Το 2014 το Υπουργείο Πολιτισμού ζήτησε από την Βρετανική κυβέρνηση και το βρετανικό μουσείο να προσέλθουν στην εξωδικαστική διαδικασία που πρόσφατα τότε είχε θεσπίσει η UNESCO για την επίλυση αμφισβητήσεων σχετικά με πολιτισμικά αγαθά που βρίσκονται εκτός της χώρας δημιουργίας τους. Κυβέρνηση και μουσείο απάντησαν αρνητικά με μια ανακοίνωση που αποτελούσε άρνηση κάθε δικαιώματος της Ελλάδας επί των γλυπτών.
Εναντίον αυτής της άρνησης προσέφυγε δικαστικά ο Σύλλογος των Αθηναίων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ήμουν ο δικηγόρος του Συλλόγου σε αυτή την προσφυγή, η οποία βασιζόταν στην νομολογιακή αναγνώριση των πολιτισμικών δικαιωμάτων ως στοιχείου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από παλαιότερες αποφάσεις του ΕΔΔΑ. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η προσφυγή δεν μπορούσε να εξεταστεί στην ουσία της για δυο λόγους. Ο πρώτος λόγος ήταν ότι το Δικαστήριο έκρινε ότι υπέκρυπτε μια πολύ παλαιότερη διαφορά, την αφαίρεση των γλυπτών 150 χρόνια πριν την θέση σε ισχύ της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Υποκειμενική κρίση που, βάσει άλλων αποφάσεων του ίδιου δικαστηρίου είναι μαχητή και αν είχαμε μια κανονική δίκη (όχι μονομερη αρχειοθέτηση) θα μπορούσαμε να την είχαμε αντικρούσει. Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι ο Σύλλογος των Αθηναίων δεν είχε έννομο συμφέρον. Υπονοώντας ότι η έχουσα έννομο συμφέρον είναι η Ελληνική Δημοκρατία. Αν αρκούσε ο πρώτος λόγος, δεν θα χρειαζόταν το ΕΔΔΑ να επικαλεστεί και τον δεύτερο λόγο. Ο δεύτερος λοιπόν λόγος αρχειοθέτησης αναγνωρίζει σιωπηρά ότι η Ελλάδα μπορεί να στραφεί εναντίον του Ηνωμένου Βασίλειου με την διαδικασία της διακρατικής προσφυγής.
Σήμερα, με την ρητή νέα άρνηση του Βρετανικού Κοινοβουλίου έχουμε άλλη μία τέτοια ευκαιρία για δικαστική προσφυγή. Η ΕΣΔΑ δίνει 6μηνη προθεσμία από την τελική κρατική απόφαση που παραβιάζει τα δικαιώματα για προσφυγή στο ευρωπαϊκό δικαστήριο. Επομένως, η Ελληνική Δημοκρατία κέρδισε άλλο ένα 6μηνο για να ασκήσει την διακρατική προσφυγή της, εναντίον του Ηνωμένου Βασίλειου. Υπάρχει λοιπόν μια από εκείνες τις φορές που η Ελλάδα έχει την νομική δυνατότητα να κινήσει την δικαστική διαδικασία για την αναγνώριση της παραβίασης των πολιτιστικών δικαιωμάτων και να δώσει τον σχετικό αγώνα.
Είναι κατανοητό ότι η απόφαση δεν είναι καθόλου εύκολη. Όμως είναι μια απόφαση που η Ελλάδα δεν μπορεί να αρνείται αιωνίως. Οι διπλωματικές οδοί για το θέμα και η τελετουργική ανακοίνωση του προβλήματος κάθε δυο χρόνια στον ΟΗΕ έχουν δείξει τα όρια τους. Το θέμα πρέπει να τεθεί δικαστικά, με επαγγελματισμό, σοβαρότητα και αίσθηση καθήκοντος. Διαφορετικά θα μεμψιμοιρούμε για πάντα, όχι μόνο ως έθνος αλλά και ως διεθνείς υποστηρικτές του αιτήματος, ότι δεν γίνεται τίποτε. Ενώ μπορούν να γίνουν πολλά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου