Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα).
Στην Ελλάδα, αντί να έρθουμε πιο κοντά στον συνταγματικό κανόνα της ανεξαρτησίας, χαλαρώνουμε τους κανόνες με θεσμικά επιζήμιο τρόπο. Αυτό καταγράφεται και σε ομιλίες βουλευτών οι οποίοι απερίφραστα αναφέρουν ότι με την τροπολογία αυτή θα μπορεί και το δικό τους κόμμα να διορίσει το μέλος του στο Ε.Σ.Ρ.
Κατά τη γνώμη μου, η εν λόγω τροπολογία αντίκειται στο άρθρο 15 παρ. 2 σε συνδυασμό με το άρθρο 101Α του Συντάγματος και το Συμβούλιο της Επικρατείας θα πρέπει να προβεί σε παρεμπίπτοντα έλεγχο για την νομιμότητα της σύνθεσης του Ε.Σ.Ρ. όταν θα προσβληθεί με αίτηση ακύρωσης η πρώτη απόφαση του οργάνου αυτού. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών.