Η ΚΕΔΕ ζητά κατάργηση του Συμπαραστάτη του Δημότη

Οι αιρετοί της τοπικής αυτοδιοίκησης στην πλειοψηφία τους ουδέποτε είδαν θετικά τον θεσμό του Συμπαραστάτη του Δημότη. Ακόμη και σε δήμους που είχαν εκλεγεί Συμπαραστάτες με ευρεία, διαπαραταξιακή πλειοψηφία, παρά τις προσπάθειες όσων υπηρετήσαμε τους πολίτες από αυτή τη θέση, υπήρξε μια απαξιωτική στάση. Αυτό αποτυπώθηκε στο πρόσφατο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας. 

Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών και Ισότητας της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Μεταμόρφωσης κ. Καρπέτας, ζητά, μεταξύ άλλων, την κατάργηση της Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης και του Συμπαραστάτη του Δημότη! (βλ. εδώ). 

Πρόκειται για επαναφορά ενός παλαιότερου αιτήματος, το οποίο είχε διαμορφωθεί στην ίδια επιτροπή της ΚΕΔΕ στα τέλη του 2012. Μετά από την παρέμβασή μας, τελικά το αίτημα αυτό αναδιαμορφώθηκε στο τελικό κείμενο της Επιτροπής Θεσμών, τον Μάιο του 2013, ως αίτημα "διαλόγου με το Δίκτυο Συμπαραστατών". Είναι άγνωστο τί μεσολάβησε από τότε και κυρίως για ποιό λόγο η ΚΕΔΕ και οι επιτροπές της ουδέποτε υλοποίησαν το αίτημά τους για διάλογο με το Δίκτυο Συμπαραστατών. 

Κατά την τρέχουσα αυτοδιοικητική περίοδο έχουν ήδη εκλεγεί επτά (7) Περιφερειακοί Συμπαραστάτες του Πολίτη και της Επιχείρησης (από τις 13 περιφέρειες συνολικά) και είκοσι επτά (27) Συμπαραστάτες του Δημότη και της Επιχείρησης. Το ίδιο το Συμβούλιο της Ευρώπης, στην έκθεσή του για την Τοπική και Περιφερειακή Δημοκρατία στην Ελλάδα εξήρε τον ρόλο του Συμπαραστάτη και υπογράμμισε ότι ο θεσμός λειτουργεί σε λίγους δήμους. 

Σε πείσμα όλων των παραπάνω, οι Συμπαραστάτες εξακολουθούν να δουλεύουν, υποδεχόμενοι τις καταγγελίες για την κακοδιοίκηση στην τοπική αυτοδιοίκηση και την διαμεσολαβητική επίλυση των προβλημάτων. Θα είχε ενδιαφέρον να ρωτήσουν οι αιρετοί και τους πολίτες που εκπροσωπούν, κατά πόσον επιθυμούν την κατάργηση του θεσμού. 

Το "πόρισμα" νομικής διεκδίκησης των γλυπτών του Παρθενώνα

Διαβάζουμε σήμερα στην Καθημερινή ότι παραδόθηκε η νομική μελέτη για το θέμα των γλυπτών του Παρθενώνα, από ένα αλλοδαπό δικηγορικό γραφείο. Δεν μας λέει επί της ουσίας κάτι καινούργιο. Στη Χάγη θεωρώ ότι δεν υπάρχει περιθώριο προσφυγής, καθώς το παραδεκτό μιας τέτοιας ενέργειας προϋποθέτει συμφωνία των δύο κρατών, η οποία δεν υπάρχει ή δύσκολα θα μπορούσε να εντοπιστεί, μέσω των συμβάσεων της UNESCO. Υπάρχει βέβαια το ενδιαφέρον προηγούμενο της υπόθεσης Καμπότζη κατά Ταϋλάνδης, όπου το Διεθνές Δικαστήριο διέταξε την επιστροφή των γλυπτών του ναού Preah Vihear. Επομένως, απομένει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που περιφερειακά έχει νομολογήσει και για τα πολιτισμικά δικαιώματα σε μερικές υποθέσεις. Αυτά λοιπόν που μας είπε το αλλοδαπό δικηγορικό γραφείο, εμείς τα ξέραμε. Μπράβο τους που έπεισαν ανώνυμο ιδιώτη να τους δώσει 200.000€ για την νομική μελέτη, σύμφωνα με το ρεπορτάζ.

Όχι διοικητική κύρωση κατόπιν αμετάκλητης ποινικής αθώωσης

Μια σημαντική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου επανακαθορίζει τον κανόνα του ne bis in idem, αλλά και του τεκμηρίου αθωότητας στο διοικητικό δίκαιο. Στην υπόθεση Καπετάνιος κ.α. κατά Ελλάδας (30.4.2015), Πρώτο Τμήμα ΕΔΔΑ (άρα μη τελική απόφαση), κρίθηκε ότι η επιβολή διοικητικού προστίμου που επικυρώθηκε και από το Συμβούλιο της Επικρατείας, για τις ίδιες πράξεις για τις οποίες οι προσφεύγοντες είχαν αθωωθεί αμετάκλητα στο ποινικό δικαστήριο, συνιστούσε παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων τους. 

Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι η επιβολή διοικητικής κύρωσης ενώ οι προσφεύγοντες είχαν αθωωθεί πιο πριν από τα ποινικά δικαστήρια, συνιστούσε παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 2 (τεκμήριο αθωότητας) της ΕΣΔΑ καθώς και του άρθρου 4 του 7ου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ (δικαίωμα να μη δικαστεί κανείς και να μην καταδικαστεί δεύτερη φορά για την ίδια πράξη). Στην ίδια υπόθεση, το ΕΔΔΑ αναγνώρισε και παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ για την υπέρμετρη διάρκεια των δικαστικών διαδικασιών καθώς και του άρθρου 13 της ΕΣΔΑ, για την έλλειψη αποτελεσματικού ενδίκου βοηθήματος στην εθνική έννομη τάξη.  

Δελτίο Τύπου (αγγλικά)

Απόφαση (γαλλικά)

Η απόφαση περιλαμβάνει μερικές ενδιαφέρουσες σκέψεις για την (αντίθετη) νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά και για την συμβατότητα ορισμένων συνταγματικών διατάξεων με τις ανωτέρω διατάξεις της ΕΣΔΑ, όπως ερμηνεύονται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ενώ αναφέρεται και στην νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κλασική προϋπόθεση για την εφαρμογή του ne bis in idem είναι η βαρύτητα των διοικητικών προστίμων που πρέπει να είναι σοβαρή ώστε να θεωρούνται "ποινικές κυρώσεις", μολονότι προέρχονται από διοικητικό μηχανισμό επιβολής κυρώσεων και διοικητικά δικαστήρια. Αυτό ίσχυε από παλιά κατά την νομολογία του ΕΔΔΑ. Κεντρικό κριτήριο είναι βέβαια να πρόκειται για τα ίδια πραγματικά περιστατικά. Έπειτα το ΕΔΔΑ έκρινε ότι δεν θα είχε παραβιαστεί η αρχή ne bis in idem αν οι δύο ποινές (χρηματική και φυλάκιση) είχαν επιβληθεί από το ίδιο σύνολο δικαστικής διαδικασίας, ή αν το ποινικό δικαστήριο είχε αναβάλει την έκδοση της απόφασής του μέχρι την έκδοση απόφασης υπέρ του προστίμου από την διοικητική δικαιοσύνη. Δηλαδή φαίνεται ότι κρίσιμο ήταν το γεγονός ότι η αθώωση προηγήθηκε των διοικητικών δικαστηρίων. Έτσι κρίθηκε και ότι τα διοικητικά δικαστήρια παραβίασαν το τεκμήριο της αθωότητας των προσφευγόντων, αφού αυτοί είχαν προηγουμένως αθωωθεί! 

Μια απόφαση που θα έχει σίγουρα επιπτώσεις και σε άλλες διαδικασίες που διακλαδώνονται σε ποινικό και διοικητικό σκέλος.

Οι 3 επιθέσεις εναντίον της Δι@ύγειας

- Τον Οκτώβριο του 2013, στο νομοσχέδιο "Ρυθμίσεις Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και άλλες διατάξεις", το οποίο δόθηκε αρχικά για μίας (1) ημέρας διαβούλευση στο opengov, εμφανίστηκε ξαφνικά στο άρθρο 20 παρ. 4 η φοβερή διάταξη κατά την οποία οι διοικητικές πράξεις ισχύουν από την ανάρτησή τους στην Διαύγεια ή από όποτε ορίζεται σε ειδικές διατάξεις ή στις ίδιες τις πράξεις! Μετά από την σχετική κατακραυγή στη διαβούλευση, το Υπουργείο επανήλθε "αναδιατυπώνοντας" την διάταξη, ώστε να είναι σαφές ότι η ανάρτηση είναι υποχρεωτική μεν, αλλά ότι ο χρόνος έναρξης ισχύος τους μπορεί να ορίζεται από τις ίδιες. Φυσικά δεν επρόκειτο για καμία αναδιατύπωση, αλλά για ωμή κατάργηση της εξάρτησης του χρόνου έναρξης από το γεγονός της ανάρτησης. 

Τελικά, στον Ν.4210/2013 δεν πέρασε ούτε η αρχική διατύπωση, ούτε η αναδιατύπωση. Το άρθρο 4 παρ. 2 όριζε ξεκάθαρα ότι οι πράξεις αναρτώνται στο διαδίκτυο και ισχύουν από την ανάρτησή τους. 

- Τον Οκτώβριο του 2014, ακολούθησε το δεύτερο κρούσμα. Στο νομοσχέδιο για την "Ανοιχτή Διάθεση Δεδομένων κτλ" εμφανίσθηκε μια τροπολογία, κατά την οποία: "Πράξεις ανάληψης υποχρέωσης δαπάνης και σχετικές ανακλητικές αποφάσεις των διατακτών που έχουν εκδοθεί μέχρι την 30.9.2014, ισχύουν από την ημερομηνία έκδοσής τους, ανεξάρτητα από τον χρόνο ανάρτησης αυτών στο διαδίκτυο ("Πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ")." Αξίζει να σημειωθεί ότι στην αιτιολογική της τροπολογίας αναφέρεται και η Οδηγία 2011/7/ΕΕ για την καταπολέμηση της καθυστέρησης πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές. Μετά από την κατακραυγή, η υφυπουργός κ. Χριστοφιλοπούλου ανακοίνωσε ότι η συγκεκριμένη τροπολογία "παρεισέφρησε από λάθος" και τελικά την απέσυρε. Την τροπολογία είχαν υπογράψει οι υπουργοί Χαρδούβελης, Δένδιας, Λοβέρδος, Μητσοτάκης, Αθανασίου, Κικίλιας, Σταϊκούρας.

- Τον Απρίλιο του 2015, έχουμε το τρίτο κρούσμα: την τροπολογία που κατατέθηκε στο νομοσχέδιο "Εκδημοκρατισμός της διοίκησης κ.τ.λ." Σύμφωνα με αυτή την τροπολογία, "Πράξεις ανατροπής ανάληψης υποχρέωσης (ανακλητικές πράξεις) που εκδίδονται με ημερομηνία την 31η Δεκεμβρίου εκάστου έτους ισχύουν από την ημερομηνία αυτή και αναρτώνται στο πρόγραμμα "ΔΙΑΥΓΕΙΑ" το αργότερο έως την 31η Ιανουαρίου του επόμενου έτους. Ειδικά για το τρέχον έτος, η προθεσμία ανάρτησης στο πρόγραμμα "ΔΙΑΥΓΕΙΑ" παρατείνεται κατά δέκα (10) ημέρες από την δημοσίευση του παρόντος. Η ισχύς των διατάξεων της προηγούμενης παραγράφου ανατρέχει από 1ης Ιανουαρίου 2015". Υπογράφουν οι υπουργοί Μάρδας, Βαρουφάκης, Βούτσης, Κατρούγκαλος.

Στην αιτιολογική έκθεση διαβάζουμε πάλι για την Οδηγία 2011/7/ΕΕ. Στην ουσία, πρόκειται για την τροπολογία που απορρίφθηκε τον Οκτώβριο του 2014, καθώς έχει αυτό ακριβώς το σκεπτικό, περιορισμένο μόνο στις ανακλητικές πράξεις και με αναδρομική εφαρμογή από 1.1.2015. Δεν υπάρχει καμία απολύτως διαφορά στόχευσης σε σχέση με την προηγούμενη τροπολογία. Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε απόψε με ονομαστική ψηφοφορία.