Κρατική ενίσχυση των γεννήσεων για την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας

Η κρατική προστασία του θεσμού της οικογένειας αποτελεί έναν συνταγματικά κατοχυρωμένο στόχο, προβλεπόμενο στο άρθρο 21 του Συντάγματος. Η διατύπωση μάλιστα του Συντάγματος συνδέει την συγκεκριμένη προστασία με μια σαφή αναφορά, αναφέροντας:

"Η οικογένεια, ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία, τελούν υπό την προστασία του Κράτους". 

Με την διάταξη αυτή, το Σύνταγμα κατοχυρώνει ένα κοινωνικό δικαίωμα, διακριτό από το ατομικό δικαίωμα του σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής που προβλέπεται στο άρθρο 9. Η διάκριση βρίσκεται στο ότι ενώ η οικογενειακή ζωή, ως ατομικό δικαίωμα, είναι σεβαστή και απόλυτα απαραβίαστη, η κρατική προστασία της οικογένειας συναρτάται προς τον συνταγματικό στόχο της που είναι η "συντήρηση και προαγωγή του Έθνους".

Αυτό σημαίνει άραγε ότι επιτρέπεται να χορηγηθεί ένα επίδομα για κάθε γέννηση Ελληνόπουλου, εξαιρώντας την γέννηση ατόμων που ενώ οι γονείς τους είναι νομικά Έλληνες πολίτες, δεν αυτοπροσδιορίζονται εθνοτικά/φυλετικά ως Έλληνες ώστε η προστασία των οικογενειών τους να συναρτάται προς την "συντήρηση και προαγωγή του Έθνους"; Δηλαδή οι Έλληνες πολίτες που είναι Ρομά, μπορούν να εξαιρεθούν νομικά από το επίδομα ή μήπως και οι δικές τους οικογένειες αποτελούν "θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους", οπότε και αυτοί δικαιούνται να το λάβουν μολονότι διαφοροποιούνται φυλετικα;

Πριν θεσπιστεί το Σύνταγμα του 1975, η Ελλάδα υπέγραψε και κύρωσε την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την κατάργηση κάθε μορφής φυλετικών διακρίσεων. 

Στο άρθρο 1 παρ. 1 της εν λόγω Σύμβασης διαβάζουμε: "Εν τη παρούση Συμβάσει ο όρος "φυλετική διάκρισις" υποννοεί πάσαν διάκρισιν, εξαίρεσιν, παρεμπόδισιν ή προτίμησιν βασιζομένην επί της φυλής, του χρώματος, της καταγωγής ή της εθνικής ή εθνολογικής προελεύσεως με τον σκοπόν ή αποτέλεσμα εκμηδενίσεως ή διακινδυνεύσεως της αναγνωρίσεως, απολαύσεως ή ασκήσεως, υπό όρους ισότητος, των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών εις τον πολιτικόν, οικονομικόν, κοινωνικόν, μορφωτικόν ή οιονδήποτε άλλον τομέα του δημοσίου βίου."

Η παρ. 2 του ίδιου άρθρου αναγνωρίζει την αναγκαία διευκρίνιση: "Η παρούσα Σύμβασις δεν έχει εφαρμογήν προκειμένου περί διακρίσεων, εξαιρέσεων, παρεμποδίσεσων ή προτιμήσεων γενομένων υπό Κράτους μέλους συμμετέχοντος εις την παρούσαν Σύμβασιν μεταξύ των υπηκόων και μη υπηκόων αυτού."

Επομένως, η Σύμβαση για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων αναγνωρίζει ότι δεν αποτελει φυλετική διάκριση η διαφοροποιημένη νομοθετική ρύθμιση που ισχύει υπέρ των ημεδαπών πολιτών και των αλλοδαπών πολιτών του κράτους. Δεν είναι φυλετική διάκριση η διαφοροποίηση ανάμεσα σε ημεδαπούς και αλλοδαπούς πολίτες, είναι αυτονόητο αυτό. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα μπορεί να δώσει ένα επίδομα γέννησης σε κάθε ημεδαπή οικογένεια, χωρίς να θεωρηθεί ότι παραβιάζει την Σύμβαση για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων.

Στην παρ. 3 του ίδιου άρθρου, η διευκρίνιση εμπλουτίζεται: "Ουδεμία των διατάξεων της παρούσης Συμβάσεως θα δύναται να ερμηνευθή ως επηρεάζουσα καθ' οιονδήποτε τρόπον, τας διατάξεις της νομοθεσίας των Κρατών μελών συμμετεχόντων εις την παρούσαν Σύμβασιν αφορώσας την εθνικότητα, πολιτικά δικαιώματα ή πολιτογράφησιν υπό τον όρον όπως αι διατάξεις αύται μη αποτελώσι διάκρισιν εν σχέσει προς ωρισμένην εθνικότητα." Δεν είναι λοιπόν ρατσιστικό αν κάθε κράτος θέτει δικούς του όρους για την αναγνώριση της ιδιότητας του πολίτη, εφόσον όμως δεν εισάγει αποκλεισμούς από πολίτες ορισμένης εθνικότητας. 

Το θέμα όμως που έχει τεθεί δεν είναι η αυτονόητη διάκριση ανάμεσα σε ημεδαπούς και αλλοδαπούς, αλλά η τυχόν διαφορετική νομοθετική μεταχείριση ημεδαπών πολιτών ανάλογα με την εθνοτική/φυλετική τους καταγωγή. 

Στην παρ. 4 του ίδιου άρθρου, νομιμοποιούνται ορισμένες θετικές φυλετικές διακρίσεις (τα λεγόμενα "θετικά μέτρα" ή affirmative action): "Τα ειδικά μέτρα τα λαμβανόμενα με τον μοναδικόν σκοπόν εξασφαλίσεως της προόδου ωρισμένων φυλετικών ή εθνολογικών ομάδων ή ατόμων εχόντων ανάγκην της τυχόν απαιτουμένης προστασίας παρεχούσης εις τας εν λόγω ομάδας ή τα άτομα ίσην απόλαυσιν ή άσκησιν των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή θεμελιωδών ελευθεριών, δεν θέλουσιν ερμηνευθή ως αποτελούντα φυλετικήν διάκρισιν, υπό τον όρον εν τούτοις ότι τα τοιαύτα μέτρα δεν θα έχωσιν ως συνέπειαν την διατήρησιν ειδικών δικαιωμάτων δια τας φυλετικάς ομάδας διαφόρως και ότι δεν θέλουσι διατηρηθή εν ισχύϊ εφόσον ήθελον επιτευχθή οι επιδιωκόμενοι αντικειμενικοί σκοποί." Eπομένως, τα θετικά μέτρα έχουν στόχο πάντοτε να αποκαταστήσουν τις διαφοροποιημένες αφετηρίες, δηλαδή ανισότητες, υπό τις οποίες τα άτομα συγκεκριμένης φυλετικής ή εθνοτικής ομάδας απολαμβάνουν ανθρώπινα δικαιώματα, όπως π.χ. το δικαίωμα στην εκπαίδευση, υπό τον όρο της προσωρινότητας, που σημαίνει τακτικό έλεγχο απο τον νομοθέτη κατά πόσον επιτεύχθηκε ο στόχος ή όχι. Έτσι, μια βαθμολογική πριμοδότηση για την εισοδο των Ρομά στα πανεπιστήμια είναι π.χ. ένα θετικό μέτρο που συνδέεται με την άρση των ανισοτήτων που υπάρχουν στην πράξη, αλλά αυτό το μέτρο δεν πρέπει να είναι μόνιμο για να μην καταστεί "προνόμιο", αντί για επιτρεπτή θετική διάκριση και ο νομοθέτης πρέπει να το επανεξετάζει σε σχέση με την επίτευξη των στόχων του. 

Θα μπορούσε να αποτελέσει η παραπάνω παράγραφος την νόμιμη βάση ενός επιδόματος μόνο τα παιδιά που γεννούν οι Ελληνίδες και οι Έλληνες; Με βάση τον διαχωρισμό του Συντάγματος ανάμεσα σε ατομικά και σε κοινωνικά δικαιώματα, το επίδομα είναι μια μορφή προστασίας του κοινωνικού δικαιώματος. Η παρ.  4 αναφέρεται σε ανθρώπινα δικαιώματα ή θεμελιώδεις ελευθερίες, κατηγορία στην οποία δεν μπορεί να ενταχθεί ένα κοινωνικό επίδομα. Επομένως, η παρ. 4 δεν θα μπορούσε να αποτελέσει επαρκή νομοθετική βάση που θα δικαιολογούσε μια εξαίρεση από την αρχή της ισότητας. 

Στο άρθρο 2 της Σύμβασης για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων προβλέπει τα εξής στην παρ. 1:

"Τα Κράτη μέλη καταδικάζουσι την φυλετικήν διάκρισιν και αναλαμβάνουσι την υποχρέωσιν όπως ακολουθήσωσι, δια παντός καταλλήλου μέσου και άνευ χρονοτριβής, πολιτικήν τείνουσαν εις την εξάλειψιν πάσης μορφής φυλετικής διακρίσεως και όπως ευνοήσωσι την μεταξύ πασών των φυλών συνεννόησιν και προς τον σκοπόν τούτον:

α) έκαστον Κράτος μέλος αναλαμβάνει την υποχρέωσιν όπως μη προβή εις οιανδήποτε πράξιν ή ενέργειαν φυλετικής διακρίσεως έναντι προσώπων, ομάδων προσώπων ή ιδρυμάτων και όπως φροντίση ίνα πάσαι αι δημόσιαι Αρχαί και τα δημόσια ιδρύματα, εθνικά και τοπικά, ενεργώσι συμφώνως προς την υποχρέωσιν ταύτην,

β) έκαστον Κράτος μέλος αναλαμβάνει την υποχρέωσιν όπως μη ενθαρρύνη, προστατεύη ή υποθάλπτη φυλετικήν διάκρισιν διενεργουμένην υφ' οιουδήποτε προσώπου ή οργανώσεως,

γ) έκαστον Κράτος μέλος οφείλει να προβή εις την λήψιν δραστικών μέτρων προς αναθε- ώρησιν κυβερνητικής, εθνικής και τοπικής πολιτικής και προς τροποποίησιν, κατάργησιν ή ακύρωσιν παντός νόμου ή διατάξεως κανονισμού αποσκοπούντων εις την δημιουργίαν φυλετικής διακρίσεως ή την διαιώνισιν ταύτης εκεί ένθα υπάρχει,

δ) έκαστον Κράτος μέλος οφείλει όπως, δια παντός καταλλήλου μέσου, περιλαμβανομένων εάν αι περιστάσεις ήθελον απαιτήσει τούτο και νομοθετικών μέτρων, απαγορεύση και δώση τέλος εις φυλετικήν διάκρισιν ενεργουμένην υπό προσώπων, ομάδων ή οργανώσεων,

ε) έκαστον Κράτος μέλος αναλαμβάνει την υποχρέωσιν όπως ενδεχομένως ενθαρρύνη τας οργανώσεις και τα ολοκληρωτικά πολυφυλετικά κινήματα και τα άλλα κατάλληλα μέσα προς κατάργησιν των μεταξύ των φυλών φραγμών και όπως αποθαρρύνη πάν ό,τι τείνη εις την ενίσχυσιν της φυλετικής διαιρέσεως."

Στην παρ. 2 έχουμε άλλη μια πρόβλεψη για την εξαίρεση των θετικών διακρίσεων, πάλι με αναφορά όμως στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες:

" Τα Κράτη μέλη θέλουσι προβή, εφόσον τούτο ήθελεν απαιτηθή εκ των περιστάσεων, εις κοινωνικόν, οικονομικόν, μορφωτικόν και άλλους τομείς, εις την λήψιν ειδικών και συγκεκριμένων μέτρων προς εξασφάλισιν επαρκούς αναπτύξεως και προστασίας ενιαίων φυλετικών ομάδων ή ατόμων ανηκόντων εις αυτάς, προς τον σκοπόν εξασφαλίσεως υπέρ αυτών πλήρους και ίσης απολαύσεως των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών. Τα μέτρα ταύτα εν ουδεμία περιπτώσει θα συνεπάγωνται την διατήρησιν ανίσων ή χωριστών δικαιωμάτων δια τας διαφόρους φυλετικάς ομάδας εφόσον ήθελον επιτευχθή οι αντικειμενικοί σκοποί δι' ούς ταύτα ελήφθησαν."

Ως εκ τούτου, το Κράτος μπορεί να χρηματοδοτεί τις γεννήσεις των οικογενειών των ημεδαπών πολιτών του, στο πλαίσιο του κοινωνικού δικαιώματος του άρθρου 21 του Συντάγματος, ως θεμέλιο της συντήρησης και της προαγωγής του Έθνους. Μπορεί επίσης στο πλαίσιο αυτής της οικονομικής ενίσχυσης να εφαρμόσει ειδικά οικονομικοκοινωνικά κριτήρια π.χ. εισοδηματικά, για τις ωφελούμενες ημεδαπές οικογένειες. Τίποτε από αυτά δεν αποτελεί ρατσιστική νομοθέτηση.

Το Κράτος δεν μπορεί όμως μεταξύ των κριτηρίων που θα θέσει για την ενίσχυση των γεννήσεων να θέσει ως κριτήριο και την φυλετική ή εθνολογική ταυτότητα των Ελλήνων πολιτών, εξαιρώντας κατηγορίες με βάσει αυτά τα χαρακτηριστικά τους. Μια τέτοια εξαίρεση δεν θα αποτελούσε ένα θετικό μέτρο που επιτρέπεται από την Σύμβαση για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων, διότι το επίδομα γεννήσεων δεν αποτελεί πτυχή ενάσκησης ανθρώπινου δικαιώματος ή θεμελιώδους ελευθερίας, αλλά μορφή προστασίας κοινωνικού δικαιώματος που δεν καλύπτεται από τις εξαιρέσεις της Σύμβασης. Ως εκ τούτου μια τέτοια διάκριση μεταξύ των ημεδαπών πολιτών θα συνιστούσε παραβίαση της Σύμβασης, αφού θα αποτελούσε προτίμηση επί της φυλής ή του χρώματος ή της εθνολογικής προέλευσης και συνεπώς θα ήταν μια απαγορευμένη φυλετική διάκριση. 

Ένα ερώτημα ακόμη είναι κατά πόσον αποτελεί διάκριση η αναγνώριση του επιδόματος μόνο για Έλληνες πολίτες που γεννιούνται εντός της Ελλάδας. Αυτό το μέτρο θα εξαιρούσε τα παιδιά που γεννιούνται από Έλληνες γονείς, αλλά στο εξωτερικό. Αυτό αναγράφεται επί λέξει στο πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας (βλ. εδώ, σελ. 6):

"Καθιερώνουμε επίδομα 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται."

Ωστόσο, η διατύπωση στην ιστοσελίδα της ΝΔ γίνεται κάπως πιο ειδική:

"Καθιερώνουμε επίδομα 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται στην Ελλάδα". 

Η συνταγματική κατοχύρωση του άρθρου 21 αναφέρεται στην προστασία της οικογένειας ως θεμέλιο της συντήρησης και της προαγωγής του Έθνους. Στην έννοια του Έθνους περιλαμβάνονται όχι αναγκαστικά μόνο οι ημεδαποί που ζουν εντός της Ελληνικής Επικράτειας. Κατά μία έννοια δεν ανήκουν μόνο όσοι έχουν την Ελληνική ιθαγένεια, αλλά θα μπορούσαν να είναι και τα μέλη της Ελληνικής διασποράς στο εξωτερικό: κι αυτοί ανήκουν στο Ελληνικό έθνος. Συνεπώς, η συντήρηση και προαγωγή του Έθνους δεν μπορεί να αφορά μόνο τους Έλληνες πολίτες που ζουν στην Ελλαδα, οπότε μια εξαίρεση από το επίδομα των Ελλήνων που ζουν εκτός Ελλάδας φαίνεται να προσκρούει στο άρθρο 21 του Συντάγματος.

Η ρύθμιση φαίνεται προβληματική και υπό τις διατάξεις και τους όρους της Συμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Το άρθρο 2 της Σύμβασης αυτής αναγράφει:

"Τα Συμβαλλόμενα Κράτη υποχρεούνται να σέβονται τα δικαιώματα που αναφέρονται στην παρούσα Σύμβαση και να τα εγγυώνται σε κάθε παιδί που υπάγεται στην δικαιοδοσία τους, χωρίς καμία διάκριση φυλής, χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων του παιδιού ή των γονέων του ή των νομίμων εκπροσώπων του ή της εθνικής, εθνοτικής ή κοινωνικής καταγωγής τους, της περιουσιακής τους κατάστασης, της ανικανότητάς τους, της γέννησής τους ή οποιασδήποτε άλλης κατάστασης". 

Βλέπουμε δηλαδή ότι ως κριτήριο αθέμιτης διάκρισης η Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού θέτει, εκτός όλων των γνωστών φυλετικών κτλ λόγων, ακόμη και την γέννηση. Εάν ένα παιδί ή οι γονείς του στερηθεί δικαιώματα λόγω του ότι δεν γεννήθηκε στην Ελλάδα, αλλά γεννήθηκε στο εξωτερικό, ενώ είναι Έλληνες, τότε θα υπάρχει μια διάκριση λόγω γέννησης! Αυτή η διάκριση, εφόσον συνδεθεί με κάποιο από τα άλλα δικαιώματα της Συμβασης, θα είναι βεβαίως παραβίαση διεθνούς υποχρέωσης της χώρας. 

Σημειωτέον ότι κατά το άρθρο 4, η Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού αφορά όχι μόνο ατομικά, αλλά και κοινωνικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα του άρθρου 21 του Συντάγματος.  Στο άρθρο 26 αναγνωρίζεται το δικαίωμα στην κοινωνική πρόνοια και στα επιδόματα που αυτή συνεπάγεται, σε συνάρτηση βέβαια με τους πόρους και την κατάσταση του παιδιού, οπότε το επίδομα ενίσχυσης γέννησης πρέπει να θεωρηθεί καλυπτόμενο από τα δικαιώματα της Σύμβασης. Επίσης, στο άρθρο 27 παρ. 3, η Σύμβαση γίνεται ιδιαιτέρως συγκεκριμένη: "Τα Συμβαλλόμενα κράτη υιοθετούν τα κατάλληλα μέτρα, σύμφωνα με τις εθνικές τους συνθήκες και στο μέτρο των δυνατότητων τους, για να βοηθήσουν τους γονείς και τα άλλα πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για το παιδί, να εφαρμόσουν το δικαίωμα αυτό και να προσφέρουν, σε περίπτωση ανάγκης, υλική βοήθεια και προγράμματα υποστήριξης, κυρίως σε σχέση με τη διατροφή, τον ρουχισμό και την κατοικία." Συνεπώς, η διάκριση ανάμεσα σε παιδιά που γεννιούνται στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή απο Έλληνες γονείς φαίνεται να προσκρούει στα παραπάνω άρθρα της Σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού.

Πακέτο - προσφορά GDPR για ενημερωτικές ιστοσελιδες

Οι ενημερωτικές ιστοσελίδες επεξεργάζονται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα τόσο των χρηστών του διαδικτύου που τις παρακολουθούν, όσο και των προσώπων στα οποία αναφέρονται ειδησεογραφικά, αλλά και των συνεργατών τους συντακτών - εργαζομένων και ενδεχομένως και προμηθευτών τους. Είναι λοιπόν "υπεύθυνοι επεξεργασίας" προσωπικών δεδομένων και πρέπει να τηρούν τον GDPR. Σύμφωνα με τον GDPR, ο υπεύθυνος επεξεργασίας πρέπει να έχει στο αρχείο του ανά πάσα στιγμή τα παρακάτω έγγραφα.

1. Αρχείο δραστηριοτήτων επεξεργασίας

Το άρθρο 30 του GDPR επιβάλλει σε κάθε υπεύθυνο επεξεργασίας να έχει χαρτογραφήσει τις κατηγορίες επεξεργασιών δεδομένων στις οποίες προβαίνει και να έχει καταρτήσει ένα "αρχείο δραστηριοτήτων επεξεργασίας" που πρέπει να τηρεί ανά πάσα στιγμή.

2. Συγκαταθέσεις υποκειμένων

Το άρθρο 7 του GDPR επιβάλλει σε κάθε υπεύθυνο να έχει στο αρχείο του όλες τις συγκαταθέσεις υποκειμένων δεδομένων που έχει λάβει για να επεξεργάζεται στοιχεία του, όπως π.χ. τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις (e-mail) που αποστέλλει ένα newsletter. Η διαφορά με τον GDPR είναι ότι για να είναι έγκυρη η συγκατάθεση, πρέπει προηγουμένως να έχει ενημερωθεί το υποκείμενο με τα στοιχεία του άρθρου 13, οπότε οι συγκαταθέσεις που έχουν ληφθεί πριν τις 25.5.2018 δεν ισχύουν. 

3. Ενημέρωση υποκειμένων δεδομένων στους Όρους Χρήσης

Οι Όροι Χρήσης της ιστοσελίδας πρέπει να επικαιροποιηθούν ώστε να παρέχουν νόμιμη ενημέρωση σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 13, 14 κ.τ.λ. του GDPR.

4. Έλεγχος και επικαιροποίηση συμβάσεων με συνεργάτες και προμηθευτές

Εάν η φιλοξενία της ιστοσελίδας ή η αποθήκευση δεδομένων της έχουν ανατεθεί σε τρίτους φορείς, αυτοί οι τρίτοι φορείς είναι “εκτελούντες την επεξεργασία”. Η διαρρύθμιση της ευθύνης ανάμεσα σε εκτελούντες και κατόχους ιστοσελίδων πρέπει να διέπεται από σύμβαση κατα το άρθρο 28 του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων. 

Εφόσον με την ιστοσελίδα συνεργάζονται συντάκτες, θα πρέπει να υπογράψουν σχετική ρήτρα τήρησης των διατάξεων για την προστασία προσωπικών δεδομένων, καθώς και ότι έχουν ενημερωθεί για την τυχόν επεξεργασια των δικών τους προσωπικών δεδομένων.

5. Υπηρεσίες DPO 

Η επεξεργασία δεδομένων σε κλίμακα που ξεπερνά το τοπικό επίπεδο και εκτείνεται σε περιφερειακό, εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο επιβάλλει τον ορισμό ενός προσώπου ως Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων, ως πρόσωπο επικοινωνίας για θέματα GDPR με τους τυχόν θιγόμενους και με την Αρχή. Ο DPO πρέπει να οριστεί εγγράφως με απόφαση του φορέα. Ο DPO παρέχει συμβουλές για την συμμόρφωση του φορέα με τις διατάξεις και τα στοιχεία επικοινωνίας του πρέπει να είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα. Με την παρούσα προσφορά παρέχονται υπηρεσίες DPO για 12 μήνες, με δυνατότητα ανανέωσης κατόπιν νεότερης συμφωνίας.

Το κόστος για τα ανωτέρω ανέρχεται στα 310 ευρώ

GDPR συμμόρφωση και πολιτική επικοινωνία υποψηφίων με ψηφοφόρους

Η άμεση πολιτική επικοινωνία με τους ψηφοφόρους αποτελεί ένα άκρως διαδεδομένο φαινόμενο, αναπόσπαστο στοιχείο της προεκλογικής περιόδου. Στις περιπτώσεις που αυτή η επικοινωνία γίνεται με χρήση των προσωπικών δεδομένων των ψηφοφόρων, όπως είναι η χρήση των αριθμών των κινητών τηλεφώνων τους, η χρηση των διευθύνσεων των ηλεκτρονικών ταχυδρομείων τους, αλλά και η χρήση των ταχυδρομικών διευθύνσεών τους, υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται.

Aρχικά, πρέπει να σημειώσουμε ότι όλοι οι κανόνες που ισχύουν για το direct marketing, δηλαδή για την εμπορική προώθηση προϊόντων ή αγαθών ισχύουν και για το πολιτικό marketing, όπως έχει ήδη κριθεί και από τα βρετανικά δικαστήρια. Είναι κοινό μυστικό εξάλλου ότι τα SMS δεν τα στέλνει ένα προς ένα ο ίδιος ο υποψήφιος ή το γραφείο του, αλλά, στις περισσότερες των περιπτώσεων, είναι μια αγορασμένη από αυτόν υπηρεσία, την οποία φέρει εις πέρας ένα γραφείο σχεδιασμού πολιτικής επικοινωνίας. Επομένως, η επικοινωνία που επιδιώκει ο υποψήφιος για να προωθήσει την υποψηφιότητά του είναι direct marketing παρόλο που συνδέεται με μια πολιτειακή διαδικασία, όπως οι εκλογές για την ανάδειξη των μελών του κοινοβουλίου.

Τι είπε η Ε.Ε. για την εφαρμογή του GDPR στις πολιτικές καμπάνιες;

Πολύ πρόσφατα, στις 13.3.2019 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων δημοσίευσε την Δήλωση 2/2019 σχετικά με την χρήση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα κατά την διάρκεια πολιτικών εκστρατειών (βλ. εδώ). Το Ε.Σ.Π.Δ. είναι η πλατφόρμα εκπροσώπων των αρχών προστασίας δεδομένων της Ε.Ε. που ιδρύθηκε με τον GDPR. Η πρώτη επισήμανση του Ε.Σ.Π.Δ. είναι ότι τα προσωπικά δεδομένα που αποκαλύπτουν πολιτικές πεποιθήσεις (π.χ. το μητρώο μελών ενός κόμματος) είναι ειδική κατηγορία δεδομένων ("ευαίσθητα δεδομένα"), επομένως για την χρήση του από μεμονωμένους υποψήφιους χρειάζεται ρητή συγκατάθεση των ατόμων. Δεν είναι το ίδιο με προσωπικά δεδομένα του γενικού πληθυσμού ή του πληθυσμού μιας εκλογικής περιφέρειας, τα οποία δεν συνδέονται με συγκεκριμένες πολιτικές πεποιθήσεις μεν, είναι όμως κι αυτά προσωπικά δεδομένα και η χρήση τους πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τον GDPR.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η σχετική οδηγία 1/2010 της Αρχής Προστασίας Δεδομένων για την επεξεργασία δεδομένων στο πλαίσιο της πολιτικής επικοινωνίας δεν είναι επικαιροποιημένη με τις τροποποιήσεις του θεσμικού πλαισίου των τηλεπικοινωνιών που έγιναν το 2009 από την Ε.Ε., ούτε φυσικά με τον GDPR.

Ποιός έχει την ευθύνη για τα προσωπικά δεδομένα;

Επομένως, πρακτικά, οι υποψήφιοι είναι "υπεύθυνοι επεξεργασίας", εφόσον έχουν οι ίδιοι καθορίσει τον σκοπό και τον τρόπο της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα κατά το άρθρο 24 του GDPR. Εάν έχουν αναθέσει την επεξεργασία αυτή σε μια εταιρία επικοινωνίας, τότε αυτή η εταιρία είναι ο "εκτελών την επεξεργασία" κατά το άρθρο 28 GDPR. Εάν ο υποψήφιος δεν έχει δώσει σαφείς κατευθύνσεις για την επεξεργασία των δεδομένων και έχει αφήσει εν λευκώ την πολιτική επικοινωνία του σε μια εταιρία, η οποία αποφασίζει από μόνη της ποιες επεξεργασίες δεδομένων θα εκτελέσει, τότε η εταιρία αυτή είναι ο "υπεύθυνος επεξεργασίας"! Αν αυτή η εταιρία αναθέσει σε άλλη εταιρία το σκέλος της αποστολής των μηνυμάτων, ταχυδρομείου, sms κ.τ.λ., τότε η άλλη εταιρία ειναι ο "εκτελών την επεξεργασία". Εάν ο υποψήφιος συναποφασίζει μέσα ή και σκοπούς επεξεργαίας με την συμβουλευτική εταιρία, τότε είναι "από κοινού υπεύθυνοι επεξεργασίας", κατά την έννοια του άρθρου 26 GDPR.

Υπογράψτε σαφή συμφωνία για την ευθύνη!

Αυτές οι κατηγοριοποιήσες σημαίνουν ότι πρέπει εκ των προτέρων να καθοριστεί με γραπτή συμφωνία μεταξύ του υποψηφίου και της συμβουλευτικής εταιρίας ή της εταιρίας επικοινωνίας και του τρίτου υπεργολάβου ποιος είναι ο υπεύθυνος επεξεργασίας και ποιος είναι ο εκτελών την επεξεργασία. Αυτό επιβάλλει ουσιαστικά και το αρθρο 28 του GDPR.  Σε κάθε περίπτωση, οι θιγόμενοι έχουν κάθε δικαίωμα να στραφούν ατομικά εναντίον του υποψήφιου κι εκείνος θα πρέπει να αποδείξει δικαστικά αν ήταν υπεύθυνος επεξεργασίας ο ίδιος ή η εταιρία που προέβη σε χρήση των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα!

Καταρτίστε το αρχείο δραστηριοτήτων επεξεργασίας!

Η πρώτη από τις νέες διοικητικές υποχρεώσεις που έχει κάθε υπεύθυνος επεξεργασίας είναι να τηρεί αρχείο δραστηριοτήτων επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως ορίζει το άρθρο 30 GDPR.  Σε περίπτωση δηλαδή ενός ελέγχου, το πρώτο που θα ζητηθεί από έναν υποψήφιο ή από μια εταιρία που αποστέλλει μηνύματα για λογαριασμό ενός υποψηφίου θα είναι το "αρχείο δραστηριοτήτων επεξεργασίας". Η σύνταξη του αρχείου με τα στοιχεία του άρθρου 30 είναι ένα μέρος μόνο από τα βήματα της διαδικασίας συμμόρφωσης ενός υπεύθυνου επεξεργασίας με τον GDPR.

Χρειάζεται ρητή συγκατάθεση;

Στην συμβατική, ταχυδρομική επικοινωνία αποστολής φυλλαδίων σε ταχυδρομικές διευθύνσεις που έχουν αντληθεί από δημόσια προσβάσιμες πηγές, ο κανόνας είναι ότι δεν χρειάζεται η προηγούμενη συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων, αλλά ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεν θα πρέπει να χρησιμοποιεί δεδομένα των προσώπων που έχουν περιληφθεί στο μητρώο του άρθρου 13 παρ. 3 του Ν.2472/1997, το οποίο είναι δημόσιο και από το οποίο πρέπει να διαγράφει τα προσωπικά δεδομένα εκείνων που δεν επιθυμούν να τους αποστέλλονται στην ταχυδρομική τους διεύθυνση προσωπικά δεδομένα.

Στην τηλεφωνική και ηλεκτρονική - διαδικτυακή επικοινωνία όμως, τα πράγματα είναι ελαφρώς διαφοροποιημένα:
α) αυτόματες κλήσεις με οποιοδήποτε μέσω ηλεκτρονικής επικοινωνίας χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση (π.χ. μαζικό sms): απαγορεύονται αν δεν έχει δώσει προηγουμένως την συγκατάθεσή του ο συνδρομητής.
β) κλήση με ανθρώπινη παρέμβαση (π.χ. τηλεφώνημα από συνεργάτη υποψηφίου): επιτρέπεται εκτός εάν ο συνδρομητής έχει ζητήσει να περιληφθεί στο μητρώο του άρθρου 11 του Ν.3741/2006
γ) στοιχεία επαφής ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (προς το οποίο έχει εξομοιωθεί και το sms) που αποκτήθηκαν νόμιμα από προηγούμενη συναλλαγή με τον ψηφοφόρο επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται χωρίς συγκατάθεση.

Η διαδικασία της λήψης συγκατάθεσης, όπου χρειάζεται, είναι επίσης νομικά καθορισμένη ως προς το περιεχόμενο και τα χαρακτηριστικά της συγκατάθεσης από το άρθρο 7 του GDPR

Σε όλες τις περιπτώσεις όμως πρέπει να δίνεται η δυνατότητα διαγραφής!

Χρειάζεται προηγούμενη ενημέρωση;

Δεν νοείται "συγκατάθεση" πλέον, εάν το υποκείμενο των δεδομένων δεν έχει ενημερωθεί κατά τα άρθρο 13 ή 14 GDPR, ανάλογα με την περίπτωση άντλησης των δεδομένων του! Αυτή είναι η μεγάλη παγίδα για τα στοιχεία ψηφοφόρων που έχουν αποκτήθεί ακόμη και με νόμιμες διαδικασίες πριν τις 25.5.2018, δηλαδή πριν την θέση σε εφαρμογή του GDPR.
Το θέμα της ενημέρωσης των υποκειμένων των δεδομένων είναι επίσης ένα ζήτημα με πολλές διαστάσεις και στο οποίο μπορούν να δοθούν πολλές λύσεις.

Δηλαδή ακόμη και στις περιπτώσεις που δεν χρειάζεται ρητή συγκατάθεση, ο υπεύθυνος επεξεργασίας πρέπει να έχει τηρήσει την υποχρέωση προηγούμενης ενημέρωσης γιατί διαφορετικά υποπίπτει σε παράβαση του GDPR.

Οι αποζημιώσεις

Για τις περιπτώσεις παράνομης χρήσης προσωπικών δεδομένων στο πλαίσιο της συμβατικής αποστολής προεκλογικού υλικού μέσω ταχυδρομείου, η αποζημίωση που προβλέπεται σε περίπτωση ηθικής βλάβης του υποκειμένου των δεδομένων ορίζεται στο άρθρο 23 του Ν.2472 (6.000 ευρώ, αλλά ορισμένα δικαστήρια έχουν επιβάλει και κατώτερες).

Για τις περιπτώσεις παραβίασης μέσω ηλεκτρονικών επικοινωνιών, η αποζημίωση ορίζεται στις 10.000 ευρώ από το άρθρο 14 του Ν.3471/2006.

Το κόστος της δικαστικής διαδικασίας στον πρώτο βαθμό (ειρηνοδικείο) για μια τέτοια αποζημίωση ανέρχεται στο ποσό των 450 ευρώ (γραμμάτια ΔΣΑ, επίδοση αγωγής και δικαστικό ένσημο).

Τρίτη από το τέλος η Ελλάδα στην ψηφιακή ανάπτυξη

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε στις 11.6.2019 τα αποτελέσματα του Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας, ο οποίος παρακολουθεί τις συνολικές ψηφιακές επιδόσεις της Ευρώπης και καταγράφει την πρόοδο των χωρών της Ε.Ε. όσον αφορά στην ψηφιακή τους ανταγωνιστικότητα. Η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση από το τέλος, πριν τη Ρουμανία και την Βουλγαρία.

Οι χώρες που έχουν θέσει φιλόδοξους στόχους σύμφωνα με τη στρατηγική της Ε.Ε. για την ψηφιακή ενιαία αγορά και τις συνδύασαν με προσαρμοσμένες επενδύσεις πέτυχαν καλύτερες επιδόσεις σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό είναι ένα από τα κύρια συμπεράσματα του εφετινού Δείκτη. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες οικονομίες της Ε.Ε. δεν είναι πρωτοπόροι στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας δείχνει ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός πρέπει να επιταχυνθεί προκειμένου η Ε.Ε. να παραμείνει ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι στοχευμένες επενδύσεις και οι δυναμικές ψηφιακές πολιτικές μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις επιδόσεις των επιμέρους χωρών. Για παράδειγμα, όπως συνέβη στην Ισπανία, στην ανάπτυξη υπερταχέων ευρυζωνικών συνδέσεων και στην Κύπρο στη συνδεσιμότητα, στην Ιρλανδία για την ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων και στη Λετονία και τη Λιθουανία στις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες. Η Κύπρος βρίσκεται σε τέσσερεις θέσεις πιο μπροστά από την Ελλάδα στον συγκεκριμένο δείκτη. 

Η συνδεσιμότητα έχει βελτιωθεί, αλλά παραμένει ανεπαρκής για να καλύψει τις ταχύτατα αυξανόμενες ανάγκες. Από τους δείκτες προκύπτει ότι η ζήτηση για ταχείες και υπερταχείες ευρυζωνικές συνδέσεις ακολουθεί ανοδική πορεία και αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω τα επόμενα έτη λόγω της διαρκώς αυξανόμενης εξειδίκευσης των διαδικτυακών υπηρεσιών και των επιχειρηματικών αναγκών. Η συνδεσιμότητα υπερυψηλής ταχύτητας τουλάχιστον 100 mbps είναι διαθέσιμη για το 60 % των νοικοκυριών και ο αριθμός των συνδρομών σε ευρυζωνικές υπηρεσίες αυξάνεται. Το 20 % των κατοικιών χρησιμοποιεί υπερταχείες ευρυζωνικές συνδέσεις, αριθμός τέσσερις φορές υψηλότερος σε σχέση με το 2014. Η Σουηδία και η Πορτογαλία έχουν τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης υπερταχέων ευρυζωνικών συνδέσεων, ενώ η Φινλανδία και η Ιταλία είναι οι πλέον προηγμένες όσον αφορά την εκχώρηση του φάσματος 5G.

Το πιο σοβαρό στοιχείο πάντως είναι ότι πάνω από το ένα τρίτο του ενεργού εργατικού δυναμικού στην Ευρώπη δεν διαθέτει βασικές ψηφιακές δεξιότητες, παρόλο που οι περισσότερες θέσεις εργασίας απαιτούν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες, και μόνο το 31 % διαθέτει προηγμένες δεξιότητες χρήστη του διαδικτύου. Ταυτόχρονα, αυξάνεται η ζήτηση για προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες σε όλη την οικονομία, καθώς η απασχόληση εμπειρογνωμόνων στις τεχνολογιών των πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) αυξήθηκε κατά 2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας την τελευταία πενταετία στην Ε.Ε. Η Φινλανδία, η Σουηδία, το Λουξεμβούργο και η Εσθονία είναι πρωτοπόροι σε αυτή τη διάσταση του δείκτη.

Το 83 % των Ευρωπαίων χρησιμοποιεί το διαδίκτυο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα (έναντι 75 % το 2014). Από την άλλη πλευρά, μόνο το 11 % του πληθυσμού της Ε.Ε. δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ το Διαδίκτυο (έναντι 18 % το 2014). Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στη χρήση βιντεοκλήσεων και βίντεο κατά παραγγελία, που είναι διαθέσιμη σε διάφορα προγράμματα υπολογιστών και εφαρμογές για έξυπνα τηλέφωνα.

Οι επιχειρήσεις γίνονται όλο και πιο ψηφιακές αλλά το ηλεκτρονικό εμπόριο αυξάνεται με αργό ρυθμό. Συνολικά, οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις στον τομέα αυτό είναι η Ιρλανδία, οι Κάτω Χώρες, το Βέλγιο και η Δανία, ενώ η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Πολωνία χρειάζεται να καλύψουν τη διαφορά. Όλο και περισσότερες εταιρείες χρησιμοποιούν υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους (18 % έναντι 11 % το 2014) και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να έρχονται σε επαφή με τους πελάτες τους και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη (21 % έναντι 15 % το 2013). Ωστόσο, τα τελευταία έτη ο αριθμός των ΜΜΕ που πωλούν τα αγαθά και τις υπηρεσίες τους στο διαδίκτυο έχει παραμείνει στάσιμος στο 17 %. Για να τονωθεί το ηλεκτρονικό εμπόριο στην ΕΕ, η ΕΕ συμφώνησε σε μια σειρά μέτρων, από τη διαφάνεια στις τιμές παράδοσης δεμάτων μέχρι την απλούστευση των κανόνων για τον ΦΠΑ και τις ψηφιακές συμβάσεις. Από την 3η Δεκεμβρίου 2018, οι καταναλωτές και οι εταιρείες είναι σε θέση να βρίσκουν τις καλύτερες online ευκαιρίες σε ολόκληρη την ΕΕ, χωρίς να υφίστανται διακρίσεις λόγω της ιθαγένειας ή του τόπου διαμονής τους.

Στις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες, για τις οποίες έχει θεσπιστεί νομοθεσία της ΕΕ, παρατηρείται τάση σύγκλισης μεταξύ των κρατών μελών την περίοδο 2014-2019. Το 64 % των χρηστών του διαδικτύου που υποβάλλουν έντυπα στη δημόσια διοίκηση χρησιμοποιούν πλέον διαδικτυακούς διαύλους (έναντι 57 % το 2014), γεγονός που καταδεικνύει την ευκολία των ηλεκτρονικών διαδικασιών σε σύγκριση με τις γραφειοκρατικές διαδικασίες. Τον Απρίλιο του 2018, η Επιτροπή ενέκρινε πρωτοβουλίες για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα και για την υγεία μέσω διαδικτύου, οι οποίες θα βελτιώσουν σημαντικά τις διαδικτυακές διασυνοριακές δημόσιες υπηρεσίες στην ΕΕ. Όσον αφορά τη χρήση των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρονικής υγείας και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, η Φινλανδία και η Εσθονία έλαβαν την υψηλότερη βαθμολογία στον δείκτη.

Δημοσιεύθηκε στις 15.6.2019 στην ΑΞΙΑ 

Γιατί δεν νοείται προαιρετική αναγραφή θρησκεύματος σε απολυτήρια

Αν ψάξετε το απολυτήριο του Λυκείου σας, θα δείτε ότι υπάρχει το πεδίο στο οποίο αναγράφεται το θρήσκευμα. Το υπουργείο παιδείας συλλέγει τα δεδομένα θρησκεύματος των μαθητών, επικαλούμενο δύο κυρίως λόγους. Ο ένας είναι το δικαίωμα των μαθητών που ανήκουν σε θρησκεύματα όπως ΤΤο μουσουλμανικό, το εβραϊκό και το καθολικό δόγμα, ώστε να λαμβάνουν δικαιολογημένες απουσίες τις ημέρες που οι ομολογίες αυτές εορτάζουν τις ημέρες θρησκευτικής αργίας. Καθώς οι επίσημες κρατικές αργίες είναι αυτές του ορθόδοξου εορτολογίου, οι μαθητές που ανήκουν σε άλλες ομολογίες πρέπει με κάποιον τρόπο να το δηλώσουν ώστε να μην καταγραφεί η απουσία τους ως αδικαιολόγητη. Ο άλλος λόγος είναι το μάθημα των θρησκευτικών που θα παρακολουθήσουν ή που δεν θα παρακολουθήσουν αυτοί οι μαθητές ή και άλλοι μαθητές που δεν είναι χριστιανοί ορθόδοξοι: υποβάλλοντας σχετική υπεύθυνη δήλωση. Έτσι, στα αρχεία του κράτους καταχωρείται το θρήσκευμα των μαθητών που το δηλώνουν και όλοι οι υπόλοιποι λογίζονται ως χριστιανοί ορθόδοξοι και αυτό αναγράφεται στα απολυτήρια γυμνασίου και λυκείου. Κατά τη γνώμη μου η καταχώριση του θρησκεύματος δεν είναι δικαιολογημένη με βάση την αρχή της ελαχιστοποίησης των δεδομένων που προβλέπει το άρθρο 25 του GDPR. Tο δικαίωμα μαθητών να απέχουν νόμιμα τις ημέρες της θρησκευτικής αργίας μπορεί να ασκηθεί και χωρίς αρχειοθέτηση του θρησκεύματος τους ως τέτοιο: αρκεί η υποβολή μιας υπεύθυνης δήλωσης στην αρχή της σχολικής χρονιάς που θα γνωρίζει στο σχολείο ότι ο τάδε μαθητής θα απέχει τις τάδε ημερομηνίες από το σχολείο του. Το σχολείο θα ξέρει ότι οι τάδε ημερομηνίες αντιστοιχούν στην συγκεκριμένη θρησκευτική εορτή, επομένως το θρήσκευμα  δεν θα καταγράφεται ευθέως ότι ο τάδε μαθητής είναι μουσουλμάνος ή Εβραίος ή καθολικός και φυσικά στο τέλος της χρονιάς η υπεύθυνη δήλωση θα καταστρέφεται επίσημα με πρωτόκολλο καταστροφής όπως και όλα τα περιττά δεδομένα που δεν χρειάζεται να μείνουν αιωνίως στο αρχείο του σχολείου. Αυτά είναι ούτως ή άλλως άμεσες νομικές υποχρεώσεις όλων των σχολείων της χώρας, καθόσον ο GDPR εφαρμόζεται ευθέως και δεν τελεί υπό την έγκριση ούτε του υπουργείου παιδείας ούτε καν του εθνικού νομοθέτη.

Πάμε τώρα στην ίδια την αναγραφή στα απολυτήρια. Τα απολυτήρια είναι τα κρατικά πιστοποιητικά που βεβαίωνουν την περάτωση της φοίτητησης ενός μαθητή σε μια τάξη της αντίστοιχης εκπαιδευτικής βαθμίδας. Προκειμένου να ταυτοποιείται ο μαθητής που αποφοίτησε πρέπει το απολυτήριο  να φέρει τα στοιχεία που εξατομικεύουν τον μαθητή. Τα στοιχεία αυτά δεν μπορεί να είναι άλλα από αυτά του δελτίου αστυνομικής ταυτότητας. Στο δελτίο αστυνομικής ταυτότητας έχει κριθεί ότι δεν είναι αναγκαίο στοιχείο ταυτοποίησης το θρήσκευμα. Αυτό έχει κριθεί από τους αρμόδιους θεσμούς της Ελληνικής Δημοκρατίτας που έκριναν ότι ούτε η προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος στην ταυτότητα είναι νόμιμη, διότι με το δελτίο της αστυνομίας το άτομο δεν αυτοπροσδιορίζεται, δεν ασκεί ατομικό δικαίωμα, αλλά αναγνωρίζεται από το κράτος. Το κράτος αναγνωρίζει το άτομο από εξωτερικά χαρακτηριστικά ταυτοποίησης και όχι από το ενδιάθετο φρόνημα ή από άλλα στοιχεία που αναφέρονται στον εσωτερικό κόσμο όπως είναι το θρήσκευμα.

Το υπουργείο παιδείας με εγκύκλιο του λέει ότι μπορούν προαιρετικά τα σχολεία να αναγράφουν το θρήσκευμα στα απολυτήρια με υπεύθυνη δήλωση των ενδιαφερομένων. Πάμε δηλαδή να ξανακάνουμε όλη αυτή τη συζήτηση από την αρχή, σαν να μην έκλεισε οριστικά το 2001 με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Τώρα όμως υπάρχει ένας ακόμη λόγος που δεν νοείται η προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος σε δημόσια έγγραφα. Το θρήσκευμα είναι μια από τις «ειδικές κατηγορίες δεδομένων» που το άρθρο 9 του GDPR απαγορεύει την συλλογή και επεξεργασία τους, εκτός αν συντρέχει μία από τις δέκα προβλεπόμενες εξαιρέσεις. Η πρώτη προβλεπόμενη εξαίρεση είναι η συγκατάθεση του ατόμου. Αν δηλαδή το άτομο έχει δώσει την συγκατάθεσης του, επιτρέπεται η αναγραφή του θρησκεύματος. Ωστόσο, η ίδια η έννοια της συγκατάθεσης προσδιορίζεται δεσμευτικά από τον GDPR. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 4 αριθμός 11, ως συγκατάθεση ορίζεται: «κάθε ένδειξη βουλήσεως, ελεύθερη, συγκεκριμένη, ρητή και εν πλήρει επιγνώσει, με την οποία το υποκείμενο των δεδομένων εκδηλώνει ότι συμφωνεί, με δήλωση ή με σαφή θετική ενέργεια, να αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που το αφορούν». 

Αναπόσπαστο στοιχείο της έγκυρης συγκατάθεσης είναι λοιπόν η «ελεύθερη» ένδειξη βούλησης. Ωστόσο, ο ίδιος ο GDPR ορίζει ότι η «ελεύθερη» ένδειξη βούλησης είναι συνάρτηση του ποιός είναι το υποκείμενο των δεδομένων και ποιος είναι ο αποδέκτης της συγκατάθεσης. Αναφέρει λοιπόν ο αριθμός 43 του Προοιμίου του GDPR: 

“Για να διασφαλιστεί ότι η συγκατάθεση έχει δοθεί ελεύθερα, η συγκατάθεση δεν θα πρέπει να παρέχει έγκυρη νομική βάση για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε μια συγκεκριμένη περίπτωση, όταν υπάρχει σαφής ανισότητα μεταξύ του υποκειμένου των δεδομένων και του υπευθύνου επεξεργασίας, ιδίως στις περιπτώσεις που ο υπεύθυνος επεξεργασίας είναι δημόσια αρχή και είναι επομένως σχεδόν απίθανο να έχει δοθεί η συγκατάθεση ελεύθερα σε όλες τις περιστάσεις αυτής της ειδικής κατάστασης”. 

Δεν νοείται λοιπόν «προαιρετική» αναγραφή, αφού δεν νοείται «συγκατάθεση» ως νόμιμη βάση επεξεργασίας δεδομένων των μαθητών από το σύστημα της δημόσιας εκπαίδευσης, μέρος της οποίας αποτελεί και η αρμοδιότητα της έκδοσης των απολυτηρίων.

Στις 10.5.2019 εκπροσωπώντας μαθητές στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας για αυτό ακριβώς το θέμα, άκουσα την δικηγόρο του υπουργείου να υπερασπίζεται την προαιρετική αναγραφή, κυρίως επικαλούμενη όχι την συγκατάθεση, αλλά την επεξεργασία του θρησκεύματος για σκοπούς δημοσίου συμφέροντος. Πράγματι, η έβδομη εξαίρεση που επιτρέπει την επεξεργασία ειδικών κατηγοριών δεδομένων, όπως εξ αν το θρήσκευμα, είναι αυτή: 

«η επεξεργασία είναι απαραίτητη για λόγους ουσιαστικού δημόσιου συμφέροντος, βάσει του δικαίου της Ένωσης ή κράτους μέλους, το οποίο είναι ανάλογο προς τον επιδιωκόμενο στόχο, σέβεται την ουσία του δικαιώματος στην προστασία των δεδομένων και προβλέπει κατάλληλα και συγκεκριμένα μέτρα για τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των συμφερόντων του υποκειμένου των δεδομένων». 

Το δημόσιο συμφέρον λειτουργεί λοιπόν ως εξαίρεση μόνο όταν τελει σε πλήρη αναλογία προς τον επιδιωκόμενο στόχο. Εδώ ποιος είναι ο επιδιωκόμενους στόχος της αναγραφής του θρησκεύματος στα απολυτήρια; Το υπουργείο απαντά: για να δίνονται οι θρησκευτικές αργίες! Μα αυτός ο στόχος ικανοποιείται και με την καταχώριση του θρησκευματος στο σχολικό αρχείο, δεν χρειάζεται να τυπώνεται και στο ίδιο το απολυτήριο για να πάρει ο μαθητής την δικαιολογημένη απουσία! Αφού το απολυτήριο εκδίδεται όταν τελειώσει το σχολικό έτος, είναι πρόδηλο ότι δεν νοείται εξυπηρέτηση του στόχου αυτού από την αναγραφή του θρησκευματος μετά το πέρας της σχολικής χρονιάς. 

Είναι ολοκάθαρο λοιπόν ότι η αναγραφή του θρησκεύματος στα απολυτήρια δεν εξυπηρετεί κάποιον δεδηλωμένο στόχο, ενώ κατά το άρθρο 13 του GDPR το υποκείμενο των δεδομένων πρέπει να γνωρίζει ποιος είναι ο σκοπός της επεξεργασίας στη οποία υποβάλλονται τα δεδομένα. Εδώ δεν έχει γνωστοποιηθεί κανένας νόμιμος σκοπός! Επομένως το κράτος προβαίνει σε ένα φακέλωμα του θρησκεύματος χωρίς νόμιμη βάση. 

"Εθνικό θέμα" για να μην παραιτηθεί όπως το 2015

Η χώρα οδηγήθηκε σε πρόωρες εκλογές τον Αύγουστο του 2015 με τον ορθό συνταγματικά τρόπο: ο πρωθυπουργός παραιτήθηκε, δόθηκαν διερευνητικές εντολές στο δεύτερο και τρίτο κόμμα, δεν τελεσφόρησαν και μετά ορίστηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση. Αυτό έχει αποτυπωθεί στο προεδρικό διάταγμα 107/2015 με το οποίο διαλύθηκε η Βουλή. 

Τώρα ο πρωθυπουργός δεν ακολουθεί αυτή την διαδικασία. Δεν παραιτείται, δεν θα δοθούν διερευνητικές εντολές από τον ΠτΔ στο δεύτερο και τρίτο κόμμα και το κυριότερο δεν θα οριστεί υπηρεσιακή κυβέρνηση. Η διάλυση της Βουλής από τον ΠτΔ δεν μπορεί να γίνει για τον λόγο που διέγνωσε ο πρωθυπουργός το βράδυ των ευρωεκλογών, δηλαδή ότι βρίσκεται σε δυσαρμονία η κυβέρνηση με το λαϊκό αίσθημα. Αυτό ήταν ένας λόγος διάλυσης της Βουλής που προβλεπόταν μέχρι το 1986, οπότε όμως αναθεωρήθηκε το Σύνταγμα και πλέον δεν υπάρχει αυτή η συνταγματική δυνατότητα.

Οπότε απομένει η διάλυση της Βουλής με επίκληση ενός "εθνικού θέματος εξαιρετικής σημασίας", για το οποίο το Σύνταγμα επιτρέπει στον ΠτΔ την διάλυση της Βουλής, χωρίς την παραίτηση του πρωθυπουργού, αλλά προφανώς "με πρόταση της Κυβέρνησης" (άρθρο 41). 

Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, αυτό το εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας θα είναι η οικονομία. 

1,7 τρισ. δολλάρια ο τζίρος από την ΛΟΑΤΚΙ επιχειρηματικότητα στις ΗΠΑ

Διανύουμε τον μήνα Ιούνιο, ο οποίος έχει καθιερωθεί στις ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1970 ως ο μήνας υπερηφάνειας της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Σε όλο τον ελεύθερο κόσμο τον Ιούνιο διοργανώνονται φεστιβάλ υπερηφάνειας, σε ανάμνηση συγκεκριμένων γεγονότων πολιτών εναντίον του κράτους που καταπίεζε την ελευθερία της έκφρασής τους. Ο λόγος ήταν ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου τους. Με επίκεντρο το μπαρ Stonewall, Αμερικανοί ακτιβιστές και κυρίως τρανς ακτιβίστριες πρωτοστάτησαν σε σοβαρά επεισόδια εναντίον της αστυνομίας που τους είχε στοχοποιήσει με διαρκείς συλλήψεις και κακοποιήσεις, διεκδικώντας σεβασμό στα ατομικά δικαιώματά τους. Οι Αμερικανοί πολύ σύντομα κατάλαβαν ότι αυτή η κοινότητα, που διεκδικεί την ορατότητά της ως ισότιμη σε μια δημοκρατική κοινωνία, έχει την αξίωση να γίνεται σεβαστή σε όλες τις δραστηριότητές της και όχι μόνο στο «κρεβάτι» της ή στο ακτιβιστικό πεδίο. Αναπτύχθηκε έτσι ένας ολόκληρος κλάδος επιχειρηματικότητας που ασχολείται με την εξυπηρέτηση των καταναλωτικών αναγκών των ΛΟΑΤΚΙ, παρουσιάζοντας ήδη πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα τις τελευταίες δεκαετίες.

Το 2002 ιδρύθηκε στις ΗΠΑ το Εθνικό Εμπορικό Επιμελητήριο για Γκέι και Λεσβίες (National Gay & Lesbian Chamber of Commerce). Το εν λόγω Εμπορικό Επιμελητήριο πιστοποιεί ποιες επιχειρήσεις στις ΗΠΑ είναι ΛΟΑΤΚΙ επιχειρήσεις. Υπολογίζεται ότι είναι περίπου 1,4 εκατομμύρια επιχειρήσεις. Ο ετήσιος κύκλος εργασιών τους ανέρχεται σε 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η επιτυχία του επιμελητηρίου βασίζεται στο πρόγραμμα πιστοποίησης των επιχειρήσεων. Μια επιχείρηση δεν γίνεται φιλική προς τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα απλώς προσθέτοντας στη διακόσμηση μια σημαία με το ουράνιο τόξο, χωρίς να έχει π.χ. εκπαιδεύσει σχετικά το ανθρώπινο δυναμικό της για την επιβαλλόμενη ορολογία που πρέπει να χρησιμοποιεί σε πελάτες και συνεργάτες. Σταδιακά, η πιστοποίηση του επιμελητηρίου άρχισε να αναγνωρίζεται και από κρατικούς φορείς των ΗΠΑ και να αποτελεί ένα πρότυπο και στον δημόσιο τομέα.

Στην Ευρώπη οι εξελίξεις είναι πιο αργές. Στην Ιταλία υπάρχει το Επιχειρηματικό Επιμελητήριο ΛΟΑΤΚΙ επιχειρήσεων με σκοπό την προώθηση της ανάπτυξης αυτών των επιχειρήσεων της χώρας. Παρέχει πιστοποίηση των επιχειρήσεων ως ΛΟΑΤ, βοήθεια σε νομικά και οικονομικά θέματα και σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού, όπως εκπαίδευση και ενημέρωση σε ειδικότερους τομείς της αγοράς ΛΟΑΤΚΙ. Η πιο σημαντική παροχή του ιταλικού επιμελητηρίου φαίνεται ότι είναι η διασύνδεση με μια πλατφόρμα χορηγών, μεγάλων επιχειρήσεων, ιδίως πολυεθνικών που έχουν αποδεχτεί ένα πρόγραμμα υποστήριξης διαφορετικότητας και μπορούν να παρέχουν οικονομική και εμπορική στήριξη σε μικρότερες ιταλικές ΛΟΑΤΚΙ επιχειρήσεις.

Συνήθως η αγορά αυτή δείχνει να αφορά τους καταναλωτές και τους πελάτες των τουριστικών υπηρεσιών, των ταξιδιωτικών γραφείων και της βιομηχανίας του ελεύθερου χρόνου και γενικά της διασκέδασης. Οι αντίστοιχες εισηγήσεις που αφορούν την Ελλάδα εστιάζουν σε αυτό το αγοραστικό κοινό, συνήθως ακολουθώντας ορισμένα στερεότυπα που απηχούν παλαιές προκαταλήψεις. Μια ματιά όμως στις ΛΟΑΤΚΙ επιχειρήσεις των παραπάνω επιμελητηρίων αποκαλύπτει ότι πρόκειται για το σύνολο της εμπορικής αγοράς. Από την αγορά της εστίασης και τη βιομηχανία παρασκευής τροφίμων, μέχρι τις οικονομικές, νομικές, ακόμη και κτηματομεσιτικές υπηρεσίες, οι επιχειρηματίες θέλουν πια να είναι ελκυστικοί και για τους ΛΟΑΤΚΙ πελάτες. Δεν αρκεί δηλαδή απλά ένα στοιχείο συμβατικού σεβασμού, χρειάζεται η επένδυση σε ένα πρόγραμμα αναγνώρισης μιας επιχείρησης ως απευθυνόμενης και σε ΛΟΑΤΚΙ κοινό και όχι απλά «φιλικής» προς αυτό. Σίγουρα είναι ένας καινούργιος επιχειρηματικός κόσμος που, κρίνοντας από τα οικονομικά μεγέθη που αφορά, δεν μπορεί να θεωρηθεί ασήμαντος στον γενικότερο επιχειρηματικό χάρτη και στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΑΞΙΑ. 

Ανάλυση για την νέα διάταξη που αφορά τον βιασμό

Τι ακριβώς θα αλλάξει για το έγκλημα του βιασμού;

Με τον Ποινικό Κώδικα που εισάγεται σήμερα στην Επιτροπή της Βουλής για την Δημόσια Διοίκηση και την Δικαιοσύνη, υπάρχουν ορισμένες μεταβολές στο ποινικό αδίκημα του βιασμού. 

Μέχρι σήμερα, με το ισχύον άρθρο 336 του Ποινικού Κώδικα, ο βιασμός είναι ένα κακούργημα που τιμωρείται ως εξής:

"1. Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου εξαναγκάζει άλλον σε συνουσία ή σε άλλη ασελγή πράξη ή σε ανοχή της τιμωρείται με κάθειρξη.

2. Αν η πράξη της προηγούμενης παραγράφου έγινε από δύο ή περισσότερους δράστες που ενεργούσαν από κοινού, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών"

Το προτεινόμενο νέο άρθρο 336 που έρχεται σε ψηφοφορία θα ορίζει τα εξής (με κόκκινο οι αλλαγες):

"1. Όποιος με σωματική βία ή με απειλή σοβαρού και άμεσου κίνδυνου ζωής ή σωματικής ακεραιότητας εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης τιμωρείται με κάθειρξη. 

2. Γενετήσια πράξη είναι η συνουσία και οι ίσης βαρύτητας με αυτήν πράξεις.

3. Αν η γενετήσια πράξη έγινε από δύο ή περισσότερους δράστες που ενεργούσαν από κοινού, επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών.

4. Αν κάποια από τις πράξεις των προηγούμενων παραγράφων είχε ως συνέπεια τον θάνατο του παθόντος επιβάλλεται κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα ετών.

5. Όποιος, εκτός από την παράγραφο του άρθρου 1, εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης απειλώντας αυτόν με παράνομη πράξη ή παράλειψη, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών."

Εδώ λοιπόν, στον νέο ποινικό κώδικα, έχουμε τέσσερις περιπτώσεις βιασμού. 

Το κακούργημα της πρώτης παραγράφου που όμως δεν αρκεί για την τέλεσή του η σωματική βία ή απειλή σοβαρού και άμεσου κινδύνου, όπως μέχρι σήμερα, αλλά πρέπει  αυτός ο κίνδυνος να αφορά την ζωή ή την σωματική ακεραιότητα του ατόμου. Δηλαδή, η βία πρέπει να είναι μόνο σωματική, όχι ψυχολογική όπως π.χ. "αν δεν μου κάτσεις θα αναρτήσω το βίντεο μας στο διαδίκτυο". Αυτή η δεύτερη, ψυχολογική βία, πηγαίνει στην τέταρτη μορφή βιασμού που είναι και η προβληματική, βλέπε παρακάτω.

Η δεύτερη μορφή είναι από περισσότερους δράστες, μορφή τέλεσης που υπάρχει και σήμερα και η οποία είναι κακούργημα όπως σήμερα και μάλιστα τουλάχιστον δέκα ετών (άρα μέχρι είκοσι), όπως ισχύει και σήμερα.

Η τρίτη περίπτωση ο θανατηφόρος βιασμός, αυτός που έχει αποτέλεσμα τον θάνατο του θύματος, ο οποίος τιμωρείται είτε με ισόβια κάθειρξη, είτε πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα ετών. Εδώ η διάταξη έχει σαφές πρόβλημα, διότι ενώ ορθώς επιβάλλει την ισόβια κάθειρξη που είναι η ποινή της ανθρωποκτονίας (άρθρο 299 ΠΚ), αίφνης παρουσιάζεται ως εναλλακτική ποινή που μπορεί να επιβάλλει το δικαστήριο η πρόσκαιρη κάθειρξη των, τουλάχιστον, δέκα ετών! Νομίζω ότι είναι λάθος.

Η τέταρτη περίπτωση είναι ο βιασμός που θα αποτελεί πλημμέλημα κι όχι κακούργημα. Είναι ο βιασμός που επιτυγχάνεται όχι με σωματική βία, αλλά με απειλή παράνομης πράξης. Δηλαδη με ψυχολογική βία. Για κάποιον ακατανόητο λόγο, αυτός ο βιασμός, μολονότι μέχρι σήμερα θα ήταν κανονικά το κακούργημα της παραγράφου 1, αίφνης υποβιβάζεται σε πλημμέλημα, το οποίο τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (δηλ. έως πέντε) ετών. Το θεωρώ εξόχως προβληματικό. Το θύμα ενός βιασμού υφίσταται την ίδια σωματική συνέπεια, είτε η απειλή που του ασκείται είναι σωματική, είτε είναι ψυχολογική! Σε έναν νόμο που το έννομο αγαθό είναι η σεξουαλική αξιοπρέπεια και αυτοδιάθεση του ατόμου, η διακύμανση που φτάνει μέχρι το πλημμέλημα είναι ανεπίτρεπτη και απομειώνει την ηθική απαξία που η κοινωνία μας αποδίδει στο έγκλημα του βιασμού, είτε αυτός γίνεται με σωματική είτε με ψυχολογική απειλή. 

Το πιο εξοργιστικό από όλα είναι ότι η Αιτιολογική Έκθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης δεν αναφέρει απολύτως τίποτε για αυτή την διακύμανση!

O νέος Ποινικός Κώδικας αποποινικοποιεί τον ρατσιστικό αποκλεισμό από πρόσβαση σε υπηρεσίες

Έχουμε δύο πάρα πολύ σοβαρές νομικές εξελίξεις: μόλις κατατέθηκαν προς ψήφιση στην Βουλή τα νομοσχέδια του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας!

Πρόκειται για σημαντικές μεταβολές, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι ο ισχύων σήμερα Π.Κ. είναι μια κωδικοποίηση του έτους 1950.

Είναι κρίμα που το σχέδιο του Π.Κ. δεν έχει ακολουθήσει τις εξελίξεις σε ορισμένα κεφάλαια και διατηρεί αρχαϊκή γλώσσα (π.χ. "εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας", αντί "σεξουαλικά εγκληματα"). 

Είναι εντελώς ακατανόητο, πάντως ότι καταργείται το άρθρο 361Β, με το οποίο απαγορεύεται ο αποκλεισμός από την προμήθεια αγαθών ή υπηρεσιών σε πρόσωπα λόγω φυλής, εθνικής καταγωγής, θρησκείας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου! Η αιτιολογική έκθεση λέει ότι δήθεν η διάταξη αυτή προκαλούσε ... ερμηνευτικά προβλήματα, τα οποία βέβαια ουδέποτε μάθαμε.

Έχουμε ήδη καταδίκη ενός ιατρού που υπήρχε έξω απο το ιατρείο του στην Θεσσαλονίκη η επιγραφή "ανεπιθύμητοι οι εβραίοι εδώ", κατ' έφεση τον Απρίλιο του 2019. 

Μετά την κατάργηση αυτού του άρθρου (αν δεν έχει ακόμη καθαρογραφεί η απόφαση), πολύ απλά θα κάνει αναίρεση και θα αθωωθεί. Και δεν ξέρουμε και πόσες και ποιες άλλες τέτοιες υποθέσεις θα οδηγηθούν στο αρχείο!

Δηλαδή δεν αρκεί που ο Ν.4443/2016 αφήνει εκτός εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης τον τομέα της παροχής αγαθών και υπηρεσιών, με ευθύνη του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ το Ποτάμι τοτε είχε ζητήσει να επεκταθεί η ίση μεταχείριση, σήμερα το Υπουργείο Δικαιοσύνης θέλει να καταργήσει και την ποινική προστασία!

Προσοχή όμως, το άρθρο 11 του Ν.4443 αναφέρει μεν ότι στη "συναλλακτική" παροχή υπηρεσιών είναι ποινικό αδίκημα η παραβιαση της ίσης μεταχείρισης. Αυτό όμως δεν σημαινει ότι είναι περιττό το 361Β του Ποινικού Κώδικα που δεν αναφέρει σε συναλλακτική αλλά και σε κάθε παροχή υπηρεσιών, ώστε να απαγορεύονται και οι δωρεάν παροχές, όπως τα "συσσίτια μόνο για Έλληνες". 

H κοινότητα που δεν εκπροσωπήθηκε

Απόψε που τελείωσαν οι τρείς πρώτες εκλογικές αναμετρήσεις της χρονιάς, μπορούμε να κάνουμε μια πρώτη αποτίμηση για την πλήρη εκλογικη αποτυχία των ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ υποψηφιοτήτων σε όλες τις διαδικασίες. Η κοινότητα δεν εξέλεξε καμία/κανένα εκπρόσωπό της, ούτε σε δημοτικό συμβούλιο, ούτε σε περιφερειακό συμβούλιο, αλλά ούτε και στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο.

Αυτό θα πρέπει να προβληματίσει πολλαπλά, τόσο τα υποψήφια άτομα, όσο και τα πολιτικά κόμματα, αλλά τελικά και τους ίδιους του ψηφοφόρους, είτε ανήκουν στην κοινότητα είτε όχι. Άλλες κοινωνικές ομάδες που υφίστανται διακρίσεις είχαν σαφέστατα θετικότερες εκλογικές επιδόσεις και τελικά εξέλεξαν εκπροσώπους και στις τρεις θεσμικές βαθμίδες, με αποκορύφωμα την τεράστια επιτυχία του κ. Κυμπουρόπουλου που σημείωσε ένα συγκλονιστικό αριθμό στην σταυροδοσία. 

Παρατηρώ ότι πολιτικοί συνδυασμοί που επέλεξαν να περιλαμβάνουν ΛΟΑΤΚΙ υποψηφίους, καταγγέλθηκαν ή και κατηγορήθηκαν ότι το έκαναν για ψηφοθηρικούς λόγους. Αυτό αποδεικνύεται ότι δεν είναι αλήθεια. Η κοινότητα ασχολείται ελάχιστα με την κομματική στήριξη και το γεγονός ότι δεν εξελέγη εκπρόσωπος σε καμία θεσμική βαθμίδα συνηγορεί στο ότι μάλλον δεν υπάρχει ωφέλεια με ψηφοθηρικούς όρους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα κόμματος που αντιμετωπίζει τα δικαιώματα ως πολιτικό κόστος είναι βέβαια η Νέα Δημοκρατία που δεν είχε ούτε ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ υποψήφιο, αλλα ούτε και ατζέντα για το Ευρωκοινοβούλιο σχετικά με το θέμα αυτό! Την στιγή που όλα τα κεντροδεξια κόμματα στην Ευρώπη περιλαμβάνουν στο πρόγραμμά τους εξαγγελίες για συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις υπέρ των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων (αιμοδοσία χωρίς να πρέπει να υπογράψεις ότι δεν είσαι γκέι, γονεϊκότητα, ίση μεταχείριση στην εκπαίδευση, την υγεία, γάμος κ.τ.λ.), η Ν.Δ. αποσιωπά πλήρως το θέμα! Σαν να μην υπάρχουν ΛΟΑΤΚΙ άτομα στην χωρα.

Από την άλλη πλευρά, υπήρξε μια θετική υποδοχή από τον Τύπο για το γεγονός ότι φέτος υπήρχαν οι περισσότερες υποψηφιότητες. Εφημερίδες έκαναν αφιερώματα, η ΕΡΤ έκανε ντοκιμαντέρ, το ΟΝΕ μας κάλεσε σε εκπομπή αφιερωμένη ειδικά σε αυτό. Το Αntivirus για πρώτη φορά εξέδωσε ειδικό τεύχος παρουσίασης και έκανε και βιντεοσυνεντεύξεις των υποψηφίων στις ευρωεκλογές. Πιστεύω ότι αποδείχθηκε ότι η κοινότητα δεν "ανήκει" στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά αντιθέτως βρίσκει έκφραση σε ευρύτερους πολιτικούς χώρους που ξεπερνούν την αριστερά, ακόμη και το κέντρο (το ΚΙΝΑΛ είχε μόνο ΛΟΑΤΚΙ υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο) και εκτείνεται και στο φιλελεύθερο ακροατήριο.

Η προσπάθεια όμως του ΣΥΡΙΖΑ να καπελώσει την κοινότητα, έβλαψε το αίτημα της ορατότητας και κόστισε σοβαρά στην εκλογική αποτυχία όλων των ΛΟΑΤΚΙ. Μετέτρεψε το θέμα των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε μια "συριζαϊκή εργολαβία", γεγονός που πρέπει να σκεφτούν πολύ τα άλλα κόμματα του δημοκρατικού τόξου. Γιατί αφηνετε τον ΣΥΡΙΖΑ μόνο του; Πρέπει επίσης να το σκεφτεί και η ίδια η κοινότητα. Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση, το συνολικό μήνυμα της ψήφου ήταν να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ, με αποτέλεσμα ένα μέρος της κοινότητας να ταυτιστεί εκλογικά με τον μεγάλο ηττημένο των εκλογών.

Το Ποτάμι, ενώ είχε πρωτοστατήσει στα ανθρώπινα δικαιώματα, όχι απλώς στηρίζοντας τα νομοσχέδια του συμφώνου και της ταυτότητας φύλου, αλλά ενισχύοντας το επίπεδο προστασίας των δικαιωμάτων προτείνοντας διεύρυνσή τους με τεκνοθεσία και γάμο, δεν πρόβαλε αρκετά αυτό το σημαντικό πλεονέκτημά του, έναντι του ΣΥΡΙΖΑ. Ως υποψήφιος ευρωβουλευτής μίλησα σε όλα τα μέσα ενημέρωσης για την πρωτοπορία που εκφράζει αυτό το κόμμα στα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώμώατα, αλλά τελικά το εκλογικό σώμα είχε αποφασίσει να μας οδηγήσει εκτός Ευρωβουλής. Η κοινότητα είναι σαφές ότι στήριξε το Ποτάμι, αφού πολλοί ψηφοφόροι μού είπαν ότι ψήφισαν Ποτάμι λόγω ΛΟΑΤΚΙ ατζέντας και τους ευχαριστώ για αυτό. Φαίνεται ότι δεν καταφέραμε να πείσουμε τους συνοδοιπόρους του αριστερού και του κεντρώου χώρου να εντοπίσουν την πρόσθετη αξία που είχε η συμβολή του κόμματος στις σχετικές κοινωνικές κατακτήσεις, αλλά και στις τρέχουσες διεκδικήσεις. Θεωρώ ότι το Ποτάμι πρέπει να συνεχίσει τις παρεμβάσεις του, με έμφαση στον τομέα των ΛΟΑΤΚΙ δικαιωμάτων και θα το υποστηρίξω και στα όργανα του κόμματος. Το Ποτάμι θα συμμετέχει με δικό του περίπτερο στο Athens Pride! 

Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα δεν είναι ακόμη όσο εξωστρεφής πρέπει να είναι σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα. Δεν υπάρχουν ΛΟΑΤΚΙ οργανώσεις στους χώρους εργασίας, στα πανεπιστήμια, στους επιστημονικούς συλλόγους, στα ίδια τα πολιτικά κόμματα. Υπάρχει στην Αστυνομία και συνέχεια βιώνει τον αποκλεισμό, λόγω της ομοφοβικής συμπεριφοράς ΑΛΛΩΝ αστυνομικών! Οι 4 οργανώσεις που θα εκπροσωπήσουν την κοινότητα στην Εθνική Επιτροπη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου σύμφωνα με τον νέο νόμο, επωμίζονται έναν πρόσθετο πολιτειακό ρόλο, ως σύμβουλοι της Πολιτείας σε θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων. Εκεί, όμως, εκκρεμεί η μεγάλη πρόκληση για να αποδειχθει κατά ποσον θα εκπροσωπήσουν την κοινότητα διεκδικητικά και όχι ως φύλλο συκής μιας κυβέρνησης που δεν φαίνεται και να μακροημερεύει.

Το τέλος του πολιτικού χρόνου του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση δεν πρέπει επ' ουδενί να σημαίνει και παραδοχή ότι τελείωσαν τα πεδία διεκδίκησης των δικαιωμάτων. Παράλληλα, δεν πρέπει να αποδεχτούμε μοιρολατρικά ότι μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ τα δικαιώματα πηγαίνουν στην αντιπολίτευση! Καμία "ανάθεση" δεν απέδωσε ποτέ σε αυτόν τον τομέα. Πρέπει να συνεχίσουμε, τόσο θεσμικα και δικαστηριακά, όσο και κινηματικά. Ανοιχτές δικαστικές διαδικασίες υπάράχουν, τόσο για την διαγραφή φύλου σε επίπεδο Έφεσης τον φθινόπωρο του 2019, όσο και για την κατάργηση της προϋπόθεσης αγαμίας στην ΝΑΤΦ, αλλά και για την αναγνώριση πλήρους μεταβολής επωνύμου. Νομοθετικά είναι πάντα ανοικτό το αίτημα της απλοποίησης της ΝΑΤΦ με απλή ληξιαρχική αίτηση, χωρίς δικαστήριο, το αίτημα της τεκνοθεσίας στο σύμφωνο, το αίτημα του γάμου, της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και της άρσης των διακρίσεων στην αιμοδοσία, στην υγεία, στην εκπαιδευση, στις κοινωνικές παροχές και στις συναλλαγες.

Περιμένω να δω ποια θα είναι η ΛΟΑΤΚΙ ατζέντα της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΙΝΑΛ και των άλλων κομμάτων στις εκλογές που έρχονται.

Ελεύθερη κυκλοφορία μη προσωπικών δεδομένων

Η Ευρώπη δεν προβλέπει μόνο απαγορεύσεις, αλλά εγγυάται και τις ελευθερίες στην διακίνηση των πληροφοριών. Πολλά νομοθετήματα βρίσκονται προς την κατεύθυνση των «ανοιχτών δεδομένων» και συνυπάρχουν με νόμους για την προστασία προσωπικών δεδομένων. Το πιο πρόσφατο επίτευγμα σε αυτήν την «διαπάλη» είναι ο Κανονισμός για την ελεύθερη ροή δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα, ο οποίος ψηφίστηκε το 2018. Αυτό που έρχεται να «ξεκλειδώσει» ο κανονισμός αυτός είναι η λεγόμενη «τοπικοποίηση των δεδομένων». Η τοπικοποίηση είναι η εθνική νομοθεσία ή γενικότερα κρατική ρύθμιση που επιβάλλει σε κάποιες κατηγορίες πληροφοριών να τυγχάνουν επεξεργασίας μόνο στο συγκεκριμένο κράτος ή απαγορεύουν την διακίνηση των πληροφοριών σε άλλα κράτη. Αυτό δημιουργεί εμπόδια στην ελευθερία της ροής των πληροφοριών μέσα στην Ε.Ε., γιαυτό και ο Ευρωπαίος νομοθέτης παρενέβη ώστε να επιτρέψει, παρά τις αντίθετες κρατικές νομοθεσίες, την ολοένα μεγαλύτερη κυκλοφορία των δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα. 

Στις 29.5.2019 η Κομισιόν δημοσίευσε νέες κατευθυντήριες γραμμές για την αλληλεπίδραση μεταξύ της ελεύθερης ροής δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα και των κανόνων της Ε.Ε. για την προστασία των δεδομένων. Αυτές οι γραμμές δίνουν πρακτικά παραδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να εφαρμόζονται οι κανόνες όταν μια επιχείρηση επεξεργάζεται σύνολα δεδομένων που αποτελούνται από δεδομένα τόσο προσωπικού όσο και μη προσωπικού χαρακτήρα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που αφορά σε εταιρεία που δραστηριοποιείται εντός της Ε.Ε. και παρέχει τις υπηρεσίες της μέσω πλατφόρμας. Οι πελάτες αναφορτώνουν στην πλατφόρμα τα έγγραφά τους, τα οποία περιέχουν μεικτά σύνολα δεδομένων, δηλαδή και προσωπικά δεδομένα αλλά και μη προσωπικά δεδομένα. Ως «υπεύθυνος επεξεργασίας», η επιχείρηση που αναφορτώνει τα έγγραφα πρέπει να διασφαλίσει ότι η επεξεργασία συμμορφώνεται με τον GDPR. Κατά την επεξεργασία του συνόλου δεδομένων για λογαριασμό του υπευθύνου επεξεργασίας η εταιρεία που παρέχει τις υπηρεσίες (ο «εκτελών την επεξεργασία») πρέπει να αποθηκεύσει και να επεξεργαστεί τα δεδομένα σύμφωνα με τον GDPR, για παράδειγμα οφείλει να μεριμνήσει για την εξασφάλιση κατάλληλου επιπέδου ασφάλειας σε σχέση με τα δεδομένα, μεταξύ άλλων μέσω κρυπτογράφησης.

Σε ένα άλλο παράδειγμα που αναφέρει η Κομισιόν, μια μικρή ευρωπαϊκή νεοφυής επιχείρηση από το κράτος μέλος Α αποφασίζει να επεκτείνει τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες ανοίγοντας υποκατάστημα στο κράτος μέλος Β. Προκειμένου να ελαχιστοποιήσει το κόστος, αυτή η νεοφυής επιχείρηση επιλέγει να συγκεντρώσει σε κεντρικό επίπεδο την αποθήκευση και την επεξεργασία δεδομένων του νέου υποκαταστήματος στον εξυπηρετητή της, ο οποίος βρίσκεται στο κράτος μέλος Α. Τα κράτη μέλη δεν μπορούν να απαγορεύσουν αυτές τις προσπάθειες συγκέντρωσης των πληροφοριακών συστημάτων, εκτός εάν αυτό δικαιολογείται για λόγους δημόσιας ασφάλειας σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας.

Κεντρικό θέμα στις κατευθυντήριες γραμμές της Κομισιόν κατέχουν οι κώδικες δεοντολογίας, καθώς φαίνεται ότι τα ζητήματα αυτά ολοένα και περισσότερο θα αποτελέσουν αντικείμενα αυτορρύθμισης. Κατά το σχετικό παράδειγμα, μια επιχείρηση που χρησιμοποιεί μια υπηρεσία υπολογιστικού νέφους αποφασίζει να αλλάξει πάροχο υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους και να μεταφέρει όλα τα δεδομένα σε νέο πάροχο. Η αλλαγή του παρόχου υπηρεσιών και η μεταφορά των δεδομένων καλύπτονται στη σύμβαση μεταξύ του πελάτη και του παρόχου υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους. Εάν ο παλαιός πάροχος υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους τηρεί τους κώδικες δεοντολογίας που έχουν καταρτιστεί βάσει του κανονισμού για την ελεύθερη ροή των δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα, η μεταφορά των δεδομένων πρέπει να πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις που προσδιορίζονται στους κώδικες αυτούς. Εάν τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα αποτελούν επίσης μέρος των μεταφερόμενων συνόλων δεδομένων, η μεταφορά πρέπει να συμμορφώνεται με όλες τις σχετικές διατάξεις του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων, ειδικότερα πρέπει να διασφαλιστεί ότι ο νέος πάροχος υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους τηρεί τις εφαρμοστέες απαιτήσεις, όπως η ασφάλεια.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΑΞΙΑ

http://axianews.gr/2019/06/02/βασίλης-σωτηρόπουλος-ελεύθερη-ροή-μη/