Αποποινικοποίηση της βλασφημίας;

20000 ευρώ αποζημίωση για προσβολή (και) μέσω twitter

Αριθμός Αποφάσεως
                                                        1767/2015

                                   ΤΟ ΠΟΛΥΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

   ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές, Ευθυμία Νικολάου, Πρόεδρο Πρωτοδικών, Χρυσούλα 

Γκοτόβου, Πρωτοδίκη, Σπυρίδωνα Καποδίστρια, Πρωτοδίκη - Εισηγητή, και από τη Γραμματέα, 
Αικατερίνη Αλεξοπούλου.

   ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ δημόσια στο ακροατήριό του, την 26η Φεβρουαρίου 2015, για να δικάσει την 
υπόθεση μεταξύ :

   ΤΟΥ ΕΝΑΓΟΝΤΟΣ : ............., κατοίκου Αθηνών, επί της οδού ........., ο οποίος παραστάθηκε στο 
Δικαστήριο δια του πληρεξουσίου δικηγόρου του, Αθανασίου Πλεύρη (Α.Μ. Δ.Σ.Α. 24957), που 
κατέθεσε έγγραφες προτάσεις. 

   ΤΟΥ ΕΝΑΓΟΜΕΝΟΥ : ..........., κατοίκου Καλλιθέας Αττικής, επί της συμβολής της ........................, 
ο οποίος παραστάθηκε στο Δικαστήριο δια του πληρεξουσίου δικηγόρου του, Ηλία Γιολδασέα (Α.Μ. 
Δ.Σ.Α. 13125), που κατέθεσε έγγραφες προτάσεις, συμπαρισταμένης και της παρ’ αυτώ 
ασκουμένης δικηγόρου, Παρασκευής-Φλώρας Καραμολέγκου. 

   Ο ΕΝΑΓΩΝ ζητεί να γίνει δεκτή, για όσους λόγους εκθέτει σε αυτήν, η από 10-12-2013 και με 
αριθμό εκθέσεως καταθέσεως δικογράφου 171050/4884/17-12-2013 αγωγή του, η οποία 
προσδιορίσθηκε προς συζήτηση κατά την στην αρχή της παρούσας αναφερόμενη δικάσιμο, εξ 
αναβολής από την αρχικώς ορισθείσα τοιαύτη της 18ης-09-2014, και ενεγράφη στο οικείο πινάκιο, 
με αριθμό Η/4.

   ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΦΩΝΗΣΗ της υποθέσεως από τη σειρά του σχετικού πινακίου και κατά τη συζήτησή 
της, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους, αναφέρθηκαν στις 
έγγραφες προτάσεις, που κατέθεσαν, και ζήτησαν να γίνουν δεκτά όσα αναφέρονται σε αυτές και 
στα πρακτικά της δίκης.

                                                ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
                                              ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

   Ι. Κατά τη διάταξη του άρθρου 57 ΑΚ, όποιος προσβάλλεται παράνομα στην προσωπικότητά 
του, νοούμενη ως το προστατευόμενο από το Σύνταγμα (άρθρα 2 παρ. 1 και 5 παρ. 1, 2) σύνολο 
των αξιών που απαρτίζουν την ουσία του ανθρώπου,  έχει δικαίωμα να απαιτήσει να αρθεί η 
προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον, ενώ κατά τη διάταξη του άρθρου 59 ΑΚ, σε 
περίπτωση που η παράνομη προσβολή της προσωπικότητας υπήρξε και υπαίτια, το Δικαστήριο 
μπορεί επιπλέον να καταδικάσει τον προσβολέα να ικανοποιήσει την ηθική βλάβη του 
προσβληθέντος, ιδίως με την πληρωμή χρηματικού ποσού, ή με δημοσίευμα ή με ο,τιδήποτε 
επιβάλλεται από τις περιστάσεις. Από τις ανωτέρω, δε, διατάξεις προκύπτει ότι καθιερώνεται 
αντικειμενική ευθύνη του προσβάλλοντος, μόνον ως προς την αξίωση άρσης της προσβολής και 
παράλειψής της στο μέλλον, ενώ για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης, με την επιδίκαση 
ορισμένου χρηματικού ποσού, με δημοσίευμα ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο κρίνεται αναγκαίο και 
πρόσφορο κατά τις περιστάσεις, απαιτείται και το στοιχείο της υπαιτιότητας. Προσβολή, δε, της 
προσωπικότητας δημιουργείται με οποιαδήποτε πράξη ή παράλειψη τρίτου, με την οποία 
διαταράσσεται η κατάσταση που υπάρχει σε μία ή περισσότερες εκδηλώσεις της σωματικής, 
ψυχικής, πνευματικής και κοινωνικής ατομικότητας του βλαπτομένου κατά τη στιγμή της 
προσβολής. Έτσι, προσβολή προσωπικότητας συνιστούν, πλην άλλων, και πράξεις, που περιέχουν 
ονειδισμό ή αμφισβήτηση της προσωπικής και επαγγελματικής προσωπικότητας ορισμένου 
προσώπου, ακόμη και αν αυτές το καθιστούν απλώς ύποπτο, ότι μετέρχεται ανέντιμες μεθόδους 
κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του, ή άλλων εκφάνσεων της ζωής του. Η προσβολή είναι 
παράνομη όταν η επέμβαση στην προσωπικότητα του άλλου δεν είναι επιτρεπτή από το δίκαιο ή 
γίνεται σε ενάσκηση δικαιώματος, το οποίο, όμως, είναι από απόψεως έννομης τάξης μικρότερης 
σπουδαιότητας, είτε ασκείται καταχρηστικά. Ενόψει, δε, της σύγκρουσης των προστατευόμενων 
αγαθών προς τα προστατευόμενα αγαθά της προσωπικότητας των άλλων ή προς το συμφέρον 
της ολότητας, θα πρέπει να αξιολογούνται και να σταθμίζονται στη συγκεκριμένη περίπτωση τα 
συγκρινόμενα έννομα αγαθά και συμφέροντα για τη διακρίβωση της ύπαρξης προσβολής του 
δικαιώματος επί της προσωπικότητας και του παρανόμου χαρακτήρα της. Εξάλλου, η προσβολή 
της προσωπικότητας μπορεί να προέλθει και από ποινικά κολάσιμη πράξη, όπως εξύβριση, απλή 
δυσφήμηση ή συκοφαντική δυσφήμηση, που προβλέπονται και τιμωρούνται από τις διατάξεις των 
άρθρων 361, 362 και 363 ΠΚ. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 362 και 363 ΠΚ, 
όποιος με οποιονδήποτε τρόπο ενώπιον τρίτου ισχυρίζεται ή διαδίδει για κάποιον άλλον γεγονός 
που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του, διαπράττει το έγκλημα της δυσφήμισης, και αν 
το γεγονός αυτό είναι ψευδές και ο υπαίτιος γνώριζε ότι τούτο είναι ψευδές, τότε διαπράττει το 
έγκλημα της συκοφαντικής δυσφήμισης. Έτσι, για τη στοιχειοθέτηση της αντικειμενικής υπόστασης 
αμφοτέρων των ως άνω εγκλημάτων απαιτείται ισχυρισμός ή διάδοση από τον υπαίτιο, με 
οποιονδήποτε τρόπο και μέσο ενώπιον τρίτου, για κάποιον άλλο γεγονότος που θα μπορούσε να 
βλάψει την τιμή ή την υπόληψή του, ενώ στην περίπτωση της συκοφαντικής δυσφήμισης το 
γεγονός απαιτείται να είναι ψευδές και ο υπαίτιος να γνώριζε την αναλήθειά του. Ως ισχυρισμός 
θεωρείται η ανακοίνωση προερχόμενη ή εξ ιδίας πεποιθήσεως ή γνώμης ή εκ μεταδόσεως από 
τρίτο πρόσωπο. Αντίθετα, διάδοση υφίσταται, όταν λαμβάνει χώρα μετάδοση της από άλλον 
γενομένης ανακοίνωσης. Ο ισχυρισμός ή η διάδοση επιβάλλεται να γίνεται ενώπιον τρίτου. Αυτό το 
οποίο αξιολογείται είναι το γεγονός, δηλαδή οποιοδήποτε συμβάν του εξωτερικού κόσμου, 
αναγόμενο στο παρόν ή παρελθόν, υποπίπτον στις αισθήσεις και δυνάμενο να αποδειχθεί. 
Αντικείμενο προσβολής είναι η τιμή και η υπόληψη του φυσικού προσώπου. Ο Νόμος θεωρεί ως 
προστατευόμενο αγαθό την τιμή ή την υπόληψη του προσώπου, το οποίο είναι μέλος μιας 
οργανωμένης κοινωνίας και κινείται στο πλαίσιο της συναλλακτικής ευθύτητας. Η τιμή του 
προσώπου θεμελιώνεται επί της ηθικής αξίας, η οποία πηγή έχει την ατομικότητα και εκδηλώνεται 
με πράξεις ή παραλείψεις. Δεν αποκλείεται στην έννοια του γεγονότος να υπαχθούν η έκφραση 
γνώμης ή αξιολογικής κρίσης, ακόμη δε και χαρακτηρισμός, οσάκις αμέσως ή εμμέσως 
υποκρύπτονται συμβάντα και αντικειμενικά εκδηλωτικά στοιχεία, τα οποία στη συγκεκριμένη 
περίπτωση συνιστούν προσβολή της προσωπικότητας, δηλαδή μόνον όταν συνδέονται και 
σχετίζονται με το γεγονός κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ουσιαστικώς να προσδιορίζουν την ποσοτική 
και ποιοτική του βαρύτητα, άλλως μπορεί να αποτελούν εξύβριση κατά τη διάταξη του άρθρου 
361 ΠΚ (περί όλων των ανωτέρω, βλ. ενδεικτικά ΑΠ 456/2014, ΑΠ 531/2014, ΑΠ 931/2014, ΑΠ 
1230/2014, ΑΠ 471/2013, ΑΠ 882/2013, ΑΠ 109/2012,ΑΠ 500/2012, ΑΠ 285/2012, ΑΠ 967/2011, 
ΑΠ 179/2011, ΑΠ 387/2005 δημ. ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).ΙΙ. Περαιτέρω, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 
681 Δ παρ. 1 ΚΠολΔ, κατά την ειδική διαδικασία των άρθρων 666 παρ. 1, 667, 671 παρ. 1-3, 672 
και 673-676 του ιδίου ως άνω Κώδικα, δικάζονται από το καθ’ ύλην αρμόδιο Δικαστήριο οι πάσης 
φύσεως διαφορές, που αφορούν σε αποζημιώσεις οποιασδήποτε μορφής περιουσιακής ζημίας ή 
ηθικής βλάβης, που προκλήθηκε δια του τύπου ή με ραδιοφωνικές ή τηλεοπτικές εκπομπές, ως και 
οι συναφείς προς αυτές αξιώσεις προστασίας της προσωπικότητας των προσβληθέντων. Στην 
έννοια, δε, του τύπου, κατά την προρρηθείσα διάταξη, υπάγεται και η δημοσίευση, μέσω 
ηλεκτρονικού εγγράφου, στο διαδίκτυο, με αποτέλεσμα οποιαδήποτε προσβολή της 
προσωπικότητας πραγματοποιείται μέσω διαδικτύου («internet»), να συνιστά δια του τύπου 
προσβολή και να εκδικάζεται κατά την ανωτέρω ειδική διαδικασία (ΑΠ 1652/2013 ΝοΒ 2014.616, 
ΕφΑθ 3071/2014, ΕφΔωδ 220/2013ΔιΜΕΕ 2014.198,ΕφΔωδ 36/2011, δημ. ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΠειρ 
680/2009, δημ. ΤΝΠ ΔΣΑ, ΕφΑθ 8962/2006ΕλλΔνη 2007.1518,ΠΠρΑθ 1465/2014, δημ., ΠΠρΑθ 
6411/2013 ΕλλΔνη 2014.821, ΠΠρΑθ 6148/2013, δημ. ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, βλ. και Α. Βαθρακοκοίλη, 
Διαδικασία διαφορών από προσβολές με δημοσιεύματα ή ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές, Σάκκουλας 
Αθήνα-Θεσ/νίκη, έκδοση 2008, σ. 17). Επομένως, τέτοιου είδους προσβολή μπορεί να προκληθεί, 
πλην άλλων, και μέσω ιστολογίων («blogs»), ήτοι διαδικτυακών ημερολογίων, που περιλαμβάνουν 
υπερζεύξεις («hyperlinks») και καταχωρίσεις απόψεων, έχουν, δε, ως «βασική μονάδα» τους, τις 
καταχωρίσεις και όχι τις εκάστοτε «σελίδες» (pages), όπως συμβαίνει με τους ιστότοπους 
(websites). Ο κάτοχος-διαχειριστής του διαδικτυακού ημερολογίου (blogger), ο οποίος μπορεί να 
είναι επώνυμος, ανώνυμος ή με ψευδώνυμο,  καταγράφει, ανακοινώνει και καταθέτει τις απόψεις 
του σε αυτό, για διάφορα ζητήματα, ενώ τα ιστολόγια είναι δυνατό να συνδέονται με άλλους 
ιστοτόπους, ιστοσελίδες και blogs και να επιτρέπουν στους χρήστες-αναγνώστες τους να 
απαντήσουν στις απόψεις του γράφοντος, ανακοινώνοντας στο ίδιο ιστολόγιο τα δικά τους σχόλια, 
που είναι, επίσης, αναγνώσιμα από όλους τους τρίτους χρήστες του διαδικτύου. Τα ιστολόγια 
συντηρούν οι χρήστες τους (bloggers), που ανταλλάσσουν απόψεις μέσω αυτών, ενώ αποτελούν 
διαδραστικά μέσα, τα οποία διαφέρουν από τις ιστοσελίδες, που διατηρούν στο διαδίκτυο τα μέσα 
ενημέρωσης, διότι η διαμόρφωση του περιεχομένου τους δεν αποφασίζεται μόνον από τους 
κατόχους-διαχειριστές τους, αλλά και από όλους τους χρήστες-αναγνώστες των ιστολογίων (πρβλ. 
Σ. Τάσση, Διαδίκτυο και ελευθερία έκφρασης - Το πρόβλημα των Blogs, ΔιΜΕΕ, 2006.518 επ.). 

   Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό, ότι ακόμη και στην περίπτωση που ο κάτοχος-διαχειριστής 
μπορεί, με τη χρήση στοιχείων προσβάσεως, να επιλέξει ποιοι από τους χρήστες-αναγνώστες 
επιτρέπεται να αναρτήσουν δικά τους σχόλια στο ιστολόγιό του, εν τούτοις δεν είναι σε θέση να 
ελέγξει το αληθές ή όχι των χορηγούμενων από τον εκάστοτε αναγνώστη προσωπικών του 
δεδομένων, διότι είναι πολύ πιθανόν ο αναγνώστης να χρησιμοποιεί ψευδώνυμο, οπότε είναι 
δυσχερέστατη η αποκάλυψη της πραγματικής του ταυτότητας (ΕφΘρακ 91/2012 ΔιΜΕΕ 
2012.230). Εξάλλου, το «Twitter», το οποίο έχει τεθεί σε δημόσια διαδικτυακή χρήση ήδη από τον 
Ιούλιο του έτους 2006, αποτελεί μία διαδικτυακή πλατφόρμα κοινωνικής δικτυώσεως, που 
αποσκοπεί στην προώθηση του δημοσίου διαλόγου και στην ενημέρωση τόσο των 
ενεργοποιημένων χρηστών του, οι οποίοι διαθέτουν προσωπικό λογαριασμό σε αυτό, όσο και των 
εν γένει χρηστών του διαδικτύου. Ειδικότερα, στο πλαίσιο αυτού του ιστοχώρου, κάθε χρήστης 
του διαδικτύου δύναται να δημιουργήσει δωρεάν το δικό του προσωπικό λογαριασμό (προφίλ), 
χρησιμοποιώντας διακριτό όνομα χρήστη («username»), τον οποίο (λογαριασμό) μπορεί να 
διαμορφώσει με το περιεχόμενο που επιθυμεί, εκθέτοντας σε αυτόν διάφορες προσωπικές του 
πληροφορίες, όπως σύντομο βιογραφικό του, οπτικοακουστικό υλικό (εικόνες, φωτογραφίες και 
βίντεο) κ.λπ. Η εν λόγω, δε, διαδικτυακή πλατφόρμα λειτουργεί διαδραστικά μεταξύ των 
συνδεδεμένων μελών του, καθώς κάθε χρήστης μπορεί, ως ακόλουθος («follower») άλλου 
χρήστη, να παρακολουθήσει τη δραστηριότητα του τελευταίου, δια της διαδικτυακής αυτής 
υπηρεσίας. Δεν είναι απαραίτητο, όμως, για δύο χρήστες να ακολουθεί ο ένας τον άλλον. Έτσι, 
κάθε χρήστης ακολουθεί όποιους επιθυμεί και ακολουθείται από οποιονδήποτε. Περαιτέρω, οι 
συνδεδεμένοι χρήστες, μετά τη δημιουργία του προσωπικού τους λογαριασμού, δύνανται να 
προβαίνουν σε αναρτήσεις (δημοσιεύσεις) σύντομων κειμένων, που αποκαλούνται τουΐτς 
(«tweets»), με μέγιστο όριο χαρακτήρων τους εκατόν σαράντα (140). Τα μηνύματα, ωστόσο, 
αυτά μπορούν να προβληθούν και να αναγνωσθούν και από μη συνδεδεμένους χρήστες του 
διαδικτύου, εφόσον ο κάτοχος του λογαριασμού έχει προεπιλέξει τη δημόσια προβολή τους. 
Επομένως, το Twitter, ως διαδικτυακό μέσο κοινωνικής δικτυώσεως («socialnetwork»), αλλά και 
ως υπηρεσία ιστολογίων σε μικρότερη κλίμακα, ένεκα της περιορισμένης εκτάσεως των 
αναρτήσεων σε αυτά («micro-blogging»), δίδει τη δυνατότητα σε κάθε συνδεδεμένο χρήστη του 
να δημιουργήσει το προσωπικό του ιστολόγιο, ενώ επιτρέπει σε αυτούς (χρήστες) να προβαίνουν 
σε σύντομες δημοσιεύσεις και να επικοινωνούν μεταξύ τους, ανταλλάσσοντας απόψεις, σχόλια και 
πληροφορίες (περί των ανωτέρω, βλ. σχετικά τους ιστοτόπους: α) http://........................,β) 
http://www........................... γ) http://.................................................). Επομένως, προσβολή 
προσωπικότητας, τελεσθείσα μέσω της εν λόγω πλατφόρμας κοινωνικής δικτυώσεως από 
ορισμένο χρήστη, συνιστά δια του τύπου προσβολή, σύμφωνα με τα ανωτέρω καταφασκόμενα, 
ενώ η αναφυόμενη εξ αυτής διαφορά υπάγεται προς εκδίκαση από το καθ’ ύλην και κατά τόπον 
αρμόδιο Δικαστήριο, κατά την ειδική διαδικασία του άρθρου 681 Δ ΚΠολΔ. Στην προκείμενη 
περίπτωση, ο ενάγων, με την υπό κρίση αγωγή του, ιστορεί ότι ο εναγόμενος, ως 
συνεντευξιαζόμενος σε τηλεοπτική εκπομπή, που προεβλήθη από τον τηλεοπτικό σταθμό «....», με 
συντονιστή-παρουσιαστή, το δημοσιογράφο ............, κατά την ημερομηνία της 29ης-04-2012, 
ισχυρίσθηκε τα ειδικότερα εκτιθέμενα στο αγωγικό δικόγραφο ψευδή γεγονότα, εν γνώσει της 
αναλήθειάς τους, και, πιο συγκεκριμένα τον αποκάλεσε απατεώνα και πλαστογράφο, ενώ τον 
συνέδεσε με διατελέσαντα υπουργό της χούντας, με τον οποίο ευρισκόταν τότε σε αντιδικία, με 
αποτέλεσμα να προσβάλει τοιουτο τρόπως παρανόμως και υπαιτίως το δικαίωμα στην 
προσωπικότητά του, πλήττοντας την τιμή και την υπόληψή του. Ότι, περαιτέρω, τη 15η-12-2012, 
ο εναγόμενος σε ανάρτησή του στον ιστότοπο κοινωνικής δικτυώσεως «Twitter», τέλεσε σε βάρος 
του την αξιόποινη πράξη της εξυβρίσεως, καθώς αναφερόμενος στο πρόσωπό του, τον αποκάλεσε 
«προστατευόμενο» και «εθνικό μας μαλάκα». Με βάση, δε, αυτό το ιστορικό, και μετά το 
νομοτύπως γενόμενο, καθ’ ύψος περιορισμό του αποτιμητού σε χρήμα αιτήματος της αγωγής του, 
που έλαβε χώρα τόσο με προφορική δήλωση του πληρεξουσίου δικηγόρου του, καταχωρισθείσα 
στα ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά δημοσίας συνεδριάσεως του Δικαστηρίου τούτου, όσο 
και με τις νομίμως και εμπροθέσμως, κατά τη συζήτηση της υποθέσεως στο ακροατήριο, 
προτάσεις του (άρθρα 591 παρ. 1 εδ. α΄, 223, 295 παρ. 1 εδ. β΄ και 297ΚΠολΔ), ο ενάγων ζητεί : 
1) να υποχρεωθεί ο εναγόμενος να του καταβάλει : α) το χρηματικό ποσό των 30.000,00 ευρώ, ως 
χρηματική ικανοποίηση, λόγω της ηθικής βλάβης, την οποία υπέστη, ένεκα της παράνομης και 
υπαίτιας προσβολής της προσωπικότητάς του, που τελέσθηκε, μέσω της επίμαχης ως άνω 
τηλεοπτικής εκπομπής, β) το χρηματικό ποσό των 30.000,00 ευρώ, ωσαύτως ως χρηματική 
ικανοποίηση, λόγω της ηθικής του βλάβης, για την προσβολή της προσωπικότητάς του, τελεσθείσα 
μέσω του ανωτέρω ιστοτόπου κοινωνικής δικτυώσεως «Twitter», και δη αμφότερα τα ανωτέρω 
επιμέρους χρηματικά ποσά νομιμοτόκως από της επιδόσεως της ένδικης αγωγής, 2) να υποχρεωθεί 
ο εναγόμενος σε άρση της γενόμενης προσβολής, δια της δημοσιεύσεως του διατακτικού της 
εκδοθησομένης αποφάσεως σε τρεις εφημερίδες, πανελλήνιας κυκλοφορίας, με δαπάνες του, και 3) 
να υποχρεωθεί ο εναγόμενος να παραλείπει στο μέλλον την καθ’οιονδήποτε τρόπο προσβολή της 
προσωπικότητάς του, επ’ απειλή χρηματικής ποινής, ποσού 10.000,00 ευρώ, για κάθε παραβίαση 
του διατακτικού της παρούσας. Τέλος, ζητεί να κηρυχθεί η εκδοθησομένη απόφαση προσωρινώς 
εκτελεστή και να καταδικασθεί ο εναγόμενος στα δικαστικά του έξοδα. Με αυτό το περιεχόμενο 
και αιτήματα, η κρινόμενη αγωγή αρμοδίως καθ’ ύλην (άρθρο 18 ΚΠολΔ) και κατά τόπον (άρθρα 
22 και 35 ΚΠολΔ) εισάγεται προς συζήτηση ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου, κατά την 
προκείμενη ειδική διαδικασία των διαφορών που αφορούν σε προσβολές από δημοσιεύματα ή 
ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές (άρθρο 681 Δ ΚΠολΔ, σε συνδυασμό με τα άρθρα 666 παρ. 1, 667, 
670, 671 παρ. 1-3, 672 και 673-676 του ιδίου Κώδικα), κατά την οποία εκδικάζονται οι διαφορές 
που αφορούν σε αποζημιώσεις οποιασδήποτε μορφής περιουσιακής ζημίας ή ηθικής βλάβης, που 
προκλήθηκε δια του τύπου, όπως είναι, σύμφωνα και με τα διαλαμβανόμενα στην υπό στοιχείο ΙΙ 
ως άνω νομική σκέψη, και η διαφορά που εισάγεται με αγωγή κάποιου για χρηματική ικανοποίηση 
λόγω ηθικής βλάβης, από την προσβολή της προσωπικότητάς του με συκοφαντία, δυσφήμιση ή 
εξύβριση, τελεσθείσα τόσο μέσω τηλεοπτικής εκπομπής, όσο και μέσω του διαδικτύου. Ως εκ 
τούτου, απορριπτέα ως νόμωαβάσιμη τυγχάνει η περί του αντιθέτου αιτίαση του εναγομένου, 
σύμφωνα με την οποία η κρινόμενη αγωγή απαραδέκτως εισάγεται προς εκδίκαση κατά την 
προκείμενη ειδική διαδικασία, καθ’ ο μέρος κατάγεται δι’ αυτής, υπό δικαστική διάγνωση, η ένδικη 
αξίωση χρηματικής ικανοποιήσεως, λόγω της ηθικής βλάβης, που φέρεται ότι έχει υποστεί ο 
ενάγων, ένεκα της προσβολής της προσωπικότητάς του, μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας 
«Twitter», ενώ έπρεπε να εκδικασθεί κατά την προσήκουσα τακτική διαδικασία. Ωσαύτως, δε, 
απορριπτέος, ως νόμω αβάσιμος, κρίνεται και ο ισχυρισμός του εναγομένου, περί απαραδέκτου της 
κρινόμενης αγωγής, άλλως περί ελλείψεως της παθητικής του νομιμοποιήσεως και έτι 
επικουρικότερον, περί αναρμοδιότητος του παρόντος Δικαστηρίου, προς εκδίκαση της αγωγής, 
ένεκα της ιδιότητός του, ως βουλευτή, καθόσον η αρχή του ανευθύνου, που προβλέπεται από τη 
διάταξη του άρθρου 61 παρ.1 του Συντάγματος για τους βουλευτές και ηειδική διαδικασία που 
ορίζεται από τη δεύτερη παράγραφο του ιδίου άρθρου, για την περίπτωση ποινικής ή και αστικής 
ευθύνης τους, αφορούν σε υποθέσεις, σχετιζόμενες με γνώμη ή ψήφο που έδωσαν κατά την 
άσκηση των βουλευτικών καθηκόντων τους, δηλαδή κατ’ αρχήν στην Βουλή και τις Επιτροπές 
της, όχι, δε, και σε εκδηλώσεις που είναι άσχετες με την άσκηση των βουλευτικών τους 
καθηκόντων, όπως επί παραδείγματι η έκφραση γνώμης στον τύπο, που εκφεύγει του 
κοινοβουλευτικού τους έργου (ΠΠρΑθ 2644/2013 ΔιΜΕΕ 2013.366, ΠΠρΑθ 4061/2014, αδημ., βλ. 
και Αθ. Ράικο, Συνταγματικό Δίκαιο, τεύχος Β΄, έκδοση 1990, σ. 41, Π. Παραρά, Σύνταγμα και 
Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, 2η έκδοση, 2001, άρθρο 61, σ. 248-249, Κ. 
Μαυριά, Συνταγματικό Δίκαιο, τ. Ι, έκδοση 2000, σ. 597-598, Δ. Τσάτσο, Συνταγματικό Δίκαιο, τ. 
Β΄, έκδοση 1993, σ. 256). Περαιτέρω, η αγωγή, τυγχάνει αρκούντως ορισμένη, διότι περιέχει όλα 
τα απαιτούμενα, κατά τις διατάξεις των άρθρων 118 αρ. 4 και 216 παρ. 1 ΚΠολΔ, στοιχεία για τη 
νομική θεμελίωση και τη δικαστική εκτίμησή της, απορριπτομένης της σχετικώς προβληθείσης περί 
αοριστίας ενστάσεως του εναγομένου, δοθέντος ότι στο αγωγικό δικόγραφο εκτίθενται με 
πληρότητα και σαφήνεια η υπαίτια και παράνομη σε βάρος του ενάγοντος συμπεριφορά του 
εναγομένου και δη η εκ μέρους του τελευταίου, υπό την ιδιότητά του ως συνεντευξιαζόμενου 
στην επίμαχη τηλεοπτική εκπομπή, υποστήριξη συγκεκριμένων απαξιωτικών και δυσφημιστικών 
γεγονότων σε βάρος του θιγόμενου ενάγοντος, εν γνώσει της αναληθείας τους, που ηδύναντο να 
βλάψουν την τιμή και την υπόληψη του τελευταίου, ενώπιον απροσδιορίστου αριθμού προσώπων, 
που παρακολούθησαν την εν λόγω τηλεοπτική εκπομπή, ως τηλεθεατές, καθώς και η εκ μέρους 
του εναγομένου προσβολή της τιμής του ενάγοντος, με τις απαξιωτικές εκφράσεις, που 
χρησιμοποιήσε μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στη διαδικτυακή πλατφόρμα «Twitter»
(ΑΠ 882/2013, ΑΠ 284/2012,δημ. ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ,  βλ. και Α. Βαθρακοκοίλη, ό.π., σ. 38 επ.). 
Αντιθέτως, για το ορισμένο της ένδικης αγωγής δεν απαιτείτο να εκτίθεται η έκταση της βλάβης 
που υπέστη ο παθών, η βαρύτητα του πταίσματος  του υπαιτίου, καθώς και οι συμπαρομαρτούσες 
συνθήκες, δηλαδή η περιουσιακή κατάσταση των διαδίκων, η κοινωνική τους θέση, οι προσωπικές 
τους σχέσεις κ.λπ., διότι τα εν λόγω στοιχεία δεν συνιστούν ίδια και αυτοτελή στοιχεία της αγωγής, 
με την οποία επιδιώκεται η επιδίκαση χρηματικής ικανοποιήσεως, λόγω ηθικής βλάβης, ώστε η 
παράθεσή τους να καθίσταται αναγκαία για την πληρότητά της, αλλά αποτελούν είτε ιδιότητες των 
στοιχείων που συνθέτουν την ιστορική βάση της αγωγής (έκταση βλάβης, βαρύτητα πταίσματος), 
είτε περιστατικά (συμπαρομαρτούσες συνθήκες), τα οποία δύνανται να προκύψουν από τις 
αποδείξεις και λαμβάνονται υπ’ όψιν από το Δικαστήριο για να καθορισθεί το ύψοςτης τυχόν 
επιδικασθησόμενης, εύλογης χρηματικής ικανοποιήσεως του παθόντος (ΑΠ 1445/2003 ΕλλΔνη 
2005.822). Απαράδεκτο, ωστόσο, λόγω αοριστίας και εντεύθεν απορριπτέο τυγχάνει το 
σωρευόμενο αίτημα περί παραλείψεως κάθε μελλοντικής προσβολής της προσωπικότητας του 
ενάγοντος, διότι απαραίτητη προϋπόθεση για την αξίωση παραλείψεως προσβολής της 
προσωπικότητας στο μέλλον είναι η επίκληση στην αγωγή περιστατικών, από τα οποία να 
προκύπτει η ύπαρξη βάσιμης απειλής και πραγματικού κινδύνου επικείμενης προσβολής της 
προσωπικότητας του προσβληθέντος, περιστατικά τα οποία δεν επικαλείται ο ενάγων στη 
συγκεκριμένη περίπτωση [ΕφΘεσ 77/2007, ΕπισκΕΔ 2007.504, ΕφΘεσ2645/2002, Αρμ 2004.860, 
ΕφΛαρ 431/2000, ΕλλΔνη 2001.502, ΕφΑθ 3346/1996, ΕλλΔνη 1998.667, ΕφΑθ 6805/1987, 
ΕλλΔνη, 1990.1458,ΠΠρΑθ 3284/2013, ΔιΜΕΕ 2013.358, ΠΠρΑθ 1127/2010, δημ. ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, 
ΠΠρΘεσ40878/2009, δημ. ΤΝΠ ΔΣΑ, βλ. και Γεωργιάδη/Σταθόπουλου (-Καρακατσάνη), Αστικός 
Κώδιξ, τ. Ι, Γενικές Αρχές, άρθρο 57, αριθ. 17, σ. 104, Α. Βαθρακοκοίλη, ό.π, σ. 124 επ.]. 

   Συνακόλουθα, δε, θα πρέπει να απορριφθεί και το παρεπόμενο αίτημα περί απειλής σε βάρος του 
εναγομένου χρηματικής ποινής, ποσού ύψους 10.000,00 ευρώ, ως μέσον έμμεσης, 
Αναπληρωματικής εκτελέσεως της εκδοθησομένης αποφάσεως, δεδομένης και της κατά τα ως άνω 
απορρίψεως του κυρίου αγωγικού αιτήματος, στο οποίο προσήκει, ήτοι εκείνου με το οποίο 
εδιώκετο η παράλειψη της προσβολής της προσωπικότητας του ενάγοντος στο μέλλον. 
Περαιτέρω, η αγωγή καταφάσκεται νόμιμη, σύμφωνα και με τα διαλαμβανόμενα στην υπό στοιχείο 
Ι ως άνω νομική σκέψη της παρούσας, ως ερειδόμενη στις διατάξεις των άρθρων 57, 59, 299, 330, 
340, 346, 914, 932 ΑΚ,363-362, 361ΠΚ, 907, 908 παρ. 1 περ. δ΄, 176 και 191 παρ. 2 ΚΠολΔ, 
εκτός από το αίτημα άρσεως της προσβολής της προσωπικότητας του ενάγοντος, το οποίο πρέπει 
να απορριφθεί ως μη νόμιμο, καθώς δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις εφαρμογής 
του εδαφίου α΄ του άρθρου 57 ΑΚ, δοθέντος ότι η προσβολή της οποίας την άρση ζητεί ο ενάγων, 
όπως αυτή περιγράφεται στην κρινόμενη αγωγή, δεν ευρίσκεται σε ενέργεια, αλλά έχει ήδη λήξει 
[ΕφΛαρ 431/2000, ό.π, ΠΠρΑθ 3284/2013, ό.π., ΠΠρΑθ 2644/2013, ΔιΜΕΕ 2013.366, ΠΠρΑθ 
1127/2010, ό.π, ΠΠρΘεσ 40878/2009, ό.π., ΠΠρΑθ 7036/2002, δημ. ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, βλ. και 
Γεωργιάδη/Σταθόπουλου (-Καρακατσάνη), Αστικός Κώδιξ, τ. Ι, Γενικές Αρχές, άρθρο 57, αριθ. 16, 
σ. 103 επ., Α. Βαθρακοκοίλη, ό.π, σ. 127]. Το αυτό, όμως, εξεταζόμενο αίτημα, εκτιμώμενο από το 
παρόν Δικαστήριο, ως αίτημα κατατείνον στην ικανοποίηση της ηθικής βλάβης, την οποία φέρεται 
ότι έχει υποστεί ο ενάγων, ένεκα της παράνομης και υπαίτιας συμπεριφοράς του εναγομένου, δια 
της δημοσιεύσεως εκ μέρους του τελευταίου, με δαπάνες του, του διατακτικού της 
εκδοθησομένης αποφάσεως σε τρεις εφημερίδες, πανελλήνιας κυκλοφορίας, τυγχάνει νόμιμο, 
στηριζόμενο στη διάταξη του άρθρου 59 ΑΚ, στο πλαίσιο της οποίας το Δικαστήριο, σταθμίζοντας 
τις συντρέχουσες περιστάσεις της προκείμενης υποθέσεως, όπως το είδος και τον τρόπο της 
γενόμενης προσβολής, θα κρίνει εάν το εν λόγω μέσον είναι πρόσφορο και αναγκαίο για την 
αναίρεσή της, χωρίς να δεσμεύεται από το περιεχόμενο του σχετικώς υποβληθέντος αιτήματος, 
έτσι ώστε να δύναται να διατάξει αυτό που κρίνει προσφορότερο, προκειμένου η αποκατάσταση, 
κατ’ έκταση, είδος και περιεχόμενο, να ικανοποιήσει το θιγόμενο ενάγοντα, ακόμη και εάν ο 
τελευταίος αιτείται κάτι έλασσον ή μείζον (ΕφΘρακ 78/2003, ΕλλΔνη 2006.296, βλ. και Α. 
Βαθρακοκοίλη, Διαδικασία διαφορών από προσβολές με δημοσιεύματα ή ραδιοτηλεοπτικές 
Εκπομπές, Σάκκουλας Αθήνα-Θεσ/νίκη, έκδοση 2008, σ. 143 επ.).Πρέπει, επομένως, η αγωγή, καθ’ 
ο μέρος κρίθηκε ορισμένη και νόμιμη, να εξετασθεί περαιτέρω και ως προς την ουσιαστική της 
βασιμότητα, δεδομένου ότι για το παραδεκτό της ασκήσεώς της και της παραστάσεως των 
πληρεξουσίων δικηγόρων αμφοτέρων των διαδίκων μερών, κατά τη συζήτηση της υποθέσεως στο 
ακροατήριο του Δικαστηρίου τούτου, έχουν προκαταβληθεί, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 
61 παρ. 4 του Ν. 4194/2013, ως αντικαταστάθηκε από εκείνη του άρθρου 7 παρ. 8 περ. γ΄ του Ν. 
4205/2013, οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του ιδίου ως άνω 
άρθρου εισφορές (βλ. τα υπ’ αριθμ. 32885249, Π0106897/26-02-2015 γραμμάτια προκαταβολής 
εισφορών και ενσήμων του Δ.Σ.Α. του πληρεξουσίου δικηγόρου του ενάγοντος, καθώς και το υπ’ 
αριθμ. Π0118138/03-03-2015 γραμμάτιο προκαταβολής εισφορών και ενσήμων του Δ.Σ.Α. του 
πληρεξουσίου δικηγόρου του εναγομένου), ενώ για το καταψηφιστικό και αποτιμητό σε χρήμα 
αντικείμενό της, έχει καταβληθεί το προσήκον τέλος δικαστικού ενσήμου, με τις νόμιμες υπέρ 
τρίτων προσαυξήσεις (βλ. το υπ’ αριθμ. 14221292/03-03-2015, σειράς VI, τύπου Β΄, διπλότυπο 
εισπράξεως της ΙΓ΄ Δ.Ο.Υ. Αθηνών, το υπ’ αριθμ. 164263/2823/02-03-2015 γραμμάτιο εισπράξεως 
του Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Α.Ν., καθώς και το υπ’ αριθμ. 56175/02-03-2015, σειράς Γ΄, γραμμάτιο εισπράξεως 
του Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Π.Δ.Α., που προσκομίζει ο ενάγων).

   Ο εναγόμενος, αμυνόμενος τόσο με προφορική δήλωση του πληρεξουσίου δικηγόρου του, 
καταχωρισθείσα στα ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά δημοσίας συνεδριάσεως του 
Δικαστηρίου τούτου, όσο και με τις νομίμως και εμπροθέσμως κατατεθείσες, κατά τη συζήτηση 
της υποθέσεως στο ακροατήριο του παρόντος Δικαστηρίου, προτάσεις του,αρνείται αιτιολογημένα 
την αγωγή, ισχυριζόμενος ότι ουδέποτε αναφέρθηκε στον ενάγοντα με δυσφημιστικούς ή 
εξυβριστικούς για το πρόσωπό του χαρακτηρισμούς, τόσο κατά την επίμαχη ως άνω τηλεοπτική 
εκπομπή, όσο και μέσω του προσωπικού λογαριασμού, που αυτός διατηρεί, στον ιστοχώρο 
«Twitter». Επικουρικώς, δε, ισχυρίζεται ότι εάν ήθελε κριθεί πως ο χαρακτηρισμός  «εθνικός μας 
μαλάκας» και «προστατευόμενος», αφορούσε στο πρόσωπο του ενάγοντος, τότε θα πρέπει να 
εκληφθεί ως μία προσωπική αξιολογική κρίση και συνάμα πολιτικός χαρακτηρισμός, που στόχευε 
στη στηλίτευση των πολιτικών θέσεων και αντιλήψεων του τελευταίου και δε δύναται να 
προσάψει όνειδος ή καταφρόνηση στο πρόσωπο του ενάγοντος. Περαιτέρω, ο εναγόμενος, 
ισχυρίζεται ότι ο ενάγων καταχρηστικώς ασκεί την ένδικη αγωγή του, μετά από χρονικό διάστημα 
δεκαοχτώ (18) μηνών από της προβολής της επίμαχης τηλεοπτικής εκπομπής και δώδεκα (12) 
μηνών από την επίδικη ανάρτηση, στην οποία ο ίδιος φέρεται ότι προέβη στο «Twitter», ως κίνηση 
αντιπερισπασμού και όχι προς ενάσκηση των νομίμων δικαιωμάτων του, ωθούμενος από τη 
μεταξύ τους μακρά αντιδικία, εν όψει και της ήττας του, ως διαδίκου, σε δύο αγωγές που έχουν 
ήδη εκδικασθεί προγενεστέρως και  έχουν εν μέρει δικαιώσει τον ίδιο (εναγόμενο). Επιπλέον, δε, 
ισχυρίζεται ότι οι φερόμενοι ως συκοφαντικοί και εξυβριστικοί ισχυρισμοί, που του αποδίδονται, 
δεν αφορούσαν στο πρόσωπο του ενάγοντος. Ο εν λόγω, όμως, ισχυρισμός, καθόσον κατάγεται 
στην προκείμενη δίκη ως ένσταση καταχρηστικής ασκήσεως δικαιώματος, τυγχάνει νόμω 
αβάσιμος και ως τέτοιος απορριπτέος, διότι τα ιστορούμενα συναφώς περιστατικά και αληθή 
υποτιθέμενα, δεν καθιστούν καταχρηστική την άσκηση του αγωγικού δικαιώματος και δε 
δύνανται να θεμελιώσουν την εκ του άρθρου 281 ΑΚ ένσταση, αλλά αποτελούν άρνηση του 
εναγομένου, ως προς την ύπαρξη των ασκηθεισών και νυν καταγομένων υπό δικαστική διάγνωση 
αγωγικών αξιώσεων του ενάγοντος. Τέλος, ο εναγόμενος ισχυρίζεται ότι προέβη καλοπίστως στην 
επίμαχη συμπεριφορά του, που αφορούσε σε εξόχως πολιτικό θέμα,με την πεποίθηση ότι όσα 
δήλωσε απηχούσαν την αλήθεια και κατ’ ενάσκηση του δικαιολογημένου ενδιαφέροντός του, για 
την ενημέρωση των Ελλήνων πολιτών, στο πλαίσιο του δικαιώματος της ελευθερίας της 
εκφράσεώς του, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 2, 14 παρ. 1 του Συντάγματος και 10 παρ. 
1 της Ε.Σ.Δ.Α. Ο προκείμενος, ωστόσο, ισχυρισμός, δε δύναται να εκτιμηθεί ως καταλυτικήτης 
ένδικης αγωγής ένσταση,κατατείνουσα στην άρση του παρανόμου της προσβολής της 
προσωπικότητας του ενάγοντος,κατά τη διάταξη του άρθρου 367 παρ. 1 περ. γ΄ ΠΚ, που 
εφαρμόζεται αναλογικά και στο χώρο του ιδιωτικού δικαίου, όπως αυτός οριοθετείται από τις 
διατάξεις των άρθρων 57-59 και 914 επ. ΑΚ, δεδομένου ότι ο εναγόμενος αρνείται, σύμφωνα και 
με τα ανωτέρω καταφασκόμενα, την επίδικη προσβολή της προσωπικότητας του ενάγοντος, όπως 
αυτή περιγράφεται, κατά τα ουσιώδη στοιχεία της, στο αγωγικό δικόγραφο. Εξάλλου, ως προς την 
προσβολή της προσωπικότητας του ενάγοντος, που φέρεται τελεσθείσα μέσω του προσωπικού 
λογαριασμού, που ο εναγόμενος τηρεί στο «Twitter», επισημαίνεται πωςη ελευθερία της 
εκφράσεως, που επικαλείται ο εναγόμενος και καθιερώνεταισυνταγματικά από την διάταξη του 
άρθρου 14 του Συντάγματος, έχει ως όριο το Νόμο, υπό τηνέννοια ότι, σε κάθε περίπτωση, δεν 
είναι επιτρεπτή η έκφραση τωνπροσβλητικών για την τιμή του ενάγοντος φράσεων 
«προστατευόμενος» και «ο εθνικός μας μαλάκας», καθόσον προσκρούει στη διάταξη του άρθρου 
361 παρ. 1 ΠΚ, που έχει τεθεί χάριντης προστασίας της αξίας του ανθρώπου, κατά την 
συνταγματική επιταγή του άρθρου 2 παρ. 1 του Συντάγματος.

   Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων τωνδιαδίκων (ενός από κάθε διάδικη πλευρά), 
..............., που εξετάσθηκαν νομίμως στο ακροατήριο του Δικαστηρίου τούτου και περιέχονται 
στα ταυτάριθμα με την παρούσα απόφαση πρακτικά δημοσίας συνεδριάσεώς του, από όλα 
ανεξαιρέτως τα έγγραφα, που οιδιάδικοι νομίμως επικαλούνται και προσκομίζουν,τα οποία 
λαμβάνονται υπ’ όψιν είτε προς άμεση απόδειξη, είτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων 
(άρθρα 591 παρ. 1 εδ. α΄ και 336 παρ. 3 ΚΠολΔ), μεταξύ των οποίων και ο προσκομισθείς μετ’ 
επικλήσεως από τον ενάγοντα υλικός φορέας εγγραφής εικόνας και ήχου (DVD) του 
αποσπάσματοςτης επίμαχης τηλεοπτικής εκπομπής, ο οποίος συνοδεύεται μεν από έγγραφο 
κείμενο, το οποίο περιέχει το αποτυπωθένστο εν λόγω DVD κρίσιμοαπόσπασμα της τηλεοπτικής 
εκπομπής, πλην, όμως, δεν βεβαιώνεται σε αυτό (έγγραφο) αρμοδίως από τον πληρεξούσιο 
δικηγόρο του ενάγοντος η ακρίβεια της μεταφοράς του (πρβλ. άρθρο 444 παρ. 1 περ. γ΄ και 2 
ΚΠολΔ, σε συνδυασμό με άρθρα 454 του ίδιου Κώδικα και 36 παρ. 2 του Ν. 4194/2013), με 
αποτέλεσμα να συνεκτιμάται εν προκειμένω ως μη πληρούν τους όρους του Νόμου αποδεικτικό 
μέσο (βλ. άρθρο 681 Δ ΚΠολΔ, σε συνδυασμό με το άρθρο 671 παρ. 1 εδ. α΄ του ιδίου Κώδικα? ΑΠ 
886/2000 ΕλλΔνη 2001.390, βλ. και Α. Βαθρακοκοίλη, ό.π., σ. 116 επ.),χωρίς, όμως, η ρητή 
αναφορά των εν λόγω εγγράφων και των κάτωθι μνημονευόμενων τοιούτων να προσδίδει σε αυτά 
αυξημένη αποδεικτική δύναμη, εν σχέσει με τα λοιπά επικαλούμενα και προσκομιζόμενα από τους 
διαδίκους έγγραφα, για τα οποία δεν γίνεται ειδική μνεία, καθώς και από τα διδάγματα της κοινής 
πείρας και της λογικής (άρθρα 591 παρ. 1 εδ. α΄ και 336 παρ. 4 ΚΠολΔ), που λαμβάνονται υπ’ όψιν 
αυτεπαγγέλτως από το παρόν Δικαστήριο, αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά 
περιστατικά:Ο ενάγων τυγχάνει βουλευτής στη Βουλή των Ελλήνων, εκλεγείς αρχικώς, το 
Σεπτέμβριο του έτους 2007, στη Β΄ Περιφέρεια Αθηναίων, με το πολιτικό κόμμα του «.............» 
(.........), ενώ, ακολούθως, επανεξελέγη στις εθνικές εκλογές, που διενεργήθηκαν κατά το έτος 
2009, με τον ίδιο ως άνω πολιτικό συνδυασμό, καθώς και κατά τις διενεργηθείσες εκλογές κατά τα 
έτη 2012 και 2015, ως υποψήφιος με το πολιτικό κόμμα της ............ στην αυτή ως άνω εκλογική 
περιφέρεια. Έχει, επίσης, διατελέσει Υφυπουργός Ανάπτυξης, με αρμοδιότητα τη ναυτιλία και την 
αλιεία, καθώς και Υπουργός Υγείας. Επιπλέον, από το έτος 1993 έχει αναλάβει τη διεύθυνση του 
εκδοτικού οίκου, με το διακριτικό τίτλο «..........», από τον οποίο έχουν εκδοθεί πλείστα βιβλία και 
κυρίως μεταφράσεις κειμένων της αρχαίας ελληνικής και της βυζαντινής γραμματείας, καθώς και 
μελέτες, αφορώσες στο διαχρονικό ελληνικό πολιτισμό. Ο δε εναγόμενος τυγχάνει και αυτός 
βουλευτής στη Βουλή των Ελλήνων, έχοντας εκλεγεί το πρώτον κατά τις εθνικές εκλογές, που 
διενεργήθηκαν το έτος 1993, με το πολιτικό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, στη Β΄ Περιφέρεια 
Αθηναίων, ενώ έκτοτε εξελέγη σε άπασες τις διαδοχικώς διενεργηθείσες εθνικές εκλογές με το ίδιο 
ως άνω πολιτικό κόμμα, έως της διαγραφής του από αυτό και από την κοινοβουλευτική του 
ομάδα, κατά το έτος 2012. Ακολούθως, κατά το ίδιο έτος, ίδρυσε το πολιτικό κόμμα με το 
διακριτικό τίτλο «............» (.........), του οποίου ηγείται, ως πρόεδρος. Κατά το παρελθόν έχει 
διατελέσει Υφυπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, ενώ, σήμερα, 
εκτός από πρόεδρος του ανωτέρω πολιτικού κόμματος, συμμετέχει και στη Συγκυβέρνηση των 
εκλεγέντων, κατά τις διενεργηθείσες εθνικές εκλογές της 25ης-01-2015, πολιτικών κομμάτων 
.........., ως Υπουργός Εθνικής Αμύνης. Περαιτέρω, αποδεικνύεται ότι, κατά την ημεροχρονολογία 
της 29ης-04-2012, προεβλήθη σε «ζωντανή»-απ’ ευθείας μετάδοση από τον τηλεοπτικό σταθμό 
«......», η πρωϊνή τηλεοπτική εκπομπή με το διακριτικό τίτλο «....» και με συντονιστή-παρουσιαστή 
της, το δημοσιογράφο ................., στην οποία παρευρέθηκε, ως συντευξιαζόμενος, ο εναγόμενος, 
προκειμένου να εκθέσει τις απόψεις του κόμματός του και να σχολιάσει διάφορα ζητήματα της 
τότε πολιτικής επικαιρότητας. Επισημαίνεται, δε, ότι ο εναγόμενος δεν παρίστατο, δια ζώσης, στο 
τηλεοπτικό στούντιο της εν λόγω εκπομπής, αλλά παρευρίσκετο σε έτερο χώρο, απ’ όπου και είχε 
συνδεθεί με το τηλεοπτικό στούντιο της εκπομπής, με τη χρήση σύγχρονων ραδιοτηλεοπτικών 
μέσων (μέσω «link», όπως έχει επικρατήσει να αποκαλείται στην καθομιλουμένη τηλεοπτική 
ορολογία). Στο στούντιο, δε, της ίδιας τηλεοπτικής εκπομπής, παρευρίσκονταν, δια ζώσης, εκτός 
από τον ανωτέρω συντονιστή-παρουσιαστή, και η συνεργάτιδα αυτού, δημοσιογράφος, ............, 
καθώς και άλλοι πολιτικοί, μεταξύ των οποίων και ο ενάγων. Περαιτέρω, σε κάποιο σημείο της 
συνεντεύξεως του εναγομένου, η δημοσιογράφος ..........., του μετέφερε απορίες τηλεθεατών της 
εκπομπής και του ζήτησε να αποσαφηνίσει κάποιες λεπτομέρειες, σχετικά με το γεγονός της επ’ 
αυτοφώρω συλλήψεως του δημοσιογράφου, ....., κατόπιν υποβολής σχετικής μηνύσεως του ιδίου 
κατ’ αυτού, για το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφημίσεως, τελεσθείσης δια του τύπου. Εξ 
αφορμής, λοιπόν, αυτής της ερωτήσεως, ο εναγόμενος αναφέρθηκε σε ανήθικες, κατ’ αυτόν, 
πολιτικές και προσωπικές επιθέσεις που δεχόταν, κατ’ εκείνο το χρονικό διάστημα, από κύκλους, 
προσκείμενους στην τότε κυβερνώσα συμπαράταξη, στην οποία συμμετείχε και το πολιτικό κόμμα 
της ................., με το οποίο ο εναγόμενος είχε αναπτύξει έντονη πολιτική αντιπαράθεση. 

   Ειδικότερα, αναφέρθηκε σε μία πλαστογραφημένη απόδειξη της Εθνικής Υπηρεσίας 
Πληροφοριών, που εφέρετο ότι αφορούσε στην καταβολή αμοιβής από την Εθνική Υπηρεσία 
Πληροφοριών προς το δημοσιογράφο και τότε υποψήφιο βουλευτή με το πολιτικό κόμμα, του 
οποίου ηγείτο, ...., θέμα το οποίο είχε, μάλιστα, αναρτηθεί και στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας με 
το διακριτικό τίτλο «.................», καταλίπονταςαιχμές για δήθεν χρηματισμό του, γεγονός 
που σπίλωνε την πολιτική του αξιοπιστία και την προσωπική του ακεραιότητα. Ακολούθως, ο 
εναγόμενος αναφέρθηκε σε ένα εξώδικο, που του είχε απευθύνει, την περίοδο εκείνη, ο 
..................., ο οποίος είχε διατελέσει Υπουργός, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, ενώ 
τύγχανε και συγγραφέας, έχοντας εκδώσει ορισμένα βιβλία του από τον εκδοτικό οίκο, που 
διηύθυνεο ενάγων. Πιο συγκεκριμένα, ο εναγόμενος, αναφέρθηκε στις ψευδείς, κατ’ αυτόν, 
αιτιάσεις του ........................, που στρέφονταν σε βάρος του, σύμφωνα με τις οποίες αυτός 
(.......................) ισχυρίζετοότι πριν από είκοσι με είκοσι δύο περίπου έτη, είχε συγγράψει ένα 
βιβλίο, με φερόμενο ως συγγραφέα τον εναγόμενο, ενώ αιτείτο από τον τελευταίο να του 
καταβάλει τα κέρδη του από την εκμετάλλευση του περιουσιακού δικαιώματος της πνευματικής 
του ιδιοκτησίας, ποσού ύψους 10.000,00 ευρώ. Τότε, ο εναγόμενος έκανε λόγο για «σκελετούς 
από ντουλάπια», «υπουργούς της χούντας», «χαλκεία» και «πλαστογραφίες». Ακολούθως, ο 
ενάγων, με δεδομένο ότι ο εναγόμενος είχε αναφερθεί στο πρόσωπό του, ως εκδότη των 
συγγραμμάτων του ......................, επεχείρησε να παρέμβει στη συζήτηση, απευθυνόμενος 
στον εναγόμενο. Ωστόσο, ο εναγόμενος, αρνήθηκε να προβεί σε οιαδήποτε διαλογική συζήτηση με 
τον ενάγοντα και με τη φράση «Εγώ με πλαστογράφους και απατεώνες δεν μιλάω», την οποία 
επανέλαβε δύο φορές, διέκοψε τη συνέντευξή του και απεχώρησε από την ως άνω τηλεοπτική 
εκπομπή. Πλέον συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της διαλογικής συζητήσεως που διεξήχθη, αλλά και 
των σχετικών ερωτήσεων που του ετέθησαν, ο εναγόμενος ανέφερε επί λέξει τα ακόλουθα : 
.........: «..................., καλή σας ημέρα και από μένα. Παρατηρώ εδώ στα μηνύματα των 
τηλεθεατών, ζητούν από εσάς ένα σχόλιο για την υπόθεση που είδαμε όλοι στα δελτία ειδήσεων, 
και όχι μόνο σε εκτενέστατα ρεπορτάζ, για τον κύριο ........ αναφέρομαι. Θα θέλαμε να μας πείτε 
τι ακριβώς συνέβη, γιατί είδαμε αυτόν τον συνάδελφο με τις χειροπέδες στα χέρια, τι έγινε; 
Αποσαφηνίστε λίγο κάποιες λεπτομέρειες...» ..........: «Ακούστε λίγο. Επί δεκαπέντε μέρες 
δέχομαι λάσπη και προσωπικές επιθέσεις. Εγώ αντέχω, με ψέματα, με πλαστογραφίες. Φτάσανε να 
πλαστογραφήσουν απόδειξη της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών και τους ξεφτίλισε ο διοικητής 
της Υπηρεσίας. Τους ξεφτίλισε το σωματείο. Πρωτοσέλιδο στον ............... με πλαστή 
υπογραφή για τον κύριο ...., τον υποψήφιο των ............................, για να μας θίξουν. Και 
έγραφε από κάτω “βαλιτσάκια και φακέλους δεν παίρνει ο ...........”. Δηλαδή, τι υπονοούσε, ότι 
τα παίρνω; Ακούστε κάτι, βγήκαν μετά, βρήκαν έναν υπουργό της χούντας, ο οποίος βγήκε και 
δουλεύει για τον κύριο ...................... Τα βιβλία του είναι εκδόσεις του εκδοτικού οίκου του 
κυρίου ............». .......: «Να απαντήσει ο κύριος ...............». ......................: «Ακούστε, 
ακούστε. Βγήκε ο Υπουργός της χούντας, ο οποίος λέει ότι εγώ -ο υπουργός της χούντας- πριν από 
είκοσι με είκοσι δύο χρόνια έγραψα βιβλίο για τον .......... και του ζητάω να μου δώσει τα 
πνευματικά δικαιώματα, δέκα χιλιάδες ευρώ. Μα πλάκα μας κάνουνε;» ...........: «Λοιπόν...». .. 
........: «Βγάζοντας σκελετούς από τα ντουλάπια, τους υπουργούς της χούντας, να κάνουν 
εξώδικο μετά από είκοσι χρόνια, για να το πάρουν να το βάλουν ορισμένες φυλλάδες μπροστά... 
Ακούστε κάτι. Εγώ με αυτά τα χαλκεία, με τις πλαστογραφίες, με τις προσωπικές επιθέσεις, δεν 
είμαι διατεθειμένος να εξευτελιστώ απέναντι στα παιδιά μου.». ..........: «Μάλιστα, αυτή είναι η 
δικιά σας...». .............: «Μπαίνουν τα παιδιά μου στο διαδίκτυο. Εγώ έκανα υπομονή, δεν 
έχω κάνει αγωγές, γιατί δεν πιστεύω ότι πρέπει να δολοφονείται η ελευθεροτυπία, όμως από τη 
στιγμή που έβαλαν χέρι στην οικογένειά μου και επειδή...». ................: «Κύριε .............., 
συγγνώμη. Επειδή αναφέρατε το όνομά μου...». ........... : «Δεν μιλάω, δεν μιλάω. Καλημέρα 
σας, κύριε .......». ............. : «Επειδή αναφέρατε το όνομά μου...». .............: «Εγώ με 
πλαστογράφους και απατεώνες δεν μιλάω. Γεια σας, να είστε καλά.». ........: «Μισό λεπτό να 
απαντήσει...». ............ : «Λέτε πλαστογράφο εμένα, κύριε; Συγγνώμη, .............Λέτε 
πλαστογράφο εμένα;». .............: «Να πάμε στο αφεντικό σας, τον κ. ............. και να ...». .... 
........: «Λέτε πλαστογράφο εμένα;». ............: «Κύριε ........, καλημέρα. Σε απατεώνες δεν 
απαντάω και πλαστογράφους. Γεια σας, γεια σας.». .........: «Καλημέρα. καλημέρα. Γεια σας. …». 
Μετά, δε, την αποχώρηση του εναγομένου από την εν λόγω τηλεοπτική εκπομπή, ακολούθησε 
διαλογική συζήτηση μεταξύ του δημοσιογράφου-συντονιστή της και των παρευρισκομένων σε 
αυτήν, κατά την οποία ο ενάγων τοποθετήθηκε επί των ισχυρισμών του εναγομένου. Ειδικότερα, 
η επακολουθήσασα αυτή διαλογική συζήτηση, έχει επί λέξει, ως ακολούθως : ........ : «… Ελάτε, 
κύριε .........., μπορείτε να απαντήσετε.».......................: «Αυτό το οποίο παρακολουθήσαμε, 
είναι ένα όργιο χυδαιότητας. Ο κύριος .........., ο οποίος δεν είναι φυσικά εργαζόμενος δικός 
μου, ούτε μια στο δισεκατομμύριο, έχει βγάλει βιβλία σε δεκάδες εκδοτικούς οίκους στη χώρα, 
μεταξύ των οποίων ένα-δύο ανατυπώσεις έχουμε κάνει και εμείς κατά το παρελθόν. Είναι γνωστό 
σε όλο τον πολιτικό κόσμο ότι ήταν σύμβουλος του κυρίου ............ από το 1991. Εμένα με έχει 
στείλει στο γραφείο του κυρίου ......, ο κύριος ................. το ’96. Λοιπόν, το να βγαίνει ένας 
άνθρωπος στην τηλεόραση και να λέει υπουργό της χούντας κάποιον τον οποίο τον είχε στο 
γραφείο του επί είκοσι χρόνια και του έγραφε τους λόγους και να βγαίνει και να λέει με τέτοιο 
ανερυθρίαστο τρόπο ψέματα στην τηλεόραση, δείχνει το μέγεθος της χυδαιότητας αυτού του 
τόπου. Και θέλω να πω κάτι, ..... μου. Ένα μόνο πράγμα : Εάν οι Έλληνες πολίτες και είδαν το 
πρόγραμμα του κυρίου ....... και στην αρχή, όπου εγώ δε μιλάω με κανέναν από αυτούς και 
στο τέλος. Εάν οι Έλληνες πολίτες πραγματικά πάνε και παρασυρθούν από έναν τέτοιο δημαγωγό, 
ο οποίος βγαίνει στην τηλεόραση και λέει “Το ελληνικό δημόσιο έχει έσοδα ογδόντα οχτώ δισ.”. Και 
ρωτάω τον κύριο .............. που είναι εδώ, που ξέρει τα νούμερα, έχει αυτά τα νούμερα;» ..... 
..............: «πενήντα έξι το μάξιμουμ». .................: «πενήντα έξι, το μάξιμουμ. Βγαίνει, 
λοιπόν, μέλλων πολιτικός αρχηγός, λέει στην τηλεόραση ψέματα, ογδόντα οχτώ δισ., το ξέρεις και 
εσύ φυσικά ότι είναι ογδόντα οχτώ, γιατί ξέρεις από μαθηματικά...»..........: «Συνεχίστε, κύριε 
...............». ................: «Λέει αυτά τα ασύστολα ψέματα και ένα τελευταίο. Και το λέω ως 
πρώην Υφυπουργός της Ναυτιλίας, όπως ήταν και εκείνος δυστυχώς. Βγαίνει και τρομοκρατεί τους 
Έλληνες εφοπλιστές με τα πλοία υπό την ελληνική σημαία. Ξέρεις, ..... μου, ότι η ........... των 
..........................., μόλις το είπε στον ........ προχθές για πρώτη φορά, βγήκε το απόγευμα 
και έβγαλε ανακοίνωση -η .......................- και ζήτησε από τον κύριο .................... να 
σταματήσει να λέει αυτές τις χυδαιολογίες. Και βγαίνει και τα λέει.». .........: «Απαντήσατε.». ... 
............: «Να πω ένα τελευταίο. Ένα τελευταίο. Και έκλεισε τον ....... στη φυλακή. Προσέξτε. 
Δεν έκαναν μήνυση στο ....... ότι είπε ψέματα για τον .................... Προσέξτε τη λεπτομέρεια. 
Έκανε μήνυση η γυναίκα του κ. ..........., γιατί αναφέρθηκε το όνομά της. Για τον ..............., 
αυτόν καθ’ αυτόν, δε μπορεί να κάνει μήνυση ο .........., γιατί ο ................ έχει εκατοντάδες … 
από το γραφείο του ............». Από το προεκτεθέν, δε, απόσπασμα της επίμαχης τηλεοπτικής 
εκπομπής, προκύπτει σαφώς ότι ο εναγόμενος επεχείρισε να αποδώσει και στον ενάγοντα την 
ενορχήστρωση των ανήθικων και ανέντιμων, κατά τις παραστάσεις του, επιθέσεων, που αυτός 
δεχόταν, κατ’ εκείνο το χρονικό διάστημα, και που έβαλλαν τόσο κατά της προσωπικότητάς του, 
όσο και κατά της πολιτικής του υποστάσεως. Ειδικότερα, συνέδεσε τη συγγραφική δραστηριότητα 
του ........................., τον οποίο απαξιωτικά αποκάλεσε ως «υπουργό της χούντας» και ως 
«σκελετό», τον οποίο είχαν επιχειρήσει κάποιοι να βγάλουν «από τα ντουλάπια», με την 
επιχειρηματική δράση του ενάγοντος, ως διευθύνοντος την επιχείρηση του οικογενειακού 
εκδοτικού οίκου, που διατηρούσε. Και ναι μεν, ο ενάγων ουδόλως αρνείται το γεγονός ότι από τον 
εκδοτικό οίκο, του οποίου προΐστατο, είχαν εκδοθεί στο παρελθόν περιορισμένου αριθμού 
ανατυπώσεις των συγγραμμάτων του ...................., πλην, όμως, η επιχειρούμενη από τον 
εναγόμενο σύνδεσή του με τον τελευταίο, αποσκοπούσε στο να δημιουργήσει αρνητικούς 
συνειρμούς στο τηλεοπτικό κοινό της επίμαχης εκπομπής, περί των δήθεν ακραίων πολιτικών 
πεποιθήσεων του ενάγοντος, που ταυτίζονταν ιδεολογικώς με εκείνες του αποκαλούμενου, ως 
υπουργού της χούντας, ............................. Ο εναγόμενος, όμως, δεν περιορίσθηκε στην 
επισήμανση αυτής της επιχειρηματικής συνεργασίας του ενάγοντος και του ανωτέρω ............ 
..........., αλλά, ακολούθως, όταν στη διεξαγόμενη τότε συζήτηση, προσπάθησε να παρέμβει ο 
ενάγων, αρνήθηκε οιαδήποτε διαλογική συζήτηση μαζί του και, απευθυνόμενος στο 
δημοσιογράφο-συντονιστή της εκπομπής, ...................,ανέφερε ότι με πλαστογράφους και 
απατεώνες δεν προτίθεται να μιλήσει. Οι εν λόγω, όμως, χαρακτηρισμοί, που ο εναγόμενος σαφώς 
απέδωσε δύο φορές στον ενάγοντα ενείχαν καιγεγονοτικό πυρήνα, διότι με τη χρήση τους από 
αυτόν, σε βάρος του ενάγοντος, σε σχέση και με τα λοιπά ισχυριζόμενα προηγουμένως από τον 
ίδιο γεγονότα, σαφώς υπαινισσόταν ότι ο ενάγων σχετιζόταν άμεσα α) με τη φερόμενη ως 
πλαστογραφημένη απόδειξη της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, που αφορούσε στον υποψήφιο 
βουλευτή του κόμματος των ..................................................., β) με τη δημοσίευση του εν 
λόγω θέματος στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας με το διακριτικό τίτλο «......................», με 
την οποία καταλίπονταν υπόνοιες ότι ο εναγόμενος χρηματιζόταν, και γ) με την «απάτη», που 
κατά τις παραστάσεις του εναγομένου, είχε τελέσει σε βάρος του, ο ............................, 
γνωστοποιώντας ότι δήθεν είχε συγγράψει γι’ αυτόν κάποιο βιβλίο, πριν από είκοσι τουλάχιστον 
έτη, και διεκδικώντας τα κέρδη του από την εκμετάλλευση του περιουσιακού δικαιώματος της 
πνευματικής του ιδιοκτησίας. Μάλιστα, ο εναγόμενος, απευθυνόμενος στον ενάγοντα, του 
«πρότεινε» να πάνε στο «αφεντικό» του τελευταίου, τον ................., Πρωθυπουργό τότε της 
Χώρας και πρόεδρο του πολιτικού κόμματος της .................... Επομένως, δεν καταλείπεται 
οιαδήποτε αμφιβολία, περί του ότι ο εναγόμενος σαφώς απευθύνθηκε, με τους ανωτέρω 
χαρακτηρισμούς του, που αποτελούν συνάμα και ισχυρισμούς, στο πρόσωπο του ενάγοντος, ο 
οποίος ήταν και ο μόνος τότε εκπρόσωπος στην επίμαχη τηλεοπτική εκπομπή του πολιτικού 
κόμματος της ....................... επιχειρώντας να αποδώσει και σε αυτόν την ενορχήστρωση της 
«λάσπης» και των «προσωπικών επιθέσεων», τις οποίες δεχόταν, κατ’ εκείνο το χρονικό διάστημα, 
και που, όπως συνομολογεί και με το δικόγραφο των προτάσεών του ο εναγόμενος, προέρχονταν 
από την τότε κυβερνώσα παράταξη της .................... Ως εκ τούτων, ο αρνητικός ισχυρισμός 
του εναγομένου, με τον οποίο αυτός διατείνεται ότι οι εν λόγω χαρακτηρισμοί δεν αφορούσαν στο 
πρόσωπο του ενάγοντος, τυγχάνει απορριπτέος ως ουσιαστικά αβάσιμος. Αντιθέτως, από την 
προδιαληφθείσα στιχομυθία μεταξύ των διαδίκων και του συντονιστή-δημοσιογράφου της 
επίμαχης τηλεοπτικής εκπομπής, ........................, αποδεικνύεται ότι σε πλήρη γνώση του 
εναγομένου τελούσε το γεγονόςπως αυτός απευθυνόταν, με τις ανωτέρω εκφράσεις του, στο 
πρόσωπο του ενάγοντος. Εξάλλου, επισημαίνεται ότι ο εναγόμενος ουδέν ισχυρίζεται, αναφορικά 
με το αληθές των επίμαχων ισχυρισμών του, ενώ αποδεικνύεται ότι αυτός, δραστηριοποιούμενος 
επί μακρόν στην πολιτική ζωή της Χώρας, γνώριζε την πολιτική πορεία του ενάγοντος και, 
συνεπώς, είχε επίγνωση της αναλήθειας των ισχυρισμών του, με τους οποίους επεδίωξε να τρώσει 
την τιμή και την υπόληψη του ενάγοντος, καθότι τυγχάνει πολιτικός του αντίπαλος, με τον οποίο 
ευρίσκεται και σε προσωπική αντιπαράθεση, όπως τούτο προκύπτει από τις έως τώρα αγωγές, που 
έχουν ασκηθεί εκατέρωθεν. Χαρακτηριστικό, δε, είναι το γεγονός πως ο εναγόμενος, παρά τις 
πολυετείς δικαστικές διαμάχες του με τον ενάγοντα, δεν ήγειρε εναντίον του οιαδήποτε αγωγή, 
ενώπιον των αρμοδίων πολιτικών Δικαστηρίων, ούτε υπέβαλε έγκληση, ενώπιον του αρμοδίου 
Εισαγγελέως Πρωτοδικών, για τις αξιόποινες πράξεις, τις οποίες απέδωσε στον ενάγοντα, ή έστω 
για τη συμμετοχική του δράση σε αυτές, την οποία υπαινίχθηκε.  Επομένως, τα ως άνω 
διϊσχυριζόμενα από τον εναγόμενο γεγονότα, περί του ότι ο ενάγων τυγχάνει «πλαστογράφος και 
απατεώνας», ως συμμετέχων στις προεκτεθείσες πράξεις τρίτων προσώπων, με σκοπό την 
προσωπική και πολιτική του απαξίωση, ήσαν ψευδή, ενώ ο εναγόμενος προέβη στην υποστήριξή 
τους, ενώπιον των τηλεθεατών της επίμαχης τηλεοπτικής εκπομπής, μολονότι γνώριζε την 
αναλήθειά τους. Επιπλέον, οι αναληθείς αυτοί ισχυρισμοί του εναγομένουηδύναντονα βλάψουν την 
τιμή και την υπόληψη του ενάγοντος, ενώ τελικώςπροσέβαλαν παρανόμως την προσωπικότητά 
του, θίγοντας την τιμή και την υπόληψή του,καθώς και την υπόστασή του, ως πολιτικού ανδρός, 
καθώς ο μέσος τηλεθεατής αυτής της εκπομπής απεκόμιζε την εντύπωση ότι ο αυτός (ενάγων) 
σχετιζόταν άμεσα με την ενορχηστρωμένη προσπάθεια τρίτων προσώπων -μεταξύ των οποίων και 
του ........................., που φέρεται ως υποστηρικτής ακραίων πολιτικών πεποιθήσεων- να 
πλήξουν τον εναγόμενο προσωπικά και πολιτικά, μετερχόμενοι ανήθικων και ανέντιμων μέσων και 
δη της τελέσεως κατ’ αυτού των αξιοποίνων πράξεων της πλαστογραφίας και της απάτης. 

   Συνεπώς, κατά τους ισχυρισμούς αυτούς,τελέσθηκε από τον εναγόμενο το αδίκημα της 
συκοφαντικής δυσφημίσεως εις βάρος του ενάγοντος (άρθρα 363-362 ΠΚ). Μάλιστα, θα πρέπει να 
επισημανθεί ότιτο εν λόγω συμβάν έλαβε μεγάλες διαστάσεις, καθόσον οι ως άνω ενέχοντες 
γεγονοτικό πυρήνα χαρακτηρισμοί, που απέδωσε ο εναγόμενος στον ενάγοντα, αλλά και η 
αναφερόμενη σχέση συνεργασίας του τελευταίου με τον αποκαλούμενο ως «υπουργό της 
χούντας», ..................., αναπαρήχθησαν, ως είδηση, τόσο από τον έντυπο, όσο και από τον 
ηλεκτρονικό τύπο (βλ. σχετικώς τις εκτυπώσεις των ηλεκτρονικών εφημερίδων «.............. και 
«............», που νομίμως επικαλείται και προσκομίζει ο ενάγων, καθώς τη σαφή περί τούτου 
ένορκη κατάθεση του μάρτυρος αποδείξεως, ........................, κατά τη συζήτηση της 
υποθέσεως στο ακροατήριο του Δικαστηρίου τούτου). Περαιτέρω, αποδεικνύεται ότι ο 
εναγόμενος, τη 15η-12-2012, προέβη σε ανάρτηση δημοσιεύσεως στον προσωπικό λογαριασμό-
ιστολόγιο, που αυτός διατηρεί στη διαδικτυακή πλατφόρμα «Τwitter», με την οποία (ανάρτηση) 
χαρακτήρισε τον ενάγοντα ως «προστατευόμενο» και ως τον «εθνικό μας μαλάκα». Ειδικότερα, 
προκύπτει ότι ο εναγόμενος, απαντώντας σε σχετική ανάρτηση προς το χρήστη του ίδιου 
διαδικτυακού χώρου και ακόλουθού του (follower), με το ψευδώνυμο (username) «.......», με την 
οποία ο τελευταίος του απευθύνθηκε, λέγοντάς του : «Καλησπερα.με αυτο το καθηκι τον ...... τι 
θα κάνεις?», ανέφερε για το πρόσωπο του ενάγοντος τα ακόλουθα και δη : «μην ασχολείστε είναι 
προστατευόμενος είναι ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΜΑΣ ΜΑΛΑΚΑΣ». Με αυτή, δε, την έκφραση, η χρήση της 
οποίας, σε κάθε περίπτωση, απάδει προς την ευπρέπεια και το προσήκον μέτρο, το οποίο οφείλει 
να τηρεί ο καθένας, πολλώ, δε, μάλλον, ένας πολιτικός άνδρας και δη εκλεγμένος βουλευτής της 
Βουλής των Ελλήνων και αρχηγός πολιτικού κόμματος, παρουσιάζεται ο ενάγων, ως άνθρωπος με 
εγνωσμένο πανελληνίως μειωμένο καταλογισμό, ένεκα της  δημόσιας δραστηριότητάς του και των 
ιδεολογικοπολιτικών θέσεων που έχει εκφράσει, ως άλογο ον, που στερείται λογικής και νοήσεως, 
και ως προστατευόμενο είδος, χαρακτηρισμός που προσιδιάζει μάλλον σε «υπό εξαφάνιση» ζώο 
και όχι σε άνθρωπο. Επομένως, η χρησιμοποίηση από τον εναγόμενο της προεκτεθείσης 
εκφράσεως, κατά το δημόσιο διάλογο, τον οποίο είχε με έτερο χρήστη του ίδιου μέσου κοινωνικής 
δικτυώσεως, υπερβαίνει καταφανώς την προσήκουσα ευπρέπεια και μετριότητα, που όφειλε να 
τηρήσει αυτός, δοθέντος ότι το περιεχόμενό της ουδόλως ήταν αναγκαίο για την αντικειμενική 
απόδοση της σκέψεώς του, αλλά αντιθέτως τούτο (περιεχόμενο) καταδεικνύει, εκ μέρους του, 
σκοπό εξυβρίσεως του ενάγοντος, καθώς κατευθυνόταν ειδικώς στην αμφισβήτηση της 
κοινωνικής και πολιτικής του αξίας. Μολονότι, όμως, ο εναγόμενος ηδύνατο να εκφράσει, με ήπιο 
και κόσμιο τρόπο, στο πλαίσιο της ανεκτής και ευλόγως αναμενόμενης πολιτικής κριτικής,  την 
αντίθεσή του προς τις διατυπωθείσες από τον ενάγοντα πολιτικές του πεποιθήσεις, ιδεολογικές του 
τοποθετήσεις και την εν γένει δημόσια δράση του, ωστόσο, επέλεξε να χρησιμοποιήσει το 
συγκεκριμένο, μη αναγκαίο τρόπο εκδηλώσεως της μειωτικής συμπεριφοράς του, με τον ειδικό 
σκοπό να προσβάλει την τιμή και την υπόληψη του ενάγοντος, εκδηλώνοντας, έτσι, καταφρόνηση 
προς το πρόσωπό του και αμφισβητώντας την κοινωνική του υπόληψη, καθώς και την πολιτική 
και προσωπική του υπόσταση. Ως εκ τούτων, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οι εν λόγω απρεπείς 
χαρακτηρισμοί εντάσσονται στο πλαίσιο ασκήσεως ανεκτής πολιτικής κριτικής, εκ μέρους του 
εναγομένου, όπως αβασίμως ο τελευταίος ισχυρίζεται συναφώς. Τοιουτο τρόπως, ο 
εναγόμενος προσέβαλε παράνομα το δικαίωμα στην προσωπικότητα του ενάγοντος, τελώντας σε 
βάρος του την αξιόποινη πράξη της εξυβρίσεως (άρθρο 361 παρ. 1 ΠΚ). Εξάλλου, οι μειωτικοί 
αυτοί χαρακτηρισμοί, για το πρόσωπο του ενάγοντος, έλαβαν ιδιαίτερα μεγάλες διαστάσεις, καθώς, 
τη δημόσια αυτή ανάρτησή τους στον προσωπικό λογαριασμό, που ο εναγόμενος τηρεί στον 
ιστοχώρο «Twitter», μπορούσαν να προβάλουν, όχι μόνον οι ακόλουθοι («followers») του 
τελευταίου, που ανέρχονταν τότε στους 44.494 περίπου, αλλά και όσοι χρήστες του διαδικτύου 
επιθυμούσαν να περιηγηθούν στο εν λόγω προσωπικό του ιστολόγιο. Επιπλέον, αποδεικνύεται ότι 
η ως άνω εξυβριστική δήλωση του εναγομένου, αναδημοσιεύθηκε σχεδόν από το σύνολο του 
εντύπου και ηλεκτρονικού τύπου, προκαλώντας τα σχόλια του αναγνωστικού και του 
τηλεοπτικού κοινού. Στο σημείο, εξάλλου, αυτό, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο αρνητικός 
ισχυρισμός, που προέβαλε ο εναγόμενος, με τον οποίο διατείνεται ότι η εν λόγω καταχώριση δεν 
χώρησεως απάντηση στην αμέσωςπροηγούμενη τοιαύτη του χρήστη με το ψευδώνυμο 
(«username»)«..............», αλλά σεέτερη,προγενεστέρως γενόμενη καταχώριση άλλου χρήστη 
με το όνομα («username») «................», που είχε διαφορετικό περιεχόμενο και δεν αφορούσε 
στο πρόσωπο του ενάγοντος, τυγχάνει προδήλως αβάσιμος και ως τέτοιος απορριπτέος. Τούτο, δε, 
διότι από την εκτύπωση αποσπάσματος του εν λόγω διαδικτυακού λογαριασμού του εναγομένου, 
που νομίμως επικαλείται και προσκομίζει ο τελευταίος, προκύπτει ότι δεν υφίστανται δύο διακριτοί 
χρήστες, με διαφορετικά ονόματα χρήστη («usernames»), ήτοι ένας χρήστης με το ψευδώνυμο 
«...........» και έτερος τοιούτος με το ψευδώνυμο «...................», αλλά ένας και μοναδικός 
χρήστης, με το όνομα χρήστη «...................................». Άλλωστε, ο εναγόμενος ουδόλως 
επικαλέσθηκε, με τις προτάσεις του, ούτε, δε, προσκόμισε ανταποδεικτικώς, προς επιστήριξη του 
ανωτέρω αρνητικού ισχυρισμού του, έγγραφη αποτύπωση των αναρτήσεων του προσωπικού του 
λογαριασμού, από την οποία να προκύπτει ότι η προρρηθείσα επίμαχη δήλωσή του συνιστούσε 
απάντηση σε προγενέστερη ανάρτηση ετέρου χρήστη, που δεν σχετιζόταν με το πρόσωπο του 
ενάγοντος. Αντιθέτως, ο εναγόμενος διατείνεται μεν ότι η προγενέστερη αυτή ανάρτηση, στην 
οποία απήντησε, κατά τα ως άνω, απαλείφθηκε ακολούθως, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να 
προσδιορίσει πλέον το περιεχόμενό της, πλην, όμως, ουδόλως ηδυνήθη αυτός να προσδιορίσει το 
χρόνο και τον τρόπο, με τον οποίο απαλείφθηκε η εν λόγω καταχώριση. Τέλος, επισημαίνεται ότι ο 
ίδιος ισχυρισμός του εναγομένου αναιρείται προεχόντωςκαι από τη σχετική παραδοχή του, η οποία 
διαλαμβάνεται στην από 21-01-2014 προσθήκη επί των προτάσεών του, που υπογράφονται από 
τον αναφερόμενο στην αρχή της παρούσας παριστάμενο πληρεξούσιο δικηγόρο του, αλλά και από 
τη σύζυγό του και τότε πληρεξουσία δικηγόρο του, ................., και κατατέθηκαν ενώπιον του 
αρμοδίου πολιτικού Δικαστηρίου, εν όψει της συζητήσεως έτερης αγωγής μεταξύ των αυτών 
διαδίκων. Το περιεχόμενο, δε, της εν λόγω κρίσιμης περικοπής της προσθήκης επί των τότε 
κατατεθεισών προτάσεων του εναγομένου, που εκτιμάται, εν προκειμένω, ως εξώδικη ομολογία 
του τελευταίου (άρθρα 591 παρ. 1 εδ. α΄ και 352 παρ. 2 ΚΠολΔ), έχει ως ακολούθως : (σελ. 25 
προσθήκης-αντικρούσεως) «… Για τον χαρακτηρισμό “μαλάκας”, ο οποίος πράγματι αποτελεί μια 
λεκτική υπερβολή, για την οποία εκφράζω την λύπη μου, πρέπει να επισημανθεί ότι αυτός 
διατυπώθηκε μια και μόνη φορά και μάλιστα σε απάντηση σχολίου ενός αγανακτισμένου από την 
συμπεριφορά του εναγομένου, χρήστη του διαδικτύου και ότι αυτό, έγινε την επόμενη μόλις 
ημέρα, μετά τον οχετό των επανειλλημένων ύβρεων και συκοφαντιών του εναγομένου προς το 
πρόσωπό μου με τους χαρακτηρισμούς …». Κατόπιν, επομένως, των προεκτεθέντων, ένεκα της 
συμπεριφοράς του εναγομένου, που εξέφρασε σε βάρος του ενάγοντος τουςκριθέντες ως άνω 
συκοφαντικούς ισχυρισμούς και το προρρηθέν εξυβριστικό σχόλιο,προσεβλήθη παρανόμως το 
δικαίωμα στην προσωπικότητά του, ενώ ο τελευταίος υπέστη ηθική βλάβη, για την αποκατάσταση 
της οποίας δικαιούται εύλογη χρηματική ικανοποίηση. Ενόψει, δε, του είδους, της βαρύτητας, της 
επαναλήψεως και των συνθηκών τελέσεως της προσβολής, του τόπου και του χρόνου, αλλά και 
των μέσων με το οποίο τελέσθηκε, της υπαιτιότητας τουεναγομένου, της ευρύτατης δημοσιότητας 
την οποία έλαβε η προσβολή, λόγω της μεταδόσεως των επίμαχων συμβάντων από το σύνολο 
σχεδόν του εντύπου και ηλεκτρονικού τύπου, της επαγγελματικής, κοινωνικής και οικονομικής 
καταστάσεως των διαδίκων μερών, το Δικαστήριο κρίνει ότι η εύλογη χρηματική ικανοποίηση για 
την ηθική βλάβη που υπέστη ο ενάγων ανέρχεται στο ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000,00) ευρώ. 
Περαιτέρω, το αίτημα περί δημοσιεύσεως του διατακτικού της παρούσας αποφάσεως, με δαπάνες 
του εναγομένου, σε τρεις εφημερίδες, πανελλήνιας κυκλοφορίας, πρέπει να απορριφθεί ως 
ουσιαστικά αβάσιμο, διότι, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, δεν παρίσταται αναγκαίο και 
πρόσφορο από τις περιστάσεις μέτρο, για την αναίρεση της γενόμενης προσβολής της 
προσωπικότητας του ενάγοντος, δεδομένης και της νυν επιδικαζομένης χρηματικής 
αποκαταστάσεως της ηθικής του βλάβης, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 59, 299 και 932 
ΑΚ, με την οποία σκοπείται αποκλειστικώς, κατ’ έκταση, είδος και περιεχόμενο, η ικανοποίησή του, 
ως θιγέντος από την παράνομη και υπαίτια συμπεριφορά του εναγομένου. Κατ’ ακολουθίαν των 
ανωτέρω, πρέπει η ένδικη αγωγή, καθ’ ο μέρος κρίθηκε παραδεκτώςασκηθείσα και νόμιμη, να γίνει 
εν μέρει δεκτή, ως και κατ’ ουσίαν βάσιμη, και να υποχρεωθεί ο εναγόμενος να καταβάλει στον 
ενάγοντα το χρηματικό ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000,00) ευρώ, νομιμοτόκως από της 
επιδόσεως της αγωγής και μέχρις εξοφλήσεως. Όσον αφορά, δε, στο αίτημα για την κήρυξη της 
παρούσας αποφάσεως προσωρινώς εκτελεστής, το Δικαστήριο κρίνει πως δεν συντρέχουν 
εξαιρετικοί λόγοι που να επιβάλουν την προσωρινή εκτελεστότητα, ή ότι η επιβράδυνση της 
εκτελέσεως είναι δυνατόν να επιφέρει σημαντική οικονομική ζημία στον ενάγοντα. Γι’ αυτό, το περί 
τούτου υποβληθέν παρεπόμενο αίτημα πρέπει να απορριφθεί ως κατ’ ουσίαν αβάσιμο. Τέλος, τα 
δικαστικά έξοδα πρέπεινα κατανεμηθούν μεταξύ των διαδίκων, ανάλογα με την έκταση της νίκης 
και της ήττας εκάστου εξ αυτών, και να καταδικασθεί ο εναγόμενος στην καταβολή μέρους των 
δικαστικών εξόδων του ενάγοντος (άρθρα 178 παρ. 1 και 191 παρ. 2 ΚΠολΔ), κατά τα ειδικότερα 
οριζόμενα στο διατακτικό της παρούσας.

                                                   ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

   ΔΙΚΑΖΟΝΤΑΣκατ’ αντιμωλίαν των διαδίκων.

   ΔΕΧΕΤΑΙ εν μέρει την αγωγή.

   ΥΠΟΧΡΕΩΝΕΙ τον εναγόμενο να καταβάλει στον ενάγοντα το χρηματικό ποσό τωνείκοσι χιλιάδων 
(20.000,00) ευρώ, νομιμοτόκως από της επιδόσεως της αγωγής και μέχρις εξοφλήσεως. 

   ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ τον εναγόμενο στην καταβολή μέρους των δικαστικών εξόδων του ενάγοντος, το 
οποίο ορίζει στο ποσό των εννιακοσίων πενήντα (950,00) ευρώ. 

   ΚΡΙΘΗΚΕ και αποφασίστηκε στην Αθήνα, την …η-…-2015.

   Η   ΠΡΟΕΔΡΟΣ                                                                     Η  ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

   ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση, στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, τη …η-…-
2015, χωρίς την παρουσία των διαδίκων, ή των πληρεξουσίων δικηγόρων τους.

   Η  ΠΡΟΕΔΡΟΣ                                                                      Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Το νομοσχέδιο για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα

Στις 11 Ιουλίου 1816, το βρετανικό κοινοβούλιο ψήφισε με νόμο την αγορά των γλυπτών που αφαίρεσε ο Έλγιν από την Ακρόπολη και την παράδοσης τους στο Βρετανικό Μουσείο.

Σήμερα, ακριβώς 200 χρόνια μετά, διακομματική ομάδα Βρετανών βουλευτών καταθέτει στο ίδιο κοινοβούλιο πρόταση νόμου για την κατάργηση του προηγούμενου νόμου και την επιστροφή των γλυπτών στην Ελλάδα.

Το κείμενο της πρότασης νόμου είναι το εξής:

Parthenon Sculptures (Return to Greece) Bill

CONTENTS

1 Return of the Parthenon Sculptures

2 Amendment of the British Museum Act 1963

3 Other artefacts

4 Short title and commencement

A

BILL

TO

Make provision for the transfer of ownership and return to Greece of the artefacts known as the Parthenon Sculptures, or Elgin Marbles, purchased by Parliament in 1816; to amend the British Museum Act 1963 accordingly; and for connected purposes.

BE IT ENACTED by the Queen’s most Excellent Majesty, by and with the advice and consent of the Lords Spiritual and Temporal, and Commons, in this present Parliament assembled, and by the authority of the same, as follows:— 

1 Return of the Parthenon Sculptures

(1)​Ownership of the collection of artefacts known as the ‘Parthenon Sculptures’, or the ‘Elgin Marbles’, is transferred to the government of the Hellenic Republic, subject only to subsections (2) and (4).

(2)​The artefacts comprising the collection in subsection (1) shall be determined by the ​Secretary of State by regulation.

(3)​Before making a determination under subsection (2), the Secretary of State must ​consult—

​(a)​the Trustees of the British Museum,

​(b)​representatives of the Government of the Hellenic Republic, and

​(c)​any other person, body or institution that the Secretary of State believes ​​​to be appropriate.​

(4)​Subsection (1) has effect on the coming into force of an agreement between the Government of the United Kingdom and the Government of the Hellenic Republicin which terms are agreed relating to—

​(a)​arrangements for the suitable transportation of the collection determined under ​​subsection (2); 

​(b)​responsibility for the costs of such transportation;

​(c)​arrangements and conditions for the maintenance and display of the collection; ​​and

​(d)​access to the collection for:

​​(i)​experts

​​(ii)​students, and

​​(ii)​members of the public. 

(5)​The power to—

​(a) make regulations under subsection (2), or

​(b) enter into an agreement under subsection (4)

​is exercisable by statutory instrument which may only be made after a draft of the ​ ​instrument has been laid before, and approved by a resolution of, each House of ​Parliament.

2 Amendment of the British Museum Act 1963 

(1)​In section 5 of the British Museum Act 1963 (disposal of objects), after subsection (4) ​insert—

​“(5)​Nothing in this section may be interpreted as applying to an artefact that—

​​(a)​has been determined to be part of the collection under section 1(1) of ​​​the Parthenon Sculptures (Return to Greece) Act 2016, or 

​​(b)​is under active consideration by the Secretary of State for ​​​​​determination as to whether or not the artefact is part of that ​​​​collection.”

(2)​In section 9 of the British Museum Act 1963 (transfers to other institutions) ​after subsection (1) insert—

​“(2)​Nothing in this section may be interpreted as applying to an artefact that— 

​​(a)​has been determined to be part of the collection under section 1(1) of ​​​the Parthenon Sculptures (Return to Greece) Act 2016, or 

​​(b)​is under active consideration by the Secretary of State for ​​​​​determination as to whether or not the artefact is part of that ​​​​collection.”

3 Other artefacts

Nothing in this Act shall be interpreted as applying to any artefact forming part of a collection within a national museum or gallery other than the artefacts mention in section 1.

4 Short title and commencement 

(1)​This Act may be cited as the Parthenon Sculptures (Return to Greece) Act 2016.

(2)​This Act comes into force on the day after the day on which it receives Royal Assent.


Μετάφραση στα Ελληνικά:

Νόμος περί Γλυπτών του Παρθενώνα (Επιστροφή στην Ελλάδα) 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1 Επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα

2 Τροποποίηση του Νόμου περί Βρετανικού Μουσείου του 1963
3 Άλλα τεχνουργήματα

4 Συντομογραφία και έναρξη ισχύος 

ΝΟΜΟΣ

ΠΕΡΙ

Πρόβλεψης για την μεταβίβαση της κυριότητας και επιστροφή στην Ελλάδα των τεχνουργημάτων που είναι γνωστά ως τα Γλυπτά του Παρθενώνα ή τα Ελγίνεια Μάρμαρα, αγορασθέντα από το Κοινοβούλιο το 1816, καθώς και για την τροποποίηση του νόμου περί Βρετανικού Μουσείου του 1963 και για άλλους συναφείς σκοπούς. 

ΤΙΘΕΤΑΙ ΣΕ ΙΣΧΥ από την Αυτής Μεγαλειότητα, την Βασίλισσα και κατόπιν συμβουλής και συναίνεσης της Βουλής των Λόρδων και των Κοινοτήτων σε συνέλευση στο παρόν Κοινοβούλιο και με την εξουσία των εν ιδίων, τα εξής:

1 Επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα 

(1)   Η κυριότητα της συλλογής τεχνουργημάτων γνωστών ως "τα Γλυπτά του Παρθενώνα" ή τα "Ελγίνεια Μάρμαρα" μεταβιβάζεται στην κυβέρνηση της Ελληνικής Δημοκρατίας, με την επιφύλαξη των παραγράφων 2 και 4. 

(2)​Τα τεχνουργήματα που αποτελούν την συλλογή της παραγράφου 1 προσδιορίζονται με κανονιστική πράξη του Υπουργείου Εσωτερικών 

(3)​Πριν τον προσδιορισμό κατά την παρ. 2, το Υπουργείο Εσωτερικών θα διαβουλευθεί με - 

​(α)​τους Επιρόπους του Βρετανικού Μουσείου,

​(β)​τους εκπροσώπους της κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας 

​(γ)​κάθε άλλο πρόσωπο, οργανισμό ή θεσμό που κρίνει αναγκαίο το Υπουργείο Εσωτερικών. 

(4)​Η παράγραφος 1 τίθεται σε εφαρμογή μετά από συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου και της κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας με όρους συμφωνίας σχετικά με 

​(α)​τον διακανονισμό για την κατάλληλη μεταφορά της συλλογής που προσδιορίζεται στην παράγραφο 2

​(β)​την ευθύνη για τα έξοδα αυτής της μεταφοράς

​(γ)​τον διακανονισμό και τους όρους για την διατήρηση και παρουσίαση της συλλογής και 

​(δ)         πρόσβαση στην συλλογή από: 

​​(i)​ειδικούς

​​(ii)​φοιτητές και 

​​(ii)​το κοινό. 

(5)       Η αρμοδιότητα για 

​(α) την έκδοση κανονιστικής πράξης κατά την παράγραφο 2 και 

​(β) την σύναψη της συμφωνίας κατά την παράγραφο 4

ασκείται με κανονιστικό κείμενο μετά την σύνταξη σχεδίου των ανωτέρω και εγκρίνεται με ψήφισμα από τις δύο Βουλές του Κοινοβουλίου. 

2 Τροποποίηση του Νόμου περί Βρετανικού Μουσείου του 1963 

(1)Στο άρθρο  5 του Νόμου περί Βρετανικού Μουσείου του 1963 (παρακατάθεση αντικειμένων), μετά την παρ. 4​προστίθενται: 

​“(5)​Τίποτε σε αυτό το κεφάλαιο δεν ερμηνεύεται ως εφαρμοζόμενο σε ένα τεχνούργημα που  

​​(α)​έχει προσδιοριστεί ως μέρος της συλλογής του άρθρου 1 παρ. 1 του Νόμου περί Γλυπτών του Παρθενώνα (Επιστροφή στην Ελλάδα) του 2016 ή 

​​(β)​εξετάζεται από το Υπουργείο Εσωτερικών ως προς το εάν ανήκει ή όχι σε αυτή την συλλογή." 

(2)​Στο κεφάλαιο 9 του Νόμου περί Βρετανικού Μουσείου του 1963 (μεταφορά σε άλλους θεσμούς), μετά την παρ. 1 προστίθεται: 

​“(2)​Τίποτε σε αυτό το κεφάλαιο δεν ερμηνεύεται ως εφαρμοζόμενο σε ένα τεχνούργημα που

​​(α)​έχει προσδιοριστεί ως μέρος της συλλογής του άρθρου 1 παρ. 1 του Νόμου περί Γλυπτών του Παρθενώνα (Επιστροφή στην Ελλάδα) του 2016 ή 

​​(β)​εξετάζεται από το Υπουργείο Εσωτερικών ως προς το εάν ανήκει ή όχι σε αυτή την συλλογή. 

3 Άλλα τεχνουργήματα

Τίποτε σε αυτό τον Νόμο δεν ερμηνεύεται ως εφαρμοζόμενο σε κάθε τεχνούργημα που αποτελεί μέρος μιας συλλογής ενός εθνικού μουσείου ή μιας γκαλερί εκτός από τα τεχνουργήματα που αναφέρονται στο κεφάλαιο 1. 

4 Συντομογραφία και έναρξη ισχύος

(1)Ο παρών νόμος παραπέμπεται ως ο Νόμος περί Γλυπτών του Παρθενώνα (Επιστροφή στην Ελλάδα) 2016. 

(2)​Ο παρών νόμος τίθεται σε ισχύ μία ημέρα μετά την βασιλική έγκρισή του.