Δεν υπάρχει κανένας κανόνας, νομικός ή δεοντολογικός που να απαγορεύει να δει ένα παιδί την σκηνή ενός φιλιού σε ένα κινηματογραφικό έργο.
Το θέμα το έχει λύσει από το 2006 το Συμβούλιο της Επικρατείας, στην γνωστή υπόθεση εναντίον του ΕΣΡ που επέβαλε πρόστιμο 100.000 ευρώ στο Mega Channel για την προβολή ενός φιλιού ανάμεσα σε δύο αγόρια. Το ΣτΕ ακύρωσε το πρόστιμο με την απόφασή του, με την εξής αιτιολογία:
"(...) αυτή καθεαυτήν η παρουσίαση σκηνής με την οποία εκφράζεται απλώς και η ομοφυλόφιλη ερωτική επιθυμία, με ένα φιλί και χωρίς να υπάρχουν σκηνές πορνογραφικού περιεχομένου ή βωμολοχίες, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ότι προσδίδει στην επίμαχη τηλεοπτική ταινία την, απαγορευμένη από το Σύνταγμα, χαμηλή και υποβαθμισμένη ποιοτική στάθμη, που την καθιστά επίμεμπτη. Με την παράσταση στην επίμαχη ενδιάμεση σκηνή της εκφράσεως ομοφυλόφιλης ερωτικής επιθυμίας, γίνεται παρουσίαση μιας υπαρκτής κοινωνικής πραγματικότητας, η οποία σχετίζεται με μια κοινωνική ομάδα, μεταξύ των πολλών, οι οποίες συνθέτουν μια ανοικτή και σύγχρονη δημοκρατική κοινωνία, οι ερωτικές επιλογές της οποίας, όχι μόνο δεν αποδοκιμάζονται από τη συνταγματική τάξη της χώρας, αλλά τουναντίον επιβάλλεται από τις διατάξεις των άρθρων 2 (σεβασμός και προστασία της αξίας του ανθρώπου) και 5 παρ. 1 (προστασία της προσωπικής ελευθερίας) ως εκδήλωση ελεύθερης επιλογής των αποτελούντων αυτή, να γίνονται απολύτως σεβαστές και να μπορούν να εκφράζονται στα έργα τέχνης, όπως εξάλλου οι ερωτικές επιλογές και ευαισθησίες και των υπόλοιπων ομάδων του πληθυσμού της χώρας."
O N.4604/2019 για την προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας προβλέπει στο άρθρο στο άρθρο 17 (“ Προώθηση της ισότητας των φύλων μέσα από την εκπαίδευση και τη μαθησιακή διαδικασία”):
“στο πλαίσιο του σκοπού της, η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση συμβάλλει στην προώθηση της ισότητας των φύλων. Η διάσταση του φύλου, με γνώμονα την ισότητα των φύλων, εντάσσεται στην εκπαιδευτική, εν γένει, διαδικασία και ιδίως: (...) (γ) στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση σχετικών προγραμμάτων ευαισθητοποίησης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, για την εξάλειψη κάθε είδους διάκρισης λόγω φύλου, ταυτότητας φύλου και σ ε ξ ο υ α λ ι κ ο ύ π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ο ύ ”.
Παράλληλα, στον Ν.5029/2023 με τίτλο "Ζούμε Αρμονικά Μαζί - Σπάμε την Σιωπή", ο οποίος περιλαμβάνει ρυθμίσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία προβλέπονται τα εξής:
- Στο άρθρο 3 (“Δράσεις και προγράμματα πρόληψης και αντιμετώπισης περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού”) ορίζεται ότι το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, αναπτύσσει δράσεις και προγράμματα με στόχο την πρόληψη, τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκδοβισμού, καθώς και την ενίσχυση σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας. Οι δράσεις και τα προγράμματα περιλαμβάνουν ιδίως: α)…, β)…., γ)…, δ)…, ε) την αποστολή σε όλα τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κατευθυντήριων οδηγιών σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης περιστατικών διακρίσεων και εκφοβισμού που στρέφονται εναντίον μαθητών που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, για μία σειρά από λόγους, ανάμεσα στους οποίους ο σ ε ξ ο υ α λ ι κ ό ς π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ό ς, η ταυτότητα, έκφραση και τα χαρακτηριστικά φύλου.
- Στο άρθρο 4 (“Ορισμοί”) αναφέρεται ότι “ενδοσχολική βία” και “εκφοβισμό” συνιστά κάθε μορφή σωματικής, λεκτικής, ψυχολογικήε, συναισθηματικής, κοινωνικής, ρατσιστικής, σεξουαλικής, ηλεκτρονικής ή διαδικακτυακής ή άλλης βίας και παραβατικής συμπεριφοράς που πλήττει τη σχολική κοινότητα και διαταράσσει την εκπαιδευτική διαδικασία και ιδίως, μεταξύ άλλων, (στοιχίο η΄), η προσβολή, οι διακρίσεις και οι παρενοχλήσεις στη βάση του σ ε ξ ο υ α λ ι κ ο ύ π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ο ύ, της ταυτότητας φύλου, της έκφρασης ή των χαρακτηρισιτικών φύλου.
Επομένως η καταπολέμηση της ομοφοβίας σε όλες τις διαστάσεις της αποτελεί αναπόσπαστο νομοθετικό στόχο σε κάθε δημόσια εκπαιδευτική διαδικασία.
Όταν λοιπόν ένα παιδί φέρεται ότι έχει πρόβλημα επειδή είδε μια τέτοια σκηνή σε ταινία που προβλήθηκε σύμφωνα με τους ανωτέρω νομοθετικούς στόχους, αυτό σημαίνει ότι ενδεχομένως χρειάζεται ειδική φροντίδα, σύμφωνα με τους κανόνες της παιδοψυχολογίας, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος να αναπτύξει ομοφοβικές αντιδράσεις.
Ως "ομοφοβία" ορίζεται από τον σχετικό Οδηγό - διαταγή 7100/5/22-β της 19.7.2022 της ΕΛ.ΑΣ ως "παράλογος φόβος και αποστροφή κατά ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, βασισμένη στην προκατάληψη". Ως “προκατάληψη” ορίζεται η σταθερή και συνεπής τάση ανταπόκρισης, συνήθως με αρνητικό τρόπο προς τα μέλη μιας συγκεκριμένης ομάδας. Λειτουργεί συχνά ως το “πρίσμα” υπό το οποίο γίνονται αντιληπτές οι πληροφορίες και τα δεδομένα. Οι προκαταλήψεις, οι οποίες βασίζονται σε στερεότυπα, εμποδίζουν την αποτελεσματική επικοινωνία των ομάδων μεταξύ τους. Ως “Στερεότυπο”, σύμφωνα με τον ίδιο Οδηγό της ΕΛ.ΑΣ. ορίζεται η εφαρμογή σε ένα μέλος ή στα μέλη μιας ομάδας ανθρώπων μιας γενικευμένης πεποίθησης σχετικά με τα χαρακτηριστικά εκείνων που ανήκουν σε αυτήν την ομάδα ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του μέλους ήτων μελών. Οι θεωρητικοί επισημαίνουν ότι η κατηγοριοποίηση μέσω στερεοτύπων είναι άδικη καθώς στις κρίσεις για τις ομάδες αγνοούνται οι ατομικές διαφορές.
Αυτό αφορά μεταξύ άλλων ενδεχομένως και τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η γονική μέριμνα του παιδιού, αφού ήδη ο Αστικός Κώδικας ορίζει στο άρθρο 1511 ότι ο κανόνας για το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού τέμνεται από τα δικαστήρια κατά τρόπον που σέβεται τον σεξουαλικό προσανατολισμό χωρίς διακρίσεις.
Στην ταινία "Σινεμά ο Παράδεισος" (1989) ο κρατικός λογοκριτής έβλεπε όλες τις ταινίες πριν τις προβάλλει ο κινηματογράφος του χωριού (δεκαετία '20 - '30) και επέβαλε την αφαίρεση των σκηνών με φιλιά. Στο τέλος της ταινίας, όλα τα κομμένα φιλιά έχουν ενωθεί σε μία ταινία που παρακολουθεί συγκινημένος ο πιτσιρικάς της ταινίας, μεγάλος σκηνοθέτης πια, που κατά την παιδική του ηλικία δεν του είχε επιτραπεί να τα παρακολουθήσει. Επισυνάπτω το σχετικό βίντεο:
