Συνελήφθη blogger που φέρεται ότι καλούσε τους χρήστες να σκοτώσουν 48χρονο δημοσιογράφο

Σύμφωνα με την είδηση που μεταδίδει το in.gr, ένας blogger συνελήφθη για συκοφαντική δυσφήμηση και για διέγερση σε τέλεση κακουργήματος - αφαίρεση ζωής.

Όπως αναφέρει η είδηση, ο blogger στρεφόταν κατά δημοσιογράφου ασκώντας κριτική για τον τρόπο που παρουσίαζε τις ειδήσεις και καλούσε τους χρήστες του Διαδικτύου να σκοτώσουν αυτόν και το παιδί του.

Ο δημοσιογράφος προσέφυγε στη Δικαιοσύνη και η αστυνομία εντόπισε τα ψηφιακά ίχνη του blogger, ο οποίος συνελήφθη ενώ έγραφε στον υπολογιστή του και σήμερα οδηγήθηκε στον εισαγγελέα. 

Συκοφαντική Δυσφήμηση με ολίγη από ανθρωποκτονία

Όπως έχουμε συζητήσει πάρα πολλές φορές τον τελευταίο χρόνο, η συκοφαντική δυσφήμηση δεν αποτελεί λόγο άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, ώστε να εντοπιστεί ο ανώνυμος δράστης - blogger και να οδηγηθεί στην Δικαιοσύνη. Αυτό επειδή το Σύνταγμα λέει ότι η άρση του απορρήτου επιτρέπεται μόνο για "ιδιαιτέρως σοβαρά εγκλήματα" και ο νομοθέτης θέσπισε έναν κατάλογο αυτών των εγκλημάτων στον οποίο περιλαμβάνονται τα πιο σοβαρά κακουργήματα + η εκβίαση.

Επομένως, η συκοφαντική δυσφήμηση από μόνη της δεν θα επέτρεπε ούτε την ποινική δίωξη, αλλά ούτε και την αγωγή αποζημίωσης, αφού δεν είναι γνωστά τα στοιχεία του δράστη.

Αν όμως καταγγελθεί ότι εκτός από τη συκοφαντική δυσφήμηση ο δράστης έχει τελέσει κάποιο από τα αδικήματα του νόμου περί άρσης του απορρήτου, τότε ανοίγει ο δρόμος για την ποινική του δίωξη. Δημιουργείται όμως σε αυτό το σημείο το μέγα νομικό ζήτημα: αν ο κατηγορούμενος αθωωθεί για το κακούργημα, είναι θεμιτό να καταδικαστεί για την συκοφαντική δυσφήμηση, τη στιγμή που η άρση της ανωνυμίας του ήταν επακόλουθο μιας μήνυσης για την οποία κρίθηκε αθώος;

Αν απαντήσουμε αρνητικά, ότι δηλαδή δεν πρέπει να καταδικαστεί για την συκοφαντική δυσφήμηση σημαίνει ότι ενώ έχουμε μπροστά μας τον φερόμενο ως δράστη, αναγνωρίζουμε την ατιμωρησία του.

Αν απαντήσουμε θετικά, θα έχουμε κατ΄' αποτέλεσμα καταργήσει την συνταγματική επιταγή περί άρσης του απορρήτου μόνο για τα ιδιαιτέρως σοβαρά εγκλήματα. 

Το κριτήριο: η τυχόν εργαλειακή επίκληση του κακουργήματος για να ξετρυπωθεί ο συκοφάντης

Η γνώμη μου είναι ότι αν διαπιστωθεί ότι η καταγγελία του κακουργήματος γίνεται για να καταστρατηγηθεί η απαγόρευση άρσης του απορρήτου σε περίπτωση συκοφαντικής δυσφήμησης, διενεργείται μια εργαλειακή χρήση του νόμου με σκοπό να καταπατηθούν οι συνταγματικές ελευθερίες.

Αν δηλαδή διαπιστωθεί ότι σκόπιμα χρησιμοποιήθηκε από τον μηνυτή ή την διωκτική αρχή η "συνοδευτική" επίκληση κακουργήματος, ενώ το πραγματικό ενδιαφέρον είναι να διωχθεί η συκοφαντική δυσφήμηση, τότε η άρση του απορρήτου δεν είναι νόμιμη και ο δράστης δεν πρέπει να κηρυχθεί ένοχος για τη συκοφαντική δυσφήμηση, ακόμη κι αν την έχει τελέσει.

Αν όμως δεν υπάρχει αυτή η καταχρηστική επίκληση του κακουργήματος και ο δράστης αθωωθεί για το κακούργημα, τότε δικαίως καταδικάζεται για την συκοφαντική δυσφήμηση. Σε αυτή τη δεύτερη περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί άδικη η άρση του απορρήτου και θα ήταν προκλητική ατιμωρησία να κάνουμε ότι δεν βλέπουμε πως αυτός τελικά ήταν και ο συκοφάντης.

Πρόκληση σε τέλεση κακουργήματος = άρση του απορρήτου;

Σύμφωνα με τα στοιχεία που μεταδίδει το in.gr, ο blogger καλούσε τους χρήστες να σκοτώσουν τον δημοσιογράφο και το παιδί του.  Αυτά τα φαινόμενα διαδικτυακής τρομοκρατίας είναι καταδικαστέα και νομίζω ότι αυτό είναι αντιληπτό από όλους μας.  Διαχειριζόμαστε δημόσια προσβάσιμη πληροφορία και ασκούμε το δικαίωμα μας στην ελευθερία της έκφρασης, γι' αυτό οφείλουμε να μην παραβιάζουμε τα άκρα όρια αυτών των ατομικών εξουσιών.

Ωστόσο, αν δεχθούμε ότι είναι αληθή αυτά που μεταδίδει το in.gr, το αδίκημα του blogger δεν είναι βέβαια η ... ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονία (που ούτως ή άλλως δεν τελέστηκε, ούτε έγινε απόπειρά της απ' όσο ξέρουμε). Υπό συγκεκριμένες συνθήκες θα μπορούσε η συγκεκριμένη πράξη να θεωρηθεί ότι αποτελεί ενδεχομένως πρόκληση ή παρότρυνση για διάπραξη κακουργήματος (άρθρο 186 Ποινικού Κώδικα) ή απειλή (άρθρο 133 Ποινικού Κώδικα). Αυτές οι πράξεις όμως τιμωρούνται ως πλημμελήματα από τον Ποινικό Κώδικα και όχι ως κακουργήματα. Εξάλλου, δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο των αδικημάτων του ν.2225/1994 βάσει των οποίων επιτρέπεται η άρση του απορρήτου.

Ανακύπτει λοιπόν ένα μείζον ερώτημα: με ποια διαδικασία ακριβώς επετράπη η άρση του απορρήτου του συγκεκριμένου blogger; Η είδηση αναφέρει ότι μόλις ο δημοσιογράφος έκανε την καταγγελία άρχισε η έρευνα για να εντοπιστούν τα ψηφιακά ίχνη του blogger. Αυτό βάσει της κείμενης νομοθεσίας επιτρέπεται μόνο στις παραπάνω περιπτώσεις που αναφέρονται στο Σύνταγμα και τον ν.2225/1994, αλλά και πάλι κατόπιν σχετικής δικαστικής απόφασης ή εισαγγελικής παραγγελίας. 

Μήπως δεν χρειαζόμαστε blogoνόμο;

Προφανώς δεν είμαι αρκετά ενημερωμένος για το νομικό πλαίσιο και τα πραγματικά περιστατιά βάσει του οποίου η δίωξη εντόπισε τον blogger. Φαίνεται ότι η δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος έχει βρει τον τρόπο να επιλύσει τα δύσκολα θεσμικά προβλήματα της άρσης του απορρήτου για περιπτώσεις όπως η σχολιαζόμενη. 

Τότε όμως, δεν χρειάζεται πια ειδική νομοθεσία για τα blogs: με το παρόν πλαίσιο αποκαλύπτεται ότι η αστυνομία και η δικαιοσύνη δεν εμποδίζονται από το θεσμικό πλαίσιο και μπορούν να κάνουν την δουλειά τους με επάρκεια και αποτελεσματικότητα. 

Συνεπώς, αφού έχουν λυθεί οι τυπικές και διαδικαστικές δυσκολίες, προφανώς κλείνει η συζήτηση για τη θέσπιση ειδικών διατάξεων για την άρση του απορρήτου στα blogs και την γενική κατάργηση της ανωνυμίας των bloggers. Άλλη μια μεγάλη νίκη του κράτους δικαίου: τα ατομικά δικαιώματα τυγχάνουν σεβασμού στην Ελληνική Δημοκρατία και δεν χρειαζόμαστε ειδική νομοθεσία που θα έθετε σε αμφισβήτηση την πραγμάτωσή τους στο Διαδίκτυο. 

Φιλική συμβουλή προς bloggers

Γιατί να δίνουμε αφορμές για άρση του απορρήτου τη στιγμή που μπορούμε να κάνουμε την οξεία κριτική μας σε θεμιτά πλαίσια; 

Αν είναι ακριβές το δημοσίευμα του in.gr, ο εν λόγω blogger έκανε ένα τεράστιο επικοινωνιακό φάουλ: είναι πιθανό να αθωωθεί για την "διέγερση σε τέλεση ανθρωποκτονίας", αλλά τελικά να καταδικαστεί για τη συκοφαντική δυσφήμηση (το λέω για τους σκοπούς αυτού του παραδείγματος, χωρίς να γνωρίζω ακριβώς τι είπε για το δημοσιογράφο: εξυπακούεται ότι ο συλληφθείς απολαμβάνει στο ακέραιο του τεκμηρίου της αθωότητας). Eνώ αν είχε αποφύγει αυτήν την ακρότητα, δεν θα έδινε στις αρχές  έτοιμη την λύση για την άρση του απορρήτου του.  Σημείωση: ο νόμος δεν αφήνει ατιμώρητη την συκοφαντική δυσφήμηση μέσω blogs. Απλώς δεν επιτρέπει την άρση του απορρήτου για να εντοπιστεί ο τυχόν ανώνυμος blogger.  

Φυσικά μπορεί κάποιος να υποστηρίξει ότι το statement ήταν αυτό: να δημιουργηθεί ντόρος για να περάσει το μήνυμα ότι ο 48χρονος είναι κακός δημοσιογράφος και ότι δεν είχε πραγματική πρόθεση να προκαλέσει το φόνο αυτού και του παιδιού του. Αξίζει τον κόπο όμως; Δεν νομίζω.